Bijlmerdreefbrug

Brug 1047 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1968 deel uit van de infrastructuur van deze toen al in bouw zijnde woonwijk. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Dit werd nog eens benadrukt doordat de snelweg Gooiseweg nog een niveau hoger lag. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1047 werd gebouwd toen de Bijlmerdreef met een halfklaverbladaansluiting werd aangesloten op diezelfde Gooiseweg. Voor die aansluiting waren drie kunstwerken nodig over het Ganzenhoefpad (voor voetgangers en fietsers). De grote centrale brug over Bijlmerdreef en fietspad kreeg nummer 1046 (Bijlmerdreefbrug) geflankeerd door twee bruggen onder de afslag door, waarvan brug 1042 de westelijke is en brug 1047 de oostelijke is. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Ook standaard is de lengte van de overspanning, meest 17 meter. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam bij de herinrichting en afwaardering van de Gooiseweg liever een andere kruising. In plaats van twee op- en afritten in twee richtingen koos men rond 2006 voor vier op- en afritten met één richtingsverkeer, een zogenaamde Haarlemmermeeraansluiting. Daarbij werd een grotere hellingshoek gekozen, waardoor de op- en afritten langer op maaiveldniveau kwam te liggen; de twee voetgangers- en fietsviaducten werden daartoe gesloopt.

Rode poes is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De poes is ontworpen als speeltoestel op een speelplaats tussen de flatgebouwen Fleerde en Frissenstein. De ontwerper en jaar van maak zijn onbekend, maar het beeld zou er al voor de (gedeeltelijke) afbraak van de flats in 1997/1998 hebben gestaan. De kat liep toen gevaar en werd door het stadsdeel Zuidoost verplaatst naar eenzelfde plek, maar dan bij Florijn. Wanneer ook dat flatgebouw rigoureus wordt gerenoveerd, verhuist het speeltoestel naar Gein. Een actieve buurtbewoonster en andere bewoners waren het daarmee niet eens en zonden een bezwaarschrift naar de stadsdeelraad. Zij vonden dat het beeld thuishoorde in de F-buurt. De stadsdeelraad ging overstag en zocht naar een geschikte plek, ook werd het speeltoestel gerestaureerd, maar niet meer als zodanig ingezet. Een nieuwe plek werd gevonden nabij de kruising tussen de Gooiseweg en Bijlmerdreef. Bij die kruising is ook een straat die de F-buurt in gaat. De rode poes wordt gezien als waker van de toegang. De bewoners van Gein zaten niet lang zonder poes; zij kregen een blauwe poes, staande op het Jan Nautahof, wel op een speelplaatsje.

Putterbrug (brug 1014) is een bouwkundig en artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

De Vogeltjeswei is een relatief kleine buurt in de Bijlmermeer in het stadsdeel Amsterdam-Zuidoost. De buurt wordt omringd door fysieke scheidingen. In het noorden ligt Bijlmerdreef op een dijklichaam, in het westen het Anton de Komplein achter een gracht, in het zuiden het Nelson Mandelapark (tot 2014 Bijlmerpark geheten) achter een gracht en in het oosten de Gooiseweg op een dijklichaam. De wijk is in de late jaren negentig gebouwd op de plaats van het Aanloopcentrum dat rond 1976 gesloopt was en welk terrein jarenlang braak lag. De wijk bestaat voornamelijk uit laagbouw en aan de randen van de Bijlmerdreef ook middelhoogbouw. Op het terrein werden in zomers tijdens die braakligging door (meest) uit Suriname afkomstige liefhebbers van tropische zangvogels zangwedstrijden gehouden. Dit werd overgenomen in de naamgeving. De topografische aanduidingen in het buurtje zijn dan ook naar zangvogels vernoemd: Troepiaalsingel; scheidt de buurt van het Anton de Komplein Pikoletstraat Putterplantsoen Blauwdasstraat Suikerdiefjestraat Geelbekstraat Het Gulden Kruispad loopt ten zuiden van de buurt en vormt met een afwateringstocht de overgang naar het Nelson Mandelapark. Het Putterplantsoen heeft middels de voet/fietstunnel Putterbrug (met kunstwerk Full color) een doorsteek door de Bijlmerdreef naar de F-buurt. De Pikoletstraat heeft een op- en afrit van de Bijlmerdreef.

