Vliegende schotels

Brug 1132 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het voet- en fietsbrug werd aangelegd om de verbinding te maken tussen de Bijlmerweide en de 's-Gravendijkdreef. Rondom de dreef was er nauwelijks bewoning, maar even naar het westen begon de G-Buurt met haar honingraatflats. Voet- en fietspaden waren in de opzet van de Bijlermmeer gelegen op maaiveldniveau hetgeen leidde tot een type brug alhier dat maaiveldbrug heet. Dit ter onderscheiding van de “grote bruggen” in de dreven, alle gelegen over voet- en fietspaden. Voor de Bijlmermeer ontwierp Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken een standaard type, waarvan in lengte en breedte gevarieerd kom worden. Ze zijn ook in de 21e eeuw nog talrijk aanwezig in de wijk; een aantal moest echter plaatsmaken voor sanering etc. De maaiveldbruggen zijn herkenbaar aan de borstweringen met ankergaten, de specifieke grijze leuningen met blauwe balusters en het nummerplaatje in die leuningen. Ook de “buiten de brug” staande lantaarn is een regelmatig terugkerend onderdeel van dat brugtype. De brug is een broer van de even verderop liggende brug 1134.

Brug 1022 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1022 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmerdreef toen deze nog oostelijk van flat Grunder was ingetekend. Echter kreeg de weg hier in 1971 de naam 's-Gravendijkdreef, alleen begaanbaar voor snelverkeer. Onder het viaduct liep een waterweg, voet- en fietspaden, alle drie komend en gaand naar de Bijlmerweide, dat hier gesitueerd is tussen de woonwijken Geerdinkhof en Kantershof. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Vanwege de 72 meter lange overspanning moest de brug ondersteund worden door zowel brugpijlers op het land als één in het water. Ook de vorm van die brugpijlers zijn typisch in het werk van Sterenberg in Zuidoost. Deze verkeersbrug kreeg niet veel later assistentie van brug 1134 en brug 1135 aan weerszijde gebouwd voor voetgangers en fietsers. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. Al rond de eeuwwisseling werd er gebouwd aan een nieuwe laagbouwwijk waarbij de straten vernoemd werden naar palmsoorten. Het deel van de 's Gravendijkdreef ten zuiden en over het water werd afgegraven en kwam op maaiveldniveau te liggen, met in de plaats voor brug 1022 een nieuwe versie van brug 1135; een brug met twee rijdekken (beide richtingen) en voet- en fietspaden. Rond 2005 begon het afgraven van het noordelijk deel van de ’s Gravendijkdreef. Het betekende het einde van een serie bruggen van Sterenberg.

Brug 1135 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het brugnummer staat voor twee bruggen.

Brug 1134 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Bij de inrichting van de Bijlmermeer werd er een soort ringweg aangelegd, die de namen kreeg Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef, Karspeldreef en Groesbeekdreef. Deze ringweg voor snelverkeer kwam op een dijklichaam te liggen, ter onderscheid van de infrastructuur voor voetgangers en fietsers, die op maaiveldniveau lag. Brug 1022 verzorgde in de 's-Gravendijkdreef de verbinding over een afwateringstocht annex siergracht, die dwars door het gehele gebied stroomt. Om voetgangers en fietsers de gelegenheid te geven dezelfde route te kunnen laten volgen kreeg die brug twee "assistenten" in de vorm van brug 1134 en brug 1135. Die kregen eenzelfde ontwerp, de zogenaamde maaiveldbruggen. De ontwerper Dirk Sterenberg met de Dienst der Publieke Werken, die deze bruggen ontwierp, kwam met een herkenbare brug waarvan er ook nog in de 21e eeuw talloze liggen, terwijl er ook een aantal zijn gesneuveld tijdens herinrichting van de wijk. De maaiveldbruggen van Sterenberg zijn te herkennen aan de borstweringen met ankergaten; de specifieke leuningen en het geïntegreerde nummerplaatje. Bij sanering van de omgeving van de 's-Gravendijkdreef sneuvelde de originele versie van brug 1135, brug 1134 van 25 meter lengte en 4 meter breedte bleef liggen, mede doordat ze verbinding maakt met het fietspad richting de Bijlmerweide.

