Saskia van Uijlenburgbrug

Brug 1818 is een vaste brug in Amsterdam Nieuw-West. Bij de bouw van de originele drie torens van het World Fashion Centre (Confectiecentrum) aan het Koningin Wilhelminaplein ontstond ook de behoefte aan een weg aan de achterzijde van dat complex. Daar bevonden zich de afleverplekken voor goederen. Die weg kreeg de naam Terheideweg mee, vernoemd naar het dorp Ter Heijde, bekend vanwege de Slag bij Ter Heijde. Om in de Terheideweg te komen werd zowel ten zuiden als ten noorden van het World Fashion Centre een verbindingsweggetje aangelegd naar genoemd plein. Het textielcentrum wilde eindjaren tachtig uitbreiden en liet aan de noordzijde een gebouw met glasvliesgevels bouwen. Dat gebouw zorgde ervoor dat de noorduitgang van de Terheideweg geblokkeerd werd. Er was onvoldoende ruimte tussen de nieuwbouw en de parallelgracht langs de Schipluidenlaan om een uitrit te maken. Er werd vervolgens gekozen voor een brug over die gracht met een landing op de Schipluidenlaan. De brug kent een strak kubistisch uiterlijk en houdt het midden tussen een "normale" brug en een brug over een duiker. Tussen de betonblokken op de landhoofden, een geliefd object voor graffiti zijn metalen balustrades te zien, die enigszins doen denken aan de balustrades van andere bruggen in de buurt, die veel ouder zijn. In 2017 werd de brug ontdaan van alle begroeiingen rond de brug, door werkzaamheden aan de brug 691 verderop moest hier voldoende waterbeweging mogelijk gemaakt worden, de onderliggende gracht liep zes maanden dood op de damwanden van de verbouwing van brug 691.

Brug 1817 was een vaste brug in Amsterdam Nieuw-West. De brug maakte deel uit van het Hoofdnet Fiets in Amsterdam. Het Hoofdnet Fiets liep hier jaren stadinwaarts over het fietspad ten zuiden van de Schipluidenlaan. Een (rustig) deel daarvan lag aan de andere zijde van een gracht/sloot net ten noorden van de Berghausgebouwen van het World Fashion Centre toen nog het Confectiecentrum geheten. Dat fietspad sloot aan op het fietspad tussen het Andreas Ziekenhuis en de Westlandgracht. Aan het eind van de jaren tachtig breidde het confectiecentrum uit, onder meer met een nieuw gebouw dat aan het fietspad zou gaan grenzen. Tijdens de bouw daarvan moest het fietsverkeer vanwege de bouw hier omgeleid worden. Het werd verlegd naar het fietspad direct ten zuiden van de Schipluidenlaan. Om de watergang tussen de vijvers in het Rembrandtpark en de Slotervaart over te kunnen steken werd een voet/fietsbrug gebouwd. De pijlers van de brug waren van beton, het loop-/rijdek werd van hout. De brug kreeg voorts balustraden van houten balken. Die brug lag er sindsdien ongewijzigd bij tot de tien van de 21e eeuw. In verband met de aanleg van de wijk Andreas Ensemble werden ter plaatse ook nieuwe fietspaden noodzakelijk. In 2017 en 2018 werd er in dat kader een tweetal nieuwe bruggen aangelegd over datzelfde water, maar die een betere verbinding vormen vanuit het voet/fietspad langs de Westlandgracht en de Saskia van Uijlenburgkade, de kade langs de waterstroom, tevens zuidgrens van de wijk. Tijdens de bouw van de twee nieuwe bruggen werd een deel van brug 1817 door een stalen damwand beschermd tegen verzakking, dan wel waren de damwanden noodzakelijk bij de afbraak van brug 1817. Op 26 april 2018 werd de brug afgesloten, waarop ze in mei 2018 werd gesloopt; de paden ernaar toe werden tegelijkertijd verwijderd.

