Brug 527

Brug 530 is een brug in de gemeente Amstelveen, maar in eigendom en beheer bij de gemeente Amsterdam. Deze dubbele ophaalbrug ligt over een sloot in het Amsterdamse Bos. In die sloot is nauwelijks scheepvaart (alleen kano en kajak) mogelijk, toch is de brug beweegbaar uitgevoerd. De brug werd namelijk opgehaald als er wedstrijden werden gehouden op de Bosbaan of voorstellingen werden gegeven in het openluchttheater. Vanwege het ontbreken van enige elektriciteit ter plaatse moest de brug met de hand bediend worden. De esthetisch architect Piet Kramer van de Dienst der Publieke Werken kwam daartoe met een aantal bruggen van hetzelfde type, waarbij een aantal zware metalen ballen dienen tot contragewicht. Het ensemble van dit type brug werd daarom ballenbrug genoemd. Kramer liet zich inspireren door soortgelijke bruggen van Bernard Forest de Bélidor; Kramer zou zijn opvolger Dick Slebos weer inspireren bij "zijn" ballenbruggen brug 658 en brug 549. De ballenbruggen van Kramer zijn variaties op een thema. Deze brug 530 staat op een houten paalfundering; maar heeft betonnen landhoofden. De overspanning wordt verzorgd door stalen frames met daarop planken. Balusters en de leuningen zijn uitgevoerd in hout met bewerkingen die Kramer vaker voorschreef bij zijn bruggen. De brug wordt in beweging gezet door de ballen naar beneden te drukken. Om te voorkomen dat de ballen in de zachte grond van het bos verdwijnen zijn daartoe houten geleidegleuven aangelegd. De brug is daarbij zo geconstrueerd dat de vallen tussen de leuningen bewegen; in rust liggen ze op een centraal geplaatste brugpijler. De brug heeft in brug 519, brug 520 en brug 531 tweelingzusjes, al is brug 530 iets smaller uitgevoerd. De wit geschilderde houten onderdelen van de brug zijn al een keer vernieuwd; ze waren oorspronkelijk niet beschilderd. De blauw uitgevoerde metalen delen zijn nog oorspronkelijk, want nauwelijks aan slijtage onderhevig. Het werd in 2013 benoemd tot gemeentelijk monument in Amstelveen. Zij waardeerden het als bijzondere verschijningsvorm binnen het oeuvre van Kramer, onderdeel van een serie en als opvallend exemplaar en wezenlijk onderdeel van het totaal aan bruggen in het bos.

De Bosbaan is een roeibaan in het Amsterdamse Bos. In 1934 werd begonnen met het graven van deze roeibaan in het kader van de werkverschaffing. Op 6 mei 1937 werd de eerste roeiwedstrijd gehouden op de toen 2200 meter lange en 72 meter brede baan. Dat betrof de 60e editie van de Varsity, die eerder in het Noordzeekanaal werd gehouden. Omdat de Bosbaan te kort was voor de Varsity werd met deze wedstrijd in 1940 uitgeweken naar een andere locatie. Alleen in 1971 is de Bosbaan voor deze wedstrijd nog eenmalig gebruikt. De Bosbaan vormde wel een alternatief voor de rivier de Amstel en de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, waar ook roeiwedstrijden werden gehouden. De waterdiepte bedraagt 3 meter en voldoet hiermee net aan de minimumeis voor internationale wedstrijden. Om aan de geldende regels te voldoen voor internationale roei-evenementen is de Bosbaan twee keer verbreed. De eerste keer in 1963 met een verbreding naar zes banen en 92 meter, voorafgaand aan het Europees kampioenschap van 1964. De tweede keer was in 2001 naar 118 meter en acht wedstrijdbanen om aan de huidige voorwaarden voor wereldkampioenschappen te voldoen. Hoewel er een wens was om met de verbreding de baan enkele graden te draaien, is dit niet gebeurd. De baan is alleen aan de noord-zijde verbreed. Zodoende staat de starttoren niet in het midden maar iets ten zuiden, en is de tribune afgebroken, de baan zou er zo ongeveer onderdoor lopen.

