Leeuwendalerswegbrug

De dames en de muze is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het is een creatie van Berkman en Janssens bestaande uit Margot Berkman en Eline Janssens, destijds een kunstenaarsduo (2000-2010) vormend. Ze betegelden de landhoofden en brugpijlers van de Leeuwendalerswegbrug. Er was een oppervlak van 500 m² te betegelen. Het bestaat uit twee delen. De landhoofden kregen afbeeldingen van paradijsvogels (aldus Berkman) en hazen, die laatsten komen vaker in het werk voor van de kunstenaars. Ze worden omringd door een flink aantal goudkleurige en blauwe mussen (het duo noemt duizenden). De tussen de landhoofden staande brugpijlers werden eveneens opgevrolijkt door tegelwerk; in dit geval een weergave van oosterse versiermotieven. In 2007 werd een soortgelijk werk onder de titel Bloemenzee aangebracht in de Rijswijkstraatbrug, die net als de Leeuwendalerswegbrug in de Rijksweg 10 ligt.

Het Gulden Winckelplantsoen is een open ruimte in Amsterdam Oud-West.

Les dames et la licorne (Nederlands: De dames en de eenhoorn) is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. In het begin van de 21e eeuw ging het Gulden Winckelplantsoen en omgeving flink op de schop. Eigenlijk kwam het erop neer dat alles veranderd werd behalve de oostelijke strook bebouwing. In de plaats van de overige bebouwing werd een nieuwbouwcomplex neergezet waaronder een parkeergarage en winkelruimten. Margot Berkman en Eline Janssens maakten voor de overdekte entree op maaiveldniveau een vloer en lieten die inclusief de wanden betegelen met de voor hun bekende afbeeldingen van bladeren, zwanen, herten en hazen (verdeeld over meerdere tegels). Ook de kleine vogels (één vogel op één tegel) ontbreken niet. Het kunstwerk bevindt zich onder het dak van de parkeergarage waarop tevens lange tijd een dagmarkt zou draaien. De beide kunstenaars ontwierpen voor die plek ook een hekwerk. Het kunstwerk meet (op de vloer) 16 bij 40 meter en is gemaakt van slijtvaste tegels.

Het Bos en Lommerplein in Amsterdam-West werd aangelegd in de jaren veertig op het grondgebied van de in 1921 geannexeerde gemeente Sloten. Het plein is genoemd naar de in 1940 gesloopte boerenhofstede met die naam langs de Sloterdijkermeerweg die Sloterdijk met de Sloterdijkermeerpolder (thans Sloterplas) verbond. Nabij deze plaats bevindt zich nu het Bos en Lommerplein. In de omgeving van het Bos en Lommerplein zijn straten vernoemd naar historische boeken en toneelstukken. Oorspronkelijk was het Bos en Lommerplein in 1939 ontworpen volgens een symmetrisch patroon op 'Berlagiaanse' wijze. Toen de Multatuliweg tussen het plein en de Haarlemmerweg onderdeel werd van de Ringweg Amsterdam als verhoogde autosnelweg in plaats van de oorspronkelijke stadsstraat werd het ontwerp gewijzigd. Daardoor kreeg het plein een wat onsamenhangend karakter. Ook verschenen deels onder de snelweg een aantal winkel en bedrijfspanden met onder meer een restaurant. De Bos en Lommerweg werd met een viaduct over de snelweg geleid en werd verhoogd waarbij de tramhalte van tram 13 lag op een eiland tussen de rijbanen in. De halte was alleen met trappen vanuit een voetgangerstunnel op het maaiveld bereikbaar. Sinds de jaren vijftig werd het plein gedomineerd door twee opvallende gebouwen: de Opstandingskerk van M.F. Duintjer, beter bekend als 'Kolenkit' en het GAK-gebouw van B. Merkelbach, ook wel bekend als het 'Aquarium'. In de tweede helft van de jaren zestig verscheen aan het plein een witte kantoortoren. Deze bood op de begane grond ruimte aan een supermarkt en in de toren bepaalde tijd aan de Raad voor de Kinderbescherming en de belastingdienst. Tegenwoordig is in de toren blauw en is er een hotel gevestigd. Op het plein tussen de kantoortoren en het verhoogde gedeelte bevond zich tot 2020 een vrijwel dagelijkse markt. Daarna was deze enige tijd langs de Bos en Lommerweg. Omdat de markt steeds slechter functioneerde besloot het stadsdeel de markt op te heffen per 1 november 2023. Tussen 1990 en 2010 lag het Bos en Lommerplein in het stadsdeel Bos en Lommer, sindsdien stadsdeel West. Omstreeks 2000 startten grote verbouwingsplannen voor het plein en omgeving. Over de Ringweg A10 werden twee poortgebouwen gebouwd.

De Opstandingskerk is een kerkgebouw in Amsterdam Nieuw-West. De kerk is gelegen aan het (westelijk deel van het) Bos en Lommerplein 325. Ze kreeg al tijdens de bouw de bijnaam Kolenkit vanwege de gelijkenis van de 48 meter hoge klokkentoren met een kolenkit. De naam werd zo doorgewinterd dat de omliggende buurt naar die bijnaam vernoemd werd: Kolenkitbuurt.

Weefpatronen is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het werk bestaat uit de betegeling van een rioolgemaal en een gasverdeelstation op het Gulden Winckelplantsoen. Dat plein, er staat nauwelijks groen, werd vlak na de Tweede Wereldoorlog ingericht; begin 21e eeuw was het aan aanpassing toe vanwege stadsverdichting. De genoemde twee gebouwtjes kwamen in de middenberm te staan van het straatgedeelte van het plantsoen. Rond 2020 kreeg kunstenaar Barbara Broekman de opdracht deze gebouwtjes een leuker aanzien te geven. Broekman is gespecialiseerd in kunstwerken van textiel, maar vertaalde dat in de jaren negentig naar andere vormen van kunst. Zo ligt er een grote tegelvloer op de binnenplaats van Grote Beemd in Tilburg en een schoolspeelplaats Octopus in Diemen. Dit leidde weer tot verticale tegelwerken in Amsterdam-Zuidoost (twee exemplaren) en Amsterdam-West. Deze tegelwerken staan in groot contrast tot haar textielwerken. Die laatste zijn vol van kleur, terwijl deze drie tegelwerken alleen de tinten wit, grijs en zwart hebben. Voor het Gulden Winckelplantsoen wilde ze (voor wat betreft zicht) rust brengen in een kleurige omgeving. Van een afstand lijken de tegelwerken abstract, maar in dat abstracte werk met tegels van tien bij tien centimeter zitten minstens een koe en een fiets verstopt. Het werk is gesigneerd (BB). Bijzonderheid is dat de tegels gefabriceerd zijn bij de firma Winckelmans te Lomme, Frankrijk.

Constructie staal DIN 20 is een kunstwerk in Amsterdam-West. De schepping van kunstenaar André Volten staat aan de Wiltzanghlaan (bij huisnummer 60). Het werk is samengesteld uit H-profielen. Volten experimenteerde in de jaren zestig vaker met deze bouwonderdelen. Net als zijn Constructie H-Balk DIN 30, dat in Amsterdam-West nabij de Sloterplas staat, kent dit object alleen lijnen langs X-, Y- en Z-assen; diagonalen komen niet voor. Het verschil tussen beide sculpturen zit in de lengte van de gebruikte profielen. Constructie H-Balk DIN 30 geeft allerlei lengtes te zien, waarbij er slechts één H-profiel in kubusvorm is gebruikt. Constructie staal DIN 20 is geheel uit die kubusvormen opgebouwd. Er zijn dan drie varianten, staand, liggend en gedraaid. Het beeld leverde Volten de "Prix de la Critique voor monumentale kunst" op. Constructie staal DIN20 stamt uit 1965, al had het toen de titel Onze stad. Het was Voltens bijdrage aan de beeldententoonstelling ter viering van honderd jaar Vondelpark. Van Pablo Picasso stond daar toen Figure découpée, net als Wim T. Schippers’ Stoel. Het werk werd toen wel gezien als toegepaste kunst; het diende veelvuldig als klauterrek voor kinderen, net als de stoel van Schippers. De Hogere technische school aan de Wiltzanghlaan kocht het beeld aan. Het beeld overleefde het vertrek van de HTS, het gebouw biedt in 2018 onderdak aan een hostel, woonwerkstudio’s voor creatieven, restaurant en een galerie, een zogenaamde WOW.

