Kelbergenbrug

Kortvoort is een buurt en straat in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. De buurt en straat werden op 20 januari 1971 bij een raadsbesluit vernoemd naar een buurtschap en huis onder Oss. Het deelwoord voort of voorde duidt op een oorspronkelijk doorwaadbare plaats. Het zuidelijke deel en de straat Kortvoort rondom kwamen gereed in de jaren zeventig en bevatte scholen en een bejaardentehuis, het Evean Henriëtte Roland Holsthuis. De wijk is gelegen ten oosten van de Gooiseweg, ten westen van de Groesbeekdreef, ten noorden van de Karspeldreef en ten zuiden van Gulden Kruis. In de jaren tachtig verscheen op het noordelijke braakliggende terrein een middelhoogbouwwijk maar ook laagbouw met voornamelijk sociale huurwoningen, stedebouwkundig oorspronkelijk geheel afwijkend van de rest van de wijk en net als het Kantershof en Geerdinkhof streng gescheiden van de hoogbouw. Het parkeren vindt plaats op straat. De straten hebben conform de uitgangspunten van het stedenbouwkundig plan van de Bijlmermeer alle een naam die begint met dezelfde letter, Kloekhorststraat, Kneppelstraat, Kolfschotenstraat, Kormelinkweg, Krimpertplein en Kuilsenhofweg. Kortvoort heeft een totale oppervlakte van 22 hectare met veel groen waarvan 1 hectare water is. De gemiddelde dichtheid van de adressen is 3687 per vierkante kilometer en er wonen 1600 huishoudens. Bus 47 verbindt de buurt met de Amsterdamse Poort en metrostation Ganzenhoef en heeft op de Groesbeekdreef de halte Kikkenstein bij de Jolicoeurbrug die door middel van trappen met het maaiveld verbonden is. Waar de rest van de Bijlmermeer aan het eind van de 20e en het begin van de 21e eeuw voor grote delen is vernieuwd bevindt deze wijk zich nog steeds in zijn oorspronkelijke vorm.

Brug 1033 is een bouwkundig bouwwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug is een van de vele kunstwerken die nodig waren om van de Karspeldreef een doorgaande hoofdverkeersroute dwars door Zuidoost heen te maken, waarbij ze oorspronkelijk geen gelijkvloerse kruisingen had. De dreef ligt dan ook grotendeels op een dijklichaam (op het oostelijk eind/begin na). Ze voert in de hoedanigheid van viaducten over allerlei voet- en fietspaden heen. Brug 1033 is in dat opzicht een uitzondering; ze voert de Karspeldreef over water (en naastliggend voetpad), een ringwater rond de K-buurt nabij Kortvoort. Aan de overzijde ligt het wijkje Gooise Kant waarna de Gooiseweg en het Nelson Mandelapark volgen. Brug 1033 ligt nog geen 150 meter ten westen van de Kelbergenbrug (brug 1032) en 325 meter ten oosten van brug 1034 om aan te geven, dat ze onderdeel waren van één planning. Deze planning werd alleen in de war gegooid door de later verlenging van Gooiseweg die de Karspeldreef tussen 1033 en 1034 kruist met Karspeldreefbrug (brug 1062). De brug werd in de jaren 1967-1968 gebouwd naar een ontwerp van Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken. Ze maakt deel uit van een serie bruggen die hij ontwierp voor Amsterdam-Zuidoost. Ze hebben een aantal herkenningspunten zoals de ronde stootranden, maar hier ook de brugpijlers in de vorm van een veelhoek. Ook het voor dit type brug/viaduct ontworpen elektriciteitskastje ontbreekt niet. Een bijzondere vorm heeft ook de brugpijler annex drager van lantaarn. Alle bruggen in de reeks 1030-1039 kregen in 2018 een naam, behalve deze en brug 1031 (Groesbeekdreef nabij Gooioord) die al gesloopt was.