Brug 692 is een vaste brug in Amsterdam Nieuw-West. De brug is gelegen over een duiker in een waterweg die parallel loopt aan de Schipluidenlaan. Ze vormt daarbij de verbinding tussen de Delflandlaan met de Queen Towers en het Koningin Wilhelminaplein met de gebouwen van het World Fashion Centre en het Berghausgebouw. De overspanning van de gracht dateert van rond 1960, al komt ze nog niet voor op de plattegrond van het ontwerp voor het Confectiecentrum (later World Fashion Centre) uit september 1962. Die datering is tevens terug te vinden in het brugnummer, zo zijn de bruggen 688 en 689 in de iets noordelijker gelegen Cornelis Lelylaan van dezelfde tijd. Het ontwerp is afkomstig van de Dienst der Publieke Werken. De combinatie van brug en duiker ligt op straatniveau en is geheel opgenomen in de doorgaande weg. Vanaf de rijweg wijzen alleen de brugleuningen op een brug.

Koningin Wilhelmina is een kunstwerk staande op het Koningin Wilhelminaplein in Amsterdam Nieuw-West. Het beeld is gemaakt door Nico Onkenhout en werd rond 1967 besteld door het Confectiecentrum, later omgedoopt tot World Fashion Centre. Het Confectiecentrum zat verspreid over de stad gevestigd en ging centraliseren rondom genoemd plein. Zij wilde Wilhelmina herdenken als grootse koningin en om hetgeen zij betekend had voor de Joodse gemeenschap. Onkenhout werkte vanaf september 1967 aan het beeld in zijn atelier aan de Wibautstraat. Eerst kwam er een voorstudie in gips en vervolgens een bronzen afgietsel dat nog tentoongesteld werd in Arti et Amicitiae. Vanwege de grootte en zwaarte werd het definitieve beeld in Epe uit een monoliet dolomietsteen uitgehakt. Toen de beeldhouwer bezig was met de afronding van de definitieve versie, was nog niet bekend waar het beeld zou worden neergezet, in Amsterdam-Centrum of juist daarbuiten. Onkenhout vertelde in Het Parool van 11 mei 1968 dat hij Wilhelmina als een soort generaal heeft neergezet ("een stukkie generaal") en haar hoofddeksel bewust op een soldatenhelm heeft gemodelleerd. Het confectiecentrum bevond zich in hetzelfde stadium als het beeld. Amsterdam kreeg in korte termijn twee beelden van de overleden koningin; Theresia van der Pant was al bezig met haar Koningin Wilhelmina te paard, dat zou worden geplaatst op het Rokin. De wethouder Wim Polak, later burgemeester van Amsterdam, vond dat wat veel. Dat zou de reden zijn geweest dat Onkenhout het beeld zelf mocht onthullen, al was dat hem niet als zodanig meegedeeld. Onkenhout was uitgenodigd door het centrum om eens langs te komen en trof het inpandig aan. De gemeente Amsterdam had geen toestemming gegeven het beeld buiten te plaatsen hoewel de architect van het gebouw Huig Maaskant een open ruimte in zijn ontwerp had open gelaten. Het beeld van 30.000 kilo werd daarop binnen geplaatst waardoor Onkenhout het zelf mocht onthullen op 4 juli 1968. Hij vond het een eer om aan een vorstelijk beeld te hebben mogen bijdragen; de kosten bleven daardoor beperkt tot 7.500 gulden. Het beeld vermeldt geen naam. Op de sokkel worden wel de jaartallen 1880 en 1962 genoemd, respectievelijk jaar van geboorte en overlijden van de vorstin. De achterzijde vermeldt een tekst van Jan Campert: Gedenken hen die toen het volk verslagen en machtloos scheen de vaan der vrijheid hebben hoog hooggedragen door alles heen. In 1993 zag het World Fashion Centre het anders. Ze wilde van het beeld af; het voldeed niet meer aan de modernere bedrijfsvisie die het wilde voeren. Er werd overwogen het beeld over te brengen naar het Oorlogsmuseum Overloon, dat wel al een betonnen kopie had, dat onderhevig was aan betonrot. Uiteindelijk kwam het beeld buiten bij een van de torens van het kledingcentrum te staan.

