Olympisch Stadion (Amsterdam)

Olympic Experience Amsterdam was het Nederlands sportmuseum, gevestigd in het Olympisch Stadion in Amsterdam.

Atleet en vrouwenfiguur zijn twee kunstwerken in Amsterdam-Zuid. Beide hardstenen beelden staan opgesteld bij de hoofdingang (marathonpoort) van het Olympisch Stadion. Bij de opening van het stadion stonden ze op hun huidige plek, maar in de loop der jaren zijn ze verplaatst om in 2006 op hun oorspronkelijke plek terug te keren. Ze zijn geïntegreerd in de voorgevel, maar staan er eigenlijk los van. Beide beelden zijn ontworpen door Johan Coenraad Altorf. De atleet is een mannenfiguur gekleed in een sporttenue; de vrouwenfiguur draagt een lang gewaad en heeft in haar rechterhand een palmtak.

Het Van Tuyll-monument, ook wel De Olympische groet, is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid.

Voetballers is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Ek van Zanten beeldde in opdracht van de gemeente Amsterdam twee om de bal strijdende voetballers af. Amsterdam wilde bij het Olympisch Stadion een eerbetoon aan de Nederlandse voetballers die tijdens het Wereldkampioenschap voetbal 1974 (en wellicht ook 1978) als tweede eindigden. Van Zanten was destijds bekend als beeldhouwer van sporters (basketballers, honkballers, waterpoloërs). Hij kwam met twee levensgrote voetballers aan, waarbij een verdediger door middel van een sliding de bal probeert te veroveren van de aanvaller. Het kunstwerk werd op 17 oktober 1979 onthuld bij de hoofdingang van het stadion nabij de marathontoren door twee achtereenvolgende wethouders van sportzaken (Harry (A.A) Verhey en Louis Kuijpers) in aanwezigheid van Rinus Michels, de trainer van het elftal uit 1974. Bij een grootscheepse herinrichting van het voorplein van het stadion in 2007 kwam het aan de achterkant te staan, daar waar de Johan Cruyff Foundation haar kantoor houdt. Een betonnen plaat legt sinds 2007 abusievelijk uit: "Bronzen beeld Johan Cruyff en Berti Vogts. Ruim dertig jaar was het een vertrouwd gezicht aan de voorzijde van het Olympisch Stadion: het standbeeld van twee voetballers. Het is een weergave van de eerste minuut van de WK-finale van 1974 tussen West-Duitsland en Nederland, toen Johan Cruyff werd neergehaald in het Duitse strafschopgebied. De daaropvolgende penalty van Johan Neeskens zorgde voor de Nederlandse bliksemstart. Het beeld werd geplaatst in 1978 en werd in 2007 verplaatst naar de huidige positie naast het Johan Cruyff Court."

Prometheus is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het is een oorlogsmonument ter nagedachtenis aan "voor omgekomen sportbeoefenaars" tijdens de Tweede Wereldoorlog. De kunstenaar Fred Carasso beeldde de Griekse mythologische figuur Prometheus met fakkel uit. Prometheus stal volgens de mythe het vuur van de Olympische goden om het aan de mensen te geven. Carasso zag in de fakkel met vuur het vuur van verzet. Carasso was in de jaren dertig zelf op de vlucht voor het fascisme van Benito Mussolini en was later bevriend met diverse leden van het verzet, waaronder Gerrit van der Veen. Bovendien waren de Olympische Zomerspelen 1928 in Amsterdam de eerste spelen, waarbij de Olympische vlam werd ontstoken. Oorspronkelijk was het de bedoeling een plaquette aan te brengen op de marathontoren, maar het Nederlandsch Olympisch Comité zag liever een beeld dat van elke plaats vanuit het Olympisch Stadion te zien was. De beoogde plaats werd toen de zuidtribune. In samenwerking met de Dienst der Publieke Werken werd vervolgens Fred Carasso ingeschakeld. Er heeft ook nog overleg gepleegd met Jan Wils, de architect van het stadion. Het beeld werd onthuld op 22 juni 1947 tijdens de eerste Olympische dag na die oorlog. 50.000 mensen bezochten die dag waarop allerlei sporten werden beoefend. Onder de aanwezigen waren burgemeester Arnold d'Ailly, prinses Juliana en Bernhard van Lippe-Biesterfeld. Die laatste onthulde toen het beeld in zijn functie als beschermheer van het Nederlands Olympisch Comité. Sporters brachten de Olympische groet onder het klinken van het Wilhelmus. Bij de grote herinrichting van de terreinen in en rond het Olympisch Stadion werd het beeld verplaatst en werd neergezet naast de marathontoren. Stond het beeld in het stadion op een zuil, buiten het stadion werd het in 2000 op een sokkel neergezet. Tien jaar later in 1957 werd het beeld De Boeg in Rotterdam onthuld, ter nagedachtenis van de opvarenden van Nederlandse koopvaardijschepen.

