Bijlmerdreef

Putterbrug (brug 1014) is een bouwkundig en artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

De Troepiaalbrug (brug 1156) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Florijn is een flatgebouw in Amsterdam-Zuidoost. De naam is ontleend aan een buurtschap in Berkelland.

De Vogeltjeswei is een relatief kleine buurt in de Bijlmermeer in het stadsdeel Amsterdam-Zuidoost. De buurt wordt omringd door fysieke scheidingen. In het noorden ligt Bijlmerdreef op een dijklichaam, in het westen het Anton de Komplein achter een gracht, in het zuiden het Nelson Mandelapark (tot 2014 Bijlmerpark geheten) achter een gracht en in het oosten de Gooiseweg op een dijklichaam. De wijk is in de late jaren negentig gebouwd op de plaats van het Aanloopcentrum dat rond 1976 gesloopt was en welk terrein jarenlang braak lag. De wijk bestaat voornamelijk uit laagbouw en aan de randen van de Bijlmerdreef ook middelhoogbouw. Op het terrein werden in zomers tijdens die braakligging door (meest) uit Suriname afkomstige liefhebbers van tropische zangvogels zangwedstrijden gehouden. Dit werd overgenomen in de naamgeving. De topografische aanduidingen in het buurtje zijn dan ook naar zangvogels vernoemd: Troepiaalsingel; scheidt de buurt van het Anton de Komplein Pikoletstraat Putterplantsoen Blauwdasstraat Suikerdiefjestraat Geelbekstraat Het Gulden Kruispad loopt ten zuiden van de buurt en vormt met een afwateringstocht de overgang naar het Nelson Mandelapark. Het Putterplantsoen heeft middels de voet/fietstunnel Putterbrug (met kunstwerk Full color) een doorsteek door de Bijlmerdreef naar de F-buurt. De Pikoletstraat heeft een op- en afrit van de Bijlmerdreef.

Brug 1155 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze duikerbrug ligt onopvallend in het landschap. Ze is alleen herkenbaar als een flauwe helling in de Claus van Amsbergstraat. Die straat werd rond 2000 gepland in het gebied van de honingraatflats Frissenstein, Fleerde en Florijn die in die jaren grotendeels werden afgebroken; slechts enkele segmenten bleven bewaard. De brug 1155 overleefde de sanering van de buurt, die toen volgebouwd werd met laagbouw met enkele uitschieters naar boven. Zoals gebruikelijk voor de Bijlmermeer liggen hier drie brugnummers op rij: brug 1153, brug 1154 (beide aangepast in de sanering) en brug 1155. Van dit type brug dan wel duiker liggen er meer in deze wijk. Bruggen 1111, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1131, 1150, 1162, 1165, 1172 en 1301 kregen hetzelfde uiterlijk mee. Ze werden wel ontworpen door de Afdeling Bruggen van de Publieke Werken, maar waar voor de gangbare bruggen de specifieke architect bekend is, is dat bij deze bouwwerken dat niet het geval. De duiker ligt half boven de waterspiegel en is ruim 32 meter lang.

Rode poes is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De poes is ontworpen als speeltoestel op een speelplaats tussen de flatgebouwen Fleerde en Frissenstein. De ontwerper en jaar van maak zijn onbekend, maar het beeld zou er al voor de (gedeeltelijke) afbraak van de flats in 1997/1998 hebben gestaan. De kat liep toen gevaar en werd door het stadsdeel Zuidoost verplaatst naar eenzelfde plek, maar dan bij Florijn. Wanneer ook dat flatgebouw rigoureus wordt gerenoveerd, verhuist het speeltoestel naar Gein. Een actieve buurtbewoonster en andere bewoners waren het daarmee niet eens en zonden een bezwaarschrift naar de stadsdeelraad. Zij vonden dat het beeld thuishoorde in de F-buurt. De stadsdeelraad ging overstag en zocht naar een geschikte plek, ook werd het speeltoestel gerestaureerd, maar niet meer als zodanig ingezet. Een nieuwe plek werd gevonden nabij de kruising tussen de Gooiseweg en Bijlmerdreef. Bij die kruising is ook een straat die de F-buurt in gaat. De rode poes wordt gezien als waker van de toegang. De bewoners van Gein zaten niet lang zonder poes; zij kregen een blauwe poes, staande op het Jan Nautahof, wel op een speelplaatsje.

