Dikke vrindjes

De Vanitasborden (1994) is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Kunstenaar Peter Baren liet zich voor dit werk inspireren door het schilderij Vanitas van Adriaen van Nieulandt dat zich in de collectie bevindt van het Frans Halsmuseum te Haarlem. Van Nieulandt gaf de zinloosheid van ijdelheid aan binnen het leven van de mens. Baren splitste op acht borden aangebrachte kernwoorden in een deel verleden (groen) en toekomst (paars). Alhoewel alle borden zijn verbonden door een hemelwaterafvoersysteem moeten de schrijven in een bepaalde volgorde bekeken worden; eerst de linker kolom van boven naar beneden en daarna de rechter kolom van beneden naar boven. De acht karakteristieken van wieg naar graf: Extase, gebaseerd op een Noord-Amerikaanse pueblo Prenatal, een foto van een echo tijdens zwangerschap Handen van Jezus, waarbij geciteerd wordt uit Handen van Jezus van Albrecht Dürer Echt paar, een kindertekening van een echtpaar Stil leven, een vaag silhouet Menselijke conditie, een spookmens Hiernamaals, weergave van een Australische grottekening Astrale mens, een abstract pueblomotief, dat zich heeft losgemaakt van de rest Bijkomen effect wordt bereikt doordat de ogen van de mens er opgericht zijn van links naar rechts te lezen, in dit geval dus afwisseling tussen verleden en toekomst. De tekst leest dan als volgt: "Ecquis sunt aliud quam brevi gaudium?" (Zijn er wel andere dingen behalve een kort moment van vreugde?). Het geheel geeft door de verbinding van deels zinloze regenpijpen de indruk van een levensboom. De vorm van borden verwijst weer naar het schilderij "Bellenblazers" van Esaias Boursse (de mens is een luchtbel). De verzameling bevindt zich op de toerit van Open Hof. Het kunstwerk bevindt zich op een gevel van het verzorgingscentrum Open Hof aan de Fahrenheitstraat, De Wetbuurt, Amsterdam. Tegenover deze moderne kunst staat het beeld Dikke vrindjes, een klassiek beeldhouwwerk van Taeke Friso de Jong, slechts negen jaar ouder. Het kunstwerk is een vervolgopdracht; een jaar eerder kreeg Baren een opdracht voor een kunstwerk in het Slotervaartziekenhuis, waarvan na het faillissement onduidelijk is of het kunstwerk nog bestaat.

Brug 441 is een vaste brug in Amsterdam-Oost. Het bouwkundig kunstwerk ligt in de Hugo de Vrieslaan en ligt over een afwateringstocht van de Molenwetering. De brug houdt het midden tussen een brug en duiker (duikerbrug). Ze hangt dermate laag boven het water dat doorvaart anders dan met kano niet mogelijk is. De brug werd ontworpen door Piet Kramer van de Dienst der Publieke Werken en in 1949 geplaatst. Het bouwwerk is uitgevoerd in baksteen in de stijl van de Amsterdamse School. Opvallend detail aan de brug is de smeedijzeren balustrade, waarvan de bovenste horizontale buizen een hangend draperend ontwerp kreeg en aan de uiteinden de borstwering indalen. Soortgelijke leuningconstructies paste Kramer veelal toe bij zijn betonnen bruggen in het Amsterdamse Bos. De brug is bijna 28 meter breed, de "doorvaartbreedte" is amper 3 meter. De brug werd samen met brug 436 aanbesteed in januari 1949 en in februari begonnen de heiwerkzaamheden. Over de brug reden in 2021 buslijnen 37, 40, 65 en verschillende streekbussen.