Brug 1021 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1021 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmerdreef toen deze nog oostelijk van flat Grunder was ingetekend. Echter kreeg de weg hier in 1971 de naam 's-Gravendijkdreef, alleen begaanbaar voor snelverkeer. Onder het viaduct liep het Gulden Kruispad voor voetgangers en fietsers dat van Grunder richting Bijlmerweide liep. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. In 2001 besloot de Gemeente Amsterdam ook het verkeerssysteem Bijlmerdreef en 's Gravendijkdreef af te graven en te verlagen. De buurten waren het hier deels mee eens, maar de definitieve herinrichting liet tot 2006 op zich wachten; de buurten wilden een meer groen karakter van de weg, passend bij hun wijken. Rond 2005 (werk begon eerder dan de uitspraak) betekende dat het eind voor brug 1019, brug 1020 en brug 1021. Waar op andere plekken een andere oplossing voor de kruising werd gevonden verdween deze geheel. Overigens verdween honingraatflat Grunder ook om in 2007-2008 plaats te maken voor laagbouw met hier en daar een hoogbouwaccent.

Het Geerdinkhof is een subwijk in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. De wijk werd op 20 januari 1971 bij een raadsbesluit vernoemd naar een terrein in Vasse gemeente Tubbergen in Overijssel. Deze laagbouwwijk, stedenbouwkundig geheel afwijkend van de rest van de wijk, ligt aan de oostrand van de Bijlmermeer en kwam in de loop van de jaren zeventig net als het Kantershof streng gescheiden van de hoogbouw tot stand en wordt ook wel de "Goudkust van de Bijlmer" genoemd. De wijk is gelegen in het noordoosten van de Bijlmermeer ten oosten van waar de Bijlmerdreef afbuigt naar rechts bij Gouden Leeuw en Groenhoven en over gaat in de 's-Gravendijkdreef. In het noorden en oosten grenst de wijk aan de Bijlmerweide en de Provincialeweg en in het zuiden gescheiden door een parkje aan het Kantershof. De wijk bestaat vrijwel geheel uit duurdere koopwoningen en zijn allemaal eengezinswoningen in twee of soms drie lagen, die toegankelijk zijn via de tuin. Het parkeren is geconcentreerd rond parkeerpleintjes, maar er zijn ook garageboxen. De woonstraten zijn smal en kronkelig aangelegd als woonerf en er is veel groen in de wijk aanwezig met waterpartijen en voetpaden. Alle woningen in deze wijk hebben de straatnaam Geerdinkhof en de huisnummering loopt tot 695. Binnen de wijk is dit met bordjes aangegeven om onnodig dwalen te voorkomen. Dwars door de wijk loopt van west naar oost de Geerdinkhofweg. Tot de openstelling van de zuidelijker gelegen Loosdrechtdreef in 1982 was dit een weg voor de doorgaande verkeer van de Bijlmermeer naar de Provincialeweg langs de Gaasp. Tegenwoordig is de weg niet meer voor doorgaand verkeer bestemd en het gedeelte voorbij het Geerdinkpad naar de Gaasp is een fietspad richting Veeneikbrug over de Gaasp naar het Diemerbos. Van noord naar zuid loop het Geerdinkhofpad door de wijk. Op de 's-Gravendijkdreef, die sinds 1997 is verlaagd, heeft bus 41 een halte en verbindt de wijk met het metrostation Ganzenhoef, het winkelcentrum Ganzenpoort en metrostation Kraaiennest met een nabijgelegen winkelcentrum. Waar de rest van de Bijlmermeer de laatste 20 jaar, vanaf eind jaren 1990, begin jaren 2000, voor een groot deel is vernieuwd is deze wijk nog steeds in zijn oorspronkelijke vorm.

Boot is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De Friese kunstenaar Jan Kuipers (1943-2014) kreeg in 1977 het verzoek een beeld te ontwerpen voor het dan net ingerichte en geopende park Bijlmerweide. Meerdere kunstenaars ontwierpen beelden voor dat park. Jan Kuipers kwam met een roestvaststalen bootje naar model van een bootje gevouwen van papier, dat vermoedelijk zonder titel in 1979 geplaatst werd. Deze boot kreeg in de vorm van een zwerfkei een dermate grote ballast mee, dat ze (bedoeld) kapseisde. Die zwerfkei bleek later te zwaar voor het idee, waardoor ze vervangen werd door een drietal gewone keien. Sindsdien bevindt de gekantelde boot zich bij een westtak van het park richting de 's-Gravendijkdreef en is zichtbaar vanaf brug 1132 en brug 1134. In de praktijk bleek het Scheepswrak een uitstekende landings-, rust- schuilplaats en uitkijkpost voor visetende vogels zoals de aalscholver. Jan Kuipers had iets met wrakken; hij maakte er wel tekeningen over. Suzanne Willems maakte in 2007 een Gevouwen bootje voor op het land, eveneens in Amsterdam.