Brug 2399 (werktitel: N2) is een vaste brug in Amsterdam Nieuw-West. Zij overspant vanaf voorjaar 2018 de gracht gelegen voor de Saskia van Uijlenburgkade, die de verbinding vormt tussen het Rembrandtpark en de Slotervaart. Ze verzorgt daarbij de verbinding tussen de woonwijk Andreas Ensemble en de noordelijke dijk van de Westlandgracht, waarop een voet- en fietspad ligt. De woonwijk is aangelegd op het meest zuidelijke deel van het in 1935 door Cornelis van Eesteren ingetekende Rembrandtpark, maar dat sinds 1965 bezet werd door het Andreas Ziekenhuis. Dat ziekenhuis sloot in 1996 en werd in 2005 gesloopt. Daarna werd de nieuwe wijk gebouwd, daarbij moest het (bouw-)verkeer gebruik maken van provisorisch aangelegde dammen. Bij de inrichtingsplannen werd deze brug (en haar zusje brug 2398) al ingecalculeerd. De ontwerper van de brug is Korth Tielens Architecten, dat wel vaker bruggen voor Amsterdam heeft ontworpen. De technische details voor de bruggen tezamen luidde bij aanbesteding op 2 november 2012. circa 56 betonnen funderingspalen (achttien palen van 18 meter lengte per landhoofd) betonnen onderbouw ca. 245 m³ voorgespannen brugdekelementen van schoon beton van ca. 665 m² metalen brugleuningen/balustrades, ca. 140 meter brugdekverharding 480 m² De planning was dat men in december 2016 klaar zou zijn met het voorbereidend werk en dat de brug eind 2017 opgeleverd kon worden. In februari 2018 lagen de bruggen bijna voltooid nog in het zand (ze werden dus op het droge gebouwd). Op 26 april 2018 werden ze geopend, waarmee tegelijk het eind van brug 1817 werd ingeluid. Ze is 32 meter lang waarbij het brugdek verbreedt van 6,50 naar 9 meter en vervolgens weer inkrimpt naar 6,50 meter. Het brugdek kent de in Amsterdamse V-vorm (lengterichting); het brugdek kreeg onderweg een knik mee. De uiteinden van de brug vormen tevens het talud. Daar kreeg de aannemer te maken met allerlei verschillende hellingshoeken, die tevens star moesten worden uitgevoerd (per m³ aan beton werd 15 kg titanium toegevoegd). Korth Tielens had hier het idee van de Japanse vouwkunst origami voor ogen. De brug kreeg verzinkte balustraden aan weerszijden van de ongescheiden fiets- en voetpaden (alleen een verschil in kleur wegdek); ze kregen een blauwe kleur mee. Aan die balustraden is aan de binnenzijde (boven het brugdek) een opstapje gemaakt. Voor brug 2398 geldt nog de bijzonderheid dat in de leuningen een tekst is opgenomen van dichter Esma Moukhtar: Zie het water onder me doorgaan op de volgende brug. De oplevering van de twee bruggen werd gezien als de afsluiting van het project Andreas Ensemble.

