Kolk (Delft)

De Lutherse Kerk, voor de Reformatie Sint-Joriskapel geheten, is een kerk aan het Noordeinde in de plaats Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het gebouw was de oorspronkelijke kapel van het Sint-Jorisgasthuis en werd in de tweede helft van de 15e eeuw gebouwd. Een eerdere kerk op die locatie zou volgens oorkonden al in 1407 zijn opgericht. De kerk heeft een tijd (ca. 1600 - 1677) dienstgedaan als dolhuis. In de periode van het einde van de 16e eeuw tot 1764 deed de ruimte dienst als stadsartilleriemagazijn. In 1768 werd het verbouwd tot lutherse kerk en voorzien van een nieuwe voorgevel. Deze was ontworpen door stadsarchitect Nicolaas Terburgh die ook het Meisjeshuis ontwierp. De Lutherse Kerk is de enige Delftse kerk met een houten kap van voor de grote stadsbrand van 1536 die een groot deel van de stad verwoestte.

De Annastraat is een straat in het centrum van de stad Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De straat loopt vanaf de Kolk, Geerweg en de Voorstraat naar de Wateringsevest. Zijstraten van de Annastraat zijn de Buitenboorgerd, Koningsplein (deze kruist de Annastraat) en de Annageer. De Annastraat is ca. 180 meter lang. Aan deze eeuwenoude straat bevinden zich een aantal gemeentelijke monumenten (op nummer 2, 29, 31, 31A en 47).

De Voorstraat is een straat in het centrum van de stad Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De straat loopt vanaf de Kolk, Geerweg en de Annastraat naar de Hyppolytusbuurt. De Voorstraat loopt parallel aan de gracht Nieuwe Delft. Zijstraten van de Voorstraat zijn de Oude Kerkstraat, Drie Akkerstraat, Baljuwsteeg, Visstraat, Hoefijzersteeg en de Molenstraat. De Voorstraat is ca. 310 meter lang. Aan deze eeuwenoude straat bevinden zich tal van monumenten.

De Visbrug is een ijzeren voetbrug uit de late 19e eeuw, in Venetiaans aandoende neo-renaissancevormen, in het centrum van de Nederlandse stad Delft, provincie Zuid-Holland. De brug bevindt zich bij de Voorstraat, en is een rijksmonument.

De HH. Maria en Ursulakerk is een oudkatholieke parochiekerk aan het Bagijnhof in de stad Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. In 1743 is ze als schuilkerk in gebruik genomen op een achterterrein van het Bagijnhof. De patronen Maria en Ursula waren de patronen van de Nieuwe Kerk voordat deze in 1572 protestants werd. De toegang naar de kerk leidt door 17e-eeuwse woning aan het Bagijnhof die als kosterswoning ging dienen. De beelden in de nissen aan weerszijden van het altaar werden in 1744 door de Haagse beeldhouwer Franciscus Maes vervaardigd.

Huis van Meerten is een Nederlands museum gevestigd in het voormalig woonhuis van de kunst- en antiekverzamelaar Lambert van Meerten te Delft. Het huis in neorenaissance-stijl staat aan de Oude Delft 199. Van Meerten liet het huis met de naam 'Oud Holland' in 1893 bouwen naar een ontwerp van zijn vrienden Adolf le Comte en Jan Schouten. Veel bouwelementen van het huis kwamen uit de verzameling van Lambert. Van Meerten wilde na zijn dood het huis schenken aan de stad Delft op voorwaarde dat het een museum werd. Maar drie jaar voor zijn dood ging hij failliet. Na zijn faillissement werd de Vereniging Huis Lambert van Meerten opgericht door Adolf le Comte en Jan Schouten. De vereniging had als doel het door Van Meerten beoogde museum alsnog te realiseren. Tijdens de openbare veiling kocht de stichting het huis en een groot deel van de inboedel. In 1907 droeg de stichting het huis met inboedel over aan de stad Delft. Op 16 oktober 1909 opende het museum voor het eerst zijn deuren voor het publiek. Op dat moment was Adolf le Comte directeur. Later werd hij opgevolgd door Ida Peelen. Zij zorgde er onder meer voor dat in 1920 de omvangrijke tegelverzameling van Jan Schouten aan de collectie werd toegevoegd. De collectie bestond uit een historische collectie Delfts aardewerk, Hollandse tegels, Chinees porselein en zogenaamde 'bouwfragmenten'. Museum Lambert van Meerten trok jaarlijks ongeveer 18.500 bezoekers. In 2013 werd het museum gesloten. De collectie ging op in museum Prinsenhof. Het pand werd in 2016 verworven door de Vereniging Hendrick de Keyser, die het in juli 2020 voor het publiek heeft opengesteld als museumhuis. Enkele interieuronderdelen uit de oorspronkelijke inboedel, die in het bezit waren gekomen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, zijn eind 2020 weer in het huis teruggeplaatst.

