Hoogoordbrug

De kus is een plastiek van Jeroen Henneman. Henneman kreeg inspiratie voor dit werk door het spelen met ijzerdraad en het werken met een soldeerbout met zilverdraad. Na enige bewerking ontstond iets wat op een kus leek. Henneman zag het als een ruimtelijke tekening. Henneman kreeg in 1979 het verzoek van de Koninklijke Bijenkorf Beheer een beeld te ontwerpen voor plaatsing bij het nieuwe hoofdkantoor aan de Frankemaheerd in Amsterdam-Zuidoost. In oktober was het ontwerp in handen van onder meer TNO om berekeningen te maken voor de fundering. Het plan was dat het beeld er in april 1981 zou staan. Het werd 1982 voordat het beeld er stond. De kus bestaat uit drie delen, samen ongeveer zestien ton wegend. De belangrijkste onderdelen zijn twee roestvrij stalen platen van 1,5 meter (man) en 30 centimeter breed (vrouw). Zij vormen twee gezichtsprofielen, die in de hoogte naar elkaar toe neigen en op de plaats van de lippen elkaar raken. Dit thema wordt pas zichtbaar als de toeschouwer er recht voor staat. In 1983 werd het beeld onderscheiden met de Nederlandse staalprijs (Nationale staalprijs) van de Stichting Staalcentrum Nederland (SSN), in 1985 kreeg het de Europese Staalprijs van de Europese staalconstructiebedrijven (ECCS). In 2007 maakte Henneman opnieuw een Kus, ditmaal voor Apeldoorn. De Koninklijke Bijenkorf trok in 2015 uit het kantoor en de nieuwe eigenaar van het gebouw wilde van het beeld af en in 2016 zijn plannen uitvoeren. Er is gezocht naar een alternatieve plek, waarbij de kunstenaar nog Rudi Fuchs in zijn hoedanigheid van curator van ArtZuid heeft ingeschakeld. Dat bleef zonder resultaat Het beeld kon nog net bewaard worden voor opslag. De kunstenaar moest toezien hoe zijn beeld op grove manier uit elkaar werd gehaald; hij had wel richtlijnen opgesteld, maar de aannemer hield zich daar niet aan. De gemeente Amsterdam ging samen met de kunstenaar op zoek naar een nieuwe plaats. Het beeld verdween vervolgens in opslag, maar er werd in die tijd gezocht naar een nieuwe plek. Het beeld bleek gewild bij andere stadsdelen, maar Zuidoost wilde het niet kwijt; het stadsdeel voelde "dat het beeld iets om trots op te zijn was" in de moeilijke perioden die het stadsdeel kende. Bij herplaatsing moest volgens de kunstenaar aan een tweetal eisen voldaan worden. Het beeld moest rondom vrij zijn (in verband met het contrast met de open lucht), maar tevens in een bebouwde omgeving (ook vanwege contrast). In de nazomer van 2019 werd bekend, dat De kus geplaatst wordt op het Anton de Komplein in Zuidoost, dat aan beide voorwaarden voldoet. Plaatsing kan echter niet zonder een paalfundering; het weegt circa 16.000 kilo; zonder goede fundering zou het in de bodem wegzakken. In oktober 2020 vond het daar plaats, niet direct op het plein, maar op een zuidelijk punt (richting politiebureau).

There's a light that never goes out is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Kunstenares Hadassah Emmerich maakte voor de zuidelijke onderdoorgang van de Anton de Kombrug een bijdrage aan het "Open Source Festival" dan wel "Straat van de Sculpturen". In 2009 was dat een tijdelijke kunstlooproute tussen Station Amsterdam Bijlmer ArenA en metrostation Kraaiennest. Het kunstwerk bestaat uit drie relatief grote tegeltableaus van 3 bij 3 meter, die na afloop van de tentoonstelling bleven staan. De drie tableaus zijn bevestigd op drie brugpijlers. Meestal werd bij soortgelijke projecten gebruikt van felle tinten om het grijze beton weg te werken. Emmerich kwam echter met tableaus in donkere tinten aangepast aan de omgeving. De grillige lijnen in de afbeeldingen staat juist in contrast met de hoekigheid van die omgeving. De kunstenaar liet zich rond 2009 vooral inspireren door exotische bloemmotieven. Emmerich verbleef destijds onder een toelage van het Mondriaan Fonds in het Künstlerhaus Bethanien in Berlijn, waarbij de rust aldaar zorgde voor een donkerder kleurgebruik in haar werk; iets dat zij later weer losliet.

