Weerdbrug (Utrecht)

De Weerdpoort, ook wel Amsterdamse Poort genoemd, was vanaf de middeleeuwen een van de vier stadspoorten van de stad Utrecht. De poort stond aan de noordzijde van de huidige binnenstad, waar de Oudegracht, de Stadsbuitengracht en de Utrechtse Vecht samenkomen en heden de Weerdbrug ligt. De Weerdpoort werd destijds vanaf de voorstad Bemuurde Weerd bereikt via een brug over de verdedigingsgracht. Over die brug kwam men bij de voorpoort die bestond uit twee ronde torens en een wachthuisje, waarna de hoofdpoort volgde. De bemanning van de stadspoort geschiedde door gildeleden. De naast de Weerdpoort gelegen Zandbrug waarmee de Vecht op de Oudegracht aansloot kende een ijzeren hekwerk zodat de toegang tot de stad over het water daar kon worden geblokkeerd. Rond 1547 werd door de Utrechtse stadsbouwmeester Willem van Noort in het kader van een nieuw fortificatieplan het bastion Morgenster bij de Weerdpoort gebouwd. Vanaf dit bastion kon onder meer een eventuele vijand bij de stadspoort worden bestreken. In de 17e en 18e eeuw vertrok buiten de Weerdpoort de Trekschuit naar Amsterdam. Tussen circa 1845 en 1862 werd de Weerdpoort gesloopt en de Weerdbrug gebouwd. Vandaag de dag zijn onderste restanten van de ronde torens van de Weerdpoort nog zichtbaar. Via een loertoeter kan een kijkje in de kelder van een van de torens worden genomen. De restanten van de Weerdpoort zijn tezamen met de Weerdbrug een gemeentelijk monument. In de zijgevel van het pand op de Oudegracht 2 is eind 20e eeuw een gevelsteen aangebracht die herinnert aan deze stadspoort.

De Zandbrug is een rijksmonumentale boogbrug in de Utrechtse binnenstad. De laatmiddeleeuwse brug overspant de Oudegracht. Noordelijk van de Zandbrug ligt de toegang tot de Stadsbuitengracht en de rivier de Vecht met de Weerdsluis aan de Bemuurde Weerd. Direct aansluitend aan de zuidzijde van de brug liggen werfkelders en werven.

Die Vergulde Craen is een rijksmonumentaal grachtenpand en voormalige bierbrouwerij in de Nederlandse stad Utrecht.

Het Sint Anthoniegasthuis, ook geschreven als Gasthuis van St. Antoni, St. Anthonis gasthuis, Gasthuis van St. Antoni en andere varianten, was een gasthuis aan het begin van de St. Anthonis Dijck bij de stad Utrecht. Naast reizigers en zwervers konden soms ook bejaarden en zieken tijdelijk onderdak krijgen. Door de ligging konden ook passanten er terecht die voor de gesloten stadspoorten kwamen. Dit gasthuis stond aan het begin van de Sint Anthonis Dijck op de oever van rivier de Vecht. Dit was aan het einde van het gerecht de Pylswaard, buiten de Weerdpoort. Het onderkomen werd gebouwd rond 1435. Het werd sinds 1439 bestierd door de broederschap van St. Antoni. Dit werd in 1515 nog eens bevestigd. In dat jaar werd het gasthuis in een oorlog met IJsselstein verwoest, maar vervolgens enkele jaren later herbouwd met een kapel. Deze kapel werd evenwel afgebroken toen na de Reformatie in 1580 het openlijk uitoefenen van de katholieke godsdienst verboden werd. In de loop van de 17e eeuw was het pand in gebruik als tehuis voor ouderen. Het gasthuis was toen een langwerpig gebouw, met een hoog pannendak en een klein spits torentje. Rond 1800 werd het bewind over het gasthuis gevoerd door 'den Hoofd-Officier en Burgermeesteren van Utrecht als Superintendenten en aan agt Regenten, onder welken twee Huismeefters zyn. Hun is een Secretaris toegevoegd'. Het St. Antoniegasthuis diende zowel 'oude en afgeleefde Luiden te huisvesten', maar er was ook de mogelijkheid 'om er hunnen kost in te koopen'. Er logeerden rond 1800 twee mannen, zes vrouwen en vijf proveniers. Aan het begin van de negentiende eeuw deden alle Utrechtse gasthuizen dienst als 'oudeliedenhuis'. Ze werden daarom in 1817 samengevoegd. Het St. Anthoniegasthuis werd toen afgebroken nadat het vier eeuwen als gasthuis was gebruikt. De namen Anthoniedijk en Gasthuismolenbrug herinneren nog aan die tijd.

Morgenster was een bolwerk in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht bij het begin van de rivier de Vecht.

De Kargadoor is een cultureel-maatschappelijk podium aan de Oudegracht in het centrum van Utrecht.

De Klaarwater is een verdwenen molen in de stad Utrecht die stond op het bastion Morgenster ter hoogte van de huidige Oranjestraat.

De Roze Wolk was de eerste en enige homodiscotheek van Utrecht, gevestigd in de werfkelders van de Oudegracht 43-45. De zaak werd in 1982 geopend door Jan Scheepstra, die in 1984 aan de Oudegracht 47 ook een bijbehorend homocafé onder de naam De Wolkenkrabber begon. Beide zaken sloten per 1 januari 2006.

De Van Asch van Wijckbrug is een beweegbare brug in de Nederlandse stad Utrecht.Ze ligt in het noorden van het stadscentrum en vormt een directe verbinding tussen de Van Asch van Wijckskade en de Hopakker. De waterweg die de brug overspant is de Stadsbuitengracht. Deze voormalige verdedigingsgracht rond de stad was vanuit de middeleeuwen tot in de 19e eeuw zeer beperkt over land over te steken via een klein aantal stadspoorten. Met de sloop van de oude stadsverdediging rond 1850 verrezen de eerste nieuwe brugverbindingen naar de ontspruitende buitenwijken in de sterk uitdijende stad. De Van Asch van Wijckskade aan de zuidzijde van de brug dateert uit deze periode van grootschalige sloop en herinrichting. De Van Asch van Wijckbrug is rond 1939 aangelegd en werd geopend in 1940. Het betreft een basculebrug. De draagconstructie van het brugdek is van ijzer. De landhoofden zijn uitgevoerd in baksteen en graniet. In het noordelijke landhoofd bevindt zich ondergronds een waterverbinding tussen de Stadsbuitengracht en de Oosterstroom. Deel uitmakend van de brug zijn verder onder meer een steiger en een urinoir. Oorspronkelijk bevonden zich ook slagbomen op de Van Asch van Wijckbrug.

De Jacobibrug is een rijksmonumentale boogbrug in de Utrechtse binnenstad die de Oudegracht overspant. De brug telt twee overspanningen en in de landhoofden van de brug bevinden zich brugkelders. Aan de Jacobibrug grenzen aansluitend werfkelders en werven. Rond 1300 kon men hier al de Oudegracht oversteken. De nabijgelegen Jacobikerk is nog wat eerder gesticht.

De Jacobikerk is een kerk in de Nederlandse stad Utrecht. Zij was oorspronkelijk een van de vier middeleeuwse parochiekerken van de stad (de andere waren de Buurkerk, de Nicolaïkerk en de Geertekerk) en is sinds de Hervorming in gebruik bij de Nederlandse Hervormde Kerk, thans de Protestantse Kerk in Nederland. In de 15de eeuw woonde Alyt Ponciaens enkele jaren als kluizenares binnen de muren van de kerk. De kluis waarin zij woonde bestaat nog.

Kranestein is een stadskasteel in de Nederlandse stad Utrecht. Dit grote stenen weerbare huis is in de 14e eeuw aan de Oudegracht 53-55 gebouwd voor de familie De Craen. Het is een samengesteld diep bouwwerk dat bestaat uit een hoofdgebouw (Groot Cranesteyn op nummer 53), met aangrenzend twee bijbehorende zijhuizen (in ieder geval aan de voorzijde Klein Cranesteyn op nummer 55). Oorspronkelijk was het huis voorzien van een weergang en kantelen. Net als het merendeel van de andere Utrechtse stadskastelen ligt Kranestein ook langs de Oudegracht, dit stadskasteel is daarin een van de meest noordelijke. Kranestein is gebouwd op een 13 meter breed bij minstens 55 meter diep perceel. Onder de huizen en het niet bebouwde gedeelte van het perceel liggen zeven kelders. Aan de grachtzijde bevinden zich twee werfkelders. Het pand werd door de eeuwen heen onder meer gebruikt als woonhuis en pakhuis. Tussen circa 1579 en 1740 was het tevens in gebruik door een brouwerij die ook wel bekend kwam te staan als De Werelt. Deze naam werd in elk geval in de 19e eeuw nog gebruikt toen er onder meer de familie Van Rheden woonde. In de 20e eeuw vonden kunstenaars er onderdak en Gerrit Rietveld had hier tussen 1933 en 1964 zijn bureau. Gaandeweg de geschiedenis is het stadskasteel vele malen verbouwd. De voorgevel van het hoofdgebouw dateert uit de 18e eeuw.