Maarsbergerbrug

De Drift is een gracht en straat in de binnenstad van de Nederlandse stad Utrecht. Ze sluit aan op de Kromme Nieuwegracht in het zuiden en heeft haar vervolg in de Plompetorengracht in het noorden. Vandaag de dag wordt ze doorsneden door de doorlopende weg/busbaan over het Janskerkhof en de Nobelstraat; vroeger was de Drift als verkeersader echter van meer betekenis. De benaming drift staat oorspronkelijk voor een weg waarlangs de boeren hun vee naar Utrecht dreven. De gracht werd tussen 1390 en 1393 samen met de Nieuwegracht, de Kromme Nieuwegracht en de Plompetorengracht gerealiseerd, waarschijnlijk om de ontwatering van het gebied te verbeteren als voorbereiding op de aanleg van de bebouwing. Het tracé van de Drift liep langs de immuniteit van Sint-Jan. De erven van de claustrale huizen strekten zich uit tot aan de gracht. Net als de Kromme Nieuwegracht heeft de Drift daardoor aan de westzijde geen straat. De huizen zijn er bereikbaar door middel van zeven particuliere bruggen over de gracht. Bovendien zijn er langs de Drift geen werven voor de werfkelders. Er zijn vier openbare bruggen: de Jansdambrug bij de overgang van de Kromme Nieuwegracht naar de Drift, de Stammetsbrug ter hoogte van de Nobelstraat, de Maarsbergerbrug aan de noordzijde van het Janskerkhof en de Driftbrug bij de overgang van de Drift naar de Plompetorengracht ter hoogte van de Wittevrouwenstraat. Aan de Drift liggen verscheidene monumentale panden. Het oudste daarvan, Huis Renesse, heeft een façade die niet ouder is dan de achttiende eeuw, al gaan de oudste delen van het gebouw terug tot in de late Middeleeuwen. Een deel van de overige gevels is negentiende-eeuws en in classicistische stijl gebouwd, een aantal andere gevels zijn neogotisch en twintigste-eeuws. In 1807 bracht koning Lodewijk Napoleon Bonaparte zijn residentie van Den Haag over naar Utrecht en kocht een aantal panden aan aan de Drift en Wittevrouwenstraat die hij tot een paleis liet verbouwen. Hij gebruikte het nieuwe complex maar kortstondig als zijn verblijfplaats, maar in 1811 kreeg het nog wel een bezoek van keizer Napoleon Bonaparte. De Drift biedt plaats aan verscheidene gebouwen van de Universiteit Utrecht, van de Faculteit Geesteswetenschappen (Letterenstudies) en de Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie (Rechtsgeleerdheid). Ook is de sociëteit Hestia van UVSV/NVVSU hier gevestigd. Aan de gracht staan gietijzeren gaslantaarns uit 1857. Na de aanleg van het elektriciteitsnet verdwenen in eerste instantie deze lantaarns. Met de grootschalige restauraties vanaf 1948 van de Utrechtse werven en werfkelders, werd besloten de oude opgeslagen lantaarnpalen weer terug aan te brengen. De lampenkap werd aangepast naar ontwerp van Pyke Koch. De plaatsing was wel problematisch aangezien de lantaarnpalen wegens ruimtegebrek op de muur dienden te komen, die echter te smal is voor de lantaarnvoet. De oplossing werd gevonden in het aanbrengen van een console onder de lantaarnvoet. Al vroeg ontwikkelde zich tevens het idee deze te gebruiken als een soort openbaar kunstbezit door de console aan de grachtzijde van beeldhouwwerk te voorzien. Op de gebeeldhouwde lantaarnconsoles aan deze gracht worden onder meer de zeven hoofdzonden uitgebeeld. In 2010 werd bekend dat de Universiteit plannen heeft voor een grootschalige verbouwing van de Drift 4, 6 en 8.