Kostwinner, ook wel Drie generaties, is een artistiek kunstwerk, in Amsterdam-West. Het beeld van Constance Wibaut staat op een (afgesloten) binnenterrein tussen twee flats met portiekwoningen gebouwd aan de Granidastraat en de Gulden Winckelstraat. Het ooit doorlopende Leeuwendalerspad voert langs de opening aan de zuidzijde van het blok. In deze omgeving bouwde Woningbouwvereniging De Dageraad tussen 1947 en 1950 een blok laagbouwflats met portiekwoningen met binnentuin naar een ontwerp van Gerard Jan Rutgers. Het waren tijden van wederopbouw, maar hier was er sprake van nieuwbouw. De Dageraad won advies in bij professor Jan Bronner van de Rijksakademie van beeldende kunsten en hij adviseerde Constance Wibaut, zijn leerlinge. Zij kwam met een weergave van een stoer rechtopstaande afgebeelde man, die zijn rechterhand legt op de schouder van de grootmoeder. Aan de andere kant staat zijn dochter. Het beeld draagt een naar die tijd socialistische signatuur. In later tijden vond men het beeld gedateerd, de (functie van de) man wordt wel erg naar voren geschoven. In de jaren 40 en 50 en dus bij invulling van deze buurt was het gangbaar dat de man naar het werk ging en de vrouw thuisbleef. Bovendien was het de tijd, dat als een ongetrouwde vrouw in het huwelijksbootje stapte, ze moest stoppen met werken; het zogenaamde kostwinnersmodel. Rijksakademie op de kaart benoemde het in 2020 als "niet erg feministisch”. Vrijdag 2 juni 1950 werd het beeld onthuld door wethouder De Roos. Op 19 juni 1950 kwam architect Rutgers zijn eigen werk fotograferen en legde zo ook het beeld vast.

De Fontein Kolenkit is een fontein in Amsterdam Nieuw-West. De fontein werd geplaatst in het teken van de continue wijzigingen in dit deel van Amsterdam in de 21 eeuw. Daarbij werd en wordt er in de Kolenkitbuurt veel bebouwing gerenoveerd dan wel gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Met name de omgeving rondom de kruising Bos en Lommerplein/Bos en Lommerweg en Rijksweg 10 (ringweg) onderging een metamorfose. Als gevolg daarvan werd ook de openbare ruimte rondom de Opstandingskerk aangepast. Het was in de ogen van buurtbewoners een rommelige plek, die niet uitnodigde tot gezellig samenzijn. In overleg met die buurtbewoners werd die open ruimte aangepast en overzichtelijker gemaakt. Er kwamen banken en speelgelegenheden en ook een fontein. Op 31 mei 2023 werd het nieuwe naamloze pleintje geopend. Voor het fontein werd ontwerper Drazen Bokan ingeschakeld; hij was in Amsterdam bekend vanwege de Fontein Haarlemmerplein. Die heeft talloze met wisselende intervallen werkende bedriegertjes. De fontein bij de Kolenkit (bijnaam van de kerk) heeft het karakter van stromend water uit spuiters over steen.

Het GAK-gebouw is een voormalig kantoorgebouw aan het Bos en Lommerplantsoen in Amsterdam-West. Het werd gebouwd voor het Gemeenschappelijk Administratiekantoor (GAK), dat er in 1960 haar intrek nam, en het gebouw in 2005 weer verliet; het heet echter in de volksmond nog steeds naar haar eerste gebruiker. Een andere bijnaam “Het aquarium” kreeg het vanwege het warmteadsorberend groene glas. Overigens werd speciaal voor dit gebouw een deel van het Bos en Lommerplein opgeofferd; het kreeg in 1959 de naam Bos en Lommerplantsoen.

Figuren is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. In de jaren 1960-1963 werd aan de Krelis Louwenstraat 1 gebouwd aan een school voor de Vereniging Hendrick de Keijserschool. Het zou onderdak bieden aan de Uitgebreid Technisch Onderwijs; de school was een ontwerp van Arno Nicolaï. De Hendrick de Keijserschool uit De Pijp verliet, onder andere vanwege het lawaai van een naburige melkfabriek, zijn gebouw aan de 1e Jan Steenstraat 19 voor deze nieuwbouw. In die tijd gold de 1%-regeling; een procent van de bouwkosten moest uitgegeven worden aan kunstwerken. In dit geval maakte Lex Horn een betonreliëf, waarin hij mensen, planten en een wolkendek weergaf, aldus Buitenkunst Amsterdam en Rijksakademie op de kaart. Het reliëf werd geplaatst op een overstek in de voorgevel van de school. De school ging in juli 1963 over, maar werd pas in februari 1964 officieel geopend door Hans Grosheide, staatssecretaris van onderwijs, kunsten en wetenschappen. Het als school gebouwde pand werd rond 2008 omgevormd tot een broedplaats (van kunstenaars) in een bedrijfsverzamelgebouw. Op 28 april 2009 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard.

Tijgervrouwen of Tijgermoeders is een muurschildering van tien bij twaalf meter in Amsterdam Nieuw-West. Het is geplaatst op de hoek Ferdinand Huyckstraat en Wiltzanghlaan.