Oudekerkstoren (Amsterdam)

De Oude Kerk is het oudste nog bestaande gebouw van Amsterdam en bevindt zich aan het Oudekerksplein in het stadsdeel Amsterdam-Centrum. De kerk werd (waarschijnlijk in 1306) gewijd aan de heilige Nicolaas, bisschop van Myra, ten tijde van Guy van Avesnes, de bisschop van Utrecht. Tot de Alteratie (1578) was de kerk rooms-katholiek en heette ze de Sint-Nicolaaskerk. Sint-Nicolaas was onder meer de patroon van de zeelieden en werd vooral in havensteden vereerd. Pas in de periode 1884-1887 is de huidige Sint-Nicolaaskerk in de binnenstad van Amsterdam gebouwd. In september 2006 werd het 700-jarige gebruik van de Oude Kerk gevierd. Ter gelegenheid hiervan werd op 17 september een replica teruggehangen van het tijdens de Beeldenstorm van 1566 verdwenen angelusklokje in het kleine torentje boven op het kerkdak. Het kerkgebouw behoort tot de Top 100 der Nederlandse rijksmonumenten. Sinds 2016 is de Oude Kerk, naast de kerkelijke functie die het gebouw nog steeds heeft, een museum voor hedendaagse kunst waar wisselende tentoonstellingen van site-specifieke installaties te zien zijn. Daarnaast zijn sinds 2018 de historische stijlkamers met de erfgoedcollectie van de kerk opengesteld voor het publiek.

Borstplaat en De gestreelde borst zijn fictieve namen van een reliëf in Amsterdam-Centrum. De afbeelding ligt in het plaveisel van het Oudekerksplein aan de zijkant van de Oude Kerk. Op de koperen tegel zijn twee borsten te zien en een hand die een van beide beetpakt. Dit beeld is, evenals andere beelden, 's nachts anoniem geplaatst en wordt toegeschreven aan De Onbekende Beeldhouwer, die daarbij een hele ris kunstwerken op zijn naam kreeg, zonder dat bekend is of er inderdaad sprake is van één persoon. Het beeld werd op een nacht in februari 1993 door die onbekende ingegraven op die plek. Buurtbewoners klaagden en ook het Stedelijk Beheer was niet blij en men drong aan op verwijdering. Daarvoor werden verschillende redenen genoemd: ongepast op deze rustieke plek, alhoewel het Ouderkerksplein midden in de hoerenbuurt van Amsterdam ligt: De Wallen geluidshinder (door slaan op het bronzen beeld en bijbehorende galm in een wateropvangbekken eronder) de gemeente, althans Stedelijk Beheer, was het anoniem plaatsen van deze beelden zat. De wethouder van Kunstzaken Ernst Bakker was juist blij met het initiatief de stad de verrijken met beelden. Saillant detail was dat een van de klagers de secretaresse van Bakker was; zij had last van de galm. Stedelijk Beheer ging toch over tot verwijdering, terwijl de wethouder Rick ten Have van Stedelijk Beheer bezig was een brief op te stellen om het de laten liggen. Bakker en Ten Have kregen een meningsverschil over deze gang van zaken. Bij het verwijderen werd geconstateerd dat er een groot brok beton aan geklonken was en het plaatsen geen kleine ingreep geweest moest zijn. De gemeente Amsterdam, weer Ernst Bakker, vroeg de maker zich te melden, anders zou het beeld aan de gemeente toevallen en dat de gemeente zelf een plek tot plaatsing zou aanwijzen. De maker meldde zich, maar stelde wel als voorwaarde dat hij anoniem bleef. De gemeente ging vervolgens in gesprek met de maker en ze kwamen overeen het beeld te voorzien van een geluiddempende laag. Het beeld werd weer ingegraven op het Oudekerksplein; het is dan 1 juli 1993. Bakker kwam het zelf onthullen; hij hoefde alleen wat zand weg te peuteren en vegen. Tijdens de onthulling van het beeld kon Ten Have maar tot één conclusie komen, dat de maker koningin Beatrix der Nederlanden was; hij combineerde daarbij kunstzinnigheid, voldoende financiën en gewenste anonimiteit.