Brug 1159 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Bijlmerdreefbrug (brug 1046) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het viaduct uit de periode 1967-1971 met een overspanning van meer dan zestig meter en een breedte van circa 25 meter is gelegen in een bij de opening in 1971 nog geheel los staand gedeeltevan de Gooiseweg in de Bijlmermeer en werd toen niet doorgetrokken richting Het Gooi, maar naar de Karspeldreef nabij het toekomstige hart van Amsterdam-Zuidoost. De Gooiseweg is een belangrijke verkeersader in de wijk, die grofweg noord-zuid loopt. Ze overspant met brug 1046 de Bijlmerdreef, eveneens een belangrijke verkeersader, maar dan grofweg oost-west. De kruising gaf hoofdbrekens, want zowel de Gooiseweg als de Bijlmerdreef liggen in verband met gescheiden verkeersstromen op een dijklichaam. Er werd gekozen om de Bijlmerdreef onder de Gooiseweg door te voeren. Omdat het twee belangrijke verkeersaders zijn werd er kruising in de variant van een halfklaverbladaansluiting neergelegd. Rond 2006 werd bij een herinrichting het verkeersknooppunt vervangen door een van het type Haarlemmermeeraansluiting. Bij die herinrichting bleef het originele viaduct liggen. Dat viaduct is onder brugnummer 3147 ontworpen door architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken, die een veelvoud aan bruggen voor dit stadsdeel uitwierp. Hij hoefde voor hier maar een halfbrede brug te ontwerpen; de andere helft zou bij toenemend verkeer geplaatst worden; de brugpijlers met daarop de jukken werden al wel neergezet. Zijn ontwerp is herkenbaar aan de ronde randplaten als ook de “betegeling” met zeshoekige betonzuiltjes van de landhoofden. Hij ontwierp voor de kruisingen in de Gooiseweg viaducten die gedragen worden door brugpijlers met jukken. Daarbij lijken de brugpijlers op abstracte beeldhouwwerken (Sterenberg was ook kunstenaar). De uiteinden van de jukken dragen de lantaarns. De andere helft van de brug werd nooit gebouwd, de alleenstaande brugpijlers en jukken werden afgebroken (vermoedelijk rond 2006). Bij de noordelijker gelegen Daalwijkdreefbrug zijn deze ongebruikte pijlers nog zichtbaar. De brug ging vanaf oplevering anoniem door het leven, alleen met de aanduiding brugnummer. In 2017 gaf de gemeente Amsterdam de brug haar naam, via de onderliggende weg een vernoeming naar het voormalige meer Bijlmermeer.

Ruimtestructuur is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ewerdt Hilgemann kreeg van de gemeente Amsterdam het verzoek een beeld te ontwerpen in verband met de inrichting van de Bijlmermeer. Die opdracht vloeide voort uit een expositie die van Hilgemanns werk werd gehouden in de galerie Riek Swarte aan de Keizersgracht in Amsterdam, waarbij hij lovende kritieken kreeg als ook enkele werken verkocht. Eenmaal terug in Gelsenkirchen kreeg hij bezoek van vertegenwoordigers van Amsterdam. Hij kreeg daarbij de mededeling dat zijn geleverde werk het eerste kunstobject in de nieuwe wijk zou worden. Hilgemann ontwierp vervolgens een carré van zestien ronde rode palen gezet in een betonnen fundering. Hij refereerde hiermee aan menig heipaal die hier voor de hoogbouwflats in de grond werden gezet, al waren die veelal vierkant. Toen het beeld in 1969 klaar was werd het bij een informatiecentrum in het Aanloopcentrum gezet, dat nieuwe bewoners begeleidde in de bewoning van de net opgeleverde nieuwbouwflats. Eind jaren negentig vond er een grote saneringsslag plaats in de wijk. De in de hemel geprezen hoogbouwflats bleken niet zo ideaal te zijn als in de jaren zestig gedacht; een aantal ging tegen de vlakte en werd vervangen door laagbouw. Op de plaats van het Aanloopcentrum werd de wijk Vogeltjeswei neergezet. In die sanering werd ook Ruimtestructuur verplaatst al zij het weinig, ongeveer 50 meter zuidwaarts. In overleg met Hilgemann werd het beeld gerestaureerd; het zat onder de vogelpoep en sloeg groen uit. Het werd geplaatst in het water van de Troepiaalsingel tussen de bewoonde wereld en het Bijlmerpark, dat in 2014 werd omgedoopt in Nelson Mandelapark. Om te voorkomen dat vogels het beeld weer als toilet gingen gebruiken werden de palen aan de bovenzijde voorzien van pinnen. De kunstenaar was uitermate tevreden over de verplaatsing. De weerspiegeling in het water gaf het beeld een nieuwe dimensie, aldus Hilgemann. In 2020 was er in het Kroller Muller een overzichtstentoonstelling van zijn werk, waarbij ook een model van Ruimtescultuur werd tentoongesteld. De kunstenaar had een aantal werken aan dat museum geschonken. Ongeveer gelijktijdig met Ruimststructuur maakte Hilgemann Pyramide, een carré van zeven bij zeven palen in de vorm van een pyramide, geplaatst op de Keukenhof.