Brug 688 is een kunstwerk in Amsterdam Nieuw-West. Hoewel genummerd als brug, is zij een viaduct. Het bouwwerk is gelegen in de Cornelis Lelylaan, deel van Stadsroute 106, en verbindt de Johan Jongkindstraat met de Schipluidenlaan. De Cornelis Lelylaan werd in 1961/1962 verhoogd aangelegd om een geheel kruisingsvrije weg te verkrijgen tussen het Surinameplein en de Westelijke Tuinsteden. Daartoe werd de weg op een dijklichaam aangelegd en werden er tot het eind bij Meer en Vaart tien kunstwerken gebouwd, waaronder een van de grootste viaducten van Amsterdam destijds, brug 705 over de Johan Huizingalaan. De straat onder het viaduct droeg destijds geen naam, maar kreeg in 1963 de naam Nachtwachtlaan, naar het beroemde schilderij De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn, waar hier in de buurt het Rembrandtpark naar vernoemd is. Op 14 juli 1962 opende mevrouw Didi van 't Hull-Ras, echtgenote van Wethouder Publieke Werken Goos van 't Hull de Cornelis Lelylaan. Het ontwerp van de bruggen was van de Dienst der Publieke Werken. De ontwerper van de brug is niet bekend, maar het viaduct vertoont in haar uiterlijk veel overeenkomsten met brug 705 waarvan bekend is dat zij van de hand is van Dirk Sterenberg. De toenmalige stijl van de dienst is terug te vinden in het witte/blanke beton met daarop blauwe leuningen in een strak rechthoekig motief. De 'kale' overspanning bedraagt circa 18 meter, de lengte van de onderdoorgang bedraagt circa 39 meter. Ten noorden van het viaduct staat een kantoorkolos, genaamd Ringpark.

Brug 689 is een kunstwerk in Amsterdam Nieuw-West. Hoewel genummerd als brug, is zij een viaduct. Het bouwwerk is gelegen in de Cornelis Lelylaan, deel van Stadsroute 106, en verbindt de Derkinderenstraat met de Schipluidenlaan.. De Cornelis Lelylaan werd in 1961/1962 verhoogd aangelegd om een geheel kruisingsvrije weg te verkrijgen tussen het Surinameplein en de Westelijke Tuinsteden. Daartoe werd de weg op een dijklichaam aangelegd en werden er tot het eind bij Meer en Vaart tien kunstwerken gebouwd, waaronder een van de grootste viaducten van Amsterdam destijds, brug 705 over de Johan Huizingalaan. Op 14 juli 1962 opende mevrouw Didi van 't Hull-Ras, echtgenote van Wethouder Publieke Werken Goos van 't Hull de Cornelis Lelylaan. Het ontwerp van de bruggen was van de Dienst der Publieke Werken. De ontwerper van de brug is niet bekend, maar het viaduct vertoont in haar uiterlijk veel overeenkomsten met brug 705 waarvan bekend is dat zij van de hand is van Dirk Sterenberg. Met name de kelkvormige pijlers wijzen op Sterenbergs invloed (zie brug 705). De toenmalige stijl van de dienst is terug te vinden in het witte/blanke beton met daarop blauwe leuningen in een strak rechthoekig motief. Ze lijkt daarbij ook nog eens op brug 688 aan de andere kant van Rijksweg 10, met name in de overspanning. De architect koos hier echter voor een andere oplossing voor de verdeling. In het midden heeft het een overspanning van de rijweg van 14,90 meter. Aan beide zijden daarvan bevinden zich genoemde pijlers, weer verder naar buiten volgen ongeveer vijf meter brede trottoirs en fietspaden. In de lengterichting van de tunnel gekeken (of dwars op het viaduct) lijken voetgangers en fietsers zich in een koker van 39 meter lengte te moeten verplaatsen. Onderdeel van het bouwwerk zijn twee trappen naar de bovenliggende haltes van de tramlijnen 1, 17 en 27 die aan de westkant van het viaduct liggen. Voor mindervaliden is deze halte niet toegankelijk door het ontbreken van een lift.

