Villa Vrijenban

Vrijenban is een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Tot 1795 was Vrijenban een ambachtsheerlijkheid, van 1795 tot 1798 een municipaliteit, en van 1798 tot 1811 een gemeente. In 1812 werd de gemeente opgeheven en toegevoegd aan de gemeente Delft. Zij werd op 1 april 1817 heropgericht. Bij een herindeling in 1826 werd al het grondgebied van de gemeente Hof van Delft ten oosten van de Schie en van Delft toegevoegd aan Vrijenban. In 1833 werd de gemeente Biesland toegevoegd, en in 1855 de gemeenten Abtsregt en Ackersdijk en Vrouwenregt. De gemeente Vrijenban is op 1 januari 1921 opgeheven en grotendeels bij de gemeente Delft gevoegd; enkele kleinere gedeelten werden toegevoegd aan de gemeente Pijnacker. Het voormalige raadhuis van de gemeente Vrijenban staat aan het begin van de oprit van de Reineveldbrug over de Schie richting de Brasserskade. Het gebouw is nu in gebruik als kantoor.

De Huetbank is een zitbank en gedenkteken in Delft uit 1901, ter herinnering aan professor Adrien Huet (Amsterdam, 1836 – Delft, 1899).

Gezicht Delft - Nieuwe Plantage is een van rijkswege beschermd stadsgezicht in de wijk Nieuwe Plantage van Delft in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 27 juni 2005. Het gebied werd op 2 februari 2011 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 10,7 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

Het Kalverbos is een voormalige begraafplaats en een bestaand parkje in Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het gebied is een stedelijk stuk groen, een hectare groot, liggende tussen de Wateringsevest, de Nieuwe Plantage en de Watertorengracht. Het Kalverbos is het gehele jaar door vrij toegankelijk voor bezoekers. De begraafplaats, aangelegd in 1828, is in 1874 verplaatst naar de Jaffalaan. Er zijn vier graven overgebleven in het Kalverbos, waaronder dat van Karl Wilhelm Naundorff. Zijn graf is met Franse lelies versierd. In 1894 is het Kalverbos omgevormd tot een gemeentelijk groengebied. Het ontwerp is afkomstig van Hugo Poortman en is aangelegd in een romantische landschapsstijl. In 1895 werd begonnen met de bouw van een watertoren. Tot 1996 is deze als zodanig in gebruik. In 2021 is het in gebruik als een evenementenlocatie. In 1923 kwam hier het voorlopig eindpunt van de nieuwe elektrische tramlijn I-1, want die mocht niet door de binnenstad, in tegenstelling tot de stoomtram, en daarvoor de paardentram, die er al in 1866 kwam. In 1929 was de route om de stad klaar en ging de tram doorrijden naar de Rotterdammer poort. De huidige parkeerplaats is in feite de oude trambaan, die tot 1931 in gebruik was. Toen kwam de huidige route over de toen nieuwe Reineveldbrug in gebruik. Op de plaats van de brughelling was van 1887 tot 1907 de stoomtram remise. In 1930 is het gebied afgesneden van het park aan de Nieuwe Plantage door aanleg van de Vrijenbanselaan. In 1970 werd er een beeldobject getiteld het oog van Van Leeuwenhoek geplaatst. Het monument was ontworpen door Dick Elffers en Bert de Laaf vanwege het honderdjarige bestaan van de gistfabriek. In 1999 werd het monument onherstelbaar beschadigd door vandalen waarna in 2002 het enige overgebleven deel in de Botanische Tuin TU Delft geplaatst werd. De oorsprong van de naam Kalverbos gaat mogelijk terug naar een incident tijdens het begin van de Tachtigjarige Oorlog. In die tijd was Delft bezorgd dat de troepen van Alva de stad zouden belegeren, en daarom werden de wallen en poorten strenger bewaakt. Op een nacht merkte een wachter beweging op in het struikgewas buiten de Haagpoort. Hij dacht dat het een spion was en schoot. Pas de volgende ochtend ontdekte men dat hij per ongeluk een kalf had gedood. Als gevolg van dit incident kregen de inwoners van Delft de bijnaam 'kalverschieters'.

