EKKO

De Bemuurde Weerd is een rond 1300 ontstane voorstad van de Nederlandse stad Utrecht. Vandaag de dag is de Bemuurde Weerd door stadsuitbreidingen geen voorstad meer, maar de naam is blijven bestaan als straatnaam.

De Weerdsluis is een schutsluis met puntdeuren in de Nederlandse stad Utrecht. Ze vormt de verbinding tussen de Vecht en de Stadsbuitengracht. De sluis heeft ook een waaierdeur die werd gebruikt om te spuien.De vaarweg is CEMT-klasse II. De sluis is 95,00 m lang, de wijdte is 8,00 m, de schutlengte is 82,00 m en de kolk is 18,00 m breed. Geschut wordt tot 2,10 m diepgang. De minste drempeldiepte is aan de noordzijde KP -1,84 m, aan de zuidzijde KP -2,23 m.Halverwege de 16e eeuw is er hier in het voorstadje Bemuurde Weerd een waterbouwkundig werk in de vorm van een schut- of schotdeur aangelegd om het waterpeil in het Utrechtse singel- en grachtenstelsel op niveau te houden. Omstreeks 1613 werd deze vervangen door een echte schutsluis. De bouwmeester Lieven de Key was bij de vervanging betrokken. Ze werd ook een militair-tactische inundatiesluis. In 1822 werd de eerste steen gelegd voor een vernieuwde Weerdsluis die verdiept en verbreed werd tot de huidige afmetingen. In monumentaal opzicht maken ook twee voetgangersbruggen deel uit van de sluis.De Vecht was in de scheepvaart een belangrijke schakel tussen Amsterdam en de rivier de Rijn. Bij de Weerdsluis bevonden zich in de 18e en 19e eeuw veel mensen, waaronder vrouwen en kinderen, die zich beschikbaar stelden om de schepen door de Utrechtse singels en grachten met menskracht te trekken, dit omdat de stad binnen haar muren het gebruik van trekpaarden verboden had. De Weerdsluis was ook het vertrekpunt van de trekschuit naar Amsterdam. In 1920 passeerden meer dan 10.000 schepen de Weerdsluis. Anno 2021 is de sluis voor de beroepsvaart nauwelijks nog van belang. De sluis is wel een geliefde zomerse verpoosplek om het "schut-gepruts" van hobbyschippers gade te slaan.De sluis is in 2021 voorzien van een visdeurbel. Via een webcam kan gekeken worden of er vissen zijn, en het publiek kan dan de sluiswachter waarschuwen zodat deze de sluis kan openen.

Morgenster was een bolwerk in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht bij het begin van de rivier de Vecht.

De Klaarwater is een verdwenen molen in de stad Utrecht die stond op het bastion Morgenster ter hoogte van de huidige Oranjestraat.

De Monicabrug is een vaste brug in de Nederlandse stad Utrecht. De brug is gelegen in het noordelijk deel van het centrum. Ze overspant de Stadsbuitengracht (Weerdsingel) en vormt een directe verbinding tussen de Sint Jacobsstraat en de Oudenoord. De brug is gebouwd naar ontwerp van de Nederlandse architect Wiek Röling en werd geopend in 2001.Ze kent een doorvaarthoogte van circa 2,75 meter. De Monicabrug is vernoemd naar de Sint-Monicakerk die tot 1977 in de directe omgeving stond. De voorganger van de Monicabrug is de Westerbrug. Deze brug werd rond 1939 gebouwd bij het aanleggen van een nieuwe ontsluiting van de binnenstad met het doortrekken van de Sint Jacobsstraat. Omstreeks 1970 is de Westerbrug gesloopt en de gracht in dit gebied gedempt in het kader van stedenbouwkundige vernieuwing. Op de locatie van de brug verrees vervolgens een rotonde. Rond het jaar 2000 werd uitvoering gegeven aan de bouw van de Monicabrug en het terugbrengen van de gracht. In 1997 is in het westen over de Stadsbuitengracht tevens de Sint Martinusbrug naar Rölings ontwerp geopend.

De Stenenbrug in de Nederlandse stad Utrecht is een basculebrug over de rivier de Vecht die de Kaatstraat verbindt met de Adelaarstraat. De openstelling vond plaats in 1956. Het oostelijke landhoofd bevat een reliëf in baksteen waarop te zien is hoe schepen voorheen in de Vecht werden gejaagd. Voor 1956 overspanden meerdere opvolgende bruggen hier de Vecht. De brugnaam bestond al bij deze voorgangers. De laatste voorganger werd in 1906 gebouwd ten behoeve van de aanleg van een tramlijn. Tramlijn 1 reed tot in de jaren 1930 over de brug.

