Kolenkitbuurt

De Fontein Kolenkit is een fontein in Amsterdam Nieuw-West. De fontein werd geplaatst in het teken van de continue wijzigingen in dit deel van Amsterdam in de 21 eeuw. Daarbij werd en wordt er in de Kolenkitbuurt veel bebouwing gerenoveerd dan wel gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Met name de omgeving rondom de kruising Bos en Lommerplein/Bos en Lommerweg en Rijksweg 10 (ringweg) onderging een metamorfose. Als gevolg daarvan werd ook de openbare ruimte rondom de Opstandingskerk aangepast. Het was in de ogen van buurtbewoners een rommelige plek, die niet uitnodigde tot gezellig samenzijn. In overleg met die buurtbewoners werd die open ruimte aangepast en overzichtelijker gemaakt. Er kwamen banken en speelgelegenheden en ook een fontein. Op 31 mei 2023 werd het nieuwe naamloze pleintje geopend. Voor het fontein werd ontwerper Drazen Bokan ingeschakeld; hij was in Amsterdam bekend vanwege de Fontein Haarlemmerplein. Die heeft talloze met wisselende intervallen werkende bedriegertjes. De fontein bij de Kolenkit (bijnaam van de kerk) heeft het karakter van stromend water uit spuiters over steen.

Het Bos en Lommerplein in Amsterdam-West werd aangelegd in de jaren veertig op het grondgebied van de in 1921 geannexeerde gemeente Sloten. Het plein is genoemd naar de in 1940 gesloopte boerenhofstede met die naam langs de Sloterdijkermeerweg die Sloterdijk met de Sloterdijkermeerpolder (thans Sloterplas) verbond. Nabij deze plaats bevindt zich nu het Bos en Lommerplein. In de omgeving van het Bos en Lommerplein zijn straten vernoemd naar historische boeken en toneelstukken. Oorspronkelijk was het Bos en Lommerplein in 1939 ontworpen volgens een symmetrisch patroon op 'Berlagiaanse' wijze. Toen de Multatuliweg tussen het plein en de Haarlemmerweg onderdeel werd van de Ringweg Amsterdam als verhoogde autosnelweg in plaats van de oorspronkelijke stadsstraat werd het ontwerp gewijzigd. Daardoor kreeg het plein een wat onsamenhangend karakter. Ook verschenen deels onder de snelweg een aantal winkel en bedrijfspanden met onder meer een restaurant. De Bos en Lommerweg werd met een viaduct over de snelweg geleid en werd verhoogd waarbij de tramhalte van tram 13 lag op een eiland tussen de rijbanen in. De halte was alleen met trappen vanuit een voetgangerstunnel op het maaiveld bereikbaar. Sinds de jaren vijftig werd het plein gedomineerd door twee opvallende gebouwen: de Opstandingskerk van M.F. Duintjer, beter bekend als 'Kolenkit' en het GAK-gebouw van B. Merkelbach, ook wel bekend als het 'Aquarium'. In de tweede helft van de jaren zestig verscheen aan het plein een witte kantoortoren. Deze bood op de begane grond ruimte aan een supermarkt en in de toren bepaalde tijd aan de Raad voor de Kinderbescherming en de belastingdienst. Tegenwoordig is in de toren blauw en is er een hotel gevestigd. Op het plein tussen de kantoortoren en het verhoogde gedeelte bevond zich tot 2020 een vrijwel dagelijkse markt. Daarna was deze enige tijd langs de Bos en Lommerweg. Omdat de markt steeds slechter functioneerde besloot het stadsdeel de markt op te heffen per 1 november 2023. Tussen 1990 en 2010 lag het Bos en Lommerplein in het stadsdeel Bos en Lommer, sindsdien stadsdeel West. Omstreeks 2000 startten grote verbouwingsplannen voor het plein en omgeving. Over de Ringweg A10 werden twee poortgebouwen gebouwd.

De Opstandingskerk is een kerkgebouw in Amsterdam Nieuw-West. De kerk is gelegen aan het (westelijk deel van het) Bos en Lommerplein 325. Ze kreeg al tijdens de bouw de bijnaam Kolenkit vanwege de gelijkenis van de 48 meter hoge klokkentoren met een kolenkit. De naam werd zo doorgewinterd dat de omliggende buurt naar die bijnaam vernoemd werd: Kolenkitbuurt.

De Leeuw van Vlaanderenstraat is een straat in Amsterdam Nieuw-West.