De Reineveldbrug, in de volksmond ook wel de Trambrug genoemd, is een brug in de Nederlandse stad Delft, provincie Zuid-Holland. Het is een basculebrug voor de wegverbinding voor het verkeer tussen enerzijds woonwijk Ypenburg en de afslag Delft-Noord (A13) en anderzijds het centrum van Delft. Tevens maken de tramlijnen 1 en 19 gebruik van de brug. De Reineveldbrug ligt over het Rijn-Schiekanaal. De doorvaartwijdte van het vaste gedeelte en van het beweegbare deel bedragen 10 m. De doorvaarthoogte is in gesloten toestand 4,25 m. De huidige Reineveldbrug is in 1931 gebouwd naar een ontwerp van architect Kramers, en werd in 2001 gerenoveerd. De basculebrug is in 2004 volledig vervangen. Het brugwachtershuisje is een gemeentelijk monument. De brug is een vast onderdeel in de route van koninklijke bijzettingen. De vorige Reineveldbrug was een lage en smalle draaibrug uit 1891 en lag ongeveer 200 meter westelijker dan de huidige ligging, in het verlengde van de Delftweg. Hij was zo smal dat er maar één paardentram, koets of auto tegelijk overheen kon. De paardentram kwam in 1866, de stoomtram in 1887, en in 1923 de elektrische tram. Toen de nieuwe brug gereed was ging de tram voortaan daarover heen rijden. Waar sindsdien de helling naar de nieuwe brug is, stond de remise van de stoomtram. Die was echter in 1907 al gesloten.

De Annastraat is een straat in het centrum van de stad Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De straat loopt vanaf de Kolk, Geerweg en de Voorstraat naar de Wateringsevest. Zijstraten van de Annastraat zijn de Buitenboorgerd, Koningsplein (deze kruist de Annastraat) en de Annageer. De Annastraat is ca. 180 meter lang. Aan deze eeuwenoude straat bevinden zich een aantal gemeentelijke monumenten (op nummer 2, 29, 31, 31A en 47).

Nieuwe Plantage is een straat, park en buurt in de stad Delft in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het gebied is gelegen direct ten noorden van de binnenstad en wordt gerekend tot Centrum-Noord, een deel van de wijk Centrum. Tot 1921 behoorde het deel van de wijk tussen de Nieuwe Plantage en het Rijn-Schiekanaal bij de voormalige gemeente Vrijenban. Als straatnaam loopt de Nieuwe Plantage van de splitsing in de Vliet tot aan de Duivelsgatbrug. De Nieuwe Plantage omvat veel aaneengesloten twee-, drie- en vierlaagse herenhuizen met een brede groenstrook. In de aanwijzing van de gemeente Delft wordt de waardering van het gebied als volgt beschreven: Van algemeen belang zijn vanwege hun bijzondere architectuurhistorische, sociaal-economische en cultuurhistorische waarden: de goed herkenbare en grotendeels uiterst gave historisch-ruimtelijke structuur en het historisch bebouwingsbeeld van Delft-Noord, waarin in het bijzonder de fysiek-ruimtelijke aspecten van de direct met de opkomst van de grootindustrie samenhangende historisch-stedenbouwkundige ontwikkelingen worden weerspiegeld. Een groot deel van de wijk werd in februari 2011 definitief aangewezen tot beschermd stadsgezicht. De naam zou afkomstig zijn van een plantage die er rond 1677 was.