Het Sint Anthoniegasthuis, ook geschreven als Gasthuis van St. Antoni, St. Anthonis gasthuis, Gasthuis van St. Antoni en andere varianten, was een gasthuis aan het begin van de St. Anthonis Dijck bij de stad Utrecht. Naast reizigers en zwervers konden soms ook bejaarden en zieken tijdelijk onderdak krijgen. Door de ligging konden ook passanten er terecht die voor de gesloten stadspoorten kwamen. Dit gasthuis stond aan het begin van de Sint Anthonis Dijck op de oever van rivier de Vecht. Dit was aan het einde van het gerecht de Pylswaard, buiten de Weerdpoort. Het onderkomen werd gebouwd rond 1435. Het werd sinds 1439 bestierd door de broederschap van St. Antoni. Dit werd in 1515 nog eens bevestigd. In dat jaar werd het gasthuis in een oorlog met IJsselstein verwoest, maar vervolgens enkele jaren later herbouwd met een kapel. Deze kapel werd evenwel afgebroken toen na de Reformatie in 1580 het openlijk uitoefenen van de katholieke godsdienst verboden werd. In de loop van de 17e eeuw was het pand in gebruik als tehuis voor ouderen. Het gasthuis was toen een langwerpig gebouw, met een hoog pannendak en een klein spits torentje. Rond 1800 werd het bewind over het gasthuis gevoerd door 'den Hoofd-Officier en Burgermeesteren van Utrecht als Superintendenten en aan agt Regenten, onder welken twee Huismeefters zyn. Hun is een Secretaris toegevoegd'. Het St. Antoniegasthuis diende zowel 'oude en afgeleefde Luiden te huisvesten', maar er was ook de mogelijkheid 'om er hunnen kost in te koopen'. Er logeerden rond 1800 twee mannen, zes vrouwen en vijf proveniers. Aan het begin van de negentiende eeuw deden alle Utrechtse gasthuizen dienst als 'oudeliedenhuis'. Ze werden daarom in 1817 samengevoegd. Het St. Anthoniegasthuis werd toen afgebroken nadat het vier eeuwen als gasthuis was gebruikt. De namen Anthoniedijk en Gasthuismolenbrug herinneren nog aan die tijd.

De Weerdpoort, ook wel Amsterdamse Poort genoemd, was vanaf de middeleeuwen een van de vier stadspoorten van de stad Utrecht. De poort stond aan de noordzijde van de huidige binnenstad, waar de Oudegracht, de Stadsbuitengracht en de Utrechtse Vecht samenkomen en heden de Weerdbrug ligt. De Weerdpoort werd destijds vanaf de voorstad Bemuurde Weerd bereikt via een brug over de verdedigingsgracht. Over die brug kwam men bij de voorpoort die bestond uit twee ronde torens en een wachthuisje, waarna de hoofdpoort volgde. De bemanning van de stadspoort geschiedde door gildeleden. De naast de Weerdpoort gelegen Zandbrug waarmee de Vecht op de Oudegracht aansloot kende een ijzeren hekwerk zodat de toegang tot de stad over het water daar kon worden geblokkeerd. Rond 1547 werd door de Utrechtse stadsbouwmeester Willem van Noort in het kader van een nieuw fortificatieplan het bastion Morgenster bij de Weerdpoort gebouwd. Vanaf dit bastion kon onder meer een eventuele vijand bij de stadspoort worden bestreken. In de 17e en 18e eeuw vertrok buiten de Weerdpoort de Trekschuit naar Amsterdam. Tussen circa 1845 en 1862 werd de Weerdpoort gesloopt en de Weerdbrug gebouwd. Vandaag de dag zijn onderste restanten van de ronde torens van de Weerdpoort nog zichtbaar. Via een loertoeter kan een kijkje in de kelder van een van de torens worden genomen. De restanten van de Weerdpoort zijn tezamen met de Weerdbrug een gemeentelijk monument. In de zijgevel van het pand op de Oudegracht 2 is eind 20e eeuw een gevelsteen aangebracht die herinnert aan deze stadspoort.

De Weerdbrug is een brug in de Nederlandse stad Utrecht en overspant de Stadsbuitengracht. Voorheen lag op deze plaats de Weerdpoort, die eeuwenlang als noordelijke stadspoort fungeerde. Dit poortgebouw was voorzien van een brug tussen de stad en de voorstad Bemuurde Weerd. Tussen circa 1845 en 1862 is de Weerdpoort gesloopt en de nieuwe Weerdbrug gebouwd. De Utrechtsche IJzergieterij vervaardigde deze basculebrug uit gietijzer. Vandaag de dag zijn naast de Weerdbrug onderste restanten van de ronde torens van de Weerdpoort nog zichtbaar. De brug en overgebleven restanten zijn een gemeentelijk monument.

