De Landbouw (Utrecht)

Biltstraat 62A-68Bis is het adres van een monumentaal woonwinkelpand in de Nederlandse stad Utrecht. Het pand is in 1939 aan de Biltstraat gebouwd naar ontwerp van de architect Albert Jan Feberwee. Aan de bouw gingen grote discussies in de gemeenteraad vooraf. De realisatie betekende de eerste flat of stapelwoning in Utrecht. De aanbesteding uit 1939 beschrijft de bouw van vier winkelhuizen en twaalf woningen. Het gebouw heeft op de begane grond winkelruimtes. Daarboven bevinden zich vier woonverdiepingen met balkons en ijzeren hekwerken. De gevels zijn vormgegeven in gele of geglazuurde baksteen en beton waarbij de vensterpartijen voorzien zijn van ijzeren rechthoekige kozijnen. Het dak bestaat uit een schilddak in overstek met dakkapellen. Aan de achterzijde van het bouwwerk bevindt zich een uitgebouwde glazen liftkoker. De bouwstijl van het gebouw wordt gekarakteriseerd als verwant aan de Nieuwe Haagse School met expressionistische kenmerken. Het gebouw werd in 2001 aangewezen als rijksmonument.

Biltstraat 60/60bis-Obrechtstraat 2/2bis is een gemeentelijk monument in Utrecht. Het pand werd in 1905 gebouwd en vormt een architectonisch geheel met het pand Obrechtstraat 2/2bis. Het kwam in de plaats van een ouder huis, dat samen met de naastgelegen panden rond 1900 werd gesloopt. Het is gebouwd in de stijl van de jugendstil, die in Utrecht niet veel voorkomt. Het gebouw staat op de hoek van de Biltstraat en de Obrechtstraat. De begane grond en kelder waren oorspronkelijk ingericht als slagerij en slagerswoning. De eerste eigenaar was de slager Hoogland, wiens zoon Herman Hoogland de eerste Nederlandse wereldkampioen dammen werd in 1912. Hij werd vervolgens bij zijn huis in de Biltstraat gehuldigd. Hoogland nam de slagerij over van zijn vader en werkte er zelf tot 1926, waarna hij de zaak verkocht en Slagerij van Diepen zich er vestigde. Nadat die in 1967 zijn winkel sloot, kreeg het winkelpand diverse andere bestemmingen, zoals snackbar en makelaarskantoor. De hogere verdiepingen hebben altijd een woonfunctie gehad. In de jaren 2000 is het pand gerestaureerd. Tegenwoordig is op de begane grond een vestiging van Bagels & Beans. Naast het pand staat nog een karakteristieke hoge Hollandse iep, die in 1901 is geplant. Deze iep staat op de gemeentelijke bomenlijst.

De Kapelstraat is een straat in de Nederlandse stad Utrecht in de buurt Wittevrouwen. De straat loopt vanaf de Biltstraat tot aan de Kleine Singel en Blauwkapelseweg waar hij in overgaat. De lengte van deze straat is ongeveer 300 meter. De Kapelstraat is het eerste deel van de oorspronkelijke weg van Utrecht naar Het Gooi met de naam Kapelseweg. Deze liep van de Biltstraat, naar het toenmalige plaatsje Blauwkapel dat zijn naam te danken heeft aan het kapelletje uit 1451 met een blauw plafond. Toen rond 1860 de nieuwbouw van de buurt Wittevrouwen een aanvang nam, kreeg het verkeer richting Hilversum door de Kleinesingel een directe aansluiting op de Wittevrouwensingel. Op de Kapelstraat komen vier straten uit te weten de Bouwstraat, Frederikastraat, Staalstraat en Leistraat. De straat bevat zowel eengezinswoningen alsook boven- en benedenwoningen. De straat ligt midden in een typisch laatnegentiende-eeuwse arbeidersbuurt, waar veel kleinschalige bedrijfjes en winkels onderdak vonden. Net als in heel Wittevrouwen worden de huisjes gerenoveerd nadat de straat in de jaren 70 in verval was geraakt. Christiaan Kramm ontwierp in de 19e eeuw het inmiddels verdwenen landhuis Rusthof in de straat en woonde er tussen 1828 en 1875. Tijdens de oorlog in de nacht van 22 op 23 juni 1943 zijn brokstukken van de Lancaster ED928-B naar beneden gevallen op de woonhuizen van de Kapelstraat nummer 47-49. In de straat stond een brandspuithuisje maar of de brandweer nog iets heeft kunnen betekenen, vertellen de annalen niet. Bij de ramp zijn een jongetje van vier jaar oud en vijf van de zeven bemanningsleden van het neergeschoten Britse vliegtuig om het leven gekomen. Aan het pand Kapelstraat 47 hangt een informatiebord wat nog herinnerd aan de neergestorte bommenwerper.