Bruggen 1136-1138 waren drie bouwkundige kunstwerken in Amsterdam-Zuidoost. De verkeersstromen werden al bij het ontwerp en de aanleg en bouw van deze nieuwe woonwijk gescheiden gehouden. Er kwam een beperkt aantal dreven op een halfhoog dijklichaam voor het gemotoriseerd verkeer. Voor voetgangers en fietsers werd een fijnmazig systeem aan paden aangelegd. Gelijkvloerse kruisingen tussen deze twee systemen werden vermeden. Nadat Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken in de serie 1000-1099 de viaducten in de dreven had ontworpen kon hij vrijwel direct verder met de kleinere voet- en fietsbruggen. Ook daarbij bediende hij zich van standaardtypen brug. Deze zijn ook voor zover in de 21e eeuw nog aanwezig te herkennen aan standaard leuningen en vooral de borstweringen met ankergaten. Die borstweringen zijn enigszins plastisch door het toegepaste spuitbeton. Ook het nummerbord voor al die bruggen is standaard; een metalen plaatje aan een baluster, tussen de leuningen in. Niet alleen het ontwerp van deze voet- en fietsbruggen was standaard, ook de plaats was soms hetzelfde; een aantal bruggen lag boven een afwateringssysteem dat onder de honingraatflats doorstroomde. Voor bruggen 1136, 1137 en 1138 gold dat ze over het water lag dat onder het zuidelijk eind van flat Grunder, ontworpen door Fop Ottenhof, stroomde. Volgens de bestektekening ontwierp Sterenberg deze drie bruggen op 26 september 1968. In één moeite door ontwierp hij ook de bruggen 1143-1144. In 1969 begon men met heien. Ottenhof heeft zijn flat en de bruggen nooit gezien; hij overleed in september 1968. Ottenhof en de in 1996 overleden Sterenberg maakten beiden de sloop van flat en onderliggende bruggen niet mee. Al in het laatste decennium van de 20e eeuw begon een uitgebreide sanering, waarbij dijklichamen verdwenen en hoogbouwflats werden afgebroken. Grunder was in 2003 aan de beurt voor sloop. Op het terrein kwam laagbouw en het systeem aan voet- en fietspaden verdween en daarmee ook deze drie bruggen.

Brug 1020 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1968 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1020 werd gebouwd toen de Bijlmerdreef richting oosten werd doorgetrokken en aansluiting kreeg op de 's-Gravendijkdreef, maar nog geen verkeer had. Die dreef kreeg een afslag in de vorm van de Geerdinkhofweg, destijds op dijklichaam de hoofdverkeersader van wijk Geerdinkhof en de aansluiting naar Provincialeweg (Provinciale weg 236) langs Gaasp, Weespertrekvaart. Om, wanneer in gebruik, langzaam verkeer de gelegenheid te geven ongestoord tussen Garstkamp en Geerdinkhof te laten reizen werd vlak voor de kruising Geerdinkhofweg en Bijlmerdreef het viaduct 1020 in de Geerdinkhofweg gebouwd. De woonwijken waren toen overigens nog in opbouw. Na de openstelling van de Loosdrechtdreef in 1982 verdween het doorgaande verkeer en werd de Geerdinkhofweg een woonstraat en eindigde op het Geerdinkhofpad. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. In 2001 besloot de Gemeente Amsterdam ook het verkeerssysteem Bijlmerdreef, Geerdinkhofweg en 's Gravendijkdreef af te graven en te verlagen. De buurten waren het hier deels mee eens, maar de definitieve herinrichting liet tot 2006 op zich wachten; de buurten wilden een meer groen karakter van de weg, passend bij hun wijken. Het dijklichaam werd afgegraven en de kruising kwam gelijkvloers op maaiveldniveau te liggen; de sterk ingekorte Geerdinkhofweg werd een wijkstraat. Rond 2005 (werk begon eerder dan de uitspraak) betekende dat het eind voor brug 1020. Diezelfde afgraving betekende het eind voor brug 1019.

