Opstandingskerk (Amsterdam)

Het Bos en Lommerplein in Amsterdam-West werd aangelegd in de jaren veertig op het grondgebied van de in 1921 geannexeerde gemeente Sloten. Het plein is genoemd naar de in 1940 gesloopte boerenhofstede met die naam langs de Sloterdijkermeerweg die Sloterdijk met de Sloterdijkermeerpolder (thans Sloterplas) verbond. Nabij deze plaats bevindt zich nu het Bos en Lommerplein. In de omgeving van het Bos en Lommerplein zijn straten vernoemd naar historische boeken en toneelstukken. Oorspronkelijk was het Bos en Lommerplein in 1939 ontworpen volgens een symmetrisch patroon op 'Berlagiaanse' wijze. Toen de Multatuliweg tussen het plein en de Haarlemmerweg onderdeel werd van de Ringweg Amsterdam als verhoogde autosnelweg in plaats van de oorspronkelijke stadsstraat werd het ontwerp gewijzigd. Daardoor kreeg het plein een wat onsamenhangend karakter. Ook verschenen deels onder de snelweg een aantal winkel en bedrijfspanden met onder meer een restaurant. De Bos en Lommerweg werd met een viaduct over de snelweg geleid en werd verhoogd waarbij de tramhalte van tram 13 lag op een eiland tussen de rijbanen in. De halte was alleen met trappen vanuit een voetgangerstunnel op het maaiveld bereikbaar. Sinds de jaren vijftig werd het plein gedomineerd door twee opvallende gebouwen: de Opstandingskerk van M.F. Duintjer, beter bekend als 'Kolenkit' en het GAK-gebouw van B. Merkelbach, ook wel bekend als het 'Aquarium'. In de tweede helft van de jaren zestig verscheen aan het plein een witte kantoortoren. Deze bood op de begane grond ruimte aan een supermarkt en in de toren bepaalde tijd aan de Raad voor de Kinderbescherming en de belastingdienst. Tegenwoordig is in de toren blauw en is er een hotel gevestigd. Op het plein tussen de kantoortoren en het verhoogde gedeelte bevond zich tot 2020 een vrijwel dagelijkse markt. Daarna was deze enige tijd langs de Bos en Lommerweg. Omdat de markt steeds slechter functioneerde besloot het stadsdeel de markt op te heffen per 1 november 2023. Tussen 1990 en 2010 lag het Bos en Lommerplein in het stadsdeel Bos en Lommer, sindsdien stadsdeel West. Omstreeks 2000 startten grote verbouwingsplannen voor het plein en omgeving. Over de Ringweg A10 werden twee poortgebouwen gebouwd.

De Fontein Kolenkit is een fontein in Amsterdam Nieuw-West. De fontein werd geplaatst in het teken van de continue wijzigingen in dit deel van Amsterdam in de 21 eeuw. Daarbij werd en wordt er in de Kolenkitbuurt veel bebouwing gerenoveerd dan wel gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Met name de omgeving rondom de kruising Bos en Lommerplein/Bos en Lommerweg en Rijksweg 10 (ringweg) onderging een metamorfose. Als gevolg daarvan werd ook de openbare ruimte rondom de Opstandingskerk aangepast. Het was in de ogen van buurtbewoners een rommelige plek, die niet uitnodigde tot gezellig samenzijn. In overleg met die buurtbewoners werd die open ruimte aangepast en overzichtelijker gemaakt. Er kwamen banken en speelgelegenheden en ook een fontein. Op 31 mei 2023 werd het nieuwe naamloze pleintje geopend. Voor het fontein werd ontwerper Drazen Bokan ingeschakeld; hij was in Amsterdam bekend vanwege de Fontein Haarlemmerplein. Die heeft talloze met wisselende intervallen werkende bedriegertjes. De fontein bij de Kolenkit (bijnaam van de kerk) heeft het karakter van stromend water uit spuiters over steen.

De Leeuw van Vlaanderenstraat is een straat in Amsterdam Nieuw-West.

De Kolenkitbuurt is een buurt in de wijk Bos en Lommer in het stadsdeel West in Amsterdam. De buurt is genoemd naar de Opstandingskerk, beter bekend als de Kolenkit, aan de Bos en Lommerweg. Deze straat is tevens de belangrijkste weg door de buurt, die ligt tussen de Ringweg Amsterdam (A10) en de Ringspoorbaan. Tussen het Bos en Lommerplein en de Burgemeester De Vlugtlaan rijdt GVB-tramlijn 7 door de buurt. Aan de Ringspoorbaan ligt de metrostation De Vlugtlaan. De buurt werd gebouwd kort na de Tweede Wereldoorlog, eind jaren veertig, en bestaat voor het grootste deel uit portieketageflats in strokenbouw.