Het Andreas Ziekenhuis was een ziekenhuis in Amsterdam Nieuw-West. Het ziekenhuis werd gebouwd ter vernieuwing van het oude Nederlands Hervormd Diaconessen Ziekenhuis / Inrichting dat gevestigd was aan de Overtoom. Het gebouw lag op de tekentafel toen er in Amsterdam op ziekenhuisgebied een overdaad aan nieuwbouw was. Het Ziekenhuis Amsterdam-Noord was bijna voltooid net als het VU Ziekenhuis in Buitenveldert. In Zuid was men nog bezig met de Pieter van Foreestkliniek en er waren ook al plannen voor het Slotervaartziekenhuis. De bestektekening was in januari 1964 klaar, maar de eerste heipaal ging pas een jaar later de grond in. Voor het ziekenhuis van circa 325 bedden werd een bedrag uitgetrokken van 27 miljoen gulden (gebouw en inventaris); het zou het modernste ziekenhuis van de stad worden. Het ontwerp kwam van Architectenbureau Duintjer en Istha, projectarchitect was Dingenis Jacob Istha (1918-2006), gespecialiseerd in ziekenhuisontwerpen. De geschatte oplevering werd in 1969, maar in april van dat jaar ging alleen de crèche voor kinderen van het verplegend personeel open. Een maand later werden de eerste patiënten overgebracht, maar er werd wel geconstateerd dat slechts de helft van het "beddenhuis" klaar was. Na een aantal maanden proefdraaien werd het ziekenhuis op 5 juni 1970 geopend, de kosten waren opgelopen tot 34 miljoen gulden. Het ziekenhuis kreeg vrijwel direct te maken met klachten met betrekking tot de bereikbaarheid. Met de auto was het redelijk goed te bereiken maar met Openbaar vervoer waren de loopafstanden te groot, was de opinie. Desalniettemin bleek het hospitaal te klein en er moesten ongeplande uitbreidingen plaatsvinden. In 1978 volgden een apotheek, een polikliniek en een afdeling intensive-care. In 1984 kreeg het een nieuw kunstniercentrum omdat dat centrum in het Wilhelminagasthuis haar deuren sloot. In tegenstelling tot de ongebreidelde uitbreidingen in de jaren zestig kwam aan het eind van de jaren tachtig aan het licht dat Amsterdam te veel ziekenhuisbedden zou hebben. Dit leidde in 1990 tot een bestuurscrisis in het Andreas, waarbij het bestuur op een fusie aanstuurde met het Slotervaartziekenhuis, de medici zagen liever een fusie met het Lucas Ziekenhuis. Er gingen vijf jaar verloren aan onderhandelingen, waarbij uiteindelijk werd gekozen voor een fusie met die laatste en wel op 1 januari 1996. Het Sint Lucas bleek moderner te zijn en overschaduwde het Andreas steeds meer. In de loop der jaren verhuisden steeds meer afdelingen naar het Sint Lucas. Op het eind diende het Andreas alleen nog als een soort verpleegafdeling, waarvan patiënten voor operaties naar het Sint Lucas of het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis werden gereden en weer terug voor de uitbehandeling. Toen de renovatie van het Sint Lucas was voltooid werd het Andreas inclusief de kapel in 2004 gesloten. Er werd nog even gedacht om het gebouw te bestemmen voor een kunstenaarscentrum, maar in 2005 ging het onder de sloophamer. Op het terrein kwam woningbouw, met de naam Andreas Ensemble. De naam van het ziekenhuis was onder meer een verwijzing naar de Amsterdamse Andreaskruizen maar ook naar de protestants-christelijke achtergrond (in latere jaren was er tevens een moskee gevestigd), leeft voor in de naam van het centraal gelegen Andreasplein in die buurt.