Brug 1027 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang redelijk ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1027 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmermeer, de straatnamen waren nog allemaal niet bekend. Brug 1027 werd gebouwd in wat uiteindelijk de Groesbeekdreef werd, een verbindingsweg tussen de Bijlmerdreef en Karspeldreef. Samen met de 's-Gravendijkdreef vormt het een rechthoek in de G- en K-buurt. Brug 1027 kwam daarbij over een voet- en fietspad te liggen tussen de honingraatflat Kikkenstein en de laagbouw van Kortvoort. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Zelfs de lengte van de brug (17 meter) is “standaard” voor de wijk voor overspanningen in dreven over paden. Bij nieuw inzicht vanaf de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam dat delen van genoemde rechthoek liever geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat. Dit had tot gevolg dat dit stuk Groesbeekdreef (tot en met de Karspeldreef) rond 2002 werd afgegraven en op maaiveldniveau kwam te liggen met een soort ventweg in de hoedanigheid van Krommehoekstraat. Met het afgraven werd brug 1027 gesloopt.

Kelbergen is een buurt of subwijk maar ook een straat in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. De naam werd op 20 januari 1971 bij een raadsbesluit gegeven en vernoemd naar een herenhuis in Brummen in Gelderland.

De Groesbeekdreefbrug (brug 1028) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Brug 1059 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Brug 1060 maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur binnen deze nog te bouwen wijk. In die wijk kwam een soort rondweg in de vorm van Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef, Karspeldreef en ter plaatse de Groesbeekdreef. Deze dreven werden halfhoog aangelegd op een dijklichaam en waren alleen toegankelijk voor snelverkeer. Voetgangers en fietsers bewogen zich voornamelijk op maaiveldniveau. Door deze inrichting van de wijk moesten er tal van viaducten gebouwd worden om het langzame verkeer ongehinderd tussen de diverse wijkonderdelen te laten bewegen. Bij de ontwerpfase van de Bijlmermeer was dat nog niet zover. De brug werd ontworpen als "viaduct in de Bijlmermeer". Brug 1060 werd in de Karspeldreef een onderdoorgang gemaakt tussen honingraatflats Kikkenstein en Kralenbeek (met sinds 1975 torenflat) in het voet- en fietspad Nellesteinpad (parallel aan de Groesbeekdreef), dat even daarvoor een onderdoorgang had in de eerste flat. Voor genoemde dreven ontwierp Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken een soort standaardprogramma voor viaducten. Ze hebben allemaal grotendeels hetzelfde uiterlijk met afgeronde randplaten, betonblokken op de randen van het wegdek, leuningen en betegeling keermuren. Ook de lengtes van de overspanningen van dit soort viaducten was standaard (17 meter); hier vanwege de lengte tweemaal 17 meter met rij brugpijlers. Het gescheiden verkeer werd hier vanaf begin jaren nul losgelaten. Er vond een ingrijpende sanering plaats waarbij het oostelijk en zuidelijk deel van die rondweg werd afgegraven; de kruisingen werden verlaagd naar maaiveldniveau met bijvoorbeeld zebrapaden. Deze slag liep door tot eind jaren nul. Ook dit deel van de Karspeldreef als ook een deel van de Groesbeekdreef werd afgegraven, daarbij werd brug 1060 gesloopt. De honingraatflat Kralenbeek werd ook gesloopt; de torenflat bleef staan.

Kralenbeek is een straat en woontoren in Amsterdam-Zuidoost. De straat kreeg haar naam op 25 juni 1969 en werd vernoemd naar een patriciërshuis nabij Velsen.