Brug 436 is een vaste brug in Watergraafsmeer, Amsterdam-Oost. De verkeersbrug is gelegen in de Fizeaustraat en overspant de Fahrenheitsingel. Het is een zogenaamde duiker naar ontwerp van Piet Kramer. De brug mist de voor Kramer zo bekende versierselen, maar de balustrades wijzen wel op zijn hand. De brug ligt op nog geen twintig meter van brug 441, eveneens van Kramer. In tegenstelling tot die brug dalen de balustrades niet in, maar voorbij het landhoofd de grond in. Naast de brug ligt het in de buurt bekende voormalige RIAGG-gebouw van Piet Zanstra, in 2017 in gebruik als horecagelegenheid.

Brug 478 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Oost. Bij de aanleg van de Gooiseweg, die op een dijklichaam werd aangelegd waren afwateringstochten noodzakelijk om overvloedig regenwater weg te laten stromen. Aan beide zijde kreeg de weg dan ook waterstromen langs zich. Aan de oostkant was er qua afwatering geen probleem, want de weg grenst hier aan het groene Darwinplantsoen. Aan de westzijde ligt verdiept in een voormalige polder de De Wetbuurt met huizen, dus werd de daarin liggende Fahrenheidsingel doorgegraven. Om bewoners toegang te geven vanuit die wijk tot de groenstrook langs de Gooiseweg werd een voetbrug aangelegd. Hij werd ontworpen door architect Cornelis Johannes Henke, die toen werkte bij de Dienst der Publieke Werken. Het werd een van de circa 35 bruggen die Henke voor de stad zou ontwerpen. Henke ontwierp niet alleen deze brug binnen het genoemde watersysteem. Ook de brug 479, bruggen 443 en 442 en brug 168 zijn door hem ontworpen, net als enkele bruggen in Amsterdam-Noord, zoals brug 476. Henke kwam met een betonnen brug die in de jaren volgend op de bouw eigenlijk nog nergens naar toe ging; de groenstrook werd pas later ingericht. De brug is uitgevoerd met ranke balustrades en leuningen. Wanneer die groenstrook geheel in bloei staat is de brug vanuit de omgeving onopvallend.