Nieuwe Plantage is een straat, park en buurt in de stad Delft in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het gebied is gelegen direct ten noorden van de binnenstad en wordt gerekend tot Centrum-Noord, een deel van de wijk Centrum. Tot 1921 behoorde het deel van de wijk tussen de Nieuwe Plantage en het Rijn-Schiekanaal bij de voormalige gemeente Vrijenban. Als straatnaam loopt de Nieuwe Plantage van de splitsing in de Vliet tot aan de Duivelsgatbrug. De Nieuwe Plantage omvat veel aaneengesloten twee-, drie- en vierlaagse herenhuizen met een brede groenstrook. In de aanwijzing van de gemeente Delft wordt de waardering van het gebied als volgt beschreven: Van algemeen belang zijn vanwege hun bijzondere architectuurhistorische, sociaal-economische en cultuurhistorische waarden: de goed herkenbare en grotendeels uiterst gave historisch-ruimtelijke structuur en het historisch bebouwingsbeeld van Delft-Noord, waarin in het bijzonder de fysiek-ruimtelijke aspecten van de direct met de opkomst van de grootindustrie samenhangende historisch-stedenbouwkundige ontwikkelingen worden weerspiegeld. Een groot deel van de wijk werd in februari 2011 definitief aangewezen tot beschermd stadsgezicht. De naam zou afkomstig zijn van een plantage die er rond 1677 was.

Villa Vrijenban is een rijksmonument aan de Nieuwe Plantage 58 in de plaats Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het voormalige raadhuis van de gemeente Vrijenban uit 1878 staat aan het begin van de oprit van de Reineveldbrug over de Schie richting de Brasserskade. Het is gebouwd naar een ontwerp van Bastiaan Schelling. Het gebouw was zowel raadhuis als burgemeesterswoning van de gemeente Vrijenban. In 1921 ging de gemeente Vrijenban grotendeels op in de gemeente Delft. Sindsdien diende het gebouw als ambtswoning van de Delftse burgemeesters. In 1965 werd de villa te groot geacht voor de burgemeester en werd een nieuwe ambtswoning aangeschaft aan de Prins Bernhardlaan. In 1965 werd het verkocht aan de Gist- en Spiritusfabriek, die er een nieuw kantoor wilde bouwen, maar geen toestemming kreeg van de gemeente. Enkele jaren later verwierf een projectontwikkelaar het pand met het doel er een appartementencomplex neer te zetten, maar deze kreeg ook geen sloopvergunning. Het gebouw kwam leeg te staan en raakte steeds meer in verval. Uiteindelijk kocht de gemeente het pand terug en verkocht het daarna voor één gulden aan een aannemer, met als voorwaarde dat deze het pand zou opknappen. Het interieur werd volledig vervangen en geschikt gemaakt als kantoorruimte, en de buitenkant werd tot in details hersteld. Sinds 2011 is het pand in gebruik geweest als bedrijfspand van enkele ICT-bedrijven en vanaf 2022 zetelt er een investeringsbedrijf. Op de toren wappert tegenwoordig een vlag met het wapen van de voormalige gemeente Vrijenban. Een deel ervan, het blauwe kruis, het wapen van de heerlijkheid Vrijenban, is ook te zien op het schild dat één van de leeuwen bij de toren vasthoudt. De andere leeuw toont het wapen van Zuid-Holland. Links naast het gebouw, waar sinds 1931 de brughelling is, was tussen 1887 en 1907 een remise van de HTM-stoomtram. De oude lage krappe Reineveldbrug was verderop gelegen. Daar gingen tot 1931 ook alle trams over, op enkelspoor. Sinds 1866 reed hier de paardentram. Een stukje boven de voordeur staat "legi sacrum", wat "aan de wet gewijd" betekent, een herinnering aan de tijd dat het gebouw nog een raadhuis was.