Brug 1167 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Eind jaren zestig van de 20e eeuw werd het Bijlmerpark (2014 hernoemd tot Nelson Mandelapark) ingericht. Het park kwam te liggen in een laagte ten westen van de Gooiseweg en ten oosten van de Flierbosdreef, die beide op een dijklichaam liggen. De afwatering van het park werd geregeld door aan de noord- en westzoom van het park een afwateringstocht aan te leggen. Om verbinding te krijgen met de buurten ten zuiden van het park werd onder het Bijlmerpleinpad een duikerbrug (brug 1167) gebouwd. Het ontwerp kwam van de Afdeling Bruggen van de Dienst der Publieke Werken. Voor de meeste bruggen ontworpen door medewerkers van die dienst is in de loop der jaren de specifieke architect bekend geworden (de dienst werkte als collectief), maar voor deze serie is de ontwerper onbekend gebleven. Bruggen 1111, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1131, 1150, 1152, 1162, 1165, 1172 en 1301 kregen hetzelfde uiterlijk mee. Ze zijn herkenbaar door: een verhoging in het landschap breed van opzet; voet- en fietspad zijn aan beide voorzien van een groenstrook hoekige balustraden die een aantal meters lager liggen dan de paden. Lopend of fietsend over de paden vallen de duikerbruggen nauwelijks op. Er is een doorvaartbreedte van circa 3 meter, maar deze is hypothetisch; er is hier geen scheepvaart mogelijk anders dan met kajak/kano. De koker is circa 30 meter lang. Deze duiker 1167 vormde vanaf 1969 samen met brug 1301 de verbinding tussen de wijken Huntum en Holendracht. Deze kwamen door de aanleg van de Gaasperdammerweg gevoelsmatig verder uit elkaar te liggen. De duikerbruggen leidden vanaf de jaren tachtig tot het viaduct (222P met Bijlmerpleinpad onder en Gaasperdammerweg boven. In 2014 begonnen de werkzaamheden rond de verplaatsing van de weg naar de Gaasperdammertunnel en veel kunstwerken sneuvelden daarbij. Vanaf 2021, wanneer de werkzaamheden zijn beëindigd leiden de duikerbruggen naar een voet- en fietspad, dat over het tunneldek voert.

Brug 1152 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Eind jaren zestig van de 20e eeuw werd het Bijlmerpark (2014 hernoemd tot Nelson Mandelapark) ingericht. Het park kwam te liggen in een laagte ten westen van de Gooiseweg en ten oosten van de Flierbosdreef, die beide op een dijklichaam liggen. De afwatering van het park werd geregeld door aan de noord- en westzoom van het park een afwateringstocht aan te leggen. Om verbinding te krijgen met de buurten ten noorden van het park, waar origineel het aanloopcentrum Bijlmermeer was gelegen werd er hier een combinatie van een brug (brug 1160) en een duikerbrug ook wel kokerbrug (brug 1152) gebouwd. Het ontwerp kwam van de Afdeling Bruggen van de Dienst der Publieke Werken. Voor de meeste bruggen ontworpen door medewerkers van die dienst is in de loop der jaren de specifieke architect bekend geworden (de dienst werkte als collectief), maar voor deze serie is de ontwerper onbekend gebleven. Bruggen 1111, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1131, 1150, 1152, 1162, 1165, 1172 en 1301 kregen hetzelfde uiterlijk mee. Ze hebben alle eenzelfde uiterlijk. Ze zijn herkenbaar door: een verhoging in het landschap breed van opzet; voet- en fietspad zijn aan beide voorzien van een groenstrook hoekige balustraden die een aantal meters lager liggen dan de paden. Lopend of fietsend over de paden vallen de duikerbruggen nauwelijks op. Er is een doorvaartbreedte van circa 3 meter, maar deze is hypothetisch; er is hier geen scheepvaart mogelijk anders dan met kajak/kano. De koker is circa 30 meter lang. De duikerbruggen overleefden de vernieuwingsslag rond 2010 van het park.

Gulden Kruispadbrug (brug 1045) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De combinatie van brug en viaduct uit de periode 1967-1971 met een overspanning van meer dan zestig meter en een breedte van 25 meter is gelegen in de Gooiseweg, die toen niet doorgetrokken werd richting Het Gooi, maar naar het hart van Amsterdam-Zuidoost. In die wijk ging de gemeente Amsterdam uit van gescheiden verkeersstromen. Bovenlangs voert de eerder genoemde Gooiseweg voor snelverkeer. Onderlangs loopt het voet- en fietspad Gulden Kruispad; een kilometers lang pad dat door de hele wijk slingert, dat hier vergezeld wordt door een afwateringstocht. Brug 1045 is een ontwerp van Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken, dat nog het brugnummer 3148 droeg. Hij kwam hier met een variant in een serie bruggen die hij voor de Bijlmermeer ontwierp, te herkennen aan de randplaten. De variatie zit in de robuuste brugpijlers en de daarop gelegen jukken die het wegdek ondersteunen. Alles is uitgevoerd in relatief grote betonvlakken, de brug vertoont gelijkenis met brug 1048 in dezelfde weg. Echter hier zijn de brugpijlers haast uitgevoerd in abstracte beeldhouwwerken; de jukken zijn ten opzichte van brug 1048 smal gehouden. De uiteinden van de jukken dragen de lantaarns. De brug ging vanaf oplevering anoniem door het leven, alleen met de aanduiding brugnummer. In 2017 gaf de gemeente Amsterdam de brug haar naam , via het onderliggende pad een vernoeming naar een patriciërshuis in Beverwijk

