Kostwinner (Constance Wibaut)

De Gulden Winckelbuurt ligt in Amsterdam-West (tussen 1990 en 2010 Stadsdeel Bos en Lommer). De buurt ligt tussen de Admiraal de Ruijterweg, Bos en Lommerweg en Einsteinweg. De officiële benaming sinds 1 januari 2015 is Bosleeuw. De buurt is vernoemd naar het Gulden Winckelplantsoen. Bosleeuw komt van Bos en Lommer en het Leeuwendalerspad. De Gulden Winckelbuurt is gebouwd in de jaren dertig en veertig en de straten zijn vernoemd naar historische boeken en toneelstukken. De gesloten bouwblokken aan de Admiraal de Ruijterweg gaan in westelijke richting over in strokenbouw met open tuinen. De buurt ten noorden van de Bos en Lommerweg is wat ruimer gebouwd dan die aan de zuidkant. De straten zijn er breder en er is veel ruimte voor groen. De buurt is gebouwd in fasen. Halverwege de Tweede Wereldoorlog werd de bouw in 1942 stopgezet en de draad werd pas na de Bevrijding weer opgepakt. In 2015 verdween deze naam van de officiële kaarten. De buurten kregen vanwege de statistische verwerkingen nieuwe namen waarbij de Gulden Winckelbuurt in Bosleeuw een nieuwe naam kreeg.

Weefpatronen is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het werk bestaat uit de betegeling van een rioolgemaal en een gasverdeelstation op het Gulden Winckelplantsoen. Dat plein, er staat nauwelijks groen, werd vlak na de Tweede Wereldoorlog ingericht; begin 21e eeuw was het aan aanpassing toe vanwege stadsverdichting. De genoemde twee gebouwtjes kwamen in de middenberm te staan van het straatgedeelte van het plantsoen. Rond 2020 kreeg kunstenaar Barbara Broekman de opdracht deze gebouwtjes een leuker aanzien te geven. Broekman is gespecialiseerd in kunstwerken van textiel, maar vertaalde dat in de jaren negentig naar andere vormen van kunst. Zo ligt er een grote tegelvloer op de binnenplaats van Grote Beemd in Tilburg en een schoolspeelplaats Octopus in Diemen. Dit leidde weer tot verticale tegelwerken in Amsterdam-Zuidoost (twee exemplaren) en Amsterdam-West. Deze tegelwerken staan in groot contrast tot haar textielwerken. Die laatste zijn vol van kleur, terwijl deze drie tegelwerken alleen de tinten wit, grijs en zwart hebben. Voor het Gulden Winckelplantsoen wilde ze (voor wat betreft zicht) rust brengen in een kleurige omgeving. Van een afstand lijken de tegelwerken abstract, maar in dat abstracte werk met tegels van tien bij tien centimeter zitten minstens een koe en een fiets verstopt. Het werk is gesigneerd (BB). Bijzonderheid is dat de tegels gefabriceerd zijn bij de firma Winckelmans te Lomme, Frankrijk.

Les dames et la licorne (Nederlands: De dames en de eenhoorn) is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. In het begin van de 21e eeuw ging het Gulden Winckelplantsoen en omgeving flink op de schop. Eigenlijk kwam het erop neer dat alles veranderd werd behalve de oostelijke strook bebouwing. In de plaats van de overige bebouwing werd een nieuwbouwcomplex neergezet waaronder een parkeergarage en winkelruimten. Margot Berkman en Eline Janssens maakten voor de overdekte entree op maaiveldniveau een vloer en lieten die inclusief de wanden betegelen met de voor hun bekende afbeeldingen van bladeren, zwanen, herten en hazen (verdeeld over meerdere tegels). Ook de kleine vogels (één vogel op één tegel) ontbreken niet. Het kunstwerk bevindt zich onder het dak van de parkeergarage waarop tevens lange tijd een dagmarkt zou draaien. De beide kunstenaars ontwierpen voor die plek ook een hekwerk. Het kunstwerk meet (op de vloer) 16 bij 40 meter en is gemaakt van slijtvaste tegels.

Het Gulden Winckelplantsoen is een open ruimte in Amsterdam Oud-West.

Figuren is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. In de jaren 1960-1963 werd aan de Krelis Louwenstraat 1 gebouwd aan een school voor de Vereniging Hendrick de Keijserschool. Het zou onderdak bieden aan de Uitgebreid Technisch Onderwijs; de school was een ontwerp van Arno Nicolaï. De Hendrick de Keijserschool uit De Pijp verliet, onder andere vanwege het lawaai van een naburige melkfabriek, zijn gebouw aan de 1e Jan Steenstraat 19 voor deze nieuwbouw. In die tijd gold de 1%-regeling; een procent van de bouwkosten moest uitgegeven worden aan kunstwerken. In dit geval maakte Lex Horn een betonreliëf, waarin hij mensen, planten en een wolkendek weergaf, aldus Buitenkunst Amsterdam en Rijksakademie op de kaart. Het reliëf werd geplaatst op een overstek in de voorgevel van de school. De school ging in juli 1963 over, maar werd pas in februari 1964 officieel geopend door Hans Grosheide, staatssecretaris van onderwijs, kunsten en wetenschappen. Het als school gebouwde pand werd rond 2008 omgevormd tot een broedplaats (van kunstenaars) in een bedrijfsverzamelgebouw. Op 28 april 2009 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard.

