Olympisch Kwartier

Het Olympiahuisje (het huisje aan Stadionplein nr. 18), ook wel Portiershuisje, of Noordelijke Dienstwoning genoemd, is een voormalige portierswoning op het terrein in Amsterdam, waarop de Olympische Spelen van 1928 plaatsvonden. Tijdens deze spelen deed het dienst als postkantoor. Net als het Olympisch Stadion is het ontworpen door architect Jan Wils. Het Olympiahuisje staat aan het Stadionplein, te Amsterdam Oud-Zuid. Tegelijk met het Olympisch Stadion zelf werd het Olympiahuisje erkend als rijksmonument. Ondanks deze status werd het huisje in de jaren 2000 en 2001 bedreigd door sloopplannen. In verband met nieuwbouw van woningen in de omgeving werd het huisje in 2003 enige meters verplaatst. Het huisje is tegenwoordig te huur voor bijeenkomsten en buurt- en bedrijfsfeestjes. Helemaal aan de zuidzijde van het Olympisch terrein, aan de Stadiongracht, staat, als pendant van het Portiershuisje, een tweede portierswoning, die tegenwoordig in gebruik is als woonhuis.

Het Olympisch Zwemstadion, ook wel Olympisch Zwembad genoemd, was een tijdelijke openluchtzwemaccommodatie gebouwd ter gelegenheid van de Olympische Zomerspelen van 1928 in Amsterdam. Het Zwemstadion werd in 1929 gesloopt om plaats te maken voor woningbouw (Olympisch Kwartier). Naast de zwemsporten werd het stadion ook gebruikt voor waterpolowedstrijden en het schoonspringen. Het zwembad werd gebouwd van gewapend beton en had een lengte van 50 meter, een breedte van 18 meter en een maximale diepte van 5 meter in het gedeelte dat werd gebruikt voor schoonspringen en torenduiken. Aan weerszijden werden tribunes gebouwd met plaats voor 6000 toeschouwers.

Atleet en vrouwenfiguur zijn twee kunstwerken in Amsterdam-Zuid. Beide hardstenen beelden staan opgesteld bij de hoofdingang (marathonpoort) van het Olympisch Stadion. Bij de opening van het stadion stonden ze op hun huidige plek, maar in de loop der jaren zijn ze verplaatst om in 2006 op hun oorspronkelijke plek terug te keren. Ze zijn geïntegreerd in de voorgevel, maar staan er eigenlijk los van. Beide beelden zijn ontworpen door Johan Coenraad Altorf. De atleet is een mannenfiguur gekleed in een sporttenue; de vrouwenfiguur draagt een lang gewaad en heeft in haar rechterhand een palmtak.

Het Van Tuyll-monument, ook wel De Olympische groet, is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid.

Remise Karperweg was een remise en een tramhalte voor de museumtram van de Electrische Museumtramlijn Amsterdam. De remise was gelegen aan de Karperweg die ligt tussen het Olympisch Stadion en het Station Amsterdam Haarlemmermeer (eindstation van de museumtram). Er was een spooraansluiting met het achterterrein van remise Havenstraat. Oorspronkelijk was de remise een bedrijfsloods. Om de trams van het destijds nieuwe museum te kunnen stallen, werd in 1974-1975 de loods omgebouwd tot een remise. De remise werd in de loop van 2024 afgebroken in verband met de ontwikkeling van het zogenaamde Havenstraatterrein van rafelrand, tot woongebied. Dat had tevens tot gevolg dat de trams deze remise niet meer per spoor konden bereiken; ze kregen een tijdelijke loods aan het Jollenpad. In de ontwikkeling van genoemd terrein is een nieuwe remise gepland geïntegreerd in de bebouwing.

Remise Weesperzijde (ook bekend als Remise Schulpbrug) was een remise met stalgebouw voor de paarden voor de paardentramlijn van de Amsterdamsche Omnibus Maatschappij (AOM) van de Weesperzijde naar het centrum. Het gebouw werd in 1892 in gebruik genomen en was voorzien van een voorgevel aan de Weesperzijde nabij de Schollenbrug. In 1900 werd de AOM overgenomen door de gemeente wegens naasting. In 1904, na de elektrificatie van de paardentram als onderdeel van tramlijn 5, werd het pand overbodig en in 1906 afgestoten.