De watertoren van de stad Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, is gelegen aan een zijtak van de Delftse Schie, voor de Calvé-fabriek in het noorden van de stad. Deze watertoren uit 1895, met een hoogte van 29 m en een waterresevoir van 600 m³, was bedoeld voor de drinkwatervoorziening en werd gebouwd in neorenaissancestijl naar ontwerp van gemeentearchitect M.A.C. Hartman. In 2002 werd er een prijsvraag gehouden over de toekomst van de watertoren, een rijksmonument. Uit de inzendingen werd het plan om een klimhal te vestigen gekozen. In totaal werden 26 inzendingen ingediend en beoordeeld door een gemeentelijke commissie. Ook de Rijksdienst voor Monumentenzorg, de Welstandscommissie en de Nederlandse Watertorenstichting hebben adviezen uitgebracht. In 2005 werd de watertoren opnieuw verkocht, omdat het plan voor een klimtoren niet uitvoerbaar was. Nummer twee van de prijsvraag kreeg een kans en er zou een waterwinkel worden opgestart. In 2022 werd de vlag van Oekraïne op de watertoren gevlogen, vanwege de Russische invasie.

De Lepelbrug in de Nederlandse stad Delft, provincie Zuid-Holland, is een brug uit 1929 over de Delftsche Vliet. De brug vormt een verbinding tussen het centrum van Delft en het terrein van de voormalige Calvé-fabriek en verderop de doorgaande weg naar Rijswijk, 't Haantje, de Lange Kleiweg en het Jaagpad langs de Delftsche Vliet. De brug is een ontwerp van L.W.G. de Roo de la Faille en W. Gijzen, werd gebouwd door Werkspoor, en is een Rijksmonument. Voor de scheepvaart heeft de brug nog nauwelijks een functie, omdat het al heel lang niet meer mogelijk is om op deze manier door Delft te varen. De brug heeft nog de oorspronkelijke rood-witte afsluitbomen die op straat handmatig dichtgeduwd moeten worden. Aangezien het doodlopende water alleen nog als aanmeerplaats voor pleziervaart dient gaat de brug maar zelden omhoog. In 2007 is het brugdek gerenoveerd vanwege het vele zware vrachtverkeer over deze brug ten behoeve van DSM en Calvé. De brug mag tot maximaal 45 ton belast worden, en is daarom versmald tot één rijstrook. Aan de Delftse kant reden van 1866 tot 1931 trams langs de brug en dan door het Kalverbos. Eerst met paard, vanaf 1887 met stoomtram, en vanaf 1923 de elektrische tram. Dat ging allemaal over de oude krappe lage Reineveldbrug.

De Kolk in de stad Delft in de Nederlandse provincie Zuid-Holland is de (voormalige) schutkolk aan de noord- of zuidkant van de Oude Delft.

De Lutherse Kerk, voor de Reformatie Sint-Joriskapel geheten, is een kerk aan het Noordeinde in de plaats Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het gebouw was de oorspronkelijke kapel van het Sint-Jorisgasthuis en werd in de tweede helft van de 15e eeuw gebouwd. Een eerdere kerk op die locatie zou volgens oorkonden al in 1407 zijn opgericht. De kerk heeft een tijd (ca. 1600 - 1677) dienstgedaan als dolhuis. In de periode van het einde van de 16e eeuw tot 1764 deed de ruimte dienst als stadsartilleriemagazijn. In 1768 werd het verbouwd tot lutherse kerk en voorzien van een nieuwe voorgevel. Deze was ontworpen door stadsarchitect Nicolaas Terburgh die ook het Meisjeshuis ontwierp. De Lutherse Kerk is de enige Delftse kerk met een houten kap van voor de grote stadsbrand van 1536 die een groot deel van de stad verwoestte.

Het Kantoorgebouw Koninklijke Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek is een bouwwerk en rijksmonument in de plaats Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het pand, aan de Wateringseweg 1, werd in 1905 gebouwd en werd ontworpen door de Amsterdamse architecten Karel Muller en Bastiaan Schelling. Het gebouw was het hoofdkantoor van de Koninklijke Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek, een voormalig chemie- en farmaceutisch bedrijf.