Het Oudekerksplein is een plein in Amsterdam, rond de 14e-eeuwse Oude Kerk in het hart van het Wallengebied. Het plein ligt tussen de Warmoesstraat (ter hoogte van de Wijde Kerksteeg) en de Oudezijds Voorburgwal. Aan de oostkant van het plein ligt de Oudekerksbrug over de O.Z. Voorburgwal, en in het verlengde van deze brug liggen de Oudekennissteeg en de Molensteeg, die het plein in oostelijke richting verbinden met de Oudezijds Achterburgwal en Zeedijk. De Sint Annendwarsstraat en de Enge Kerksteeg komen uit op het plein. Aan het Ouderkerksplein staat het oudste nog bestaande gebouw van Amsterdam, de 14e-eeuwse Oude Kerk. Rond deze kerk lag oorspronkelijk het kerkhof, dat als begraafplaats diende. In 1655 werd die begraafplaats geruimd en verplaatst naar een plek buiten de toenmalige stadsgrenzen. Hiermee ontstond het huidige plein.

De Oudekerksbrug (brug 206) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug is officieel vernoemd naar de nabij gelegen Oude Kerk, maar droeg eerder de namen Minnebroersbrug (naar de Minnebroederssteeg) en Molsteenbrug (naar de Molsteeg).

Belle is een sculptuur uit 2007 op het Oudekerksplein in Amsterdam, gemaakt door de Nederlandse beeldhouwer Els Rijerse in opdracht van het Prostitutie Informatie Centrum (PIC). Het bronzen beeld is een eerbetoon aan sekswerkers wereldwijd. Initiatiefneemster was ex-prostituee Mariska Majoor. Belle is Frans voor "mooie". De sculptuur toont een vrouw in een deurpost bovenaan een trapje. Ze draagt opgestoken haar en hoge hakken. De vrouw staat met haar handen in de zij met haar hoofd omhoog stoer en tegelijk uitdagend te kijken. Op de plaquette staat: Respect sex workers all over the world. Na een moord in Amsterdam op een Hongaarse prostituee in februari 2009 werd een herdenking bij het beeld gehouden. Op 17 december, de Internationale Dag tegen Geweld tegen Sekswerkers, worden er jaarlijks bloemen gelegd. Het beeld is op het voetstuk ondertekend. Het zou het eerste standbeeld ter wereld zijn voor een prostituee.

De Trompetterssteeg, het straatnaambord vermeldt Trompettersteeg, is een straatje in Amsterdam-Centrum. De steeg staat te boek als de smalste steeg in Amsterdam die een officiële benaming heeft; ze is circa 90 cm breed.

De Lange Niezel, met in het verlengde de Korte Niezel, is een smalle straat in het Wallengebied in Amsterdam-Centrum. De straat loopt van de Warmoesstraat in het westen naar de Oudezijds Voorburgwal in het oosten en loopt vandaar verder als de Korte Niezel naar de Oudezijds Achterburgwal. In de straat bevinden zich 17 rijksmonumenten. Verder bevinden zich in beide straten, naast woningen, hoofdzakelijk sekswinkels, gokhallen, horeca en er wordt raamprostitutie bedreven. De straten zijn verkeersluw en kennen eenrichtingsverkeer richting het oosten. De naam van de straat is een verbastering van liesdel, een del of dal waar Lies groeit. Oorspronkelijk was het gebied een moerassig land dat lag ten noorden van de hogere grond waar de Oude Kerk was gebouwd. Na 1350 werd de grond opgehoogd en verscheen er bebouwing. Op de plaats van de latere straat bleef de naam Liesdel voortleven maar verbasterde eerst tot Niesdel en daarna tot Niezel. In de zestiende eeuw werd de straat naar de Oudezijds Voorburgwal verlengd naar de Oudezijds Achterburgwal. Deze verlenging kreeg hierbij de naam Korte Niezel terwijl het oorspronkelijke Niezel de naam Lange Niezel kreeg. De brug die beide Niezels met elkaar verbindt heeft een onverbasterde naam en wordt de Liesdelsluis genoemd. In het AT5 programma "De straten van Amsterdam" stond de straat in een van de afleveringen centraal. In dit programma kwam naar voren dat in de 16e eeuw de straat, evenals de Warmoesstraat, een voorname straat was met de grootste huizen waar de rijkste burgers van Amsterdam woonden. Met de aanleg van de Herengracht en andere nieuwe grachten in de 17e eeuw verhuisden zij daarheen en werd de straat minder voornaam. Op nummer 15 bevond zich 60 jaar lang, van 1941 t/m 2001, café Monico, dat werd uitgebaat door Saar Heshof, alias Blonde Saar, waar net als in café 't Mandje op de Zeedijk een gemengd publiek van sekswerkers, lesbische vrouwen, homoseksuele mannen en volksjongens kwamen.