Op de kruising van de Geerdinkhofweg en 's-Gravendijkdreef in Amsterdam-Zuidoost staat een sculptuur zonder titel. Het kunstwerk bestaat uit twee schuin geplaatste naalden, die al snel in de volksmond als 'Kruisraketten' werden aangeduid. Het werk was het resultaat van overleg tussen buurtbewoners, Matthijs van Dam en Peter Jansen. De kunstenaars kregen het verzoek rechtstreeks van de bewoners, die een markeringspunt wilden voor genoemde kruising. Het beeld is specifiek voor die plek gemaakt, aldus Van Dam in 1991. Het materiaal is gelakt en verzinkt staal. Van Dam en Jansen vonden elkaar in de omgevingskunst. Hun gezamenlijkheid leidde tot wat Rotterdam noemt: “grote stalen abstracties met pastel- of regenboogkleuren”. In 1991 maakte het met foto’s, schaalmodellen en proefontwerpen deel uit van een tentoonstelling en presentatie gehouden door de Artotheek zuidoost. Het duo heeft ook een soortgelijk beeld aan Den Haag geleverd (twee staketsels, die uit de grond komen), aan Leeuwarden (een poort gebaseerd op een möbiusring) en Rotterdam bij een metrosplitsing, toepasselijk getiteld Scheidende wegen. De kunstobjecten zijn specifiek voor die plekken gemaakt. In 1998 scheidden zich hun wegen abrupt, Van Dam overleed. .

Brug 1199 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug is gelegen in een voetpad in het park Bijlmerweide en overspant een ringwater om een eiland, waarop "Vogel- en zoogdierenopvang De Toevlucht" is gevestigd. Het terrein is afgesloten door middel van een hekwerk. De eerste brug die hier werd neergelegd dateerde uit 1970. Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken ontwierp een bijna tien meter lange houten voetbrug die zonder brugpijlers over het water hing. Het park droeg toen nog de naam Gaasppark. Liggers, leuningen en balustraden werden gevormd door dikke houten balken, een bouwwijze die Sterenberg gebruikte voor een veelvoud aan parkbruggen. In 2015 waren die bruggen in de Bijlmerweide vermolmd, verweerd en versleten, bovendien moesten ze ook de karretjes van de gemeentereiniging en -hersteldiensten (maximaal 5 ton) kunnen gaan dragen en daar waren ze niet op gebouwd. Stadsdeel Zuidoost gaf opdracht aan ipv Delft twaalf verschillende bruggen te ontwerpen (meerdere bruggen hebben hetzelfde ontwerp), die toch een eenheid zouden vormen in het park. Er kwam het waterbouwkundig aannemingsbedrijf Jos Scholman aan te pas de bruggen in te passen. Ipv Delft ontwierp een soort standaardmodel dat steeds indien nodig aangepast kon worden. Om de eenheid te bewaren zijn al die bruggen voorzien van cortenstalen randliggers (de buitenste liggers) en dito balusters. Opvallend is dat de balustraden met houten leuningen enigszins naar buiten wijken, bovendien gaan ze mee met de welving van de brug, ipv Delft omschreef het als "waaiervorm".

Brug 1023 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1023 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmerdreef toen deze nog oostelijk van flat Grunder was ingetekend. Echter kreeg de weg hier in 1971 de naam 's-Gravendijkdreef, alleen begaanbaar voor snelverkeer. Onder het viaduct liep het Kraaiennestpad, een kilometerslang voet- en fietspad dat van oost naar west loopt. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. In vergelijking met de meer dan 70 meter lange brug 1022 is brug 1023 met circa zeventien meter overspanning veel kleiner. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. Al rond de eeuwwisseling werd er gebouwd aan een nieuwe laagbouwwijk waarbij de straten vernoemd werden naar palmsoorten, bij de bouw daarvan verdween een deel van genoemd voet- en fietspad. Het zuidelijk deel van de 's-Gravendijkdreef werd afgegraven en kwam op maaiveldniveau te liggen, zo ook de nieuw ontstane T-kruising. Van brug 1023 is niets meer in het landschap te zien.