Weerdsluis

De Bemuurde Weerd is een rond 1300 ontstane voorstad van de Nederlandse stad Utrecht. Vandaag de dag is de Bemuurde Weerd door stadsuitbreidingen geen voorstad meer, maar de naam is blijven bestaan als straatnaam.

EKKO is een poppodium gelegen aan de Bemuurde Weerd Westzijde in de Nederlandse stad Utrecht. In EKKO spelen veel vernieuwende (inter)nationale bands en dj's. Daarnaast kent EKKO een aantal vaste en wisselende dansavonden, waarbij allerlei stromingen zoals alternatief, hiphop, acid, (minimal-) techno, electro en chiptune hun eigen avonden hebben. Naast een vaste staf, werken er bij EKKO ongeveer 140 vrijwilligers mee in de bedrijfsvoering, zowel bij de bar, het restaurant, als licht- en/of geluidstechnici, stagemanagers en flyeraars.

De Stenenbrug in de Nederlandse stad Utrecht is een basculebrug over de rivier de Vecht die de Kaatstraat verbindt met de Adelaarstraat. De openstelling vond plaats in 1956. Het oostelijke landhoofd bevat een reliëf in baksteen waarop te zien is hoe schepen voorheen in de Vecht werden gejaagd. Voor 1956 overspanden meerdere opvolgende bruggen hier de Vecht. De brugnaam bestond al bij deze voorgangers. De laatste voorganger werd in 1906 gebouwd ten behoeve van de aanleg van een tramlijn. Tramlijn 1 reed tot in de jaren 1930 over de brug.

Morgenster was een bolwerk in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht bij het begin van de rivier de Vecht.

De Klaarwater is een verdwenen molen in de stad Utrecht die stond op het bastion Morgenster ter hoogte van de huidige Oranjestraat.

De Jacobuskerk in Utrecht is een voormalige oud-katholieke kerk, gelegen aan de Bemuurde Weerd. Op deze plek stond eerst een schuilkerk, in de 16e eeuw ingericht voor de voormalige statie buiten de stadsmuren, behorende bij de parochie van de Jacobikerk binnen de stad. Ook twee huizen hoorden bij het complex. Net als die van de Gertrudiskapel en de Maria Minor, sloot de inmiddels zelfstandig geworden parochie zich aan bij de Oud-Katholieken, doordat toenmalig pastoor J.H. Hansen in 1702 de zijde van aartsbisschop Petrus Codde koos, nadat deze laatste was geschorst door paus Clemens XI. Oorzaak van de schorsing was het aloude recht van het kiezen van een eigen aartsbisschop, op welk recht de Nederlandse rooms-katholieken van de 17e en 18e eeuw zich beriepen. Rome was het hier niet mee eens en wilde zelf benoemen. Het huidige gebouw werd gebouwd in 1870, en ingewijd door de oud-katholieke aartsbisschop Henricus Loos. De Jacobuskerk was een ontwerp van architect G. Gerritsen en bezat ook nog een toren. De toren is in 1889 gesloopt nadat deze was gaan verzakken. De kerk is het enige voorbeeld van stucadoorsgotiek, ook wel Waterstaatsgotiek genoemd, in Utrecht. De leden van de parochie van Sint Jacobus oefenden tot ongeveer 1950 vrijwel allen het beroep van hovenier/tuinder uit. Waren zij eerst tegen de stadssingels aan gevestigd (huidige Koekoeksbuurt, Herenweg, Otterstraat) allengs werden zij door stadsuitbreiding "verdreven" naar Pijlsweerd, Lagenoord, Hogen Oord, Lauwerecht, Draaiweg en Zandpad. Nog weer later naar Zuilen, Maarssen, Vleuten, Blauwkapel, Groenekan en Westbroek. Hun kerkelijk centrum bleef echter steeds de Sint Jacobuskerk. In april 1989 moest het kerkgebouw vanwege teruglopend kerkbezoek en hoge onderhouds- en personeelskosten, worden afgestoten. De parochianen gingen deel uitmaken van de Oud-Katholieke Parochie van Utrecht met als kerkgebouw de Sint-Gertrudiskathedraal aan het Willemsplantsoen in Utrecht. Nieuwe gebruiker was een meubelmaker/antiquair. Eind 2009 heeft deze eigenaar de kerk weer verkocht en het gebouw is nu verbouwd tot één woonhuis. Het orgel, gebouwd door de Utrechtse orgelbouwer Johan Frederik Witte in 1879, en betaald uit een schenking door de parochiane Petronella van Oort, staat sinds 1995 in de Rehobothkerk te Doornspijk.

