Dieden

De Sint-Laurentiuskerk, ook wel de Hervormde kerk, is een protestantse kerk in de Nederlandse plaats Dieden. De kerk is gewijd aan Laurentius van Rome. De gedeeltelijke tufstenen kerk stamt uit de 13e eeuw en is op een zandrug langs de Maas gebouwd. Het dak is voorzien van een zadeldak. De zijwanden zijn voorzien van twee spitsboogvensters die afgewisseld worden met steunberen die in de 15e eeuw zijn toegevoegd toen het schip verhoogd werd. De aangebouwde toren stamt van later, uit de tweede helft van de 15e eeuw. Voor de bouw daarvan is tufsteen van de kerk hergebruikt in de onderste geledingen, maar meer naar boven zit baksteen. De toren bestaat totaal uit drie geledingen met daarop een ingesnoerde torenspits en wordt geflankeerd door een traptoren. De oorspronkelijk rooms-katholieke kerk viel in 1614 in protestantse handen. Katholieken waren vanaf 1648 dan ook welkom in de Sint-Willibrorduskerk in Demen. De kerk en toren zijn in 1965 apart van elkaar aangewezen als rijksmonument. Nadien is het gerestaureerd (1970-1971) en weer voorzien van een dak, torenspits en traptoren. Het kerkje doet tegenwoordig dienst als kunstatelier van Marjo Smits.

De Stella Polaris (latijn voor Poolster) is een stellingmolen in Dieden in de gemeente Oss. De Stella Polaris heeft tot 1957 gemalen. De molen was vanaf circa 1900 eigendom van de familie Bijl; daarvoor van de familie Holten. De molen is gebouwd in 1865 als korenmolen. Bij de bouw werd onder meer gebruikgemaakt van tweedehands materialen. Zo zijn de dikke steunbalken van de maalzolder en de steenzolder afkomstig van een gesloopte molen die aan de overkant van de Maas stond. Deze balken dateren dus al van ver voor 1865. Kees van Rijn was vanaf 1949 de laatste molenaar op deze molen. Vaak was het malen onmogelijk vanwege onvoldoende wind. Daarom werd aan de noordwestzijde een ruimte aangebouwd voor een dieselmotor. Wanneer er gebrek was aan wind kon het maaltoestel hierdoor worden aangedreven. Tijdens strenge winters was het wel lastig de dieselmotor op gang te krijgen. Om de continuïteit beter te kunnen waarborgen werd eind 1956 een elektrisch aangedreven maalderij in gebruik genomen aan de Voorstraat. In 1958 werd de molen door een ongehuwde Bennekomse verpleegster, in het dorp bekend als juffrouw van Vliet, als woning ingericht. De koopprijs was 6000 gulden. Om het aanzicht te verfraaien werd de buitenkant van de molen gezandstraald, waardoor de muren waarschijnlijk poreuzer zijn geworden. Om woonruimte te maken werd de maalinrichting afgebroken. Alleen het binnenwerk in de kap en het spoorwiel bleven gespaard. Het wonen in de molen viel haar bitter tegen. Het was koud en vochtig, de winters waren haast niet door te komen. Ook het kraken van de wieken bij veel wind boezemde haar angst in. Na drie jaren had de Bennekomse er genoeg van en zij vertrok. In 1964 werd de molen verkocht aan een Rotterdamse reder, die hem als opslagruimte voor zijn archief ging gebruiken. Kort daarop vertrok de reder naar het buitenland en liet de molen jarenlang onbeheerd achter. Hij raakte snel in verval. ‘Het vocht begon aan het interieur te vreten en de vernielzucht van vlegels deed van buiten de rest’. Kort na het overlijden van de reder in het voorjaar van 1972 wordt de molen gekraakt door een jong echtpaar. Zij knappen de molen enigszins op, maar al in de herfst van dat jaar werden het vocht en de kou het jonge paar te machtig en het zocht zijn heil ergens anders. Moleninventarisatie naar de toestand van medio 1973: "De molen is thans ook als woning niet meer in gebruik en staat totaal verlaten aan de dijk." Een van de vroegere bewoners was luchtvaartauteur Hugo Hooftman, die begin jaren 80 in de molen woonde. De molen werd in de jaren 80 van de twintigste eeuw en door de huidige eigenaren in 2004 gerestaureerd. Tegenwoordig draait de 'Stella Polaris' alleen nog "voor den Prins" (waarmee de Prins van Oranje wordt bedoeld). Het betekent dat de wieken wel draaien, maar er geen graan wordt gemalen. De laatste eigenaren en bewoners waren Henk van Loon en Jeanette Henrichs. Op 8 juni 2020 is Henk van Loon is op 67-jarige leeftijd overleden. S.H.A.M. Zoetmulder, de auteur van het boek "De Brabantse Molens" schrijft over de Stella Polaris: "een prachtig gelegen stellingmolen op Ravensteins grondgebied aan de hoge rand van de Maaspolders in het dorpje Dieden. Bij zulke vredige vergezichten zou een Brabantse Alphonse Daudet er zijn Lettres de mon moulin hebben kunnen schijven."