Het Havenstraatterrein is een terrein langs de Havenstraat in Amsterdam-Zuid, gelegen tussen het Haarlemmermeerstation en de Schinkel. Het terrein werd in 1915 aangelegd als emplacement voor de spoorlijn Amsterdam Haarlemmermeer – Aalsmeer. Het reizigersvervoer eindigde in 1950. Tot 1972 bleef het in gebruik bij de spoorwegen, vooral voor steenkoolvervoer. Daarna werd het een bedrijventerrein en vanaf 1975 werden de overgebleven sporen in gebruik genomen door de Electrische Museumtramlijn Amsterdam. In de jaren zestig waren er plannen voor aanleg van een autoweg in het verlengde van de Cornelis Krusemanstraat, met een brug over de Schinkel naar de Henk Sneevlietweg, om zo een verbinding vanuit Oud-Zuid naar de Ringweg A10 te vormen. Dit plan werd niet gerealiseerd. In 1987 werd een nieuw plan gelanceerd voor een tramverbinding over bovengenoemd tracé, waarbij tramlijn 16 vanaf de Cornelis Krusemanstraat met een brug over de Schinkel naar de Henk Sneevlietweg zou gaan om zo een rechtstreekse verbinding naar de nieuwbouwwijken Nieuw Sloten en De Aker te vormen. Aangezien Rijkswaterstaat hier geen extra brug over de Schinkel wenste werd later de bouw van een tunnel overwogen. Uiteindelijk kwam deze verbinding er niet en werden de bovengenoemde wijken in respectievelijk 1991 en 2001 verbonden door verlengingen van de bestaande tramlijnen 2 en 1. Na de bouw van het Olympisch Kwartier, gelegen ten zuiden van de Stadiongracht en het Havenstraatterrein, werden plannen gemaakt om ook hier woningen te bouwen. Door de bouwcrisis kwam het plan niet tot uitvoering, doch tien jaar later werd in 2017 de planvorming opnieuw gestart. In 2018 besloot de gemeente Amsterdam tot het bouwen van circa 500 woningen, waarvan een groot deel in het middenhuursegment, verdeeld over vier bouwblokken. Ook een plan voor een basisschool is opgenomen en is er ruimte voor bedrijven, maatschappelijke dienstverlening en horeca. Het plangebied wordt in het noorden begrensd door de tramremise Havenstraat, aan de oostzijde door de Amstelveenseweg, in het zuiden door de bebouwing aan de Karperweg en de Stadiongracht, en in het westen door het Park Schinkeleilanden. Voor de bouw van de woningen moeten de bestaande bedrijven verdwijnen en ook de Electrische Museumtramlijn Amsterdam, met de stallingen voor trams, moet plaatsmaken. De Museumtramlijn maakte bezwaar tegen de plannen omdat dit het voortbestaan onmogelijk zou maken. Op 27 maart 2019 heeft de Raad van State het bestemmingsplan voor de nieuw te bouwen woonwijk met 500 woningen op het Havenstraatterrein vernietigd. De gemeente had onvoldoende rekening gehouden met de belangen van de museumtramlijn. Op 3 december 2021 werd, na tien jaar plannen maken, een overeenkomst gesloten tussen de Museumtramlijn en de gemeente Amsterdam over de bouw van een nieuwe tramloods en een nieuw tramtracé met keerlus op het Havenstraatterrein. Volgens de plannen zou het project uitgevoerd worden tussen 2023 en 2026. In maart 2024 werd het 'Havenstraatterrein' met hekken afgesloten als bouwterrein. Vervolgens begon de sloop van de loodsen en de infrastructuur, waarna het terrein bouwrijp kan worden gemaakt. De tramloods bij de Karperweg krijgt nog enkele maanden respijt, totdat bij het Jollenpad een vervangende tijdelijke tramloods is gebouwd. De laatste tram met passagiers vertrok vanaf het Haarlemmermeerstation op zondag 29 oktober 2023, de laatste dag van het rijseizoen. Het vertrekpunt van de museumtramlijn zal de komende jaren worden verplaatst naar het Jollenpad.

Prometheus is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het is een oorlogsmonument ter nagedachtenis aan "voor omgekomen sportbeoefenaars" tijdens de Tweede Wereldoorlog. De kunstenaar Fred Carasso beeldde de Griekse mythologische figuur Prometheus met fakkel uit. Prometheus stal volgens de mythe het vuur van de Olympische goden om het aan de mensen te geven. Carasso zag in de fakkel met vuur het vuur van verzet. Carasso was in de jaren dertig zelf op de vlucht voor het fascisme van Benito Mussolini en was later bevriend met diverse leden van het verzet, waaronder Gerrit van der Veen. Bovendien waren de Olympische Zomerspelen 1928 in Amsterdam de eerste spelen, waarbij de Olympische vlam werd ontstoken. Oorspronkelijk was het de bedoeling een plaquette aan te brengen op de marathontoren, maar het Nederlandsch Olympisch Comité zag liever een beeld dat van elke plaats vanuit het Olympisch Stadion te zien was. De beoogde plaats werd toen de zuidtribune. In samenwerking met de Dienst der Publieke Werken werd vervolgens Fred Carasso ingeschakeld. Er heeft ook nog overleg gepleegd met Jan Wils, de architect van het stadion. Het beeld werd onthuld op 22 juni 1947 tijdens de eerste Olympische dag na die oorlog. 50.000 mensen bezochten die dag waarop allerlei sporten werden beoefend. Onder de aanwezigen waren burgemeester Arnold d'Ailly, prinses Juliana en Bernhard van Lippe-Biesterfeld. Die laatste onthulde toen het beeld in zijn functie als beschermheer van het Nederlands Olympisch Comité. Sporters brachten de Olympische groet onder het klinken van het Wilhelmus. Bij de grote herinrichting van de terreinen in en rond het Olympisch Stadion werd het beeld verplaatst en werd neergezet naast de marathontoren. Stond het beeld in het stadion op een zuil, buiten het stadion werd het in 2000 op een sokkel neergezet. Tien jaar later in 1957 werd het beeld De Boeg in Rotterdam onthuld, ter nagedachtenis van de opvarenden van Nederlandse koopvaardijschepen.