De Korenschoof was een (machinaal) meelbedrijf later uitgebreid met een machinale broodbakkerij in de Nederlandse stad Utrecht. De onderneming opende begin 19e eeuw langs de rivier de Vecht aan de Kaatstraat. Zij werd gevestigd op het terrein van het voormalige textielbedrijf Zijdebalen. In 1857 werd het een Maatschappij onder dezelfde naam, De onderneming was in 1863 grootaandeelhouder in de NV Utrechtsche Brood- en Meelfabriek. De Korenschoof was behoorlijk succesvol met haar producten getuige de opeenvolgende onderscheidingen op diverse nijverheidstentoonstellingen in binnen- en buitenland. In 1884 startte ook De Korenschoof, met 26 man personeel, met een machinale brood- en banketbakkerij, eveneens gevestigd in de Kaatstraat. Vervolgens vestigde De Korenschoof meerdere bakkerswinkels in de stad Utrecht die later omgedoopt werden tot Lubro-winkels. De onroerende goederen (1954: 34 winkelpanden) werden ondergebracht in de Mij. tot Exploitatie van Onroerende Goederen in Nederland De Vecht. De Eerste Wereldoorlog was zeer profijtelijk, de jaren twintig ook redelijk, in de jaren dertig werd het dividend regelmatig gepasseerd. In 1928 werd de broodbakkerij Hofdijk te Rotterdam overgenomen om het jaar daarna, in 1929, gesloten te worden In 1938 sloot ook de broodfabriek te Utrecht, de meelfabriek - sinds 1934 onder de naam De Korenschoof nv - hield het nog uit tot 1970. In de naoorlogse periode probeerde men de afzetbasis te verbreden door deelname in de levensmiddelenfabriek Veghel (1949, hetzelfde jaar afgestoten) en de oprichting van Farinco nv te Utrecht (1951), Rond 1978 is de fabriek gesloopt.

De Monicabrug is een vaste brug in de Nederlandse stad Utrecht. De brug is gelegen in het noordelijk deel van het centrum. Ze overspant de Stadsbuitengracht (Weerdsingel) en vormt een directe verbinding tussen de Sint Jacobsstraat en de Oudenoord. De brug is gebouwd naar ontwerp van de Nederlandse architect Wiek Röling en werd geopend in 2001.Ze kent een doorvaarthoogte van circa 2,75 meter. De Monicabrug is vernoemd naar de Sint-Monicakerk die tot 1977 in de directe omgeving stond. De voorganger van de Monicabrug is de Westerbrug. Deze brug werd rond 1939 gebouwd bij het aanleggen van een nieuwe ontsluiting van de binnenstad met het doortrekken van de Sint Jacobsstraat. Omstreeks 1970 is de Westerbrug gesloopt en de gracht in dit gebied gedempt in het kader van stedenbouwkundige vernieuwing. Op de locatie van de brug verrees vervolgens een rotonde. Rond het jaar 2000 werd uitvoering gegeven aan de bouw van de Monicabrug en het terugbrengen van de gracht. In 1997 is in het westen over de Stadsbuitengracht tevens de Sint Martinusbrug naar Rölings ontwerp geopend.