De Hugo de Vriesbrug (brug 457) is een kunstwerk in Amsterdam-Oost. Alhoewel genummerd als brug, is het een viaduct of tunnel afhankelijk van het gezichtspunt. Het bouwwerk overspant de Hugo de Vrieslaan en is gelegen in de Gooiseweg. De wens voor een weg tussen Amsterdam en Het Gooi dateert al vanaf de jaren dertig van de 20e eeuw, een definitief besluit volgde 30 maart 1938. Door de Tweede Wereldoorlog werd alles op de lange baan geschoven. Pas in de jaren vijftig werd er vervolgactie ondernomen. Daartoe moest het originele ontwerp in verband met het toename van autogebruik geheel op de schop. In 1956/1957 werd een begin gemaakt met de aanleg van een dijklichaam, die deze (toekomstige) snelweg moest dragen. In april 1957 was er tot aan de Hugo de Vrieslaan al zoveel zand geplaatst dat het mogelijk was daar aan de brug te kunnen beginnen. Echter het Rijk had een bestedingsstop afgekondigd, zodat nog wel zand kon worden bijgestort, maar van bouwwerkzaamheden kon geen sprake zijn. Voor de Hugo de Vriesbrug was een miljoen gulden nodig, maar de gemeente Amsterdam kreeg de financiering door die bestedingsstop niet rond. Een totaalpakket van circa 40 miljoen voor bouwwerken was te veel van het goede. In september 1958 vond de Dienst der Publieke Werken wel de mogelijkheid om voor een bedrag van 10 miljoen gulden aan een elftal bruggen te kunnen bouwen/herstellen waarvan vier in de Gooiseweg (Kamerlingh Onnesbrug, Hugo de Vriesbrug, brug 460 en Kruislaanbrug), maar ook het enorme viaduct (toen grootste brug van de stad) brug 705. De kosten waren inmiddels vermoedelijk wel opgelopen (zie de andere drie overspanningen). In december 1959 was het bouwwerk grotendeels voltooid zodat geschat werd dat in de zomer van 1960 het traject Gooiseweg geopend kon worden. Op 2 mei 1960 werd de noordelijk rijbaan van die weg opengesteld voor verkeer (zij diende een aantal maanden als tweerichtingenweg). Er lag een drie kilometer lange nieuwe weg tussen het Prins Bernhardplein (toen nog Mr. Treubplein) en de Hartveldsebrug. De opening werd verricht door wethouder Publieke Werken Goos van 't Tull. Het ontwerp zou zijn van de Amsterdamse Publieke Werken, de specifieke ontwerper is vooralsnog onbekend. Er zijn echter voor wat betreft dit kunstwerk overeenkomsten met de brug 386 (Cornelis Lelylaan/Westlandgracht), waarvan de ontwerper Dirk Sterenberg is. Die overeenkomsten bestaan uit bijvoorbeeld de wanden van het brugdek en de grafische vormgeving van de balustrades. Het viaduct werd samengesteld uit meer dan 8500 geprefabriceerde onderdelen die ter plekke in elkaar gemonteerd worden. Deze manier van bouwen was sneller (de aanleg van dit grote viaduct duurde met tien maanden even lang als de bouw van de veel kleinere voet/fietstunnel 460). Bovendien kon de Hugo de Vrieslaan tijdens de bouw gewoon door het verkeer gebruikt worden. De totale overspanning over de laan en bijbehorend water werd circa 100 meter. De weg maakte een onderdeel uit van een geplande doorgaande route (de Ringweg Amsterdam was er nog niet) tussen Het Gooi en Noord-Holland boven het IJ via de dan nog te bouwen IJtunnel. De opening van de gehele Gooiseweg leverde de jaren daarop direct verkeersproblemen op. Door werkzaamheden aan de Wibautstraat en Weesperstraat moest bijna alle verkeer naar en van de Gooiseweg over de Berlagebrug, die daarop niet berekend was. Het kunstwerk ging vanaf de opening naamloos door het leven. Op 8 december 2017 publiceerde de gemeente Amsterdam een lijst met vernoemingen van bouwwerken voor opname in de Basisregistraties Adressen en Gebouwen. Het ging toen om objecten in en over snelwegen in en om Amsterdam. De brug werd toen direct vernoemd naar de Hugo de Vrieslaan en daarmee indirect naar bioloog Hugo de Vries.

Amsteldorp is een buurt in de Watergraafsmeer in Amsterdam-Oost, nabij het Amstelstation. De buurt ligt langs de oostzijde van de Weespertrekvaart en wordt verder begrensd door de Hugo de Vrieslaan, de Gooiseweg en het Sportpark Drieburg. Het bestaat uit twee buurten: de De Wetbuurt in het zuiden en Tuindorp Amstelstation in het noorden. De De Wetbuurt is genoemd naar de in de tot 1921 zelfstandige gemeente Watergraafsmeer gelegen De Wetstraat, die in 1922 na de annexatie door Amsterdam werd omgedoopt tot Fahrenheitstraat. De buurt dateert uit de jaren twintig, maar er staan ook veel huizen uit de jaren vijftig. Tuindorp Amstelstation is gebouwd in 1947-'48 en was vooral bedoeld voor ouderen die elders in de stad in een te grote woning woonden; op deze manier kwamen die woningen vrij voor gezinnen met kinderen. Vanaf het Julianaplein gezien ligt de buurt duidelijk een stukje lager. Er is ook een eerder buurtschapje Amsteldorp geweest in wat nu de Rivierenbuurt is, aan de overzijde van de Amstel.

De Wetbuurt is een buurt in Amsterdam-Oost, wijk Frankendael. De Wetbuurt en het iets noordelijker gelegen en aansluitende Tuindorp Amstelstation werden tot omstreeks 2014 aangeduid onder de daarna officieuze wijknaam Amsteldorp.