Het GAK-gebouw is een voormalig kantoorgebouw aan het Bos en Lommerplantsoen in Amsterdam-West. Het werd gebouwd voor het Gemeenschappelijk Administratiekantoor (GAK), dat er in 1960 haar intrek nam, en het gebouw in 2005 weer verliet; het heet echter in de volksmond nog steeds naar haar eerste gebruiker. Een andere bijnaam “Het aquarium” kreeg het vanwege het warmteadsorberend groene glas. Overigens werd speciaal voor dit gebouw een deel van het Bos en Lommerplein opgeofferd; het kreeg in 1959 de naam Bos en Lommerplantsoen.

De Erasmusgrachtbrug (142P) is een kunstwerk in Amsterdam-West. De brug, geheel van beton, is gelegen in de Ringweg Amsterdam en ligt over de Erasmusgracht. De bouw vond plaats tussen 1966 en 1969 in verband met de aanleg van de Ringweg-West (Einsteinweg) tussen het Bos en Lommerplein en de Jan van Galenstraat. Dit is het enige kunstwerk tussen de op geringe afstand van elkaar gelegen verkeersknooppunten (ongeveer 650 meter). Die relatief korte afstand zorgde wel voor problemen. De rijksweg duikt namelijk vanuit het noorden onder het Bos en Lommerplein door, moet vervolgens over de Erasmusgracht heen om vervolgens weer onder de Jan van Galenstraat te duiken. De Erasmusgrachtbrug ligt dan ook vrij laag boven het water. Die korte afstand zorgde ook voor een verkeerstechnisch probleem. De afstand tussen beide knooppunten was te gering om aparte af- en toevoerstroken aan te leggen. Daardoor ontstond de volgende situatie van oost naar west: een voetgangersbrug van zuid naar noord een stuk snelweg noordwaarts tussen de Jan van Galenstraat en Bos en Lommerweg van twee rijstroken de eigenlijke ringweg met vluchtstrook, een invoegstrook met twee rijbanen komend vanaf de Jan van Galenstraat naar de ringweg de eigenlijke doorgaande ringweg naar het noorden tussen Jan van Galenstraat en Bos en Lommerplein met drie rijstroken de eigenlijke doorgaande ringweg naar het zuiden tussen Bos en Lommerplein en Jan van Galenstraat met een rijweg met drie stroken; de eigenlijke ringweg met een uitvoegstrook van de ringweg naar de Jan van Galenstraat en een vluchtstrook een stuk snelweg zuidwaarts tussen Bos en Lommerplein en Jan van Galenstraat een voetgangersbrug. Het geheel is ongeveer zeventig meter breed. De voorbereiding voor de bouw begon rond de jaarwisseling 1966-1967. In augustus/september 1967 werd begonnen met de funderingswerkzaamheden, waarbij omwonenden werden gewaarschuwd tegen overlast, maar ook dat ze schilderijen etc. in woningen extra stevig moesten ophangen. Op 14 mei 1969 werd dit deel van de rijksweg geopend voor snelverkeer. Voetgangers en fietsers moesten nog drie maanden wachten voordat ook zij over het viaduct konden. Toen kon ook de voetbrug over de Eramusgracht ter hoogte van de James Rosskade gesloopt worden. Ten noordoosten van het complex stond sinds 1960 het GAK-gebouw, destijds de enige hoogbouw in de buurt. Het gebouw is omstreeks 2000 omringd door andere hoogbouw, maar gezien haar breedte opvallend gebleven langs de ringweg. Ten zuidoosten ligt de Robert Scottbuurt met haar atypische Sint Josephkerk, sinds 2010 een rijksmonument. In 2014 werd het viaductenstelsel opgefleurd door het kunstwerk Mimicry van Kaptein Roodnat. De viaducten gingen vanaf 1969 naamloos door het leven met het nummer 171P hetgeen verwijst naar een brug in Amsterdam in beheer bij het rijk of provincie, in dit geval het rijk. Amsterdam vernoemde op 8 december 2017 (bijna) alle viaducten in de ringweg, om een betere plaatsaanduiding te krijgen. Op die datum werd de nieuwe naam Erasmusgrachtbrug opgenomen in de Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG). Het bouwwerk werd daarbij vernoemd naar de nabij gelegen Erasmusgracht en het Erasmuspark, beide op hun beurt vernoemd naar humanist Desiderius Erasmus.

De dames en de muze is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het is een creatie van Berkman en Janssens bestaande uit Margot Berkman en Eline Janssens, destijds een kunstenaarsduo (2000-2010) vormend. Ze betegelden de landhoofden en brugpijlers van de Leeuwendalerswegbrug. Er was een oppervlak van 500 m² te betegelen. Het bestaat uit twee delen. De landhoofden kregen afbeeldingen van paradijsvogels (aldus Berkman) en hazen, die laatsten komen vaker in het werk voor van de kunstenaars. Ze worden omringd door een flink aantal goudkleurige en blauwe mussen (het duo noemt duizenden). De tussen de landhoofden staande brugpijlers werden eveneens opgevrolijkt door tegelwerk; in dit geval een weergave van oosterse versiermotieven. In 2007 werd een soortgelijk werk onder de titel Bloemenzee aangebracht in de Rijswijkstraatbrug, die net als de Leeuwendalerswegbrug in de Rijksweg 10 ligt.