Het Sint Anthoniegasthuis, ook geschreven als Gasthuis van St. Antoni, St. Anthonis gasthuis, Gasthuis van St. Antoni en andere varianten, was een gasthuis aan het begin van de St. Anthonis Dijck bij de stad Utrecht. Naast reizigers en zwervers konden soms ook bejaarden en zieken tijdelijk onderdak krijgen. Door de ligging konden ook passanten er terecht die voor de gesloten stadspoorten kwamen. Dit gasthuis stond aan het begin van de Sint Anthonis Dijck op de oever van rivier de Vecht. Dit was aan het einde van het gerecht de Pylswaard, buiten de Weerdpoort. Het onderkomen werd gebouwd rond 1435. Het werd sinds 1439 bestierd door de broederschap van St. Antoni. Dit werd in 1515 nog eens bevestigd. In dat jaar werd het gasthuis in een oorlog met IJsselstein verwoest, maar vervolgens enkele jaren later herbouwd met een kapel. Deze kapel werd evenwel afgebroken toen na de Reformatie in 1580 het openlijk uitoefenen van de katholieke godsdienst verboden werd. In de loop van de 17e eeuw was het pand in gebruik als tehuis voor ouderen. Het gasthuis was toen een langwerpig gebouw, met een hoog pannendak en een klein spits torentje. Rond 1800 werd het bewind over het gasthuis gevoerd door 'den Hoofd-Officier en Burgermeesteren van Utrecht als Superintendenten en aan agt Regenten, onder welken twee Huismeefters zyn. Hun is een Secretaris toegevoegd'. Het St. Antoniegasthuis diende zowel 'oude en afgeleefde Luiden te huisvesten', maar er was ook de mogelijkheid 'om er hunnen kost in te koopen'. Er logeerden rond 1800 twee mannen, zes vrouwen en vijf proveniers. Aan het begin van de negentiende eeuw deden alle Utrechtse gasthuizen dienst als 'oudeliedenhuis'. Ze werden daarom in 1817 samengevoegd. Het St. Anthoniegasthuis werd toen afgebroken nadat het vier eeuwen als gasthuis was gebruikt. De namen Anthoniedijk en Gasthuismolenbrug herinneren nog aan die tijd.

Rijn en Zon is een korenmolen op de hoek van de Adelaarstraat en Merelstraat in de Utrechtse Vogelenbuurt.

De Oosterstroom is een eeuwenoude gracht in de Nederlandse stad Utrecht. De watergang ligt direct ten noorden van het stadscentrum op de grens van de buurten Lauwerecht en Vogelenbuurt. Aan de zuidzijde loopt deze circa 400 meter lange gracht richting de Stadsbuitengracht (Weerdsingel). Aan de noordzijde sluit ze aan op de waterweg Zwarte Water met net voor de aansluiting nog een schutsluisje. Het Zwarte Water mondt vervolgens na ruim 100 meter uit in de rivier de Vecht. De Oosterstroom vormde de oostelijke begrenzing van de in de late middeleeuwen ontstane voorstad Bemuurde Weerd. De aansluiting Zwarte Water - Oosterstroom was destijds aan de binnenzijde voorzien van het rondeel Simpoel aan de ommuring. Vandaag de dag staat langs de Oosterstroom onder meer de molen Rijn en Zon.

De Weerdpoort, ook wel Amsterdamse Poort genoemd, was vanaf de middeleeuwen een van de vier stadspoorten van de stad Utrecht. De poort stond aan de noordzijde van de huidige binnenstad, waar de Oudegracht, de Stadsbuitengracht en de Utrechtse Vecht samenkomen en heden de Weerdbrug ligt. De Weerdpoort werd destijds vanaf de voorstad Bemuurde Weerd bereikt via een brug over de verdedigingsgracht. Over die brug kwam men bij de voorpoort die bestond uit twee ronde torens en een wachthuisje, waarna de hoofdpoort volgde. De bemanning van de stadspoort geschiedde door gildeleden. De naast de Weerdpoort gelegen Zandbrug waarmee de Vecht op de Oudegracht aansloot kende een ijzeren hekwerk zodat de toegang tot de stad over het water daar kon worden geblokkeerd. Rond 1547 werd door de Utrechtse stadsbouwmeester Willem van Noort in het kader van een nieuw fortificatieplan het bastion Morgenster bij de Weerdpoort gebouwd. Vanaf dit bastion kon onder meer een eventuele vijand bij de stadspoort worden bestreken. In de 17e en 18e eeuw vertrok buiten de Weerdpoort de Trekschuit naar Amsterdam. Tussen circa 1845 en 1862 werd de Weerdpoort gesloopt en de Weerdbrug gebouwd. Vandaag de dag zijn onderste restanten van de ronde torens van de Weerdpoort nog zichtbaar. Via een loertoeter kan een kijkje in de kelder van een van de torens worden genomen. De restanten van de Weerdpoort zijn tezamen met de Weerdbrug een gemeentelijk monument. In de zijgevel van het pand op de Oudegracht 2 is eind 20e eeuw een gevelsteen aangebracht die herinnert aan deze stadspoort.