De Sara Burgerhartstraat 5, Amsterdam is een gebouw in Amsterdam-West. In de periode na de tweede Wereldoorlog werd qua woningbouw vol ingezet op de uitvoer van het Algemeen Uitbreidingsplan van Cor van Eesteren. Woonwijken werden uit de grond gestampt en werden na enige jaren opgevolgd door de bouw van benodigde scholen. In de omgeving van de Sara Burgerhartstraat en Wiltzanghlaan werd een terreintje (plaatselijk bekend als Scholendriehoek) vrijgelaten voor scholen, eerst noodscholen maar snel gevolgd door stenen gebouwen. Er verscheen een kleuterschool, een lagere school en in 1959/1960 een ULO. De noodzaak voor een lagere school kwam in 1950. Men schatte in dat in het jaargang 1957/1958 onderdak geboden moest worden aan 110.000 leerlingen, een rigoureuze aanpassing van de schatting in 1948 (circa 75.000). Economische crisis en Tweede Wereldoorlog hielden daarvoor de bouw op, maar in 1950 vond Amsterdam de tijd rijp om weer zelf een school te bouwen; de laatst opgeleverde was de openluchtschool aan Stadionkade 113. Die school werd opgetrokken in de stijl van de Amsterdamse School, maar na de oorlog was er meer belangstelling voor licht en lucht. Dat hield onder meer in dat de klaslokalen groter werden om de kinderen meer ruimte te bieden voor zelfwerkzaamheid. De beoogd architect Jan Leupen van de Dienst der Publieke Werken en onderwijsinspecteur Piet Bakkum gingen in Zwitserland en Engeland kijken en kwamen met wat later bekend zou worden als H-school. In deze school was voor het eerst standaard een zaal ingebouwd voor uitvoeringen etc. Voor het overige waren de functies gescheiden. in die H-constructie was tevens plaats voor speelplaatsen en/of buitenles. De school werd op 14 april 1953 geopend met de naam Prinses Beatrixschool. Nog geen half jaar later kwam koningin Juliana der Nederlanden op werkbezoek. Ze zal niet geweten hebben dat de Prinses Julianaschool amper vijftig meter verder stond. Rond 1990 kreeg de school een nieuwe naam: Multatulischool (OBS Multatuli), de school staat in de buurt van de Multatuliweg en de Max Havelaarflats. In 2008 werd het gebouw door gemeente Amsterdam geplaatst in de Top 100 Jonge Monumenten, een lijst van na-oorlogse gebouwen die geschikt waren voor benoeming tot rijksmonument of gemeentelijk monument. Op 10 februari 2009 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard. Opvallend is dat aan de school een elektriciteitshuisje is gekoppeld; tussen hoofdgebouw en huisje zijn grof betonnen balken te zien. Er is ter plekke niet alleen werk te zien van Leupen, maar ook werk van een veel bekendere architect. Aldo van Eyck ontwierp de zandbak op het terrein.

Sara Burgerhartstraat 1-3, Amsterdam is een gebouw in Amsterdam-West. In de periode na de Tweede Wereldoorlog werd qua woningbouw vol ingezet op de uitvoer van het Algemeen Uitbreidingsplan van Cor van Eesteren. Woonwijken werden uit de grond gestampt en werden na enige jaren gevolgd door de bouw van benodigde scholen. In de omgeving van de Sara Burgerhartstraat en Wiltzanghlaan werd een terreintje (plaatselijk bekend als Scholendriehoek) vrijgelaten voor scholen, eerst noodscholen maar snel gevolgd door stenen gebouwen. Er verscheen een kleuterschool, een lagere school en in 1959/1960 een ULO, de eerste naoorlogse ULO van Amsterdam. Het ontwerp kwam van de Dienst der Publieke Werken met architecte Manon Peyrot. Zij kwam met een U-vormig stenen schoolgebouw met tussen beide poten een loopbrug van staal en glas. De onderdelen kenden elk hun eigen gebruik. Het gebouw lijkt een variant op de eerder gebouwde H-scholen van Jan Leupen en Cornelis van der Wilk, eveneens van Publieke Werken. De begane grond was ontworpen voor alles om het onderwijs heen; fietsenstalling, kleedlokalen en garderobes vulden de begane grond. Leslokalen en gymnastieklokaal en toneelzaal lagen op eerste en twee verdiepingen. Opvallend zijn de grote glaspartijen voor het binnenlaten van daglicht. De school werd midden in het leerseizoen geopend op 4 februari 1960. Voor de financiering had de gemeente een lening afgesloten van een miljoen gulden bij de verzekeringsmaatschappij Groot-Noordhollandsche van 1845. De school stond enige tijd na opening bekend als de Daniël Goedkoopschool, eigenaardig want de Daniël Goedkoopstraat was sinds 1953 al een straat in Amsterdam-Oost. In 2008 werd het gebouw door gemeente Amsterdam geplaatst in de Top 100 Jonge Monumenten, een lijst van naoorlogse gebouwen die geschikt waren voor benoeming tot rijksmonument of gemeentelijk monument. Op 25 juni 2019 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard, mede op basis van het oeuvre van een van de weinige vrouwelijke architecten van de Publieke Werken. Sinds 2103 is er Stichting Witboek (dan ook eigenaar) gevestigd voor sociale, culturele en educatieve activiteiten voor buurtbewoners.