De Leeuwendalerswegbrug (brug 123P) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-West. De brug is een stelsel van viaducten; Amsterdam duidt viaducten meestal als bruggen aan. De viaducten, geheel van beton, zijn gelegen in de Ringweg Amsterdam. Ze zijn vernoemd naar de ondergelegen Leeuwendalersweg.

Brug 2121 is een vaste voet- en fietsbrug over de Erasmusgracht te Amsterdam Nieuw-West. Zij ligt in het verlengde van de Jacob van Arteveldestraat en ligt in het zicht van de veel grotere Erasmusgrachtbrug in de Rijksweg 10. Het kunstwerk werd ontworpen door DP6 architecten. Zij kwam met een brug die geïnspireerd lijkt op de Japanse vouwkunst origami. Daar waar bij klassieke bruggen de overspanning grotendeels leunt op de landhoofden, kozen de architecten bij deze brug juist een zwaartepunt op één pijler. Deze pijler staat niet in het midden in het water van de Erasmusgracht, waardoor aan de noordkant een grotere doorvaartbreedte kon worden bereikt. Dit had wel tot gevolg dat de trek- en spankracht van de beide uiteinden verschillende waarden kregen, waarop het rijdek met dragende ondergrond gebouwd moest worden. Vanuit de tegen aanvaring beschermde middenpijler gevormd door stalen buispalen reikt het brugdek als het ware naar de landhoofden, die hier niet op de oevers liggen, maar op de dijklichamen. Die overspanning wordt gedragen door twee hoofdliggers, die tevens de balustrades en de aan elkaar gelaste staalplaten torsen. Deze constructie bleek relatief licht. Door de toegepaste landing op de landhoofden kunnen kleine landdieren die gebruik maakten/maken van de groenstroken langs de gracht ongehinderd de brug passeren. Het brugdek, dat uit een prefab stuk bestaat, werd in mei 2010 via de rijksweg 10 (ringweg) aangevoerd. De brug was bij oplevering grijs. Het wegdek is voorzien van reflecterende deeltjes zodat bij de oversteek ook daar het beeld steeds wijzigt.

2 U's naar buiten, 2 U's naar binnen is een tweedelig artistiek kunstwerk staande in het Bos en Lommerplantsoen, Amsterdam Oud-West. De omgeving van het Bos en Lommerplein onderging in de periode rond 1960 een gedaantewisseling. Dit werd veroorzaakt door de bouw van het GAK-gebouw, ook wel het aquarium. Het gebouw werd in september 1960 officieel geopend, maar de omgeving was er nog niet op aangepast. De reden daarvoor was dat op het voorterrein nog de Adindastraat en Saïdjastraat lagen met daaraan gevestigd een (nood-)school. Voor dat voorterrein hadden architect Enrico Hartsuyker en tuinarchitecte Mien Ruys al een ontwerp klaar liggen met vijver en pergola, maar Amsterdam had de noodschool nog nodig. In 1963 was het dan zover de school kon gesloopt worden en eindelijk kon het voorterrein ingericht worden. Op de grens van 1963/1964 werd op dat voorterrein een beeldengalerij of beeldenterras ingericht. Bedoeling was dat vanaf 20 maart 1964 (het werd juni) er een wisselende tentoonstelling werd gehouden rondom een aantal beelden die permanent stonden opgesteld. Op foto’s uit dat jaar is 2 U's naar buiten, 2 U's naar binnen te zien, net als een watertafel, Leda en de zwaan van Ben Guntenaar (verplaatst naar Emmaplein en een Nereïde van Nic Jonk (verplaatst naar August Allebéplein). Visser bevond zich voor wat betreft stijl toen in het constructivisme en ging hier aan de slag met U-profielen. Bij de montage van de vlakke U-profielen zijn grove lasnaden te zien ten teken dat er aan deze twee werken hard gewerkt is. De twee stapelingen wijken af; de een heeft een gesloten karakter (openingen in de balken tegenover elkaar) en de ander een open (de bodems van de balken van elkaar af). De bewerkte U-balken staan langs de rand van de vijver. In de vijver staat nog een creatie van Visser; het is een watertafel. Die watertafel wordt gevormd door in wezen platte vlakken die omdat ze loodrecht op elkaar gemonteerd zijn een driedimensionaal beeld vormen. De drie beeldhouwwerken met vijver overleefden een vernieuwingsslag in de jaren 2010/2011 naar ontwerp van landschapsarchitect Niek Roozen.

Het Bos en Lommerplantsoen is een plantsoen in Amsterdam-West.

Het Gulden Winckelplantsoen is een open ruimte in Amsterdam Oud-West.