Vrijenban is een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Tot 1795 was Vrijenban een ambachtsheerlijkheid, van 1795 tot 1798 een municipaliteit, en van 1798 tot 1811 een gemeente. In 1812 werd de gemeente opgeheven en toegevoegd aan de gemeente Delft. Zij werd op 1 april 1817 heropgericht. Bij een herindeling in 1826 werd al het grondgebied van de gemeente Hof van Delft ten oosten van de Schie en van Delft toegevoegd aan Vrijenban. In 1833 werd de gemeente Biesland toegevoegd, en in 1855 de gemeenten Abtsregt en Ackersdijk en Vrouwenregt. De gemeente Vrijenban is op 1 januari 1921 opgeheven en grotendeels bij de gemeente Delft gevoegd; enkele kleinere gedeelten werden toegevoegd aan de gemeente Pijnacker. Het voormalige raadhuis van de gemeente Vrijenban staat aan het begin van de oprit van de Reineveldbrug over de Schie richting de Brasserskade. Het gebouw is nu in gebruik als kantoor.

De Huetbank is een zitbank en gedenkteken in Delft uit 1901, ter herinnering aan professor Adrien Huet (Amsterdam, 1836 – Delft, 1899).

Het Kalverbos is een voormalige begraafplaats en een bestaand parkje in Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het gebied is een stedelijk stuk groen, een hectare groot, liggende tussen de Wateringsevest, de Nieuwe Plantage en de Watertorengracht. Het Kalverbos is het gehele jaar door vrij toegankelijk voor bezoekers. De begraafplaats, aangelegd in 1828, is in 1874 verplaatst naar de Jaffalaan. Er zijn vier graven overgebleven in het Kalverbos, waaronder dat van Karl Wilhelm Naundorff. Zijn graf is met Franse lelies versierd. In 1894 is het Kalverbos omgevormd tot een gemeentelijk groengebied. Het ontwerp is afkomstig van Hugo Poortman en is aangelegd in een romantische landschapsstijl. In 1895 werd begonnen met de bouw van een watertoren. Tot 1996 is deze als zodanig in gebruik. In 2021 is het in gebruik als een evenementenlocatie. In 1923 kwam hier het voorlopig eindpunt van de nieuwe elektrische tramlijn I-1, want die mocht niet door de binnenstad, in tegenstelling tot de stoomtram, en daarvoor de paardentram, die er al in 1866 kwam. In 1929 was de route om de stad klaar en ging de tram doorrijden naar de Rotterdammer poort. De huidige parkeerplaats is in feite de oude trambaan, die tot 1931 in gebruik was. Toen kwam de huidige route over de toen nieuwe Reineveldbrug in gebruik. Op de plaats van de brughelling was van 1887 tot 1907 de stoomtram remise. In 1930 is het gebied afgesneden van het park aan de Nieuwe Plantage door aanleg van de Vrijenbanselaan. In 1970 werd er een beeldobject getiteld het oog van Van Leeuwenhoek geplaatst. Het monument was ontworpen door Dick Elffers en Bert de Laaf vanwege het honderdjarige bestaan van de gistfabriek. In 1999 werd het monument onherstelbaar beschadigd door vandalen waarna in 2002 het enige overgebleven deel in de Botanische Tuin TU Delft geplaatst werd. De oorsprong van de naam Kalverbos gaat mogelijk terug naar een incident tijdens het begin van de Tachtigjarige Oorlog. In die tijd was Delft bezorgd dat de troepen van Alva de stad zouden belegeren, en daarom werden de wallen en poorten strenger bewaakt. Op een nacht merkte een wachter beweging op in het struikgewas buiten de Haagpoort. Hij dacht dat het een spion was en schoot. Pas de volgende ochtend ontdekte men dat hij per ongeluk een kalf had gedood. Als gevolg van dit incident kregen de inwoners van Delft de bijnaam 'kalverschieters'.

De Roos is de laatst overgebleven molen van de vijftien windmolens die ooit hebben gestaan op de stadswallen van de stad Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De molen doet dienst als korenmolen en draait geregeld.