De Stevensfundatie was een hofje in Utrecht. Slechts enkele woningen zijn bewaard gebleven waardoor het niet meer als hofje herkenbaar is. Gerardus Hendrikus Stevens bepaalde bij testament van 18 juni 1853 dat een deel van zijn nalatenschap zou moeten worden aangewend voor de oprichting van vrijwoningen voor protestantse ambachtslieden. Na zijn dood kochten de beheerders van de Stevensfundatie een stuk grond van het Heilige Kruisgasthuis aan tussen de Kruissteeg (vanaf 1869 Kruisstraat), de Biltstraat, de Stadsbuitengracht en de Gasthuisstraat, waar zich de Breyerskameren bevinden. In 1860 werden op dit terrein 50 woningen gebouwd op een binnentuin. De architect S.A. van Lunteren kwam uit een familie van tuinders. Het hofje werd volgens die tijd moderne hygiënische maatstaven gebouwd. Tijdens een uitbraak van cholera in de Gasthuisstraat viel in de Stevensfundatie slechts één dode. De bepaling dat de huizen bedoeld waren voor mannelijke ambachtslieden werd strikt nageleefd: als een man overleed, moesten zijn vrouw en kinderen het hofje verlaten terwijl een man die weduwnaar werd mocht blijven. De regels zijn in de jaren 30 versoepeld. Door de komst van de Rijkshogereburgerschool in 1866 en concertgebouw Tivoli in 1871 was de Kruisstraat een drukke straat geworden en de gemeente wilde de straat verbreden. Plannen hiertoe werden in 1935 ingetrokken maar in 1955 alsnog uitgevoerd. Hierdoor moest de Stevensfundatie terrein inleveren: één fundatiewoning werd afgebroken en het voorterrein verkleind. Het ijzeren hek werd vervangen door een laag muurtje. Het gebouw Tivoli werd in 1955 afgebroken en de gemeente was van plan een nieuw cultuurcentrum te bouwen op de plaats van de Stevensfundatie. De fundatie (stichting) vroeg hiervoor 500.000 gulden en in 1959 werd de gemeente eigenaar. De fundatie bouwde vervangende woningen in Zuilen. Inmiddels waren de plannen van de gemeente weer gewijzigd en werd het terrein niet aangewend voor Tivoli. Het hofje werd bewoond door studenten en oorspronkelijke bewoners. Ondanks protesten werd in 1968 begonnen met de sloop van het merendeel van het hofje, dat plaats maakte voor een parkeerplaats. In 1986 werden hier een parkeergarage en etagewoningen gebouwd. De stichting Stevensfundatie verkocht in 1988 haar woningen in Zuilen maar bleef bestaan en keert incidenteel uitkeringen uit. Een tweetal waterpompen van de Stevensfundatie zijn hergebruikt en vormen naast de Jacobikerk een rijksmonumentale waterpomp.

