Hemonystraat

Het pand Hemonystraat 22 is een gebouw aan de Hemonystraat in De Pijp te Amsterdam-Zuid. Het is een van de twee gemeentemonumenten in die straat, het ander staat op Hemonystraat 9. De woonhuizen Hemonystraat 18, 20 en 22 zijn ontworpen door makelaar, timmerman en architect Pieter Peereboom. Op nummer 18 vestigde hij zijn timmerwerkplaats. De gebouwen waren in hun oorspronkelijke staat niet interessant als gemeentemonument. Zulke panden treft men vaak aan in De Pijp. Na verbouwing tot winkel/woonhuis werd met name de begane grond van nummer 22 een opvallende verschijning in de straat, met een zwart houten symmetrische pui en een plint van hardsteen. In die pui is glas-in-lood verwerkt alsmede een klok en het Wapen van Amsterdam. De klok is een verwijzing naar de naamgevers van de straat, Pieter en François Hemony, Amsterdamse klokkengieters. De winkelpui werd in 2012 voorgedragen als gemeentemonument en in 2014 kreeg het die status. De voorgevel is waarschijnlijk vervaardigd voor tabakswinkel “De klok van Hemony”, die rond 1910 zijn intrek nam in het pand. In 2015 is er een reparatiebedrijf in strijkinstrumenten in het gebouw gevestigd. De status monument werd ook gegeven vanwege het oorspronkelijke interieur (na de verbouwing) van de begane grond. Het pand moet dan nog wel voorzien worden van een nieuwe fundering, waarbij de originele inrichting bewaard moet blijven (situatie 2015).

Het pand Hemonystraat 9 is een gebouw aan de Hemonystraat in De Pijp te Amsterdam-Zuid. Het is een van de twee gemeentemonumenten in die straat, het ander staat op Hemonystraat 22. Het gebouw is als woonhuis ontworpen waarschijnlijk door architect Hendrik Dirks Kramer. Het woonhuis werd even later (voor 24 augustus 1897) omgebouwd tot school, die bekendstond als Instituut Hofland (Opleiding voor verschillende examens en den handel). Die H.J.A.Hofland was de grootvader van Henk Hofland. De school was eerst geen gewone school; het leidde “rijke” jongens op in HBS, gymnasium en handelsschool. Later werd het een internaat met allerlei opleidingen, waarbij ook Hemonystraat 11 betrokken werd. In 1912 verdween de school weer en in april 1913 trok aannemer/architect W.C Deenik Zzn in het pand. Het vermoeden bestaat dat hij de voorgevel grondig heeft gewijzigd (het pand wijkt stijl en luxe af van de bebouwing in de omgeving). Ook is het mogelijk dat het pand verbouwd is na een brand. Het heeft in 2015, maar ook op vroegere foto’s, een voorgevel in neorenaissancestijl. In die voorgevel zijn bouwelementen van zandsteen toegepast, zoals in het portaal en de erker op de eerste etage.

Hemonystraat 4 is een gebouwtje aan de Hemonystraat, Amsterdam, De Pijp.

Het complex Stadhouderskade 145-146/Hemonystraat 1 bestaat uit een drietal panden aan de Stadhouderskade/Singelgracht hoek Hemonystraat te Amsterdam-Zuid, De Pijp. De architect(-en) van dit complex met drie woonhuizen is vooralsnog onbekend. Ze zijn opgetrokken in de Eclectische bouwstijl, die veelvuldig werd toegepast aan de Stadhouderskade. De toegangspoorten zijn daarbij hoog aangesneden, hetgeen aan die kade vaker voorkomt. Tevens zijn aan de kant van de Stadhouderskade per pand twee balkonnetjes geplaatst die ontbreken. Het opvallendst is hier echter wat er niet is. Bijna alle hoekpanden aan de Stadhouderskade zijn voorzien van afgesneden hoeken waarop erkers geplaatst zijn. Hier ontbreekt zowel de schuine afsnijding als de erkers, als of de bouwers van plan waren er aan de westkant andere panden tegen aan te bouwen. Aan de zijde van de Hemonystraat is een blinde raamgang. De gebouwen dien(d)en voornamelijk tot bewoning met hier en daar een kantoor. In het verleden zat op nummer 145 Huize Jacobs, een pension voor niet al te vermogende mensen. Er was voorts eind 1965 het Comité Verzoekschrift Staten-Generaal gevestigd dat handtekeningen verzamelde tegen de werkwijze van de regering (lees goedkeuringswet) inzake het huwelijk van Prinses Beatrix en Claus von Amsberg. Tegen het huwelijk bestond bij de leden geen bezwaar, ook al heerste er "een groot onbehagen". Het comité bestond alleen in september, oktober, november en december 1965, waar bij het zichzelf ophief. Het aantal in te zamelen handtekening werd ingeschat op meer dan 500.000, er kwamen er circa 65.000. Dit werd mede veroorzaakt doordat een aantal kranten weigerde een advertentie voor het comité te plaatsen. Bovendien was er ook direct een tegencomité opgericht. Op nummer 146 zat voor en na de Tweede Wereldoorlog enige tijd het Dr. Aletta Jacobshuis (geen familie) dat voor de oorlog geleid werd door de arts Bernard Premsela (omgebracht in Auschwitz). Het gebouw 146 vertoont in 2016 enige mate van verzakking.

Stadhouderskade 149-150 betreft een tweetal (bijna) gelijke panden aan de Stadhouderskade/Singelgracht te Amsterdam-Zuid, de Pijp. De panden zijn symmetrisch ontworpen door de aannemers, architecten en makelaars Jan Willem Hartgerink en Hendrik Dirks Kramer, die hier veel panden hebben neergezet. In 1884 plaatsten ze advertentie voor twee eerste klasse herenhuizen met huurprijzen van 1800 tot 2000 gulden. De gebouwen vertonen gelijkenis met meerdere gebouwen aan de Stadhouderskade. Zo zijn er bakstenen versieringen onder de dakplinten, die ook te vinden zijn aan Stadhouderskade 137-139 en Hemonystraat 7. Deze twee gebouwen zijn echter luxueuzer met hun relatief grote erkers, de heren woonden hier namelijk in eerste instantie zelf (Hartgerink op 149, Kramer op 150). Andere details zijn de wit uitgevoerde pilasters In het gebouw Stadhouderskade 149 hebben twee gezinnen gewoond die het Naziregime uit de Tweede Wereldoorlog niet hebben overleefd: het gezin rond Alice Prins (zie daar) en dat van Mouritz de Vries. Mouritz en Griet de Vries-Polak werden op 16 april 1943 omgebracht in vernietigingskamp Sobibór. Ook Jacob Pieter Moltzer, bestuurslid van de Nieuw-Malthusiaanschen Bond en rechtsgeleerde, woonde hier enige tijd. In gebouw Stadhoudeerskade 150 voerde huisarts Rijk Kramer (zoon van de architect) enige tijd praktijk. Voor hem is een inscriptie in de gevel gemaakt. Hij volgde een van de eerdere huurders op belastingcontroleur Johannes Hermanus Simon.

Het complex Stadhouderskade 142-144/Hemonylaan 25a bestaat uit een drietal panden aan de Stadhouderskade/Singelgracht te Amsterdam-Zuid, De Pijp. Het complex staat op de hoek van de Hemonystraat, maar met een teruggetrokken rooilijn aan die straat. De ontstaansgeschiedenis van deze drie panden is onduidelijk, maar direct verbonden aan de demping van de Zaagmolensloot tot Albert Cuypstraat/Hemonylaan. De gebouwen zijn opgetrokken in de eclectische bouwstijl. Deze stijl komt over de volle lengte van de Stadhouderskade voor. De makelaars en architecten Jan Willem Hartgerink en Hendrik Dirks Kramer bouwden grote delen van dit deel van de kade vol, maar het is onbekend of ze ook verantwoordelijk zijn voor dit gebouw. In het Algemeen Handelsblad van 23 april 1891 werd melding gemaakt dat de panden 143 en 144 toen in eigendom waren van houthandelaar Abraham Mensing (van Stadhouderskade 140-141) waren en dat hij ook graag de omliggende terreinen wilde hebben. B & W zagen geen mogelijkheid de omliggende terreinen (op korte termijn) te bebouwen en waren voor verkoop. Door diverse leden werd echter bezwaar gemaakt omdat op die wijze in hun ogen er een onwenselijk plein zou ontstaan. Anderen vonden dit juist een goed idee, zij zagen hier mogelijkheden tot het laten rijden van een toekomstige paardentram, zodat enige open ruimte wenselijk was. In 1917 werd het complex nog verkocht als woonhuizen, samen met het buurpand Stadhouderskade 141, dat wel van bouwer Hartgerink is. De notaris J.A. von Stein Callenfels was rond 1900 hier gevestigd. In 1906 was er op huisnummer 144 een filiaal van de Rijkspostspaarbank gevestigd. In de jaren twintig kwam hier eerst het bedrijf Tasche & Co (handel in vrachtwagens) en daarna het garagebedrijf van Sieberg gevestigd. Hij was Ford- en Rover-handelaar. In 1983 stond het complex te koop voor 1.650.000 gulden. Automobielbedrijf De Singel ging hier toen verder, maar paste daarbij het bedrijfsadres aan tot Hemonylaan 25a, de voormalige achteringang. Eind 20e eeuw nam supermarktketen Lidl intrek in het totale vloeroppervlak van de begane grond.