De Na-Druk-Geluksbrug (brugnummer 696) is een vaste brug in Amsterdam. De brug is zorgt voor de verbinding tussen het Burgerweeshuispad en het terrein rondom het Olympisch Stadion. Het overspant hier de Stadiongracht. De brug kent geen openbaar vervoer, maar is wel geschikt voor alle verkeer, al is dat alleen toegestaan in noordelijke richting. De witte brug is een ontwerp van René van Zuuk en heeft het van hem bekende stijlelement de (vloeiende) golfvorm in zich. Opvallend is dat het voetpad aan de westkant richting noorden halverwege zich van de hoofdconstructie afsplitst om later weer samen te vloeien. De architect wilde zo ervoor zorgen dat de voetganger meer aandacht kreeg voor de omgeving, dan puur voor de brug en er zou meer binding zijn met het onderliggende water. Dat voetpad is los van de brug geconstrueerd, want het heeft ook een ander hellingspercentage. Bovendien kent de brug als verlichting LED-strips in plaats van lantarenpalen. De brug is genoemd naar de hoeve "Na-Druk-Geluk" (na gedane arbeid is het goed rusten) die hier tot de eindjaren twintig stond. Het geheel werd toen afgebroken om plaats te maken voor genoemd stadion. De brug is echter veel jonger, ze is aangelegd tussen 2004 en 2010. Toen werd het terrein rondom het Olympisch Stadion grondig aangepast aan de moderne tijd.

De Stadionbuurt is een wijk in Amsterdam, in het stadsdeel Zuid in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De buurt is vernoemd naar het nationale stadion van Harry Elte en niet naar het Olympisch Stadion van Jan Wils. Dit stadion stond tussen 1914 en 1929 op de plek van de huidige Jason- en Argonautenstraat. Het werd na de Olympische Spelen van 1928 afgebroken om plaats te maken voor woningbouw. De Stadionbuurt wordt begrensd door: Noorder Amstelkanaal, Apollolaan, Olympiaplein (oostzijde en zuidzijde), Parnassusweg, Zuider Amstelkanaal (midden), Amstelveenseweg (midden), Ringweg A10 (noordelijke teen talud), Schutsluis, Schinkel, Olympiakanaal, Stadiongracht, Amstelveenseweg, Cornelis Krusemanstraat en Hendrik Jacobszstraat. De oppervlakte van de Stadionbuurt is 109,14 hectare. Op centraal stedelijk niveau wordt de wijk aangeduid als buurtcombinatie V48.

Het Olympiahuisje (het huisje aan Stadionplein nr. 18), ook wel Portiershuisje, of Noordelijke Dienstwoning genoemd, is een voormalige portierswoning op het terrein in Amsterdam, waarop de Olympische Spelen van 1928 plaatsvonden. Tijdens deze spelen deed het dienst als postkantoor. Net als het Olympisch Stadion is het ontworpen door architect Jan Wils. Het Olympiahuisje staat aan het Stadionplein, te Amsterdam Oud-Zuid. Tegelijk met het Olympisch Stadion zelf werd het Olympiahuisje erkend als rijksmonument. Ondanks deze status werd het huisje in de jaren 2000 en 2001 bedreigd door sloopplannen. In verband met nieuwbouw van woningen in de omgeving werd het huisje in 2003 enige meters verplaatst. Het huisje is tegenwoordig te huur voor bijeenkomsten en buurt- en bedrijfsfeestjes. Helemaal aan de zuidzijde van het Olympisch terrein, aan de Stadiongracht, staat, als pendant van het Portiershuisje, een tweede portierswoning, die tegenwoordig in gebruik is als woonhuis.

Het Zuidelijk Citroëngebouw oftewel Citroëngarage is een van oorsprong garage/showroom aan het Stadionplein in Amsterdam, dat tot 2014 dienstgedaan heeft als hoofdkantoor van Citroën Nederland. Het werd van 1930 tot 1931 gebouwd naar een ontwerp van Jan Wils.