New Kit is een appartementencomplex in Amsterdam Nieuw-West. De naam verwijst naar de Opstandingskerk, vanwege haar vorm in de volksmond bekend als de Kolenkit. Het gebouw met haar puntige kerktoren vormde sinds de oplevering in 1956 een blikvanger aan het begin van de Bos en Lommerweg ten westen van het Bos en Lommerplein. Door de vele nieuwbouw met hoogbouw rondom dat plein raakte ze echter steeds meer uit zicht. New Kit vormt sinds 2012 een vervanger dan wel tegenhanger van die Kolenkit en staat aan het westelijk eind van de weg, op de hoek met de Leeuwendalersweg. De buurt werd gekenmerkt door de bouw van portiekwoningen met 3 à 4 bouwlagen. New Kit, gezien als baken, is echter 58 meter hoog en telt zeventien verdiepingen. Bovendien valt de toren op doordat zij "hellend" (Het Parool had het in 2012 over "Wonen uit het lood") opgetrokken is (9 graden uit het lood), terwijl de omliggende woningen en stratenpatroon rechthoekig zijn. Verder valt de kleur op, met haar bijna witte uiterlijk valt ze op ten opzichte van de bakstenen woningen die haar omringen. Opdrachtgever voor deze woontoren was Eigen Haard, die haar keus liet vallen op het ontwerp van HM Architecten (Will Weerkamp, Maarten van Noort, Henk Duijzer). De woningen zijn gelegen langs een centraal geplaatst trappenhuis en lift, dat zorgde voor hoofdbrekens, een verticale constructie in een toren die scheef staat. Er zijn bedrijfsruimten ingebouwd en de bovenste etages wordt in beslag genomen door penthouses. In de toren bevonden zich tijdens oplevering zowel koop- als huurwoningen. De huurwoningen werden deels gebruikt voor huurders die elders in verband met stadsvernieuwing hun huizen gesloopt zagen worden. Het gebouw werd genomineerd voor de Nieuwbouwprijs 2012 en Zuiderkerkprijs 2011. Het won beide prijzen niet. De Nieuwbouwprijs ging naar het Borneohof aan het Javaplein. Bij de Zuiderkerkprijs viel zij juist af vanwege haar opmerkelijke verschijnen; ze paste niet in de buurt. De winnaar was daar De Keyzer aan de Czaar Peterstraat.

Brug 2121 is een vaste voet- en fietsbrug over de Erasmusgracht te Amsterdam Nieuw-West. Zij ligt in het verlengde van de Jacob van Arteveldestraat en ligt in het zicht van de veel grotere Erasmusgrachtbrug in de Rijksweg 10. Het kunstwerk werd ontworpen door DP6 architecten. Zij kwam met een brug die geïnspireerd lijkt op de Japanse vouwkunst origami. Daar waar bij klassieke bruggen de overspanning grotendeels leunt op de landhoofden, kozen de architecten bij deze brug juist een zwaartepunt op één pijler. Deze pijler staat niet in het midden in het water van de Erasmusgracht, waardoor aan de noordkant een grotere doorvaartbreedte kon worden bereikt. Dit had wel tot gevolg dat de trek- en spankracht van de beide uiteinden verschillende waarden kregen, waarop het rijdek met dragende ondergrond gebouwd moest worden. Vanuit de tegen aanvaring beschermde middenpijler gevormd door stalen buispalen reikt het brugdek als het ware naar de landhoofden, die hier niet op de oevers liggen, maar op de dijklichamen. Die overspanning wordt gedragen door twee hoofdliggers, die tevens de balustrades en de aan elkaar gelaste staalplaten torsen. Deze constructie bleek relatief licht. Door de toegepaste landing op de landhoofden kunnen kleine landdieren die gebruik maakten/maken van de groenstroken langs de gracht ongehinderd de brug passeren. Het brugdek, dat uit een prefab stuk bestaat, werd in mei 2010 via de rijksweg 10 (ringweg) aangevoerd. De brug was bij oplevering grijs. Het wegdek is voorzien van reflecterende deeltjes zodat bij de oversteek ook daar het beeld steeds wijzigt.

Brug 489 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam Nieuw-West. Deze nauwelijks opvallende brug ligt in de Bos en Lommerweg, direct ten oosten van de ringspoorbaan. In 1959 werd daar ten behoeve van de ringspoorbaan en de omliggende woonwijken een afwateringstocht gegraven, maar er moest een doorgaande weg blijven. Het ontwerp voor deze zogenaamde duikerbrug kwam van de hand van Cornelis Johannes Henke werkend bij de Dienst der Publieke Werken. Hij zou ongeveer 35 bruggen ontwerpen in Amsterdam, maar deze is vrijwel onzichtbaar. Vanaf voet- en fietspad is zij nog te herkennen aan de geplaatste brugleuningen, maar auto- en tramverkeer merken niet dat ze hier over water gaan. Het water stroomt (noord-zuid) door twee parallel lopende buizen. De duiker kwam door stadsverdichting (woningbouw, onder andere New Kid) aan de kruising Bos en Lommerweg en Leeuwendalersweg, die hier loodrecht op de Bos en Lommerweg loopt, steeds meer in de verdrukking.