Brug 526 is een vaste brug in het Amsterdamse Bos, vallend onder de gemeente Amstelveen, maar onder beheer in gemeente Amsterdam. Het is een vaste brug alleen bestemd voor voetgangers, die vanaf de (parkeerplaats aan de) De Duizenmeterweg een slingerend pad in een bosachtige strook inlopen tussen genoemde weg en de Bosbaan. Daar waar brug 525 en brug 527 relatief grote betonnen bruggen zijn, was brugnummer 526 bestemd voor een klein houten bruggetje.

Scheibe is een artistiek kunstwerk in het Amsterdamse Bos, grondgebied Amstelveen, beheer gemeente Amsterdam. Bij een herinrichting van een bosgedeelte kwam het idee om in het Amsterdamse Bos meer plaats te bieden voor kunst. Het Amsterdams Fonds voor de Kunst schakelde daarop rond 1996 Ulrich Rückriem in voor een plastiek. Deze kunstenaar hangt het minimalisme aan en kwam met een abstract Spaans granieten (Porrino) structuur van circa vijf meter hoog en 30.000 kilo. Het is in oorsprong één blok steen, dat in vijf horizontale delen is gezaagd en van die vijf zijn twee brokstukken opnieuw in tweeën gezaagd. Vervolgens werd het in het Amsterdamse Bos weer is opgebouwd. Het graniet lijkt daarbij geperforeerd, omdat de oorspronkelijke boorgaten niet weggewerkt zijn. Snijden en splijten is een specialisme van de kunstenaar, maar met dat ruwe materiaal kan van alles misgaan; hetgeen de beeldhouwer niet heeft weggewerkt. Het werd in 1999 geplaatst op een plek die de kunstenaar had uitgezocht. Het was daarbij de bedoeling dat het beeld vanwege zijn eenvoud langzaam zou opgaan in de omgeving, maar dat is in 2022 nog niet het geval. Het grijsachtige graniet werkt opname in de natuur tegen. Het beeld staat aan de voet van de Heuvel. In het bos staat ook Stéle van Rückriem uit dezelfde tijd. Van het beeldenpark in het bos kwam niets terecht, alhoewel er in de loop der jaren meerdere kunstwerken werden geplaatst. Het Duitse Langendorf (Zülpich) kent een beeld van dezelfde kunstenaar en met dezelfde titel.

Brug 525 is een vaste brug in het Amsterdamse Bos, vallend onder de gemeente Amstelveen maar onder beheer van de gemeente Amsterdam. Het bouwkundig kunstwerk is gelegen in De Duizendmeterweg en kreeg dezelfde bouwstijl als brug 527. De Duizendmeterweg verzorgt de toegang tot het bos vanaf de Bosbaanweg en hier ook de toegang tot het openluchttheater. Beide zijn plaatbruggen ontworpen door Piet Kramer werkend voor de Dienst der Publieke Werken. Kramer ontwierp in basis drie soorten bruggen voor het bos, houten, bakstenen en betonnen. Brug 525 is er één uit die laatste categorie. Alhoewel gelijkend op brug 527 verschilt het in details. Daar waar bij brug 527 de balustraden en leuning aan het eind in de grond verdwijnen, steken de uiteinden bij brug 525 in de open lucht. Gelijkenis is er weer in de balusters in het midden van de brug, maar brug 525 heeft betonnen eindbalusters, die bij brug 527 ontbreken. Volgens de gemeente Amstelveen wordt de betonnen plaat gedragen door stalen liggers. Origineel werd het geheel gedragen door houten brugpijlers, maar herstelwerkzaamheden werden gedaan met behulp van beton (jukken). Landhoofden zijn uitgevoerd in beton. De brug kent vanaf oplevering gescheiden rijdekken voor voetgangers enerzijds en fietsers en auto’s anderzijds. De ranke balusters/balustraden zorgen voor een rank uiterlijk van de brug, terwijl het voor het bos een grote brug is.

Brug 531 is een brug in de gemeente Amstelveen, maar in eigendom en beheer bij de gemeente Amsterdam. Deze dubbele ophaalbrug ligt over een sloot in het Amsterdamse Bos. In die sloot is nauwelijks scheepvaart (alleen kano en kajak) mogelijk, toch is de brug beweegbaar uitgevoerd. De brug werd namelijk opgehaald als er wedstrijden werden gehouden op de Bosbaan of voorstellingen werden gegeven in het openluchttheater. Vanwege het ontbreken van enige elektriciteit ter plaatse moest de brug met de hand bediend worden. De esthetisch architect Piet Kramer van de Dienst der Publieke Werken kwam daartoe met een aantal bruggen van hetzelfde type, waarbij een aantal zware metalen ballen dienen tot contragewicht. Het ensemble van dit type brug werd daarom ballenbrug genoemd. Kramer liet zich inspireren door soortgelijke bruggen van Bernard Forest de Bélidor; Kramer zou zijn opvolger Dick Slebos weer inspireren bij "zijn" ballenbruggen brug 658 en brug 549. De ballenbruggen van Kramer zijn variaties op een thema. Deze brug 531 staat op een houten paalfundering; maar heeft betonnen landhoofden. De overspanning wordt verzorgd door stalen frames met daarop planken. Balusters en de leuningen zijn uitgevoerd in hout met bewerkingen die Kramer vaker voorschreef bij zijn bruggen. De brug wordt in beweging gezet door de ballen naar beneden te drukken. Om te voorkomen dat de ballen in de zachte grond van het bos verdwijnen zijn daartoe houten geleidegleuven aangelegd. De brug is daarbij zo geconstrueerd dat de vallen tussen de leuningen bewegen; in rust liggen ze op een centraal geplaatste brugpijler. De brug heeft in brug 519, brug 520 en brug 530 zusjes, al is brug 530 iets smaller uitgevoerd. De wit geschilderde houten onderdelen van de brug zijn al een keer vernieuwd; ze waren oorspronkelijk niet beschilderd. De blauw uitgevoerde metalen delen zijn nog oorspronkelijk, want nauwelijks aan slijtage onderhevig. Het werd in 2013 benoemd tot gemeentelijk monument in Amstelveen. Zij waardeerden het als bijzondere verschijningsvorm binnen het oeuvre van Kramer, onderdeel van een serie en als opvallend exemplaar en wezenlijk onderdeel van het totaal aan bruggen in het bos.

Brug 551 is een bouwkundig kunstwerk in het Amsterdamse Bos. Het Amsterdamse Bos is een deel van de gemeente Amstelveen, terwijl de gemeente Amsterdam het beheer voert.

Brug 532 is een vaste brug in het Amsterdamse Bos. Alhoewel de brug op het grondgebied van de gemeente Amstelveen ligt, wordt het beheer uitgevoerd door Amsterdam en heeft de brug derhalve ook een Amsterdams brugnummer. De brug is gelegen in de Bosbaanweg, de zuidelijke parallelweg van de Bosbaan. De brug dateert uit 1938. Zij is ontworpen door Piet Kramer, werkend bij de Dienst der Publieke Werken, die hier kwam met een brug in de stijl van de Amsterdamse School. Ze vormt samen met brug 543 een uitzondering in het arsenaal van Kramers bruggen voor het bos/park; de meeste bruggen zijn van hout of beton. Brug 532 kreeg een uiterlijk mee van baksteen (keermuren, landhoofden, borstweringen etc.). Het gebruikte materiaal geeft de brug een stedelijk karakter. De brug is bestemd voor alle verkeer, er zijn gescheiden rijdekken voor gemotoriseerd verkeer en langzaam verkeer (voetgangers en fietspad), die op verschillende hoogtes liggen. Tussen de twee dekken zijn trapjes aangebracht. De leuningen laten een mengeling zien van brugleuning die Kramer toepaste in de Amsterdamse binnenstad (noordzijde) en de bruggen in het Amsterdamse Bos (zuidzijde rijdek). Door haar relatief hoge ligging kan de brug bij roeiwedstrijden tot uitkijkpost dienen; het voet- en fietspad kan daarbij dienen als een soort bordes. Op dat gedeelte staan twee vlaggenmasten. Aan de zuidkant van de brug bevinden zich twee balkon en/of terrasachtige bouwsels; de leuningen daarvan zijn weer uitgevoerd in het "stads model". De brug heeft zogezegd een baksteen uiterlijk; echter de overspanning bestaat uit stalen liggers met daarop een betonnen dek. Voorts paste Kramer granieten blokken toe die op de landhoofden rusten. Deze granieten blokken zijn aan de waterzijde bewerkt, aan de oostzijde is een zeilschip te zien met een figuur die wapenschilden van Amsterdam vasthoudt; aan de westzijde staat de tekst Amsterdam omringd door golven en wapenkruisen. De onderdoorgang van de brug vormt de waterverbinding tussen de Bosbaan en een vijver. Aan het zuideind van die vijver ligt een overhaal naar of vanuit andere watergangen in het park. Die overhaal loopt onder brug 508 door, een houten brug ontworpen door Kramer. De kanoër moet daarbij zijn boot zelf voortslepen over grasland. Het werd in 2013 benoemd tot gemeentelijk monument in Amstelveen. Zij waardeerden het als bijzondere verschijningsvorm binnen het oeuvre van Kramers bruggen in het bos, mede gezien de meer stedelijke vorm van deze brug met de aangebrachte versieringen. Bovendien vond zij de brug een wezenlijk onderdeel van het totaal aan bruggen in het bos.