Het Olympisch Kwartier is een nieuwbouwwijk direct naast het Olympisch Stadion in Amsterdam. De wijk ligt in de Stadionbuurt in het stadsdeel Zuid. Met in totaal 969 nieuwe woningen was het tijdens de bouw het de grootste nieuwbouwlocatie binnen de Ring A10. Na een prijsvraag in 2001 kregen de nieuwe straten in de wijk namen van Griekse godinnen: Laan der Hesperiden (genoemd naar de Hesperiden), Eosstraat (genoemd naar Eos), Afroditekade (genoemd naar Afrodite), Hestiastraat (genoemd naar Hestia), Rheastraat (genoemd naar Rhea) en Artemisstraat (genoemd naar Artemis).

De Jan Wilsbrug is een vaste brug voor voetgangers en tweewielers in Amsterdam-Zuid. De brug overspant de Stadiongracht die hier de verbinding vormt tussen het Noorder en Zuider Amstelkanaal. Ze ligt in het verlengde van de Laan der Hesperiden en voert naar het Piet Kranenburgpad, waarlangs ook de Electrische Museumtramlijn Amsterdam rijdt. Ten westen van de brug liggen een aantal eilandjes, die het Park Schinkeleilanden vormen. Het ontwerp is afkomstig van architect Rob Lubrecht en dateert uit 2003. De brug werd in 2007/2008 in één stuk in Vlissingen gebouwd en door Wagenborg Nedlift per schip/pontons naar haar plaats vervoerd. Er moesten zware Demag mobiele kranen aan te pas komen om de brug eerst op rijdende constructies te krijgen om ze vervolgens op de pontons achter/voor een sleepboot te hijsen. De pontons waren voorzien van draaischamels om beter door de Amsterdamse grachten te kunnen manoeuvreren. De brug werd in de lengte door het Olympiakanaal (kanaal tussen de Schinkel en de Stadiongracht) gevaren. Om dat mogelijk te maken moest brug 1634 even van haar plaats gehaald getakeld worden. Eenmaal in de Stadiongracht werd de brug in haar lengte vervoerd naar de landhoofden en vervolgens 90 graden gedraaid. Toen de brug tussen de landhoofden lag werden de pontons afgezakt en zodoende ook de brug afgevijzeld tot zij op de landhoofden en middenpijler lag. De overspanning wordt gedragen door een stalen koker waarop het fietspad ligt. Het voetpad hangt daar als het ware aan de zijkant aan. Opvallend aan de burg is dat ze voor bij het oostelijk deel vlak is en bij het westelijk deel een boogconstructie heeft. De brug is vernoemd naar architect Jan Wils die het ontwerp leverde van het nabijgelegen Olympisch Stadion en de twee in Amsterdam bekende panden voor Citroën aan het Stadionplein.

Het Stadionplein is een plein in Amsterdam-Zuid, dat in de jaren twintig van de twintigste eeuw werd aangelegd op het kruispunt van de Stadionweg en de Amstelveenseweg om het autoverkeer naar het terrein van de Olympische Zomerspelen 1928 in Amsterdam beter te kunnen beheersen. Het ligt op de grens van het Plan Zuid van H.P. Berlage en het meer modernistisch ontworpen ensemble van het Olympisch Stadion en de Citroëngebouwen van Jan Wils. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, heeft Berlage zelf dit gedeelte niet ontworpen; dit heeft te maken met de komst van de Olympische Spelen. Het Stadionplein ligt in de Stadionbuurt, die in 1990 werd ingedeeld bij Stadsdeel Amsterdam-Zuid, in 1998 bij Stadsdeel Amsterdam Oud-Zuid, en in 2010 bij Stadsdeel Zuid. De straten in de omgeving zijn genoemd naar begrippen die met de Olympische Spelen en andere begrippen uit het oude Griekenland te maken hebben. Midden op het plein waren van 1971 tot 2013 een tweetal filialen van Febo gevestigd in een tweetal voormalige kaartverkoophuisjes van het Olympisch Stadion. Door de herontwikkeling van het plein moesten ze na 42 jaar verdwijnen. Na de oplevering van de nieuwbouw in 2017 keerde het filiaal terug, maar niet meer als vrijstaand gebouw. Er was een tijdelijk gebouw voor Febo aan de Laan der Hesperiden. Op zaterdag is er op het plein een kleine markt, die tussen 2013 en 2017 vanwege herinrichting van het plein verplaatst was naar de nabijgelegen Marathonweg. De Gemeente Amsterdam heeft het voornemen gehad om het Stadionplein in 2018 om te dopen tot het Johan Cruijffplein, maar na protest van buurtbewoners kwamen onzorgvuldigheden in de besluitvorming aan het licht, waarna men hier uiteindelijk van af heeft gezien. In diezelfde tijd werd gebouwd aan het kunstwerk 11 Rue Crubellier van Matthew Darbyshire.