De Stammetsbrug is een rijksmonumentale boogbrug in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. De brug overspant de Drift. Deze gracht is aan het eind van de 14e eeuw aangelegd. Een eerste versie van de brug dateert ook uit de 14e eeuw. De Stammetsbrug in de huidige vorm is een brug uit 1889 die is vervaardigd uit metselwerk en aan weerszijden is voorzien van smeedijzeren balustrades op de brug. Aan de brug grenzen nog werfloze werfkelders. De Nobelstraat gaat op de brug over in het Janskerkhof. Diverse tramlijnen reden rond 1935 over de Stammetsbrug. De trams zijn vandaag de dag hier verdwenen en in plaats daarvan rijdt er druk busverkeer op de Binnenstadsas. De Utrechtse kunstenaar en documentalist Anthony Grolman wijdde aan het eind van de 19e eeuw enkele werken aan de Stammetsbrug voor en na de vernieuwing. Hij spreekt daarin over de Stammetjes-Brug.

Placet Hic Requiescere Musis is het sociëteitsgebouw van het Utrechtsch Studenten Corps in Utrecht. Het gebouw wordt meestal aangeduid met 'PHRM', 'de kroeg' of 'het Gele Kasteel'. Het gebouw werd in 1898 ontworpen door de architect August Heinrich Zinsmeister en in 1900 gebouwd aan het Janskerkhof. Placet Hic Requiescere Musis betekent in het Latijn "het behaagt de Muzen hier te rusten". Diverse schilders hebben zich door dit gebouw laten inspireren; de Utrechtse kunstenaar Jeroen Hermkens maakte drie litho's met dit gebouw in de hoofdrol. Sociëteit PHRM vertoont zowel qua indeling als in de strakke vormgeving sterke overeenkomsten met de Beurs van Berlage. Daarnaast zijn er stilistische invloeden uit de jugendstil te herkennen, door de materiaalkeuze en het lichte kleurgebruik.

De Jansdambrug is een openbare brug in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. De brug overspant de Drift die eronder overgaat in de Kromme Nieuwegracht. Ze is uitgevoerd als een boogbrug met een enkelvoudige overspanning waarbij het water eronder een vrijwel haakse bocht maakt. Als bouwmateriaal is baksteen en natuursteen toegepast. Op de brug staan ijzeren balustrades. In de landhoofden bevinden zich een of meer brugkelders. Aangrenzend liggen werfkelders zonder werf. In een sluitsteen van de brug staat het jaartal 1920 maar al op stadsplattegronden uit het derde kwart van de 16e eeuw staat hier een brugverbinding aangegeven. De grachtaanleg dateert uit het eind van de 14e eeuw. Rond die tijd werd het gebied direct ten westen en ten zuiden van de brug gevormd door de immuniteiten van Sint-Jan, Sint-Pieter en die van de Dom. Na de Reformatie (circa 1580) zijn de immuniteiten opgeheven. Vanuit het westen loopt de Jansdam aan op de brug. Deze straatnaam houdt verband met grootschalige ingrepen in de Utrechtse waterhuishouding nog voor de grachtaanleg. Hierin werd onder meer op deze locatie bij de Janskerk een dam in de Rijn gebouwd (zie ook het artikel Oudelle). De Jansdam is tussen 1570 en 1670 een openbare straat geworden. Ook is omstreeks 1664 de Keistraat als nieuwe, openbare straat aangelegd vanaf de brug naar het zuiden. In 1967 is de Jansdambrug aangewezen als rijksmonument.

Deze circa 150 meter lange straat vormt een verbinding tussen het Janskerkhof en de Voorstraat in Utrecht. De Boothstraat is in 1659 aangelegd. Voorheen lag in dit gebied de immuniteit van de nabijgelegen Janskerk. Op Boothstraat 6 na, zijn alle bestaande huizen in de Boothstraat gebouwd na de aanleg van de straat. Boothstraat 6 is van oorsprong een claustraal huis, voor het eerst vermeld in 1424. In 1658 kocht de Utrechtse oud-burgemeester Cornelis Booth huis en grond. Vervolgens liet hij het huis verbouwen en werd de straat aangelegd. Van 1854 tot 1903 woonde de predikant en dichter Nicolaas Beets in het huis. In de 20e eeuw werd er het Willem Pompe Instituut gevestigd, het gebouw van de afdeling strafrecht van de Universiteit Utrecht. De Sociëteit van Navigators studentenvereniging Utrecht is gevestigd in de Boothstraat op nummer 10. Vandaag de dag bevinden zich in de Boothstraat diverse monumentale bouwwerken waaronder een aantal rijksmonumenten.