De Bierkaai was de kaai in Amsterdam, Utrecht, Hoorn, Den Haag en andere steden, waar de vaten met bier aankwamen en de sjouwers werkten die de zware vaten met bier laadden en losten. Dat moest hier gebeuren om de heffing van accijns te vergemakkelijken. De Amsterdamse Bierkade was een deel van de Oudezijds Voorburgwal, gelegen bij de Oude Kerk. De Utrechtse bierkaai lag op de werven tussen de Vollersbrug en de Geertebrug. Deze plaats was in 1648 door het stadsbestuur aangewezen.

De Warmoesstraat is een van de oudste straten van Amsterdam. Ze loopt evenwijdig met het Damrak van de Nieuwebrugsteeg naar de Dam.

De Gecroonde Raep is een grachtenpand aan de Oudezijds Voorburgwal 57 te Amsterdam. Het is in 1615 door Hendrick de Keyser gebouwd voor Eduard Emtinck (1569-1645) en is het beste voorbeeld van een trapgevel in de barokke Amsterdamse renaissance. De rijk versierde trapgevel heeft grote trappen met voluten, dubbele pilasters gekoppeld door cartouches (schilden) als muurdammen op de eerste verdieping, accoladebogen boven de vensters, maskers, kopjes en twee jaartalstenen. Opvallend is dat schuin aan de overzijde aan de Oudezijds Voorburgwal 18 (Int Slodt van Egmondt uit circa 1615) een gevelfragment voorkomt dat sterk lijkt op De Gecroonde Raep. Waarschijnlijk is hier sprake van "aannemersplagiaat". In een zeventiende-eeuws boek over Hendrick de Keyser is een ontwerptekening gepubliceerd, waarop de gevel voor de helft staat afgebeeld (naast de tekening van de gevel van De Dolphijn). De onderpui is later gewijzigd, namelijk versteend. De Gecroonde Raep is een vroeg voorbeeld van een huis met achterhuis gescheiden door een binnenplaats en een gang die voor- en achterhuis met elkaar verbindt. Maar dit achterhuis is niet, zoals gebruikelijk, dwars geplaatst. Het achterhuis bevindt zich aan de Oudezijds Achterburgwal (nummer 46A). Het werd in 1633 uitgebreid, waardoor het huis een L-vormige kavel kreeg. Aan de Achterburgwal-gevel bevinden zich twee jaartalstenen (1615 en 1633) en de gevelsteen De Gecroonde Raep. De jaartalsteen 1633 geeft het gedeelte van het achterhuis aan dat in 1633 bij het achterhuis uit 1615 is getrokken. De achtergevel is sterk gewijzigd, evenals de kap van het huis. In de 19e eeuw was in het pand een sigarenfabriekje gevestigd en in de 20e eeuw woonde en werkte de beeldhouwer Cephas Stauthamer er, met op de voormalige tabakszolder zijn atelier. Dit architectonisch uiterst belangrijke pand is sinds 1946 eigendom van de Vereniging Hendrick de Keyser. Het is in 1985 gerestaureerd.