Dieden, Demen en Langel is een voormalige gemeente in Noord-Brabant. De ondergrond van de gemeente was voornamelijk rivierklei. De gemeente is in 1810 ontstaan door een fusie tussen de gemeenten Dieden en Demen en Langel. Dieden, Demen en Langel bestond uit drie dorpen. Dieden was het grootste dorp van de drie. Verder waren ook nog de plaatsen Demen en Langel. In de volksmond werd Langel echter Neerlangel genoemd. Dit is thans de officiële naam van het dorp. De drie dorpen liggen aan de rivierdijk. In 1923 is de gemeente opgegaan in de gemeente Ravenstein.

Laak is een buurtschap in de Nederlandse gemeente Wijchen, gelegen in de provincie Gelderland. Het ligt in het westen van de gemeente tussen De Tuut en Batenburg.

Bloemenpark Appeltern, tot 2023 De Tuinen van Appeltern, is een bedrijf met een complex van modeltuinen dat zich sinds 1988 bevindt in de Gelderse plaats Appeltern, tussen Wijchen en Tiel in het Nederlandse Land van Maas en Waal. Het complex bestaat uit tweehonderd voorbeeldtuinen die deels zijn ontworpen door hovenier Ben van Ooijen en deels door tuinontwerpers, schrijvers van tuinboeken en tuinarchitecten. De tuinen zijn tegen betaling toegankelijk. Bezoekers krijgen allerlei adviesdiensten aangeboden, mede door de commerciële partners van het bedrijf.

De Tuut is een buurtschap in de Nederlandse gemeente West Maas en Waal, gelegen in de provincie Gelderland. De buurtschap behoort tot het dorp Appeltern en ligt enkele honderden meters ten oosten van de kern daarvan, ten zuiden van de plek waar de Nieuwe Wetering uitmondt in de Maas. De naam van de buurtschap is al bekend uit de veertiende-eeuwse dijkbrief van Graaf Reinoud II van Gelre en werd toen geschreven als Tuyt. Mogelijk verwijst de naam naar de trechtervormige vorm van de monding van de Nieuwe Wetering. In 1918 is aan de monding van de Nieuwe Wetering een stoomgemaal gebouwd, officieel Stoomgemaal Appeltern, echter beter bekend als Stoomgemaal De Tuut. Dit gemaal verzorgde van 1918 tot 1967 de bemaling van het ongeveer 10.000 hectare grote zuidoostelijke deel van het Land van Maas en Waal. In 1967 is het stoomgemaal buiten gebruik gesteld en vervangen door het naastgelegen in 1967 gebouwde dieselgemaal Bloemers, Het is vernoemd naar de toenmalige Commissaris van de Koningin in Gelderland. In 2014 is dit gemaal geëlektrificeerd. Stoomgemaal De Tuut is het enige geheel originele en intacte stoomgemaal in het Nederlandse rivierengebied. Het is in de periode 1984-2015 gerestaureerd en weer werkend gemaakt. Het stoomgemaal is nu een museum en is periodiek in bedrijf.

SDDL (Sportclub Demen Dieden Langel) is een amateurvoetbal- en korfbalvereniging uit Demen, gemeente Oss, Noord-Brabant, Nederland.