De Korenschoof was een (machinaal) meelbedrijf later uitgebreid met een machinale broodbakkerij in de Nederlandse stad Utrecht. De onderneming opende begin 19e eeuw langs de rivier de Vecht aan de Kaatstraat. Zij werd gevestigd op het terrein van het voormalige textielbedrijf Zijdebalen. In 1857 werd het een Maatschappij onder dezelfde naam, De onderneming was in 1863 grootaandeelhouder in de NV Utrechtsche Brood- en Meelfabriek. De Korenschoof was behoorlijk succesvol met haar producten getuige de opeenvolgende onderscheidingen op diverse nijverheidstentoonstellingen in binnen- en buitenland. In 1884 startte ook De Korenschoof, met 26 man personeel, met een machinale brood- en banketbakkerij, eveneens gevestigd in de Kaatstraat. Vervolgens vestigde De Korenschoof meerdere bakkerswinkels in de stad Utrecht die later omgedoopt werden tot Lubro-winkels. De onroerende goederen (1954: 34 winkelpanden) werden ondergebracht in de Mij. tot Exploitatie van Onroerende Goederen in Nederland De Vecht. De Eerste Wereldoorlog was zeer profijtelijk, de jaren twintig ook redelijk, in de jaren dertig werd het dividend regelmatig gepasseerd. In 1928 werd de broodbakkerij Hofdijk te Rotterdam overgenomen om het jaar daarna, in 1929, gesloten te worden In 1938 sloot ook de broodfabriek te Utrecht, de meelfabriek - sinds 1934 onder de naam De Korenschoof nv - hield het nog uit tot 1970. In de naoorlogse periode probeerde men de afzetbasis te verbreden door deelname in de levensmiddelenfabriek Veghel (1949, hetzelfde jaar afgestoten) en de oprichting van Farinco nv te Utrecht (1951), Rond 1978 is de fabriek gesloopt.

Het Volksbuurtmuseum is een museum gelegen in Utrecht aan de Waterstraat 27. Het museum heeft een grote collectie objecten en foto's over de geschiedenis van een bekende Utrechtse volksbuurt, Wijk C. De volksbuurt was vroeger een buurt waar ‘het gewone volk’ woonde, vaak in kleine, in slechte staat verkerende woningen. Elke stad had zo zijn volksbuurten. Utrecht had Wijk C, ooit zo genoemd omdat de Franse bezetter de Nederlandse namen niet kon (of wilde) uitspreken. Wijk C was 100 jaar geleden de dichtstbevolkte wijk van Utrecht. In de wijk woonden grote gezinnen in kleine krotwoningen. De bewoners leefden vooral buiten. Iedereen moest keihard werken voor een paar centen en er was veel armoede. Maar er was ook veel saamhorigheid en solidariteit. Hoewel Wijk C als enige wijk in Utrecht nu nog met een letter wordt aangeduid, is de wijk inmiddels erg veranderd. Nog steeds leven we dicht op elkaar en er liggen ook nu allerlei uitdagingen in het samenleven. In het museum vertellen inwoners van Utrecht hoe zij aankijken tegen thema's die in de volksbuurt spelen en nog steeds actueel zijn. De volksbuurt van 100 jaar geleden bestaat niet meer, maar het heeft op deze plek wél het Volksbuurtmuseum opgeleverd. Geschiedenis van het museum Bij de oprichting van het museum zijn de Wijk C-bewoners actief betrokken geweest door de gezamenlijke aanleg van de collectie. Buurtbewoners leverden op verzoek persoonlijke bezittingen aan en lieten zich interviewen om de identiteit van de wijk in leven te houden. Wat in het buurthuis van Wijk C begon als een particuliere fotoverzameling met vooral veel opgetekende verhalen en herinneringen, is in de afgelopen 30 jaar uitgegroeid tot Het Volksbuurtmuseum dat gevestigd is in het hart van de stad Utrecht.

De Zandbrug is een rijksmonumentale boogbrug in de Utrechtse binnenstad. De laatmiddeleeuwse brug overspant de Oudegracht. Noordelijk van de Zandbrug ligt de toegang tot de Stadsbuitengracht en de rivier de Vecht met de Weerdsluis aan de Bemuurde Weerd. Direct aansluitend aan de zuidzijde van de brug liggen werfkelders en werven.