Steve(n) van Dorpel is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Nelson Carrilho kreeg in 1990 het verzoek/een opdracht tot het maken van een beeld van voetballer Steve van Dorpel, in 1989 omgekomen tijdens de SLM-ramp. Initiatiefnemer voor het beeld was SV Bijlmer (Sportvereniging Bijlmer), waar Van Dorpel op jonge leeftijd begon te voetballen. Geld werd ingezameld door de Vrienden van Steve. Carrilho, meest werkzaam met vrije beelden, kreeg de opdracht mee dat in dit geval het beeld op Steve van Dorpel moest lijken; het beeld kwam dan ook in overleg met de familie tot stand. De moeder van Van Dorpel herkende haar zoon erin, aldus de kunstenaar. Carrilho beeldde de voetballen “met bal aan de voet” af. Bobby Haarms, hulptrainer bij AFC Ajax, kwam het beeld op 28 mei 1992 onthullen. Het beeld stond vanaf toen op een grasveldje aan de Flierbosdreef nabij het politiebureau. In 2010 werd het herplaatst in het Nelson Mandelapark. Het beeld is van brons en staat op een sokkel van cortenstaal. Op de sokkel is een plaquette geplaatst met de tekst: Steven van Dorpel13 december 1965 – 7 juni 1989Ter nagedachtenis aan “de parel van de Bijlmer” die samen met andere dierbaren is uitgevlogenom nooit meer terug te keren. Moge genade, vrede en liefde de jouwe zijn in volle glorie.Amsterdam, 28 mei 1992 De ramp zelf wordt herdacht door het Monument voor de vliegramp op 7 juni 1989 op het 's-Gravesandeplein (Amsterdam-Oost).

De Albert Helmanbrug (brug 1231) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug vormt de verbinding tussen het Anton de Komplein en het Nelson Mandelapark. Direct ten zuiden van de brug staat het beeld van Steve van Dorpel gemaakt door Nelson Carrilho. Daar is tevens het start- en eindpunt van een 2,1 km lang trimparcours door het park.

De Mural Hofgeest is een kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het kunstenaarscollectief RUA (Reflexo on Urban Art) kreeg de opdracht de eentonige hoogbouwflats in de H-buurt in de Amsterdamse wijk na een renovatiebeurt op te fleuren. Bij dat collectief was toen Braziliaans streetartartiest Speto (Sao Paulo, 1971) aangesloten. Deze wandelde in de wijk bekeek de flats en bewoners, sprak ook met de opdrachtgevers en ging vervolgens aan de slag op een bijna blinde muur van flatgebouw Hofgeest. Die zijgevel bevat slechts een raamgang met kleine ramen in het midden en er lopen twee buizen over de volle hoogte van de flat. Speto en assistent schilderden de flathoge muurschildering in korte tijd vanuit een hoogwerker. Speto was een laatste kunstenaar uit RUA, die aan zijn karwei begon. Hij schilderde een meisje met kleurige haarband. Andere kunstenaars uit RUA namen andere delen van de flat voor hun rekening zoals de onderdoorgangen onder de flat en bijgebouwtjes.

De Flierbosdreefbrug (brug 1038) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De bouw van dit viaduct in de Flierbosdreef (haar naamgever) was noodzakelijk vanwege de strikte scheiding tussen snel en langzaam verkeer in grote delen in Zuidoost. De Flierbosdreef voor snel verkeer werd daarom op een halfhoog dijklichaam aangelegd, langzaam verkeer bevindt zich op maaiveldniveau. Om voetgangers en fietsers in de gelegenheid te stellen van de ene buurt naar de andere te komen werd een heel stelsel aan viaducten gebouwd. De Flierbosdreefbrug stelt bewoners van de H-Buurt via het Kraaiennestpad rechtstreeks naar het Nelson Mandelapark te gaan, al moet men daartoe nog wel het heuveltje van brug 1162 over. Het ontwerp van de brug is afkomstig van Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken. Zijn naam ontbreekt weliswaar op de bouwtekeningen, maar zijn architectonische handtekening is terug te vinden in de betegeling van de brughoofden, het schakelkastje, als ook de uitvoering van keermuren, dat in tal van “zijn” bruggen in Zuidoost is terug te vinden. Brug 1038 is ongeveer 19 meter lang en 21 meter breed. De brug kreeg in 2018 haar naam.