De Vlugtlaan is een station van de Amsterdamse metro in het stadsdeel Nieuw-West. De naam van het station is afgeleid van de nabij het station beginnende Burgemeester De Vlugtlaan, die vernoemd is naar een vroegere burgemeester van Amsterdam, Willem de Vlugt. Het station ligt aan Ringlijn 50 en werd geopend op 28 mei 1997. Per 3 maart 2019 wordt dit station ook aangedaan door metrolijn 51, die vanaf die datum vanaf station Zuid naar Isolatorweg is verlegd. Tussen 1986 en 2000 lag aan de overzijde van de De Vlugtlaan een gelijknamig treinstation. Sinds de jaren dertig lag op de plek van het huidige metrostation de ononderbroken Ringspoorbaan. Begin jaren vijftig bij de aanleg van de Burgemeester de Vlugtlaan in het verlengde van de Bos en Lommerweg werd de ringspoorbaan doorbroken en in 1954 verscheen in het midden een vrij liggende trambaan in het zand. Oorspronkelijk was het station voorzien aan dezelfde zijde als het NS station waarbij zijperrons zouden komen met een gemeenschappelijk eilandperron met de NS. Omdat men afzag van een oorspronkelijk ook gepland station aan de Wiltzanghlaan, omdat men onvoldoende reizigers verwachte, besloot men het station te verplaatsen naar de noordzijde met een eigen eilandperron. Een mogelijke noordelijke toegang aan de kant van de Wiltzanghlaan is niet gerealiseerd. Voor de opening van lijn 50 zou het metrostation de naam Bos en Lommerweg krijgen. Om verwarring te voorkomen, heeft men dit naar het ernaast liggende treinstation hernoemd. Daarmee is dit het enige station in Nieuw-West dat genoemd is naar een straat die alleen ten westen van de Ringspoorbaan ligt, want alle andere stations in dit stadsdeel dragen de naam van de straten aan de oostzijde van de Ringspoorbaan. Bij de start van de bouwwerkzaamheden aan de Hemboog in 2000 werd het treinstation gesloten, drie jaar na de opening van lijn 50. Er is een overstapmogelijkheid op tramlijn 7 en de buslijnen 21 en 80.

Station Amsterdam De Vlugtlaan was een spoorwegstation in Amsterdam. Het station werd geopend op 1 juni 1986 met de ingebruikname van de Westelijke Tak van de Amsterdamse Ringspoorbaan als rechtstreekse verbinding tussen Schiphol en Amsterdam CS. Tegelijk werden ook station Lelylaan en het hooggelegen perron van station Sloterdijk in gebruik genomen. In het jaar 2000 werd het station wegens de bouw van de Hemboog gesloten. De naam van het station is afgeleid van de nabij het station beginnende Burgemeester De Vlugtlaan, die vernoemd is naar een vroegere burgemeester van Amsterdam, Willem de Vlugt.

De dames en de muze is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het is een creatie van Berkman en Janssens bestaande uit Margot Berkman en Eline Janssens, destijds een kunstenaarsduo (2000-2010) vormend. Ze betegelden de landhoofden en brugpijlers van de Leeuwendalerswegbrug. Er was een oppervlak van 500 m² te betegelen. Het bestaat uit twee delen. De landhoofden kregen afbeeldingen van paradijsvogels (aldus Berkman) en hazen, die laatsten komen vaker in het werk voor van de kunstenaars. Ze worden omringd door een flink aantal goudkleurige en blauwe mussen (het duo noemt duizenden). De tussen de landhoofden staande brugpijlers werden eveneens opgevrolijkt door tegelwerk; in dit geval een weergave van oosterse versiermotieven. In 2007 werd een soortgelijk werk onder de titel Bloemenzee aangebracht in de Rijswijkstraatbrug, die net als de Leeuwendalerswegbrug in de Rijksweg 10 ligt.

Stamboom is een muurschildering van tien bij twaalf meter in Amsterdam Nieuw-West. Het is geplaatst op de hoek van Lauernessestraat en Wiltzanghlaan.

De Leeuwendalerswegbrug (brug 123P) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-West. De brug is een stelsel van viaducten; Amsterdam duidt viaducten meestal als bruggen aan. De viaducten, geheel van beton, zijn gelegen in de Ringweg Amsterdam. Ze zijn vernoemd naar de ondergelegen Leeuwendalersweg.