De Leeuwendalerswegbrug (brug 123P) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-West. De brug is een stelsel van viaducten; Amsterdam duidt viaducten meestal als bruggen aan. De viaducten, geheel van beton, zijn gelegen in de Ringweg Amsterdam. Ze zijn vernoemd naar de ondergelegen Leeuwendalersweg.

De Krelis Louwenstraat 4 is een gebouw in Amsterdam-West. In de periode na de tweede Wereldoorlog werd qua woningbouw vol ingezet op de uitvoer van het Algemeen Uitbreidingsplan van Cor van Eesteren. Woonwijken werden uit de grond gestampt en werden na enige jaren opgevolgd door de bouw van benodigde scholen. In de omgeving van de Sara Burgerhartstraat en Wiltzanghlaan werd een terreintje (plaatselijk bekend als Scholendriehoek) vrijgelaten voor scholen, eerst noodscholen maar snel gevolgd door stenen gebouwen. Er verscheen een kleuterschool, een lagere school en in 1959/1960 een ULO. De noodzaak voor een lagere school kwam in 1950. Men schatte in dat in het jaargang 1957/1958 onderdak geboden moest worden aan 110.000 leerlingen, een rigoureuze aanpassing van de schatting in 1948 (circa 75.000). Economische crisis en Tweede Wereldoorlog hielden daarvoor de bouw op, maar in 1950 vond Amsterdam de tijd rijp om weer zelf een school te bouwen. Gekoppeld aan de lagere school werd een kleuterschool neergezet in de punt van Krelis Louwenstraat en Sara Burgerhartstraat; de hoofdingang zat de eerste. Architect van de kleuterschool was Kees van der Wilk, collega van Jan Leupen (architect lagere school) bij de Dienst der Publieke Werken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de architectuur van de gebouwen overeenkomsten vertonen. Van de Wilk en Leupen hanteerden grote raampartijen om “licht en lucht” in de scholen te krijgen. Daarbij werd steevast een open plek in de buurt aangehouden om wanneer wenselijk les in de open lucht te kunnen geven. In 2008 werd het gebouw door gemeente Amsterdam geplaatst in de Top 100 Jonge Monumenten, een lijst van na-oorlogse gebouwen die geschikt waren voor benoeming tot rijksmonument of gemeentelijk monument. Op 10 februari 2009 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard net als het hoofdgebouw Sara Burgerhartstraat 5. Op het speelterrein staat in de vorm van een duikelrek al jarenlang een speelattribuut van collega-architect Aldo van Eyck, toen ook werkzaam bij Publieke Werken.

Sara Burgerhartstraat is een straat in Amsterdam-West, wijk Landlust.

De dames en de muze is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het is een creatie van Berkman en Janssens bestaande uit Margot Berkman en Eline Janssens, destijds een kunstenaarsduo (2000-2010) vormend. Ze betegelden de landhoofden en brugpijlers van de Leeuwendalerswegbrug. Er was een oppervlak van 500 m² te betegelen. Het bestaat uit twee delen. De landhoofden kregen afbeeldingen van paradijsvogels (aldus Berkman) en hazen, die laatsten komen vaker in het werk voor van de kunstenaars. Ze worden omringd door een flink aantal goudkleurige en blauwe mussen (het duo noemt duizenden). De tussen de landhoofden staande brugpijlers werden eveneens opgevrolijkt door tegelwerk; in dit geval een weergave van oosterse versiermotieven. In 2007 werd een soortgelijk werk onder de titel Bloemenzee aangebracht in de Rijswijkstraatbrug, die net als de Leeuwendalerswegbrug in de Rijksweg 10 ligt.

Bos en Lommer, in de 21e eeuw in de volksmond ook wel Bolo, is een wijk in Amsterdam-West. Het was van 1990 tot 2010 een stadsdeel van de gemeente Amsterdam in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Per 1 mei 2010 is het stadsdeel opgegaan in het nieuwe stadsdeel West. De wijk wordt aan de noordzijde begrensd door de Haarlemmerweg en aan de zuidzijde door de Jan van Galenstraat. De oostelijke begrenzing wordt gevormd door het Westelijk Marktkanaal, de westelijke begrenzing vormt de Ringspoorbaan. De Einsteinweg, onderdeel van de Ringweg-West (A10), doorsnijdt de wijk. Bos en Lommer telt één park, het Erasmuspark, de eerste 4 hectare aangelegd met een toegangsbrug vanaf de Jan van Galenstraat in 1927 en in de jaren zestig en in de jaren negentig na een grote opknapbeurt definitief ingericht.