Steve van Dorpel (beeld)

De Albert Helmanbrug (brug 1231) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug vormt de verbinding tussen het Anton de Komplein en het Nelson Mandelapark. Direct ten zuiden van de brug staat het beeld van Steve van Dorpel gemaakt door Nelson Carrilho. Daar is tevens het start- en eindpunt van een 2,1 km lang trimparcours door het park.

Het Bijlmer Parktheater is een theatergebouw in Amsterdam-Zuidoost. Het theater werd tussen 2005 en 2009 gebouwd in een groenstrook tussen het Anton de Komplein en het Bijlmerpark, dat sinds 2014 Nelson Mandelapark heet. Het gebouw werd op verzoek van het Stadsdeel gebouwd in het kader van een grootscheepse vernieuwing binnen die wijk. Paul de Ruiter ontwierp het ovaalvormige gebouw met een karakteristieke ronde gevel in overstek. De bouwkosten bedroegen vijfenhalf miljoen euro. Het theater werd in overleg met de toekomstige gebruikers gebouwd en ingericht. Er was financiële steun vanuit de Europese Unie. De zaal heeft maximaal 277 stoelen. Het theater biedt onderdak aan Circus Elleboog, Krater Theater, Jeugdtheaterschool en een theaterwerkplaats. Het gebouw kreeg als adres Anton de Komplein 240, maar ligt in feite aan het Gulden Kruispad.

De kus is een plastiek van Jeroen Henneman. Henneman kreeg inspiratie voor dit werk door het spelen met ijzerdraad en het werken met een soldeerbout met zilverdraad. Na enige bewerking ontstond iets wat op een kus leek. Henneman zag het als een ruimtelijke tekening. Henneman kreeg in 1979 het verzoek van de Koninklijke Bijenkorf Beheer een beeld te ontwerpen voor plaatsing bij het nieuwe hoofdkantoor aan de Frankemaheerd in Amsterdam-Zuidoost. In oktober was het ontwerp in handen van onder meer TNO om berekeningen te maken voor de fundering. Het plan was dat het beeld er in april 1981 zou staan. Het werd 1982 voordat het beeld er stond. De kus bestaat uit drie delen, samen ongeveer zestien ton wegend. De belangrijkste onderdelen zijn twee roestvrij stalen platen van 1,5 meter (man) en 30 centimeter breed (vrouw). Zij vormen twee gezichtsprofielen, die in de hoogte naar elkaar toe neigen en op de plaats van de lippen elkaar raken. Dit thema wordt pas zichtbaar als de toeschouwer er recht voor staat. In 1983 werd het beeld onderscheiden met de Nederlandse staalprijs (Nationale staalprijs) van de Stichting Staalcentrum Nederland (SSN), in 1985 kreeg het de Europese Staalprijs van de Europese staalconstructiebedrijven (ECCS). In 2007 maakte Henneman opnieuw een Kus, ditmaal voor Apeldoorn. De Koninklijke Bijenkorf trok in 2015 uit het kantoor en de nieuwe eigenaar van het gebouw wilde van het beeld af en in 2016 zijn plannen uitvoeren. Er is gezocht naar een alternatieve plek, waarbij de kunstenaar nog Rudi Fuchs in zijn hoedanigheid van curator van ArtZuid heeft ingeschakeld. Dat bleef zonder resultaat Het beeld kon nog net bewaard worden voor opslag. De kunstenaar moest toezien hoe zijn beeld op grove manier uit elkaar werd gehaald; hij had wel richtlijnen opgesteld, maar de aannemer hield zich daar niet aan. De gemeente Amsterdam ging samen met de kunstenaar op zoek naar een nieuwe plaats. Het beeld verdween vervolgens in opslag, maar er werd in die tijd gezocht naar een nieuwe plek. Het beeld bleek gewild bij andere stadsdelen, maar Zuidoost wilde het niet kwijt; het stadsdeel voelde "dat het beeld iets om trots op te zijn was" in de moeilijke perioden die het stadsdeel kende. Bij herplaatsing moest volgens de kunstenaar aan een tweetal eisen voldaan worden. Het beeld moest rondom vrij zijn (in verband met het contrast met de open lucht), maar tevens in een bebouwde omgeving (ook vanwege contrast). In de nazomer van 2019 werd bekend, dat De kus geplaatst wordt op het Anton de Komplein in Zuidoost, dat aan beide voorwaarden voldoet. Plaatsing kan echter niet zonder een paalfundering; het weegt circa 16.000 kilo; zonder goede fundering zou het in de bodem wegzakken. In oktober 2020 vond het daar plaats, niet direct op het plein, maar op een zuidelijk punt (richting politiebureau).

De Flierbosdreefbrug (brug 1038) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De bouw van dit viaduct in de Flierbosdreef (haar naamgever) was noodzakelijk vanwege de strikte scheiding tussen snel en langzaam verkeer in grote delen in Zuidoost. De Flierbosdreef voor snel verkeer werd daarom op een halfhoog dijklichaam aangelegd, langzaam verkeer bevindt zich op maaiveldniveau. Om voetgangers en fietsers in de gelegenheid te stellen van de ene buurt naar de andere te komen werd een heel stelsel aan viaducten gebouwd. De Flierbosdreefbrug stelt bewoners van de H-Buurt via het Kraaiennestpad rechtstreeks naar het Nelson Mandelapark te gaan, al moet men daartoe nog wel het heuveltje van brug 1162 over. Het ontwerp van de brug is afkomstig van Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken. Zijn naam ontbreekt weliswaar op de bouwtekeningen, maar zijn architectonische handtekening is terug te vinden in de betegeling van de brughoofden, het schakelkastje, als ook de uitvoering van keermuren, dat in tal van “zijn” bruggen in Zuidoost is terug te vinden. Brug 1038 is ongeveer 19 meter lang en 21 meter breed. De brug kreeg in 2018 haar naam.

Brug 1230 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze bbrug werd aangelegd rond 2010 in het kader van een herinrichting van het Bijlmerpark (na 2014 Nelson Mandelapark geheten. Aan de noordkant van het park werden ook de waterwegen destijds verlegd en daarbij werd grond weggegraven bij een hoek tussen twee waterwegen. Er ontstond een eilandje in het Gulden Kruispad; een voet- en fietspad dat zich al slingerend een weg baant door Zuidoost (ongeveer van de Holterbergweg tot aan de Weespertrekvaart). De herinrichting vond plaats onder leiding van Francine Houben van Mecanoo en zij ontwierp nieuwe bruggen alsmede toegangen tot het park. Deze twee objectsoorten kregen dan ook eenzelfde uiterlijk met metalen raamwerken waarin lintmotieven.

Hoogoordbrug (brug 1039) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De vaste brug uit 1966-1968 komt hier in de vorm van een viaduct annex tunnel, afhankelijk van het gezichtspunt. Boven de overspanning voert gemotoriseerd verkeer op de Flierbosdreef, een doorgaande route voor snelverkeer. Onder de overspanning leidt het voet- en fietspad Gulden kruispad. Om die gescheiden verkeersstromen te realiseren werden in de wijk tientallen van dit soort bruggen neergelegd. Het ontwerp voor brug 1039 is afkomstig van Dirk Sterenberg, dan werkend voor de Dienst der Publieke Werken. Daar waar hij voor elders in de stad brug-voor-brug moest ontwerpen, sluit het ontwerp van de brug aan op die van andere bruggen in de buurt, die uit dezelfde tijd stammen, zie bijvoorbeeld de Dolingadreefbrug (brug 1012). Ze zijn herkenbaar aan leuningen (metalen strips), betonblokken op het rijdek en de vorm van het schakelkastje voor het elektra op de brug. Sterenberg, ook kunstenaar, paste het ontwerp daarvoor precies in het tegelpatroon in het landhoofd. De brug kreeg pas in 2018 haar naam in een serie vernoemingen binnen de bruggen op wegen voor gemotoriseerd verkeer. Ze werd daarbij vernoemd naar de flat Hoogoord, die op zich vernoemd was naar een herenhuis nabij Hilversum. Ongeveer 700 meter westelijk liggen de Hoogoorddreefmetrobrug en Hoogoorddreefspoorbrug; anders dan deze Hoogoordbrug liggen die spoorbruggen over de Hoogoorddreef.

Brug 1099 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Alhoewel het brugnummer lijkt te wijzen op een bouw bij de inrichting van de wijk Zuidoost rond 1970 (bruggen 1001 tot en met 1087 zijn toen gebouwd), stamt deze brug uit 2010. Brug 1099 komt voort uit de herinrichting van het Bijlmerpark (na 2014 Nelson Mandelapark). Daarbij werden aan de noordzoom de waterlopen aangepast in verband met de benodigde waterberging in de wijk. Deze aanpassing zorgde ervoor dat er aan de noordzijde een nieuwe brug kwam: Brug 1099. Het ontwerp van de brug is afkomstig van Francine Houben van Mecanoo, die de gehele herinrichting van het park begeleidde. Zijn kwam met een brug van staal en composiet. Leuningen kregen net als de poorten tot het park lintmotieven mee. Die lintmotieven zijn ook terug te vinden in de duiding van de brug “Entree Circus”, een verwijzing naar Circus Elleboog, gevestigd in het in 2009 opgeleverde Bijlmer Parktheater.

Brug 1159 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Ruimtestructuur is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ewerdt Hilgemann kreeg van de gemeente Amsterdam het verzoek een beeld te ontwerpen in verband met de inrichting van de Bijlmermeer. Die opdracht vloeide voort uit een expositie die van Hilgemanns werk werd gehouden in de galerie Riek Swarte aan de Keizersgracht in Amsterdam, waarbij hij lovende kritieken kreeg als ook enkele werken verkocht. Eenmaal terug in Gelsenkirchen kreeg hij bezoek van vertegenwoordigers van Amsterdam. Hij kreeg daarbij de mededeling dat zijn geleverde werk het eerste kunstobject in de nieuwe wijk zou worden. Hilgemann ontwierp vervolgens een carré van zestien ronde rode palen gezet in een betonnen fundering. Hij refereerde hiermee aan menig heipaal die hier voor de hoogbouwflats in de grond werden gezet, al waren die veelal vierkant. Toen het beeld in 1969 klaar was werd het bij een informatiecentrum in het Aanloopcentrum gezet, dat nieuwe bewoners begeleidde in de bewoning van de net opgeleverde nieuwbouwflats. Eind jaren negentig vond er een grote saneringsslag plaats in de wijk. De in de hemel geprezen hoogbouwflats bleken niet zo ideaal te zijn als in de jaren zestig gedacht; een aantal ging tegen de vlakte en werd vervangen door laagbouw. Op de plaats van het Aanloopcentrum werd de wijk Vogeltjeswei neergezet. In die sanering werd ook Ruimtestructuur verplaatst al zij het weinig, ongeveer 50 meter zuidwaarts. In overleg met Hilgemann werd het beeld gerestaureerd; het zat onder de vogelpoep en sloeg groen uit. Het werd geplaatst in het water van de Troepiaalsingel tussen de bewoonde wereld en het Bijlmerpark, dat in 2014 werd omgedoopt in Nelson Mandelapark. Om te voorkomen dat vogels het beeld weer als toilet gingen gebruiken werden de palen aan de bovenzijde voorzien van pinnen. De kunstenaar was uitermate tevreden over de verplaatsing. De weerspiegeling in het water gaf het beeld een nieuwe dimensie, aldus Hilgemann. In 2020 was er in het Kroller Muller een overzichtstentoonstelling van zijn werk, waarbij ook een model van Ruimtescultuur werd tentoongesteld. De kunstenaar had een aantal werken aan dat museum geschonken. Ongeveer gelijktijdig met Ruimststructuur maakte Hilgemann Pyramide, een carré van zeven bij zeven palen in de vorm van een pyramide, geplaatst op de Keukenhof.

There's a light that never goes out is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Kunstenares Hadassah Emmerich maakte voor de zuidelijke onderdoorgang van de Anton de Kombrug een bijdrage aan het "Open Source Festival" dan wel "Straat van de Sculpturen". In 2009 was dat een tijdelijke kunstlooproute tussen Station Amsterdam Bijlmer ArenA en metrostation Kraaiennest. Het kunstwerk bestaat uit drie relatief grote tegeltableaus van 3 bij 3 meter, die na afloop van de tentoonstelling bleven staan. De drie tableaus zijn bevestigd op drie brugpijlers. Meestal werd bij soortgelijke projecten gebruikt van felle tinten om het grijze beton weg te werken. Emmerich kwam echter met tableaus in donkere tinten aangepast aan de omgeving. De grillige lijnen in de afbeeldingen staat juist in contrast met de hoekigheid van die omgeving. De kunstenaar liet zich rond 2009 vooral inspireren door exotische bloemmotieven. Emmerich verbleef destijds onder een toelage van het Mondriaan Fonds in het Künstlerhaus Bethanien in Berlijn, waarbij de rust aldaar zorgde voor een donkerder kleurgebruik in haar werk; iets dat zij later weer losliet.

De Hogevechtbrug (brug 1037) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De bouw van dit viaduct in de Flierbosdreef over het Hogevechtpad was noodzakelijk vanwege de strikte scheiding tussen snel en langzaam verkeer in grote delen in Zuidoost. De Flierbosdreef voor snel verkeer werd daarom op een halfhoog dijklichaam aangelegd. Langzaam verkeer bevindt zich op maaiveldniveau. Om voetgangers en fietsers (Hogevechtpad) in de gelegenheid te stellen van de ene buurt naar de andere te komen werd een heel stelsel aan viaducten gebouwd. De Hogevechtbrug stelt bewoners van de H-Buurt via het Hogevechtpad rechtstreeks naar het Nelson Mandelapark te gaan, al moet men daartoe nog wel het heuveltje van brug 1164 over. Het ontwerp van de brug is afkomstig van Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken. Zijn naam ontbreekt weliswaar op de bouwtekeningen, maar zijn architectonische handtekening is terug te vinden in de betegeling van de brughoofden, het schakelkastje, als ook de uitvoering van keermuren, dat in tal van “zijn” bruggen in Zuidoost is terug te vinden. Brug 1037 is ongeveer 19 meter lang en 21 meter breed. De brug kreeg in 2018 haar naam, via Hogevecht en Hogevechtpad een indirecte vernoeming naar patriciërshuis Hoogevecht.

De Mural Hofgeest is een kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het kunstenaarscollectief RUA (Reflexo on Urban Art) kreeg de opdracht de eentonige hoogbouwflats in de H-buurt in de Amsterdamse wijk na een renovatiebeurt op te fleuren. Bij dat collectief was toen Braziliaans streetartartiest Speto (Sao Paulo, 1971) aangesloten. Deze wandelde in de wijk bekeek de flats en bewoners, sprak ook met de opdrachtgevers en ging vervolgens aan de slag op een bijna blinde muur van flatgebouw Hofgeest. Die zijgevel bevat slechts een raamgang met kleine ramen in het midden en er lopen twee buizen over de volle hoogte van de flat. Speto en assistent schilderden de flathoge muurschildering in korte tijd vanuit een hoogwerker. Speto was een laatste kunstenaar uit RUA, die aan zijn karwei begon. Hij schilderde een meisje met kleurige haarband. Andere kunstenaars uit RUA namen andere delen van de flat voor hun rekening zoals de onderdoorgangen onder de flat en bijgebouwtjes.