De Boy Edgarbrug (brug 1064) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze vaste brug uit omstreeks 1969 komt in de vorm van een viaduct dan wel tunnel, afhankelijk van het gezichtspunt. Boven de overspanning voert gemotoriseerd verkeer op de Hoogoorddreef; een doorgaande route voor snelverkeer. In de tunnel bevindt zich een uitloper van het Bijlmerplein dat voetgangersgebied is. Een fietspad komend vanuit het zuiden eindigt onder het viaduct. Het bouwwerk draagt bij aan de afhandeling van de gescheiden verkeersstromen in de wijk. Gemotoriseerd verkeer vindt plaats op dijklichamen; langzaam verkeer op maaiveldniveau. Ontwerper van de brug is Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken. Hij zou menig kunstwerk voor Amsterdam Zuidoost ontwerpen. Brug 1064 bevindt zich qua uiterlijk in een grote groep gelijksoortige bouwwerken te herkennen aan de brugleuningen, de betonnen randplaten en de specifieke schakelkastjes. Die liet Sterenberg passen binnen het tegelpatroon op de landhoofden. De brug ging tijdenlang naamloos door het leven. In 2018 vernoemde de gemeente Amsterdam de brug naar jazzmusicus, maar ook huisarts Boy Edgar. Amsterdam kent ook een Boy Edgarstraat in de jazzbuurt in Slotervaart. Onder en ten zuiden van het viaduct staat het kunstwerk Vogelparade van Ko Aarts en Guido Vlottes.

Vogelparade is een meerdelig artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ko Aarts en Guido Vlottes lieten zich inspireren door zangvogelliefhebbers, in de wijk Surinaamse vogelmannen genoemd. Zij hielden in het Bijlmerpark wedstrijden welk vogeltje de meeste zangklanken kon voortbrengen; er wordt/werd druk bij gewed. Aarts en Vlottes kwamen in 1997 met een werk van staal en trespa. Het kunstwerk staat opgesteld ter hoogte van en onder de Boy Edgarbrug (brug 1064) daar waar het Bijlmerplein onder de Hoogoorddreef doorgaat. Het stalen deel staat opgesteld in het talud van genoemde dreef. Het bestaat uit achttien lege vogelkooitjes. Vogels zijn daar niet te zien. Deze blijken bij nadere beschouwing te zijn gevlucht en zitten, weergegeven in trespa, boven de landhoofden van de Boy Edgarbrug, net onder de betonnen overspanning.

Het Bijlmer Parktheater is een theatergebouw in Amsterdam-Zuidoost. Het theater werd tussen 2005 en 2009 gebouwd in een groenstrook tussen het Anton de Komplein en het Bijlmerpark, dat sinds 2014 Nelson Mandelapark heet. Het gebouw werd op verzoek van het Stadsdeel gebouwd in het kader van een grootscheepse vernieuwing binnen die wijk. Paul de Ruiter ontwierp het ovaalvormige gebouw met een karakteristieke ronde gevel in overstek. De bouwkosten bedroegen vijfenhalf miljoen euro. Het theater werd in overleg met de toekomstige gebruikers gebouwd en ingericht. Er was financiële steun vanuit de Europese Unie. De zaal heeft maximaal 277 stoelen. Het theater biedt onderdak aan Circus Elleboog, Krater Theater, Jeugdtheaterschool en een theaterwerkplaats. Het gebouw kreeg als adres Anton de Komplein 240, maar ligt in feite aan het Gulden Kruispad.

Brug 1230 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze bbrug werd aangelegd rond 2010 in het kader van een herinrichting van het Bijlmerpark (na 2014 Nelson Mandelapark geheten. Aan de noordkant van het park werden ook de waterwegen destijds verlegd en daarbij werd grond weggegraven bij een hoek tussen twee waterwegen. Er ontstond een eilandje in het Gulden Kruispad; een voet- en fietspad dat zich al slingerend een weg baant door Zuidoost (ongeveer van de Holterbergweg tot aan de Weespertrekvaart). De herinrichting vond plaats onder leiding van Francine Houben van Mecanoo en zij ontwierp nieuwe bruggen alsmede toegangen tot het park. Deze twee objectsoorten kregen dan ook eenzelfde uiterlijk met metalen raamwerken waarin lintmotieven.

Brug 1099 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Alhoewel het brugnummer lijkt te wijzen op een bouw bij de inrichting van de wijk Zuidoost rond 1970 (bruggen 1001 tot en met 1087 zijn toen gebouwd), stamt deze brug uit 2010. Brug 1099 komt voort uit de herinrichting van het Bijlmerpark (na 2014 Nelson Mandelapark). Daarbij werden aan de noordzoom de waterlopen aangepast in verband met de benodigde waterberging in de wijk. Deze aanpassing zorgde ervoor dat er aan de noordzijde een nieuwe brug kwam: Brug 1099. Het ontwerp van de brug is afkomstig van Francine Houben van Mecanoo, die de gehele herinrichting van het park begeleidde. Zijn kwam met een brug van staal en composiet. Leuningen kregen net als de poorten tot het park lintmotieven mee. Die lintmotieven zijn ook terug te vinden in de duiding van de brug “Entree Circus”, een verwijzing naar Circus Elleboog, gevestigd in het in 2009 opgeleverde Bijlmer Parktheater.

Brug 1159 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.