Zuidoost is een stadsdeel van de gemeente Amsterdam in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Als formeel stadsdeel Zuidoost met een eigen volksvertegenwoordiging (eerst een deelraad, sinds 2018 een stadsdeeladviescommissie) werd het ingesteld in 1987. De oudste en bekendste wijk in het stadsdeel is de Bijlmermeer, kortweg de Bijlmer. Die naam wordt ook vaak voor het hele stadsdeel gebruikt. Amsterdam-Zuidoost heeft een oppervlakte van 22,08 km² en telde 89.841 inwoners op 1 januari 2020. Het grenst niet aan de rest van de stad Amsterdam, maar wordt hiervan gescheiden door de gemeenten Ouder-Amstel (in het bijzonder het dorp Duivendrecht en Amsterdam-Duivendrecht) en Diemen. Oorspronkelijk maakte het gebied deel uit van de landbouwgemeente Weesperkarspel. Toen in de jaren zestig werd besloten hier een nieuwe stad te bouwen, werd Weesperkarspel door de gemeente Amsterdam bijgestaan. Vervolgens werd het gebied op 1 augustus 1966 door Amsterdam geannexeerd. Voorafgaand aan de annexatie was afgesproken dat na 12 jaar (in 1978) dit gebied zou worden samengevoegd met de gemeente Ouder-Amstel. Die wees dat af, en zodoende bleef het bij de gemeente Amsterdam horen. Het is daarmee het enige stadsdeel dat geen grenzen deelt met de rest van de stad Amsterdam, maar sinds 2022 wel met de gemeente Amsterdam sinds Weesp en Driemond een stadsgebied in Amsterdam vormen. Vanwege die gescheiden ligging was Amsterdam-Zuidoost decennialang ook een aparte plaatsnaam. Per 10 januari 2014 is de naam in formele adressenbestanden en op de plaatsnaamborden gewijzigd in Amsterdam, net als de rest van de stad. In maart 2007 werd de Bijlmermeer aangewezen als een vogelaarwijk, dat wil zeggen een probleemwijk die extra aandacht en geld zou ontvangen van de rijksoverheid. Dit had met name betrekking op de Bijlmermeer-Oost, wijk E, G en K.

De Kolfschotenburg (brug 1396) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Bij de inrichting van de wijk Bijlmermeer werd voor de infrastructuur een soort ringweg aangelegd, die gevormd zou worden door de Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef, Karspeldreef en Groesbeekdreef. Zij omsloten een buurt met voornamelijk honingraatflats. Men koos voor gescheiden verkeersstromen met snelverkeer op dijklichamen en langzaam verkeer op maaiveldniveau. Die infrastructuur leverde vanwege deze keus een grote vraag naar kunstwerken, want voetgangers en fietsers moesten wel in en uit die buurt kunnen komen. Architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken ontwierp midden jaren zestig tal van “grote bruggen” (in de dreven) en maaiveldbruggen (voet- en fietspaden). Die Groesbeekdreef vormde jarenlang een barrière tussen de wijk met hoogbouwflats (G-Buurt) en braak liggend land. Beginjaren tachtig waren de ideeën voor nog meer hoogbouwflats van tafel. Zo werd de K-Buurt waarin het Krimpertplein ingericht met laagbouw. Die K-Buurt moest vervolgens een verbinding krijgen met die Groesbeekdreef, maar dat was zo eenvoudig niet. Er moesten op een klein oppervlak zoveel mogelijk woningen worden gebouwd (een deel van de Groesbeekdreef werd opgeofferd aan boxen) en er moesten op- en afritten ingepland worden, terwijl ook het voet- en fietsverkeer langs die dreef doorgang moest houden. Dit leidde tot wat bekend werd als een heuvelbrug. Vanuit de K-Buurt stijgt een helling op zand tot het niveau van de dreef om vervolgens een kleine overspanning te krijgen die daadwerkelijk aansluit op de dreef. Ook deze twee op- en afritten (samen met Kloekhorstbrug, brug 1397) zijn ook ontworpen door Dirk Sterenberg, maar dan als zelfstandig architect te Hoorn (Noord-Holland) in 1981, nog wel werkend voor de Publieke Werken. Ze kregen een heel ander uiterlijk dan de in de jaren zestig ontworpen bruggen, maar Sterenbergs handtekening is nog wel terug te vinden in de borstwering. De naam kreeg de brug in 2018 toen in deze wijk talloze kunstwerken een naam kregen, als ze maar in snelwegen lagen. De brug werd vernoemd naar de Kolfschotenstraat, die in het verlengde van de brug ligt. Deze straat is op zich vernoemd naar een landgoed met huis te Scherpenzeel, dat toen het landhuis nog een pachter met de naam Kolfschoten had viel onder de provincie Utrecht, maar vanaf 1814 ligt het in de provincie Gelderland De brug ligt over de Koppenburglaan, een soort ventweg op maaiveldniveau langs de Groesbeekdreef op dijklichaam.