De Gasthuisstraat is een straat in de Nederlandse stad Utrecht in de wijk Buiten Wittevrouwen. De Gasthuisstraat loopt van de Biltstraat tot de Wittevrouwensingel. Een zijstraat van de Gasthuisstraat is het Steven Buitendiekplein. Dit plein is gebouwd na de sloop van de Stevensfundatie.

De Breyerskameren is een rijksmonument bestaande uit serie vrijwoningen in Buiten Wittevrouwen in Utrecht. Het oudste deel is het blok op de hoek van de Wittevrouwensingel en Gasthuisstraat, dat in de eerste helft van de 17de eeuw werd gebouwd als hofje van acht rug-aan-rug-woningen. Dankzij burgemeester Johan Breyer werd een tweede, losstaand deel met tien woningen bijgebouwd. Zijn testament gaf het beheer van de achttien kameren na Breyers overlijden in 1749 in handen van de diaconie van de Nederduits hervormde kerk. Het pleintje tussen de twee delen, waar zich de waterpomp bevond, werd rond 1910 bebouwd, waardoor een aaneengesloten complex ontstond van 22 woningen. In 1962 werden de woningen verkocht aan de gemeente, die de woningen beschikbaar stelde aan kunstenaars. Bij de restauratie in 1975 werd het gebouw uit 1910 gesloopt en twee nieuwe woningen in oude stijl gebouwd, die geen rijksmonument zijn. Zes woningen uit het oudste deel werden samengevoegd tot drie, waardoor het complex thans zeventien woningen omvat. De oorspronkelijke trapgevel aan de Wittevrouwensingel werd niet als zodanig hersteld. Het complex is nu in eigendom van coöperatie Mitros. Op de gevelsteen staat geschreven: DEWEL ED . GESTRENGE . HEER EN MrJOHAN . BREYER RAAD . INDE . VROEDSCHAP . BURGEMEESTER EN . HOOFDSCHOUT . DER . STAD . UTRECHT ENZ . ENZ . OVERLEDEN . D . XXIII . MAART . MDCCXLIX MAAKTE DEZE ACHTIEN . KAMEREN BY . UITERSTEN . WILLE AAN . DE . DIACONY DER . NEDERDUITSCHE . HERVORMDE . KERK TOT . VRYE . WONINGEN VOOR . ARME . BEDEELDE . LEDEMATEN

Het pand Kapelstraat 103 in de Nederlandse stad Utrecht is een vroeg-20e-eeuws gebouw. Dit in de woonwijk Wittevrouwen gelegen pand was oorspronkelijk bedoeld als kerkgebouw. Het kreeg echter al snel na ingebruikname een andere bestemming. Bekendheid verwierf het vooral vanwege de radiatorenfabriek die er vele jaren in was gevestigd. Informeel wordt het gebouw De Oude Tabaksdoos genoemd, vermoedelijk vanwege de op een ouderwetse tabaksdoos gelijkende vormgeving.

O.Z.E.B.I., ook wel Ozebi, was in de 20e eeuw een zwem- en badgelegenheid in de Nederlandse stad Utrecht. De gelegenheid werd rond 1918 in de wijk Wittevrouwen aan het begin van de Biltstraat gebouwd naar ontwerp van J. Ingenohl. Deze architect ontwierp al eerder in Amsterdam een soortgelijk bouwwerk. De naam O.Z.E.B.I. ontstond als acroniem voor eerste Overdekte Zwem- en Bad-Inrichting. Hoewel al iets eerder in gebruik, werd op 17 maart 1919 O.Z.E.B.I. geopend. Het bouwwerk werd vanwege diens teruggetrokken ligging langs de rooilijn van de Biltstraat aan de buitenzijde sober uitgevoerd. Het interieur werd rijkelijker toebedeeld. Binnen het gebouw bevonden zich onder andere een grote hal met zwembassin, een badhuis en een pierenbad. Onder meer de waterpoloërs van UZC vonden er al in de beginperiode onderdak en het bood plaats aan zwemlessen en zwemwedstrijden. In 1962 besloot de gemeente Utrecht om het hele gebouw over te nemen van de NV O.Z.E.B.I. In november 1985 werd besloten om O.Z.E.B.I. wegens te hoge exploitatiekosten te sluiten. De stichting Comité Houdt Ozebi Open protesteerde daartegen met een 19 uren durende marathon. Na de definitieve sluiting in 1987 werd O.Z.E.B.I. verbouwd. Het kreeg een nieuwe bestemming als snooker- en poolcentrum onder dezelfde naam. Het werd op 16 maart 1990 heropend door wethouder Pot. Het gebouw is een gemeentelijk monument en het oorspronkelijke interieur is nog vrij gaaf.