De Jansdam is een straat in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. Ze is zo'n 60 meter lang en loopt oost-west vanaf de Jansdambrug, die de Drift met de Kromme Nieuwegracht overspant, naar de Korte Janstraat. Ook wordt onder de noemer Jansdam een verdwenen dam in de rivier de Rijn aangeduid ter hoogte van de Jansdambrug.

Kinepolis Utrecht City, voorheen Wolff City, is een bioscoop in Utrecht. Het gebouw, op de hoek van de Drift en Voorstraat, werd na een grootschalige verbouwing ter huisvesting van deze bioscoop geopend op 18 januari 1936. De architecten N. Andriessen en J. van der Weele verzorgden het ontwerp in de stijl van de nieuwe zakelijkheid/het nieuwe bouwen. Kenmerkend waren de golvende geometrische belijning en het gebruik van gestucte buitenwanden in een zachte pasteltint of gebroken wit. In deze jaren wilde een exploitant dat zijn bioscoop allure en luxe uitstraalde. De hoofdfilm tijdens de opening was de operettefilm van Ralph Benatzky, "Im weißen Rößl" van Karel Lamač met als sterren Christl Mardayn, Hermann Thimig en Theo Lingen. Het gebouw was oorspronkelijk het voormalige feestgebouw De Plompetoren waarin in 1925 via een ingrijpende verbouwing van buiten en restyling van binnen een vertoningszaal met meer dan 700 zitplaatsen in oorspronkelijk negen rangen gerealiseerd werd. De oorspronkelijke prijzen liepen op van dertig cent tot één gulden. Vooraan in de zaal was het het goedkoopst en naar achteren werd het wat duurder, oplopend van parterre naar parket, stalles, fauteuil en zaalloge. Als bioscoop werden er lang de grote films en ook een aantal premières vertoond. In 1978 werd de bioscoop wederom van binnen gerenoveerd. Er werden drie zalen gecreëerd. De oude benedenzaal bleef onder de naam City bekend en het voormalige balkon werd opgedeeld in twee kleinere zalen waarin onder de naam Movies kleinere kwaliteitsprodukties bekeken konden worden. In 2001 werd de bioscoop aangewezen als rijksmonument. Tot 2014 was de exploitant van de bioscoop de Wolff Cinema Groep. In juni 2014 nam Kinepolis de Wolff Groep over.

De Janskerk staat op het Janskerkhof in de Nederlandse stad Utrecht. Ze werd kort na 1040 gesticht door bisschop Bernold en gewijd aan Johannes de Doper. Zij was in de Middeleeuwen een van de vijf kapittelkerken van de stad (de andere waren de Dom, de Salvatorkerk, de Pieterskerk en de Mariakerk). Aan het kapittel van Sint-Jan waren twintig kanunniken verbonden. Hiermee verbonden was de proosdij.

De Incassobank is een gebouw van een voormalige bank in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. Het gebouw met conciërgewoning aan de Nobelstraat is rond 1920 ontworpen door Jan Baanders sr. voor de Amsterdamse Incasso Bank in de stijl van de Amsterdamse School. Beeldhouwer Hildo Krop vervaardigde een sculptuur in baksteen op een hoek van het bouwwerk.