Brug 569 is een vaste brug in Amstelveen. Het bouwwerk is gelegen in het Amsterdamse Bos. Het ontwerp van de plaatbrug kwam van de hand van Piet Kramer, maar is atypisch voor hem. De brug is van beton op betonnen fundering, vertoont weinig stijlkenmerken van de door Kramer gehanteerde Amsterdamse School, maar meer van het nieuwe bouwen. Wat wel op Kramer wijst zijn de smeedijzeren balustrades met versieringen. De balustrades op de brug staan los van de balustrades op de landhoofden. Ter plaatse van de overgang zijn neerwaartse krommingen uitgevoerd in de vorm van twee naar elkaar toegebogen zwanenhalzen met hartjes aan het uiteinde. De brug heeft als officieuze naam Manegebrug, naar de nabijgelegen manege aan de Nieuwe Kalfjeslaan en bijbehorende springbaan. De brug is alleen geschikt voor voetgangers, fietsers en ruiters te paard en uiteraard nooddiensten.

Brug 508 is een houten kunstwerk in het Amsterdamse Bos. De Amsterdamse brugnummers worden gegeven aan zowel bruggen als aan viaducten. Brugnummer 508 kent in Drogebrug een officieuze bijnaam. Ze doet namelijk ook dienst als voetgangersviaduct. Het bouwwerk is gelegen over een overhaal. Zij overspant aan de zuidkant een uitstulping van de plaatselijke vijvers, terwijl zij aan de noordkant land overspant (vandaar haar bijnaam), dat kanoërs de mogelijkheid biedt hun boot naar de Bosbaan te brengen, dan wel er vandaan te halen. De enigszins bollende brug is gebouwd naar een ontwerp van Piet Kramer, die de brug attractief maakte voor zowel de voetgangers boven als de voetgangers beneden. De brug boven heeft sierlijke maar strakke balustrades, waarvan de bovenste rijen er ook als leuning uitzien. Bovendien staan er pilaren op die aan de bovenzijden zijn afgewerkt met metalen deksels. De jukken van de brug zijn bewerkt en de ruimten ertussen werden "opgevuld" met traliewerken. Ook zijn er kwartronden als (nutteloze) tandwielen te vinden. De brug was oorspronkelijk kleurloos, maar kreeg bij een grote renovatie haar huidige kleuren zwart en wit mee, hetgeen volgens de gemeente Amstelveen de bijzondere details van de brug en vormgeving versterkt. Het werd daardoor in 2013 benoemd tot gemeentelijk monument in Amstelveen. Zij waardeerden het als bijzondere verschijningsvorm binnen het oeuvre van Kramer en als opvallend exemplaar en wezenlijk onderdeel van het totaal aan bruggen in het bos. Circa twintig meter noordelijk ligt de stenen brug 532, ook van Kramer.

Brug 504 is een kunstwerk in het Amsterdamse Bos. Het Amsterdamse Bos is een deel van de gemeente Amstelveen, terwijl de gemeente Amsterdam het beheer voert. Deze klassiek aandoende ophaalbrug werd gebouwd in het kader van een aantal kunstwerken om de Bosbaan. Zij werden in een keer aanbesteed op 16 november 1936. Het ontwerp van die bruggen is afkomstig van Piet Kramer, bruggenarchitect bij de Dienst der Publieke Werken. Van zijn hand verschenen allerlei brugtypen in het park, aangepast aan gebruik en omgeving. Voor deze plek kwam Kramer met een ophaalbrug in de stijl van 19e-eeuwse ophaalbruggen met een in rondboog uitgevoerde hameipoort, veelal toegepast in Noord-Holland. Het is een mogelijkheid dat deze brug geïnspireerd is op de Magere Brug waarvoor Kramer in 1934 een renovatie-ontwerp had gemaakt. Deze brug 504 heeft op nog geen honderd meter verder een broertje staan, brug 507. Beide staan over een kanaal dat de Bosbaan verbindt met het Nieuwe Meer. Tussen de bruggen zit een klein verschil. Brug 504 staat op brugpijlers en jukken eigenlijk in het water, daar waar brug 507 op de wanden van de schutsluis staat. Beide bruggen geven het landschap een meer Hollands karakter (het Nieuwe Meer is natuurlijk, de Bosbaan is mensenwerk). Brug 504 staat op een houten paalfundering met houten brugpijlers waarop jukken liggen. Ook de overspanning bestaat voor het grootste deel uit hout, slechts de aanbruggen liggen op stalen balken. Daarboven is er de houten opbouw. De brugleuningen zijn eveneens van hout, waarbij in de constructie diverse houtbewerkingmotieven zijn te vinden, Kramer was van origine timmerman. In de loop der jaren moest herstelwerk aan de brug uitgevoerd worden; daarbij zijn de randbalken vervangen door betonnen exemplaren. Bij de aanbesteding van 16 november 1936 kon geoffreerd worden voor de bouw van brug 500, brug 502, brug 504, brug 507, brug 509, brug 510, brug 511 en brug 512. De gemeente Amstelveen benoemde deze brug tot gemeentelijk monument vanwege het passend ontwerp binnen de overgang van de karakters van het landschap, de ensemblevorming, het beeldbepalend karakter dat de brug heeft langs de Bosbaan en de verschijningsvorm binnen het oeuvre van de architect.

Bos Peel is een artistiek kunstwerk in het Amsterdamse Bos op het grondgebied van gemeente Amstelveen, maar in beheer bij gemeente Amsterdam. Op de plek, even ten noorden van de Bosbaan, stond een beeld van Gabriel Lester uit 2016, dat in 2018 ten prooi viel aan vernielzucht. Het was origineel gemaakt voor de tentoonstelling "Warande" in Tilburg, waarna het werd geplaatst bij het Amsterdamse Bostheater en weer later op een speelveld. Vaste bezoekers vonden het verdwijnen van het beeld een gemis aangezien het een ontmoetingsplaats was als ook een speelobject voor kinderen. De gemeente Amsterdam gaf de kunstenaar daarop de opdracht te komen met een nieuwe versie, die wel bestand is tegen vandalisme. In december 2020 werd begonnen met de opbouw van deze zitplek, waarvan het middenstuk omhoog is gekruld alsof iemand het uit de zitbank heeft geschild (Engels: to peel betekent schillen). De kunstenaar zei zelf over het beeld in Het Parool van 20 december 2020: Ik merk dat zo’n beeld een sterke aantrekkingskracht uitoefent op voorbijgangers. Het is alsof je in contact komt met een andere tijd, dat je onderdeel wordt van iets onmogelijks. Het beeld uit 2020 is opgebouwd uit een stalen frame met Douglasplanken, die wit geschilderd zijn. Die spierwitte kleur moet tijdens mist en schemering ook dienen als een bescheiden lichtbron. Bovendien moet het beeld door de kleurstelling de dialoog aangaan met de zwart-witte brug 504 van Piet Kramer. Eenzelfde soort beelden zijn te zien in Medellín (Colombia) (getiteld Twister) en Gagnef (Zweden) (Sexappeel).