Het Olympisch Stadion is een stadion met atletiekbaan in Amsterdam, gelegen aan het Stadionplein in het westelijk deel van het Amsterdamse stadsdeel Zuid. Het stadion is in 1927 door de Voorburgse architect Jan Wils in opdracht van het NOC ontworpen voor de Olympische Zomerspelen van 1928. Na 1937 werd het aanzienlijk uitgebreid en was het onder meer in gebruik voor belangrijke voetbalwedstrijden en als thuisstadion van FC Amsterdam dat de laatste jaren zijn thuiswedstrijden op het bijveld speelde. Vanaf 1930 tot aan de opening van de Amsterdam Arena in 1996, speelde AFC Ajax haar belangrijke Eredivisie thuiswedstrijden zoals tegen Feyenoord en PSV en de Europacup thuiswedstrijden in dit stadion en speelde het Nederlands Elftal in de jaren '70 er enkele interlands. Ook speelde AZ er op woensdagavond 20 mei 1981 voor 28.500 toeschouwers de heenwedstrijd van de UEFA Cup finale 1980-1981 tegen het Engelse Ipswich Town FC (3-0 verlies uit en 4-2 winst in Amsterdam). Na vanaf najaar 1996 tot de in 2000 voltooide grootschalige restauratie, waarbij het stadion na het verwijderen van de tweede ring weer in zijn oorspronkelijke staat hersteld werd, is het in gebruik voor kleine en grote evenementen en biedt het onderdak aan zo’n dertig zelfstandige ondernemingen. Van 2005 tot 2014 was er ook een sportmuseum, de Olympic Experience Amsterdam.

De Stadionbuurt is een wijk in Amsterdam, in het stadsdeel Zuid in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De buurt is vernoemd naar het nationale stadion van Harry Elte en niet naar het Olympisch Stadion van Jan Wils. Dit stadion stond tussen 1914 en 1929 op de plek van de huidige Jason- en Argonautenstraat. Het werd na de Olympische Spelen van 1928 afgebroken om plaats te maken voor woningbouw. De Stadionbuurt wordt begrensd door: Noorder Amstelkanaal, Apollolaan, Olympiaplein (oostzijde en zuidzijde), Parnassusweg, Zuider Amstelkanaal (midden), Amstelveenseweg (midden), Ringweg A10 (noordelijke teen talud), Schutsluis, Schinkel, Olympiakanaal, Stadiongracht, Amstelveenseweg, Cornelis Krusemanstraat en Hendrik Jacobszstraat. De oppervlakte van de Stadionbuurt is 109,14 hectare. Op centraal stedelijk niveau wordt de wijk aangeduid als buurtcombinatie V48.

Olympic Experience Amsterdam was het Nederlands sportmuseum, gevestigd in het Olympisch Stadion in Amsterdam.

Voetballers is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Ek van Zanten beeldde in opdracht van de gemeente Amsterdam twee om de bal strijdende voetballers af. Amsterdam wilde bij het Olympisch Stadion een eerbetoon aan de Nederlandse voetballers die tijdens het Wereldkampioenschap voetbal 1974 (en wellicht ook 1978) als tweede eindigden. Van Zanten was destijds bekend als beeldhouwer van sporters (basketballers, honkballers, waterpoloërs). Hij kwam met twee levensgrote voetballers aan, waarbij een verdediger door middel van een sliding de bal probeert te veroveren van de aanvaller. Het kunstwerk werd op 17 oktober 1979 onthuld bij de hoofdingang van het stadion nabij de marathontoren door twee achtereenvolgende wethouders van sportzaken (Harry (A.A) Verhey en Louis Kuijpers) in aanwezigheid van Rinus Michels, de trainer van het elftal uit 1974. Bij een grootscheepse herinrichting van het voorplein van het stadion in 2007 kwam het aan de achterkant te staan, daar waar de Johan Cruyff Foundation haar kantoor houdt. Een betonnen plaat legt sinds 2007 abusievelijk uit: "Bronzen beeld Johan Cruyff en Berti Vogts. Ruim dertig jaar was het een vertrouwd gezicht aan de voorzijde van het Olympisch Stadion: het standbeeld van twee voetballers. Het is een weergave van de eerste minuut van de WK-finale van 1974 tussen West-Duitsland en Nederland, toen Johan Cruyff werd neergehaald in het Duitse strafschopgebied. De daaropvolgende penalty van Johan Neeskens zorgde voor de Nederlandse bliksemstart. Het beeld werd geplaatst in 1978 en werd in 2007 verplaatst naar de huidige positie naast het Johan Cruyff Court."