Koppenburgbrug (brug 1029) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

De Bullewijkpadbrug (brug 1083) is een bouwkundig kunstwerk uit 1981 in Amsterdam-Zuid. Het is sinds de bouw van de Gaasperdammertunnel nog de enig bestaande brug in de serie 1080-1089. Het ontwerp voor de brug in de vorm van een viaduct kwam van Dirk Sterenberg werkend bij de Dienst der Publieke Werken. Hij moest een overspanning maken in de almaar langer wordende Gooiseweg richting de rijksweg 9. Dit keer was het traject tussen de Karspeldreef en Gaasperdammerweg aan de beurt. Sterenberg had het druk in Amsterdam-Zuidoost, er moesten in korte tijd veel brugachtige constructies ontworpen en gebouwd worden in verband met de gescheiden verkeersstromen als ook de waterhuishouding in deze polder. Sterenberg ontwierp ze dan ook als een soort serie. Ook deze kruising met het Bullewijkpad en parallel lopende afwateringstocht werd als zodanig uitgevoerd. Ze lijkt op andere viaducten in de Gooiseweg: een betonnen liggerbrug met brugpijlers in het midden waarop een breed juk, waarop weer de liggers rusten. Sterenberg, ook beeldhouwer/kunstenaar, lijkt zich bij dit viaduct uitgeleefd te hebben in de betonconstructie van pijlers en jukken. Op de betonnen fundering staan drie robuuste ronde betonnen kolommen, die naast elkaar staan. Deze drie pijlers dragen het juk, dat in de meeste gevallen bestaat uit een dwarsbalk, maar hier een heel vlak in beslag neemt. De vlakken aan beide zijden zijn in wisselend grof en glad beton uitgevoerd, zodat er enige tekening (tegelmotief) op het grote vlak is te zien. De uiteinden van het vlak zijn uitgevoerd als een modern abstract sculptuur, dat tevens zorg draagt voor de afvoer van regenwater. Dat regenwater wordt geleid naar twee hangende punten. Het juk draagt aan beide uiteinden van de overspanning een lantaarn. In april 1981 begonnen de heiwerkzaamheden. Het viaduct werd inclusief geluidsschermen opgeleverd. Het viaduct ging vanaf 1981 naamloos door het leven met het nummer 1083. Amsterdam vernoemde op 8 december 2017 (bijna) alle viaducten in de ringweg, om een betere plaatsaanduiding te krijgen. Op die datum werd de nieuwe naam opgenomen in de Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG). Het bouwwerk werd daarbij vernoemd naar het onderliggende Bullewijkpad, dat op haar beurt is vernoemd naar de wijk waarin zij deels loopt en die is weer genoemd naar de Bullewijk, een riviertje. Amsterdam kent ook een Bullewijkbrug over hetzelfde pad, maar dan in de Huntumdreef, bijna 750 meter naar het westen.

Het Krimpertplein is een plein in Amsterdam-Zuidoost. Het plein kreeg haar naam per raadsbesluit van 19 oktober 1983. Ze werd daarbij vernoemd naar de boerderij Krimpert op landgoed Verwolde nabij het Gelderse Laren. Het autovrije plein is daarbij een open ruimte die door midden gesneden wordt door het Kelbergenpad, een kilometerslang voet- en fietspad dat door Amsterdam-Zuidoost voert. Aan de westzijde is het plein geheel betegeld tot aan de bebouwing met de even huisnummers 2 tot en met 60. Het plein kent aan deze zijde nog een meterslange uitloper in de vorm van een voetpad onder de bebouwing door. Aan de oostkant bevindt zich de grootste open ruimte met wat plantsoentjes tot ook hier de bebouwing begint met alleen huisnummer 5 (het enige oneven huisnummer). Alle bebouwing dateert uit de periode dat het plein werd aangelegd in de wijk Bijlmer Oost tussen 1983 en 1986. Het plein kent een curieus artistiek kunstwerk in de vorm van Now speak! van Amalia Pica. Het beeld verscheen op het plein na een nieuwe indeling van het plein (2019).