De Sint-Michaelskerk is een voormalige rooms-katholieke kerk in de Nederlandse plaats Dennenburg. De kerk is gewijd aan de aartsengel Michaël. Van de kerk is een vermelding aanwezig uit de 11e eeuw. Het in romaanse stijl gebouwde schip van de kerk is ook uit deze periode. De noordelijke en zuidelijke muur van het schip zijn oorspronkelijk opgebouwd uit tufsteen, maar is rond 1850 grotendeels vervangen door baksteen. De noordelijke muur is voorzien van rondboogvensters, waar de zuidelijke muur spitsboogvensters bevat. Het priesterkoor, dat hoger is dan het schip, is van de 16e eeuw en heeft eveneens spitsboogvensters. Het koor wordt ondersteund door steunberen. De kerk heeft een vierkante, bakstenen toren waarvan delen uit de 13e eeuw zijn. Rond 1500 is de toren verhoogd en voorzien van een tentdak. Het interieur is overgebracht naar de Antonius Abtkerk in Bokhoven. De kerk is rond 1958 gerestaureerd en in 1965 aangewezen als rijksmonument.

Dennenburg is een dorp in de gemeente Oss in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Tot 1923 maakte Dennenburg deel uit van de gemeente Deursen en Dennenburg. In 1923 is deze gemeente opgegaan in de gemeente Ravenstein, evenals de gemeenten Dieden, Demen en Langel en Huisseling en Neerloon. In 1941 werd ook de gemeente Herpen toegevoegd aan de gemeente Ravenstein. Deze gemeente is in 2003 bij de gemeente Oss gevoegd.

Batenburg is een Nederlandse stad in het Land van Maas en Waal, behorend tot de Gelderse gemeente Wijchen. Het ligt westelijk van Wijchen aan de Maas. Batenburg telde op 1 januari 2023 slechts 660 inwoners en wordt daarom meestal geduid als dorp maar heeft een verleden als stad, zelfs een van de oudste van Gelderland. Het historische Batenburg met zijn kasteelruïne is een beschermd stadsgezicht. Behalve de ruïne zijn er in Batenburg veel historische, veelal witgepleisterde boerderijen te zien, en een oude protestantse dorpskerk, die na verwoesting in de Tachtigjarige Oorlog gedeeltelijk werd herbouwd. Deze dorpskerk is, evenals de veel grotere neogotische Rooms-katholieke kerk ernaast, oorspronkelijk gewijd aan Sint Victor, de patroon van de korenmolenaars. Ten oosten van het stadje staat een standerdmolen.

Stoomgemaal De Tuut, officieel Stoomgemaal Appeltern is een stoomgemaal uit 1918, gelegen aan de Maas, net ten oosten van Appeltern, dat tot 1967 in werking was. Het was een van de acht stoomgemalen die vanaf 1846 het Land van Maas en Waal bemaalden. De Tuut is het enige van de 34 stoomgemalen in het Gelders rivierengebied dat bewaard is gebleven. Het bemaalde 10.000 hectare. Het water werd uitgeslagen op de Maas door twee centrifugaalpompen met een capaciteit van 220 m³ water per minuut (3,14 m³/s) elk, bij een opvoerhoogte van 2,5 meter. De Tuut, ontworpen door ingenieur Dekking Dura van ingenieursbureau "J. van Hasselt en De Koning" (het latere Royal Haskoning), werd in 1967 stilgelegd en in 1971 werd de schoorsteen gesloopt. De bemaling werd overgenomen door het – in 2004 geëlektrificeerde – dieselgemaal Bloemers, dat nu drie elektrische pompen heeft en het water via een persleiding onder de dijk door pompt. Dit gemaal heeft een capaciteit van 960 m³ per minuut. In 1984 werd De Tuut verkocht aan de op 2 februari 1983 opgerichte Monumentenstichting Baet en Borgh, die het inmiddels vervallen gemaal wilde behouden. Deze stichting heeft ook het dijkmagazijn in Appeltern, alsmede de ruïnes van de Sint-Walrickkapel in de Overasseltse Vennen in de gemeente Heumen en het Torentje van de Blanckenburg in Beuningen in beheer.

De Oude Sint-Victorkerk is een Nederlands hervormde kerk in de Gelderse stad Batenburg. De kerk is in 1443 verheven tot kapittelkerk. Gedurende de Tachtigjarige Oorlog is een groot deel van de kerk verloren gegaan, alleen de toren en het schip zijn in de 17e eeuw gerestaureerd. De kerk is op 24 maart 1971 als rijksmonument ingeschreven in het monumentenregister. In 1978 werd het gebouw overgenomen door de Stichting Oude Gelderse Kerken, deze stichting liet in 1984 bijna de gehele kerk restaureren, alleen het orgel werd niet gedaan.