Het Koningin Wilhelminaplein ligt in de wijk Overtoomse Veld, Amsterdam Nieuw-West

Het World Fashion Centre (WFC) is een gebouwencomplex aan het Koningin Wilhelminaplein in Amsterdam, langs de ringweg A10. In het WFC is een groot aantal kledingproducenten, -inkopers, -verkopers en -ontwerpers gevestigd. Het WFC beschrijft zichzelf als het grootste modehandelscentrum ter wereld, met meer dan 400 showrooms en vele nationale en internationale merken en labels. Ook voorziet het gebouw de Universiteit van Amsterdam van tentamenzalen. Het complex bestaat uit drie torens: Toren 1 (1968), 17 etages (68 m) Toren 2 (1968), 11 etages (45.1 m) Toren 3 (1977), 13 etages (52.1 m) Het WFC omvat ook een parkeergarage. Een vierde toren van het complex (de KLM-toren) is niet onderdeel van het WFC. In juli 2005 werd een beurshal van 3500 m2 toegevoegd waar grote vakbeurzen plaatsvinden voor de mode- en confectieindustrie. Deze WFC Beursplaza bevindt zich boven de centrale hal, tussen toren 1 en 2.

Westbeat is een appartementen- en bedrijvencomplex in Amsterdam Nieuw-West. Het is gelegen aan de Delflandlaan 2 en Rijnlandlaan 3-199. Die laatste laan kreeg haar naam tijdens de voorbereidingen tot bouw van het complex (2015) en is een parallelweg van de Cornelis Lelylaan. Eeuwenlang lag hier agrarisch gebied, in de 19e eeuw binnen de gemeente Sloten, dat in 1921 opgeslokt werd door de gemeente Amsterdam. Die legde tussen 1955 en 1962 op de plaats van de oude Slotervaart dwars door dat gebied de ruim bemeten Cornelis Lelylaan aan met ter hoogte van de Delflandlaan op- en afritten waaraan het Koningshof werd gebouwd. Die afslag werd steeds minder gebruikt waardoor Amsterdam gelegenheid zag tot stadsverdichting. Een projectgroep waaronder Achmea mocht hier in 2021/2022 bouwen aan wat Westbeat zou worden. Architectenbureau Studioninedots (Albert Herder, Vincent van der Klei, Arie van der Neut en Metin van Zijl) kwamen met een rechthoekig zandkleurig gebouw, waarvan de bedrijfsruimten op de begane grond juist een boogvormig innerlijk en uiterlijk kreeg. Die ruimte meet 65 bij 50 meter bij een hoogte van 8,5 meter en is al naar gelang de behoefte in te delen. Door de grote glaspartijen is van buitenaf te zien wat er binnen gebeurt. Opvallend daarbij is de boog die toegepast in een hoek; een deel van het gebouw lijkt daardoor te zweven. Naast bedrijfsruimte herbergt het gebouw 150 appartementen en ook nog een binnentuin. De ontwerpfase tussen 2016 en 2020 leidde tot een gebouw dat relatief veel nominaties voor prijzen kreeg, waaronder BNA Beste Gebouw van het Jaar 2021. Uit de nominaties wist het wel de Betonprijs 2021 en Amsterdamse Architectuur Prijs 2021 in de wacht te slepen, die laatste zowel binnen de vak- als publieksjury. Het werd omschreven als Aanwinst voor de buurt. Architectuurcriticus Jaap Huisman was het daarmee eens. ARCAM zag het als een horizontale verbinding tussen Amsterdam Oud-West en Nieuw-West. Ook aan een verticale lijn is gedacht, door verspringende verdiepingen lijkt het de kijker te begeleiden van de Delflandlaan op maaiveldniveau en de Lelylaan die op een dijklichaam ligt. De rooilijn van het gebouw lag al deels vast vanwege de keermuur van brug 689.

Andreas Ensemble is een woonwijk in het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West. Deze wijk wordt begrensd door de ringweg (A10) in het westen, de Westlandgracht in het zuiden en oosten en de Cornelis Lelylaan in het noorden. Het stedenbouwkundig ontwerp werd in 2006 door het Haagse architectenbureau Geurst & Schulze en de gemeente Amsterdam vervaardigd. De bouw van de wijk startte in 2008 en is voltooid in 2011.