Stadhouderskade 140-141 bestaat uit een tweetal gelijkwaardige gebouwen aan de Stadhouderskade/Singelgracht in De Pijp te Amsterdam-Zuid. De twee panden zijn ontworpen door Jan Willem Hartgerink en Hendrik Dirks Kramer, die dit gedeelte van de Stadhouderskade bijna met zijn tweeën volbouwden. Hartgerink en Kramer bedienden zich van de eclectische bouwstijl. De twee balkons vallen op alsmede de witte versieringen en vrij grote dakplint. De twee gebouwen in spiegelbeeld van elkaar gebouwd vallen in begin 21e eeuw op, doordat de begane grond in een afwijkende roodachtige kleur is geschilderd. De eigenaren van de gebouwen zouden destijds Hartgerink zelf, en de heren Abraham Hemsing en Willem Boon zijn. Zij hadden ook ruimte gekocht aan de Herengracht en Overtoom. Op de bouwtekening wordt tevens gerefereerd aan het complex Stadhouderskade 137-139.

Stadhouderskade 151-154 betreft een viertal (bijna) gelijke panden aan de Stadhouderskade/Singelgracht te Amsterdam-Zuid, de Pijp.

Van Gendtbrug (brug 247) is een vaste brug op de grens van Amsterdam-Centrum en Amsterdam-Zuid. Ze overspant de Singelgracht en is de laatste brug voordat de gracht overgaat in de Amstel. Aan de noordzijde bevindt zich de straat Oosteinde en de Sarphatikade, de plaatselijke kade van de Singelgracht. Aan de zuidkant bevindt zich de Stadhouderskade (plaatselijke kade van de Singelgracht en de Hemonystraat. Ten noordwesten van de brug staat het gebouw van de De Nederlandsche Bank.

Het pand Stadhouderskade 155 is een gebouw aan de Stadhouderskade/Singelgracht in De Pijp te Amsterdam-Zuid. Het voormalige herenhuis is opgetrokken naar een ontwerp van Jan Willem Hartgerink, en Hendrik Dirks Kramer, die bijna dit gehele gedeelte van de Stadhouderskade volbouwden. De bouwstijl is eclectisch, Hartgerink en Kramer waren van huis uit geen echte architecten. Het gebouw heeft dezelfde uiterlijke kenmerken als Stadhouderskade 154 en Stadhouderskade 156. In 2016 is de begane grond al enige tijd tussen de nummer 154 en 155 doorgebroken om huis te bieden aan een sportschool, daarvoor waren er ook al bedrijven gevestigd. De eerste huurder van het pand was ambtenaar Frederik Rudolf Seelig (geboren Batavia 20 mei 1853) en Henriëtte Catharina Geertruida Pluijgers (1842-1908). Zij kregen hier zoon Johan Carl Louis Jules. F.R. Seelig werkte bij Wijnhandelaars De Vos en Ter Meulen aan het Rokin. Seelig ging in 1889 failliet en tevens onvindbaar. In 1892 was er een kleine binnenbrand in het gebouw. Rond 1930 was hier woonachtig de familie Hartog Joël van Frank en Francina (Fransje) Davidson. Van Frank was ook de makelaar die de bovenwoning in 1931 te huur zette voor 1400 gulden per jaar. Zij stierven beiden voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Hun kinderen Josina van Frank (1910-1943) en Irene van Frank (1916-1945) werden omgebracht door Nazi-Duitsland. Ook de directie familie Fransje Davidson werd daar omgebracht.

Het pand Stadhouderskade 156 is een gebouw aan de Stadhouderskade/Singelgracht in De Pijp te Amsterdam-Zuid. Het voormalige herenhuis is opgetrokken naar een ontwerp van Jan Willem Hartgerink, en Hendrik Dirks Kramer, die bijna dit gehele gedeelte van de Stadhouderskade volbouwden. De bouwstijl is eclectisch, Hartgerink en Kramer waren van huis uit geen echte architecten. Het gebouw heeft dezelfde uiterlijke kenmerken als Stadhouderskade 155. Het huis werd in eerste instantie verkocht aan een particulier. Later waren er ook bedrijven gevestigd, zoals het hoofdagentschap van Sanatogen (sterkt lichaam en zenuwen; geneesmiddel voor overspannen huisvrouwen en “kwijnende kinderen”) en een kaashandel Formageries Gervais, maar ook seksclubs genaamd Mistinquett, Huize Veronique en Peggy en Blow Up (jaren zeventig, de namen wisselden per maand) waren hier gevestigd. Men kon er discreet ontvangen, er was een achteruitgang aan de Hemonylaan. In 2015 dient het gebouw tot kantoor en woningen.

Het complex Stadhouderskade 137-139 bestaat uit een drietal gelijkwaardige gebouwen aan de Stadhouderskade/Singelgracht in De Pijp te Amsterdam-Zuid. De drie panden zijn ontworpen door Jan Willem Hartgerink en Hendrik Dirks Kramer, die dit gedeelte van de Stadhouderskade bijna met zijn tweeën volbouwden. Gelijk met deze drie panden tekenden ze ook maar even twee (of drie) panden voor de Hemonystraat. Alle vijf de panden hebben dezelfde bakstenen versieringen onder de dakplint Hartgerink en Kramer bedienden zich van de Eclectische bouwstijl. Er kwamen rijke mensen wonen, sommigen konden twee dienstmeisjes inhuren. De drie panden aan de Stadhouderskade zien er op de bouwtekening identiek uit (nr 138 is daarbij gespiegeld), maar in de uitvoering zijn er in de loop der jaren verschillen opgetreden. Huisnummer 137 heeft bijvoorbeeld een erker, waar de andere alleen een balkonnetje hebben. Nummer 137 ontbeert een gedeelte natuurstenen souterrain, nummer 139 is geheel wit geschilderd. De drie panden hebben aan de achterzijde uitzicht op de Hemonylaan, voorheen de Zaagmolensloot. Hartgerink en Kramer drongen er destijds bij de gemeente op aan om dit gedeelte ook de dempen. Ze konden direct hun panden Hemonystraat 7-9 aan het eind plannen. Gebruik Gebouw nummer 137 kende een lange geschiedenis voor liefdadigheidswerk. Zo was bijvoorbeeld de Centrale Bond voor Inwendige Zending en Christelijk maatschappelijk werk er gevestigd, evenals de Nederlandsche Meisjesbond van mevrouw Schoch-van der Wijck. Bovendien diende het gebouw een tijdlang als het Bijbels Museum. In 1928 zat hier een comité ter voorbereiding van de Olympische Zomerspelen 1928 die in Amsterdam gehouden werden. Op nummer 138 woonde Marius Willet, die samen met zijn vrouw Maria Willet-Laurillaard onder meer geld inzamelde voor de aanpassing van de voorgevel van de Nieuwe Kerk door Christiaan Posthumus Meyjes sr.. In gebouw 139 was enige tijd de Sociaal-Economische Dienst van het Nederlands Arbeidsfront (tewerkstelling Nazi-Duitsland) gevestigd. In de jaren vijftig huisvestte het gebouw Humanitas, een vereniging die de opvang van Oostenrijkse kinderen begeleidde. In 2016 zit in gebouw 137 een kunstschildersatelier gevestigd, die op bestelling namaak of nieuw product levert. .