Brug 1230 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze bbrug werd aangelegd rond 2010 in het kader van een herinrichting van het Bijlmerpark (na 2014 Nelson Mandelapark geheten. Aan de noordkant van het park werden ook de waterwegen destijds verlegd en daarbij werd grond weggegraven bij een hoek tussen twee waterwegen. Er ontstond een eilandje in het Gulden Kruispad; een voet- en fietspad dat zich al slingerend een weg baant door Zuidoost (ongeveer van de Holterbergweg tot aan de Weespertrekvaart). De herinrichting vond plaats onder leiding van Francine Houben van Mecanoo en zij ontwierp nieuwe bruggen alsmede toegangen tot het park. Deze twee objectsoorten kregen dan ook eenzelfde uiterlijk met metalen raamwerken waarin lintmotieven.

Het Humberto Delgadoplein is een plein in Amsterdam-Zuidoost. Dit plein stond niet op de originele plattegronden van de te bouwen wijk Bijlmermeer in de jaren zestig van de 20e eeuw. Toen lag hier groengebied ten westen van de honingraatflat Florijn. Die flat werd omstreeks 2000 behoorlijk ingekort; er bleven maar twee segmenten staan, de segmenten zijn in een knik met elkaar verbonden. In die jaren ging de hele buurt op de schop en werd er op plek van de honingraatflats grotendeels laagbouw neergezet. In de holte van de knik werd een groene ruimte uitgespaard, het later Humberto Delgadoplein. Het plein kreeg op 8 mei 2001 haar naam, een vernoeming naar Humberto Delgado. In de groenvoorziening van het plein staan twee vormen van “kunst in de openbare ruimte” waarvan geen historie terug te vinden is. Eén daarvan is een hekwerk, waarin het woord Future (het heet hier de F-buurt) te lezen is; de objecten doen denken aan de duikelrekken van Aldo van Eyck. De andere kunstvorm bestaat uit twee delen, het zijn twee gecombineerde spreek- en luisterobjecten, die vermoedelijk met elkaar in verbinding staan, zodat je op het plein kan praten zonder dat iedereen hoeft mee te luisteren.

Brug 1047 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1968 deel uit van de infrastructuur van deze toen al in bouw zijnde woonwijk. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Dit werd nog eens benadrukt doordat de snelweg Gooiseweg nog een niveau hoger lag. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1047 werd gebouwd toen de Bijlmerdreef met een halfklaverbladaansluiting werd aangesloten op diezelfde Gooiseweg. Voor die aansluiting waren drie kunstwerken nodig over het Ganzenhoefpad (voor voetgangers en fietsers). De grote centrale brug over Bijlmerdreef en fietspad kreeg nummer 1046 (Bijlmerdreefbrug) geflankeerd door twee bruggen onder de afslag door, waarvan brug 1042 de westelijke is en brug 1047 de oostelijke is. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Ook standaard is de lengte van de overspanning, meest 17 meter. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam bij de herinrichting en afwaardering van de Gooiseweg liever een andere kruising. In plaats van twee op- en afritten in twee richtingen koos men rond 2006 voor vier op- en afritten met één richtingsverkeer, een zogenaamde Haarlemmermeeraansluiting. Daarbij werd een grotere hellingshoek gekozen, waardoor de op- en afritten langer op maaiveldniveau kwam te liggen; de twee voetgangers- en fietsviaducten werden daartoe gesloopt.