Het Accijnshuis is een monumentaal 17e-eeuws gebouw aan de Oudebrugsteeg in Amsterdam, op de hoek met de Beursstraat. Hier is nu een café gevestigd. Sinds de demping van het binnenste deel van het Damrak in de 19e eeuw ligt het Accijnshuis aan het einde van het natte Damrak, naast de Beurs van Berlage en het 18e-eeuwse Bureau voor Handelsinlichtingen, nu coffeeshop The Grasshopper. Oorspronkelijk stond het Stads-Excijns-Huis aan de oostkant van de Oude Brug over het Damrak, de middeleeuwse haven van de stad. Het huidige Accijnshuis werd gebouwd in 1637-'38 in classicistische stijl. Het is niet bekend wie dit bouwwerk ontworpen heeft; het wordt toegeschreven aan zowel Jacob van Campen als Pieter de Keyser. In het Accijnshuis verzamelde het vijfkoppige college van accijnsmeesters de accijnzen (invoerrechten) die betaald moesten worden voor scheepsladingen van bijvoorbeeld graan, bier, wijn, turf, kolen en specerijen. Het was het enige stadscollege dat niet in het stadhuis (nu Paleis op de Dam) gevestigd was. Het gebouw bestond oorspronkelijk uit twee verdiepingen; later is er boven op de kroonlijst een extra verdieping gebouwd. De bakstenen voor- en zijgevel hebben Ionische pilasters van zandsteen ter decoratie. De twee deuren aan de Oudebrugsteeg hebben een natuurstenen omlijsting. Boven elke deur zijn twee gebeeldhouwde leeuwen met boven de linkerdeur het Amsterdamse stadszegel (een koggeschip) en boven de rechterdeur het wapen van de stad met de drie Andreaskruizen. De vier ramen op de begane grond aan westelijke kant hebben afwisselend driehoekige en boogvormige frontons. Tijdens de Franse tijd, rond 1800, werd een nationaal belastingsysteem ingevoerd en verloor het Accijnshuis zijn functie. Het werd een café, vanaf 1924 Het Wapen van Amsterdam geheten. De kroeg was vooral populair bij binnenvaartschippers. Toen de schippersbeurs eind jaren tachtig naar de Houthaven verhuisde, verloor Het Wapen van Amsterdam zijn klandizie en was gedwongen te sluiten. Sinds 1997 is Café Heffer hier gevestigd.

De Majoor Bosshardtbrug (brug nr. 211) is een brug over de Oudezijds Achterburgwal op de Wallen in Amsterdam. De brug verbindt de Molensteeg met de Oudekennissteeg. Er ligt hier al eeuwenlang een brug. Al op de kaart van Balthasar Florisz. van Berckenrode uit 1625 is hier een brug te zien, maar vermoedelijk lag er al eerder een brug. Die kreeg allerlei varianten, zoals van hout en een brug met een ijzeren overspanning. In het begin van de 21e eeuw ligt er een brug die een overspanning heeft van beton; het is vooralsnog onbekend wanneer de brug dan voor het laatst vernieuwd is. De brug is op 7 juni 2013 vernoemd naar Alida Bosshardt, een officier van het Leger des Heils die actief was voor de prostituées en de junks die op dit deel van de Wallen zeer aanwezig waren. Er waren een jaar eerder pogingen gedaan om de Oudezijds Armsteeg en/of Armbrug naar haar te vernoemen; die pogingen strandden. De brug in Amsterdam is niet de eerste naar de majoor vernoemde brug. Al een jaar eerder, op 11 juli 2012, werd een (tot dan nog naamloze) brug in het Broersepark in Amstelveen naar haar vernoemd. De brug heeft vroeger bekendgestaan als de Molensteegbrug, naar de nabijgelegen straat, en deze naam was weer te danken aan de aanwezigheid van een molen die ooit aan de Zeedijk heeft gestaan, maar al voor 1357 gesloopt is. Er was nog een andere brug met die naam en wel over de Nieuwezijds Achterburgwal, deze brug is in 1867 bij de demping en ombouw van de gracht tot Spuistraat) verdwenen.