De Goedestraat is een straat in de buurt Wittevrouwen in de Nederlandse stad Utrecht. De circa één kilometer lange straat loopt van de Biltstraat richting het noorden tot aan de Griftkade aan de Biltsche Grift. De Goedestraat kruist de Fredrikastraat, Bouwstraat, Gildstraat, Zandhofsestraat, Griftstraat, Klaverstraat, Bollenhofsestraat en de Grasstraat. In de straat bevinden zich voornamelijk woonhuizen. De Goedestraat 14A-36K bestaat uit 30 woningen die gezamenlijk een gemeentelijk monument vormen. Dit Goedehofje betreft een hofje uit 1854 en is voor protestantse bewoners gesticht door de Vereeniging tot Verhuring van Woningen aan de Arbeidende Klasse. De Goedestraat bestond al voor deze stichting en was toen een landweg door hoofdzakelijk agrarisch gebied. Met de bouw van het hofje kwamen er nieuwe woningen en gaandeweg werd meer grond langs de straat verruild voor huizenbouw. Tot 1889 werd de straat overigens de Goedesteeg genoemd.Enkele ondernemers vestigden zich ook in de Goedestraat. Een voorbeeld zijn de panden aan de Biltstraat 74/ Goedestraat 2 en 4. Hier bevond zich vanaf 1908 een van de oudste garages van Utrecht; tegeltableau's in de gevels aan de Goedestraat herinneren er nog aan.Tijdens de Tweede Wereldoorlog, juni 1943, werden de Goedestraat en directe omgeving getroffen door een neergeschoten Engelse Lancaster-bommenwerper. Er vielen hierdoor in totaal 10 doden waaronder 5 van de 7 bemanningsleden van de bommenwerper. Tal van huizen raakten beschadigd.Achter de bebouwing aan de oostzijde van de straat ligt de openbare binnentuin Bikkershof.

De Kleinesingel, ook gespeld als Kleine Singel, is een straat in de Nederlandse stad Utrecht in de wijk de Wittevrouwen, die loopt van de Wittevrouwensingel tot de Kapelstraat, Gildstraat en de Blauwkapelseweg waar hij in over gaat. Zijstraten van de Kleinesingel zijn de Grifthoek en het Marmerplein. Deze straten zijn door de stedenbouwkundige ontwikkelingen van na het jaar 2000 ontstaan, daarvoor kende de Kleinesingel geen zijstraten. De Kleinesingel dankt zijn naam aan de gelijknamige in 1933 gedempte waterloop tussen de Stadsbuitengracht en de Oostveense Vaart, die zich bevond ter hoogte van de huidige Kapelstraat en Blauwkapelseweg.Vroeger stond aan de Kleinesingel de Gemeentelijke Gasfabriek. Nadat deze was afgebroken bleek de bodem zo verontreinigd dat ze niet gesaneerd kon worden. De vervuiling is ter plaatse vastgelegd door er een enorme diepwand omheen te plaatsen. Een diepwand is een gewapend betonnen damwand, die volgens een bepaalde procedure in de grond is gemaakt. De wand heeft een zeer lange levensduur. De grond binnen de wand wordt continu als een polder bemalen, daardoor kan geen lekkage (van eventueel gif) naar buiten ontstaan. Op het afgedekte vervuilde gebied is het Griftpark aangelegd. Hier komen veel stadsbewoners om te recreëren. Behalve de Gemeentelijke gasfabriek was op de hoek van de Wittevrouwensingel en de Kleinesingel ook de Gemeentelijke Sociale Dienst gevestigd. Het Bureau en Wijkgebouw van de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst werd al in 1931 gesloopt om de straat te kunnen verbreden. Vroeger waren er aan deze straat ook tal van winkels en een benzinestation gevestigd. Ter hoogte van waar nu het Marmerplein is had een hoefsmid zijn werkplaats. N.V. Takken's Brandstoffenhandel had achter zijn pand een groot terrein met een enorme bergen steenkool liggen die bestemd was om als huisbrandstof te worden verkocht.Van de Kleinesingel kan gezegd worden dat het stedelijk karakter totaal is gewijzigd. De meeste oude bebouwing is afgebroken en vervangen door nieuwbouw, ook wat is gebleven is sterk veranderd.

De Wittevrouwensingel is een straat die in de Nederlandse stad Utrecht langs het noordoostelijke deel van de Stadsbuitengracht of singel loopt, van de Maliesingel in het zuiden (bij het kruispunt met de Nachtegaalstraat, de Lucasbrug en daarachter de Nobelstraat) tot de Vaaltbrug in het noorden, waarna de straat overgaat in de Weerdsingel Oostzijde. Evenals de wijk Wittevrouwen, waarvan de singel de westgrens vormt, is de Wittevrouwensingel genoemd naar de voormalige Wittevrouwenpoort, een van de poorten van de oude stad en op zijn beurt genoemd naar het Wittevrouwenklooster. Een restant van deze poort is de Wittevrouwenbrug over de singel, die de Biltstraat (een verkeersweg die al sinds de Middeleeuwen de stad ontsluit) verbindt met de Wittevrouwenstraat. Naast het kruispunt met de Nachtegaalstraat is dit het belangrijkste kruispunt van de Wittevrouwensingel. Andere zijstraten van de Wittevrouwensingel zijn de Kruisstraat, Gasthuisstraat, Sint Janshovenstraat, Kleine Singel en het Hooghiemstraplein. Aan de Wittevrouwensingel staan een aantal monumentale panden zoals de Breyerskameren en het voormalige kantoor van verzekeringsmaatschappij Nationale Nederlanden aan de Wittevrouwensingel 1, gebouwd in 1930 naar ontwerp van Adolf Daniël Nicolaas van Gendt en Hendrik Petrus Berlage, thans in gebruik als advocatenkantoor

De Bouwsteen (in de volksmond ook vaak Bouwstraatschool genoemd) was een Nederlands Hervormde Gemeente School voor uitgebreid lager onderwijs (ULO), gevestigd aan de Bouwstraat 53-55 in de Utrechtse buurt Wittevrouwen . Er zat een dependance op ongeveer 400 meter van deze school, aan de Poortstraat 73. Later werd daar ook een mulo gevestigd. De school werd in 1914 gesticht, maar het gebouw bestond al langer. Het was voorheen een wijkgebouw dat eigendom was van mejuffrouw Grothe. Zij bood in 1910 de regenten aan het gebouw van haar te kopen. Indien zij er dan een diaconieschool van zouden maken, zou ze de koopsom aan hen teruggeven.De school had een christelijke identiteit, en was daarom nauw verbonden met de Nieuwe Kerk in de Bollenhofsestraat te Utrecht. De school werd in 1984 gesloten. In het gebouw is nu een theater gevestigd onder de naam Zimihc, die de school praktisch geheel in de oude staat heeft gelaten op de gymzaal na. Deze is omgebouwd tot theaterzaal. De vroegere kleuterschool achter de lagere school is nu een kindercrèche.