Het Paleis van Lodewijk Napoleon in de Nederlandse stad Utrecht was in het begin van de 19e eeuw de residentie van Lodewijk Napoleon, koning van het Koninkrijk Holland. Nadat Lodewijk Napoleon in 1806 door zijn broer Napoleon Bonaparte tot koning van het Koninkrijk Holland was benoemd, vestigde hij zich in eerste instantie op Huis ten Bosch in Den Haag. Omdat hem vanwege zijn artritis het klimaat aan de kust niet erg beviel, besloot hij al in 1807 naar Utrecht te verhuizen. Op de hoek van de Drift en de Wittevrouwenstraat kocht hij naastgelegen panden op waarna binnen enkele maanden een paleis werd gebouwd door J.Th. Thibault en J.D. Zocher Sr. De patriciërshuizen aan de Drift werden samengevoegd en verbouwd, aan de Wittevrouwenstraat werden de lage winkelpanden gesloopt, alleen het Huis Taets van Amerongen op de hoek van de Wittevrouwenstraat en de Rietsteeg (tegenwoordig Keizerstraat) bleef intact. De Driftzijde werd zo de achterkant van het paleis; hier bevond zich nog slechts een personeelsingang. Het geheel, afgezien van het Huis Taets van Amerongen, werd blauw gepleisterd: het eerste voorbeeld van algehele buitenbepleistering in Nederland. Aan de Rietsteeg, de tegenwoordige Keizerstraat, bevond zich de remonstrantse kerk. Deze werd aangekocht en verbouwd tot hofkapel. In januari 1808 was het complex bewoonbaar. Utrecht zou gedurende zo'n half jaar de hoofdstad zijn van het Koninkrijk Holland. Lodewijk Napoleon heeft uiteindelijk slechts korte tijd gebruikgemaakt van zijn Utrechtse paleis. Reeds in april 1808 nam hij in Amsterdam zijn intrek in het Paleis op de Dam. De bouwwerkzaamheden in Utrecht gingen echter door, en in juli 1808 kwam de koning weer naar de stad en kocht de buitens Oud- en Nieuw-Amelisweerd om deze te verbouwen tot koninklijke buitenplaats. Aan het eind van de maand vertrok hij echter weer, om er daarna nog sporadisch terug te komen. Desalniettemin kreeg de residentie in 1809 nog een balzaal. In 1810 deed Lodewijk Napoleon afstand van de troon en ging terug naar Frankrijk. Napoleon Bonaparte en zijn echtgenote gebruikten het Utrechtse paleis in 1811 nog enkele dagen tijdens een bezoek. In 1814 legde een brand het Huis Taets van Amerongen grotendeels in de as. Het restant werd tot een kleinere woning verbouwd, de rest van het paleis werd opgedeeld in verschillende burelen. Een van de panden werd in 1814 de locatie van het Hoog Militair Gerechtshof. In 1834 werden de gebouwen publiekelijk verkocht. Ze zijn vervolgens onder meer gebruikt voor de huisvesting van het rijks- en gemeentearchief en de Universiteitsbibliotheek Utrecht (tot op heden). Op de plaats van het Huis Taets van Amerongen werd in 1909 een nieuwe bibliotheek gebouwd, en in 1975 werd op de binnenplaats een paviljoen gebouwd dat in 2005 weer gesloopt werd.

De Ambachtstraat is een straat in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. De circa 80 meter lange straat vormt een verbinding tussen de Nobelstraat en de Kromme Nieuwegracht. De straat bestond reeds omstreeks 1300. De eerste naamsvermelding dateert uit 1360. De straat is vernoemd naar het ambachtshuis van de Janskerk dat hier stond. Zij pachtte de grond van de Pieterskerk. In de Ambachtstraat staat vandaag de dag een klein aantal monumentale bouwwerken, waaronder op nummer 5 een gebouw uit het midden van de 17e eeuw dat toegeschreven wordt aan de bouwmeesters Ghijsbert Theunisz. van Vianen en Peter Jansz. van Cooten. Op een terrein met de Kromme Nieuwegracht bevond zich tussen 1912 en 1952 de zilverfabriek van C.J. Begeer. In de straat was in de loop der geschiedenis tevens eens timmerfabriek, de orgelfabriek Van Vulpen en een boekbinderij gevestigd. De timmerplaats was het domein van timmerman van de Groenekan die aldaar onder andere de bekende Rietveld-stoel vervaardigde.

De Keistraat is een straat in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht.