Rotes Rathaus

Mitte of Berlin-Mitte is een stadsdeel in het centrum van de Duitse hoofdstad Berlijn. Het vormt de kern van het gelijknamige stadsdistrict Mitte. Het stadsdeel is het centrum van het voormalige Oost-Berlijn. De wijk heeft een groot aantal bezienswaardigheden, zoals de Alexanderplatz, de straat Unter den Linden en het Museumsinsel. Ook het uitgaanscentrum rond de Oranienburger Straße en de Hackescher Markt ligt in deze wijk. Het gebouw van de Nederlandse ambassade (ontworpen door Rem Koolhaas, opgeleverd in 2004) staat in Berlin-Mitte aan de Rolandufer langs de Spree, op loopafstand van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken.Berlin-Mitte grenst binnen het district Mitte aan de stadsdelen Gesundbrunnen, Wedding, Moabit, Tiergarten en verder aan de districten Pankow en Friedrichshain-Kreuzberg.

De Nikolaikirche is de oudste kerk van het historische Berlijn. Het oorspronkelijke gebouw op deze plaats is waarschijnlijk rond 1230 verrezen, toen de stad stadsrechten kreeg. Van dit stenen gebouw is het fundament van de door twee torens geflankeerde façade van de huidige kerk over, die dateert uit 1300. Het priesterverblijf is voltooid in 1402, maar aan de kerk zelf is tot halverwege de 15de eeuw gewerkt. Het resultaat was een gotische bakstenen hallenkerk, waarin een koor met een omgang en een reeks lage kapellen was gebouwd. In 1877 verwijderde Hermann Blankenstein, die de restauratie van de kerk leidde, de meeste barokke aanpassingen en reconstrueerde de torens. De Nikolaikirche werd in 1945 verwoest door bombardementen en pas in 1987 weer opgebouwd. Nu is er een expositie ingericht over de geschiedenis van Berlijn, met voorwerpen die de oorlog overleefden. In de westmuur van de zuidbeuk is het monument van Andreas Schlüter voor de goudsmid Daniel Mannlich en zijn vrouw te zien: een verguld reliëf van het paar boven een namaak-deur.

De Neptunusfontein (Duits: Neptunbrunnen) is een fontein in Berlijn ontworpen door Reinhold Begas. De fontein staat tussen de Marienkriche en het Rotes Rathaus vlak bij de Fernsehturm. Oorspronkelijk stond de fontein op de Schloßplatz naast het Berliner Stadtschloß. Het is een van de oudste fonteinen van Berlijn en geldt als de mooiste van de stad. De centrale figuur is de Romeinse watergod Neptunus. Hij wordt omringd door vier allegorische vrouwenfiguren, die op de rand van het vierpasvormige waterbekken zitten. Zij staan voor de vier grote rivieren van het voormalige Pruisen: de Rijn, de Elbe, de Oder en de Weichsel.

Het Nikolaiviertel (Nikolaiwijk) is een wijk aan de oostelijke oever van de Spree in Berlijn. De wijk ligt in het gebied Berlin-Mitte, niet ver van de Alexanderplatz. Het is het oudste woongebied van Berlijn en was tot 1990 een deel van Oost-Berlijn. In het midden van de wijk staat de Nikolaikirche. De oorspronkelijke bebouwing van het gebied werd in de Tweede Wereldoorlog totaal verwoest. De restanten werden daarna opgeruimd en ruim 30 jaar bleef het gebied braak liggen. Slecht de ruïne van de Nikolaikerk herinnerde aan oude tijden. Ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van de stad Berlijn, ontwikkelde het stadsbestuur van Oost-Berlijn een plan voor de wederopbouw. De wijk werd in oude stijl herbouwd, maar men voerde geen volledige reconstructie uit. Duidelijk te zien is dit aan de gevels, die grotendeels volgens de prefabmethode, de zogenaamde Plattenbau zijn gebouwd. Het gebied werd na de herbouw ook wel spottend 'socialistisch Disneyland' genoemd. Tegenwoordig is het gebied bekend door de vele traditioneel-Duitse restaurants en bars.

De Marienkirche is een Berlijns kerkgebouw, gelegen aan de Karl-Liebknecht-Straße (voorheen Kaiser-Wilhelm-Straße) in het stadsdeel Berlin-Mitte, nabij de Alexanderplatz. De precieze ouderdom is niet bekend, maar het gebouw wordt voor het eerst vermeld in Duitse oorkonden uit 1292. Er wordt aangenomen dat het dateert van vroeg in de 13e eeuw. Oorspronkelijk was het een rooms-katholieke kerk, maar na de Reformatie werd het een lutherse kerk. Samen met de Dom van Berlijn is de Marienkirche de kerk van de bisschop van de Evangelische Kerk van Berlijn-Brandenburg-Silezich-Boven-Lausitz. Samen met de Nikolaikirche is de Marienkirche de oudste kerk van Berlijn. De oudste delen van de kerk zijn van graniet, maar het grootste deel is gebouw in baksteen, waardoor het zijn kenmerkende rode kleur kreeg. Dit werd overgenomen in het nabijgelegen stadhuis van Berlijn, het Rotes Rathaus. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw zwaar beschadigd door bommen van de geallieerden. Na de oorlog lag de kerk in Oost-Berlijn. Voor de oorlog lag de Marienkirche in een dichtbevolkte buurt van het district Mitte en werd ze gebruikt als parochiekerk. Na de oorlog werden de ruïnes in de omgeving opgeruimd en stond de kerk in de open ruimte rond de Alexanderplatz, overschaduwd door de Fernsehturm. De Marienkirche herbergt de graftombe van veldmaarschalk Otto Christoph van Sparr. Carl Hildebrand Freiherr von Canstein, de stichter van het oudste Bijbelgenootschap ter wereld, het " Cansteinsche Bibelanstalt", werd in 1719 begraven in de kerk. Buiten de kerk staat een opvallend standbeeld van Maarten Luther.

De Fernsehturm is een televisietoren in de Duitse hoofdstad Berlijn. De toren is 368 meter hoog en daarmee het hoogste gebouw van de stad en, op de radio- en televisietoren van Riga na, van de Europese Unie. De toren staat bij de Alexanderplatz in voormalig Oost-Berlijn. De toren is gebouwd tussen 1965 en 1969 met hulp van Zweedse ingenieurs. De toren bestaat uit een betonnen mast met daarin twee liftschachten. Bovenop het betonnen deel bevindt zich een met plaatstaal bedekte bol met daarin een uitzichtplatform en een restaurant. Op de bol staat een rood-witte televisie-antenne. Vanwege de ligging in de buurt van Alexanderplatz heeft de toren de bijnaam Alextoren, met name door bezoekers van Berlijn.De Fernsehturm is vanuit de meeste punten in Berlijn te zien. Op 203 meter hoogte bevindt zich het uitzichtplatform. Bij goed weer kan men tot 40 km ver kijken. Boven het uitzichtplatform bevindt zich een restaurant dat langzaam ronddraait. Het restaurant draait in een half uur geheel rond. De televisietoren is een populaire attractie voor toeristen en er staan vaak lange wachtrijen om naar binnen te kunnen. De toren is het gehele jaar door geopend voor bezoekers. De lift waarmee de bezoekers naar boven kunnen, gaat in 40 seconden van beneden naar boven.

De Karl-Liebknecht-Straße is een van de bekendste en belangrijkste lanen in het Ortsteil Berlin-Mitte van de Duitse hoofdstad Berlijn. Deze laan was onderdeel van de praalweg van Pruisische koningen en Duitse keizers en de flaneerlaan van de bourgeoisie. Later is het de laan van de commerciële industriële revolutie en tevens de laan van het triomferende socialisme van de toenmalige DDR geworden. Tot 1947 werd de laan de Kaiser-Wilhelm-Straße genoemd. De Karl-Liebknecht-Straße is het oostelijk segment van de laan waarvan het westelijk segment Unter den Linden is, en die de Brandenburger Tor in het westen verbindt met de Alexanderplatz. De beide straten zijn op dit segment onderdeel van zowel de Bundesstraße B 2 als de B 5. Beide lanen zijn van mekaar gescheiden door de Schloßplatz op het Spreeinsel. De Schloßbrücke over het Spreekanaal is de oostelijke afsluiting van Unter den Linden. De Karl-Liebknecht-Straße loopt vanaf de Liebknechtbrücke (over de oostelijke rivierarm van de Spree) in noordoostelijke richting verder over de Alexanderplatz heen tot de locatie van de voormalige stadspoort Prenzlauer Tor op het kruispunt met de as van Torstraße en Mollstraße. Na dit kruispunt verandert de naam van de laan in de Prenzlauer Allee. Enkele bouwwerken aan de Karl-Liebknecht-Straße zijn: DDR Museum (op de site van het voormalige Palasthotel) Marienkirche Fernsehturm Bahnhof Berlin Alexanderplatz

Het Altes Stadthaus (Nederlands: Oude Stadhuis) is een overheidsgebouw in Berlijn. Het gebouw staat aan de Molkenmarkt in Berlin-Mitte en heette verwarrend genoeg oorspronkelijk Neues Stadthaus. Het gebouw werd ontworpen door de stadsarchitect van Berlijn, Ludwig Hoffmann, en verrees tussen 1902 en 1911 voor de kosten van zeven miljoen Goldmark. Op 29 oktober 1911 werd het gebouw door burgemeester Martin Kirschner in gebruik genomen, als tweede stadhuis naast het te klein geworden Rotes Rathaus, vanwaar de naam nieuw stadhuis. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte het gebouw als gevolg van bombardementen beschadigd. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het gebouw te liggen in de Sovjet-bezettingszone (SBZ) en vanaf 1949 in de Duitse Democratische Republiek. Van 1950 tot 1955 liet de regering van de DDR het gebouw restaureren. Tot 1955 was het bestuur van Oost-Berlijn er gevestigd, daarna werd het de zetel van de Ministerraad van de DDR. Het stadsbestuur nam zijn intrek in het inmiddels herbouwde Rotes Rathaus en in een gebouw aan de overzijde van de Parochialstraße, dat de benaming Neues Stadthaus overnam. Het niet meer als stadhuis dienende gebouw aan de Molkenmarkt staat sindsdien als Altes Stadthaus bekend. Na de Duitse hereniging in 1990 werd het gebouw gebruikt door de Bondskanselarij en het ministerie van Arbeid en Sociale Zaken. Van 1994 tot 2001 werd het Altes Stadthaus grondig gerestaureerd. Op 18 juni 2001 was de restauratie voltooid. Sinds 1997 is het Berlijns ministerie van Interne Zaken in het gebouw gevestigd.

Berlin Alexanderplatz is een van de belangrijkste stations van Berlijn. Het station, dat zich aan de drukke Alexanderplatz in de wijk Mitte bevindt, is het knooppunt van talrijke S-Bahnlijnen en regionale treinen (RegionalBahn en RegionalExpress). Ondergronds ligt ook nog het gelijknamige metrostation. Qua passagiers geldt het als het op twee na drukste spoorwegstation van Berlijn. Alleen de stations Friedrichstraße en Zoologischer Garten verwerken meer passagiers.

Het metrostation Alexanderplatz is een van de grootste stations van de metro van Berlijn en vormt het knooppunt van de lijnen U2, U5 en U8. Het station is aangelegd in een H-vorm, met de U2 in de oostelijke arm, de U8 in de westelijke arm en de dieper gelegen U5 in de dwarsarm. De perrons van de U2 en de U8 worden door een winkelpassage over de U5 met elkaar verbonden. Het perron van de huidige U2 werd tussen 1910 en 1913 naar een ontwerp van Alfred Grenander gebouwd, en op 1 juli 1913 geopend. Kort daarna werd onder het perron voorbereidingen getroffen voor een toekomstige lijn naar Friedrichshain, maar deze is vanwege de Eerste Wereldoorlog nooit gebouwd. Slechts enkele jaren daarna wilde AEG een eigen metrolijn in noord-zuidrichting bouwen, de huidige U8. Om die reden werd ten westen van het Stadtbahnviaduct al snel een tunnel gegraven, deze tunnel, rond het geplande station Stralauer Straße, is tegenwoordig de Waisentunnel die fungeert als verbindingsspoor tussen U5 en U8. Nadat AEG vanwege financiële redenen als gevolg van de Eerste Wereldoorlog het project niet kon voortzetten, werd de lijn door de stad Berlijn overgenomen en het station op de plaats van de huidige Fernsehturm kwam er niet. Men besloot echter de nieuwe lijn via Alexanderplatz te laten lopen, om zo een aansluiting met de U2 mogelijk te maken. Vanaf 1926 werd aan dit nieuwe station, dat tegen het S-Bahnstation aanligt, gebouwd en het werd op 18 april 1930 geopend. Al in 1926/27 begon men met de bouw van een nieuwe lijn richting het oosten, de huidige U5. Het viersporige station werd haaks op de al bestaande stations gebouwd en verbond deze op die manier. De buitenste sporen waren voor een lijn naar Weißensee bestemd, maar ook deze lijn is tot op heden niet gerealiseerd. Het station werd op 21 december 1930 geopend. De stations van de U5, U8 en het voetgangersgebied wat hen verbindt, zijn in de stijl van de nieuwe zakelijkheid uitgevoerd. De stations zouden voor vele andere stations een voorbeeld worden. Architect was wederom Alfred Grenander die zich deze stijl, in de 17 jaren sinds de voltooiing van het U2-station, duidelijk eigen had gemaakt. Gedurende de deling van Berlijn (1961–1989) waren de perrons van de U8 van de rest van het station afgesloten, en waren de toegangen dichtgemetseld. Dit omdat de treinen die van de west- naar oost- en weer naar de westsector voerden toch zonder te stoppen door het station reden. Daarom behoorde dit station tot de zogenoemde Geisterbahnhöfen. Om het bestaan van het station te verbergen waren de afgeschermde perrons met originele muurtegeltjes bekleed. De tunnel richting het station Rotes Rathaus is ook al gerealiseerd in 1930 en was meteen al uitgevoerd met twee verdiepingen, boven voor lijn E (U5) en onder voor lijn F (U3/U10). Het onderste deel is volgestort met zand en het bovenste deel is gebruikt voor opstelsporen. Hier bevinden zich vier keersporen waar de treinen kop kunnen maken. Op deze keersporen is de zogenaamde Waisentunnel aangesloten, zodat er met voertuigen van de U8 gewisseld kan worden. De westelijke verlenging van de U5 naar Berlin Hauptbahnhof is via de bovenste verdieping aangesloten op station Alexanderplatz. De westelijkste drie stations van deze verlenging, Brandenburger Tor en Bundestag en Berlin Hauptbahnhof, zijn tussen 8 augustus 2009 en 4 december 2020 als eilandbedrijf met pendeldienst onder nummer U55 geëxploiteerd. In 2010 begonnen de werkzaamheden onder het centrum en op 4 december 2020 is het ontbrekende deel geopend. De lijn naar Weißensee is als verlenging van de U3/U10 in oostelijke richting in de plannen opgenomen. Aan de westkant van het station Alexanderplatz is het onderste deel van de tunnel vrijgemaakt en de buitenste sporen lopen naar het dieper gelegen deel van Rotes Rathaus waar vervangende opstelsporen zijn aangelegd in afwachting van de voltooiing van de U3/U10. Op station Alexanderplatz zal dan een overstap op hetzelfde perron mogelijk worden tussen U3/U10 en U5, terwijl reizigers die de andere lijn in tegengestelde richting willen nemen bij Rotes Rathaus kunnen overstappen. Hoewel bij de Potsdamerplatz ook al een tunnel is gebouwd voor de perrons van U3 is een datum voor deze verlenging nog niet bepaald. Na de val van de muur werd en wordt het metrostation voor €36 miljoen gerenoveerd. Daarbij gebruikt de BVG de voor het station zo karakteristieke tegeltjes. De perrons van de U5 en U8 hebben een nieuwe granieten ondergrond gekregen, en het perron van U2 krijgt een nieuwe asfaltlaag. Vanwege de bouw van enkele liften zijn een aantal trappen verlegd. Het station heeft op dit moment 4 liften, 86 trappen en 9 uitgangen.

Klosterstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de gelijknamige straat in Berlin-Mitte, niet ver van het Altes Stadthaus en het Rotes Rathaus. Het metrostation opende op 1 juli 1913, toen de Spittelmarktlinie werd verlengd naar de Alexanderplatz. Tegenwoordig is station Klosterstraße onderdeel van lijn U2.

De Rathausbrücke was een brug over de Spree in Berlijn en maakte deel uit van de Rathausstraße. Tussen 2009 en 2012 werd de brug afgebroken en opnieuw opgebouwd.