Kijker is een kunstvoorwerp ontworpen door Barbara Kletter. Het kunstwerk, inclusief bruggetje dat deel uitmaakt van het werk, is gesitueerd in de molenwetering die parallel loopt aan de Hugo de Vrieslaan in Amsterdam, vernoemd naar bioloog Hugo de Vries. Kletter kreeg het verzoek een kunstvoorwerp te ontwerpen dat een relatie had met wetenschap. De straten en pleinen in de buurt dragen namen van wetenschappers. Zij kwam met een combinatie van een telescoop en microscoop. De persoon die onder de kijker staat is observator van het heelal, maar wordt tegelijkertijd "onder de microscoop" gelegd. Het geheel is gemonteerd op een draaischijf (doorsnee 460 cm), die vanaf het bruggetje met de voet bediend kan worden. Dit heeft tot gevolg dat de positie van het beeld constant wijzigt, niet alleen door de beweging van de Aarde in dat heelal, maar ook op de Aarde zelf.

De Fahrenheitstraat is een straat in Amsterdam-Oost. Parallel aan de Fahrenheitstraat loopt de Fahrenheitsingel, grens tussen De Wetbuurt en Tuindorp Amstelstation.

Brug 435 is een vaste brug in Watergraafsmeer, Amsterdam-Oost. De betonnen verkeersbrug die ook beschouwd kan worden als duiker, vormt de verbinding tussen de Von Guerickestraat en Rosendaalstraat. Zij overspant de Fahrenheitsingel. De brug is ontworpen door architect Piet Kramer, maar dat is architectonisch nauwelijks terug te vinden. Er zijn geen uiterlijke kenmerken van de Amsterdamse School, geen kunstwerken of sierlijke balustrades. De brug ligt er sinds 1939/1940. Tot 2016 stond de brug officieus te boek als de 'Thermometerbrug', vernoemd naar de temperatuurschaal van Gabriel Fahrenheit. In juli 2016 wilde de gemeente af van officieuze benamingen en liet de bevolking kiezen tussen de officieuze naam officieel maken, een verzoek tot nieuwe vernoeming insturen, dan wel de brug anoniem door het leven te laten gaan. Er werd toen voor de laatste optie gekozen.

Brug 448 is een vaste brug in Watergraafsmeer, Amsterdam-Oost. De brug is een overspanning van het zuidelijk deel van de ringgracht van het Prins Bernhardpark en gelegen in de Nobelweg. Die weg werd rond 1955 verlengd van de Kamerlingh Onneslaan tot aan de Hugo de Vrieslaan. Een deel van het park werd aan het verkeer opgeofferd. De brug is van beton. In tegenstelling tot brug 447 is het beton onzichtbaar gemaakt door baksteen. De metalen leuningen kennen een strak rechthoekige indeling, doch zijn aan de uiteinden afgebogen. Ze voert over een grote duiker en valt eigenlijk nauwelijks op in het wegdek. Het ontwerp is afkomstig van de Dienst der Publieke Werken.

De brug 254 is een vaste brug in Amsterdam-Oost, Watergraafsmeer. De brug is gelegen in de Fizeaustraat en overspant een ringwater van de plaatselijk sportvelden van Sportpark Drieburg en Speeltuin Amsteldorp. De verkeersbrug heeft de vorm van een duiker. Piet Kramer, bruggen architect van Amsterdam, ontwierp de brug al in 1940, maar hij werd pas in 1950 neergelegd. Uitstel was te danken aan de Tweede Wereldoorlog. De brug heeft een sober karakter binnen de Amsterdamse Schoolstijl. Het door Kramer veelvuldig toegepaste natuursteen ontbreekt hier, net als de sierlijke balustrades en beeldhouwwerken. De bakstenen balustrades zijn aan de landhoofden afgerond. Over dezelfde ringvaart ligt westelijker de Brug 273, in het verlengde van de Fizeaustraat ligt Brug 267, ook die bruggen komen uit de pen van Kramer.