De Bijlmerdreef is de eerst aangelegde en tevens belangrijkste dreef in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. De verhoogde dreef, oorspronkelijk uitsluitend voor snelverkeer, waarvan het eerste gedeelte werd geopend in 1968, verbindt de Foppingadreef nabij station Amsterdam Bijlmer ArenA met de 's-Gravendijkdreef in het Oosten van de Bijlmermeer. Verder kruist de dreef de Dolingadreef, de Flierbosdreef, de Gooiseweg, de Groesbeekdreef en de Elsrijkdreef. Vanaf de dreef waren rechtstreekse aansluitingen op de parkeergarages van de flats langs de dreef. In 1971 bij de opening van het eerste station Bijlmer werd de dreef op maaiveldniveau doorgetrokken tot de Hoogoorddreef. Later werd dit gewijzigd in halfhoog maar bij de bouw van het derde station Bijlmer rond 2000 moest de Bijlmerdreef hier verdwijnen in verband met de uitbreiding van het station. In de begintijd lag aan de dreef op het maaiveld op de plaats van de huidige wijk Vogeltjeswei het Aanloopcentrum dat met een afrit vanaf de dreef bereikbaar was. In 1975 werd het vervangen door de winkelcentra Fazantenhof en Ganzenhoef (gelegen onder Brug 1017 en parkeergarages) en in 1976 gesloopt waarna het terrein lange tijd braak lag. In 1986 werd het Fazantenhof vervangen door het nieuwe winkelcentrum de Amsterdamse Poort waar tijdens de latere stadsvernieuwing ook het Anton de Komplein werd aangelegd. In de tweede helft van de jaren negentig werd de Bijlmerdreef in het kader van de vernieuwing van de Bijlmermeer tussen de Gooiseweg en de 's-Gravendijkdreef verlaagd en veranderd in een stadsstraat met een middenberm. Ook verschenen er fiets en voetpaden en gelijkvloerse kruisingen. Het onder de dreef en parkeergarage gelegen winkelcentrum Ganzenhoef werd vervangen door het nieuwe winkelcentrum Ganzenpoort. Het gedeelte tussen de Foppingadreef en de Gooiseweg is nog steeds verhoogd gelegen en nog echt een dreef. Oorspronkelijk bevonden zich aan de dreef geen huisnummers, de flatwoningen hadden de naam van de naastgelegen flats. Pas na de vernieuwing en verlaging kwamen er aan de dreef wel huisnummers, het hoogste nummer is 1477. De dreef is vernoemd naar de waterplas het Bijlmermeer.

Ruimtestructuur is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ewerdt Hilgemann kreeg van de gemeente Amsterdam het verzoek een beeld te ontwerpen in verband met de inrichting van de Bijlmermeer. Die opdracht vloeide voort uit een expositie die van Hilgemanns werk werd gehouden in de galerie Riek Swarte aan de Keizersgracht in Amsterdam, waarbij hij lovende kritieken kreeg als ook enkele werken verkocht. Eenmaal terug in Gelsenkirchen kreeg hij bezoek van vertegenwoordigers van Amsterdam. Hij kreeg daarbij de mededeling dat zijn geleverde werk het eerste kunstobject in de nieuwe wijk zou worden. Hilgemann ontwierp vervolgens een carré van zestien ronde rode palen gezet in een betonnen fundering. Hij refereerde hiermee aan menig heipaal die hier voor de hoogbouwflats in de grond werden gezet, al waren die veelal vierkant. Toen het beeld in 1969 klaar was werd het bij een informatiecentrum in het Aanloopcentrum gezet, dat nieuwe bewoners begeleidde in de bewoning van de net opgeleverde nieuwbouwflats. Eind jaren negentig vond er een grote saneringsslag plaats in de wijk. De in de hemel geprezen hoogbouwflats bleken niet zo ideaal te zijn als in de jaren zestig gedacht; een aantal ging tegen de vlakte en werd vervangen door laagbouw. Op de plaats van het Aanloopcentrum werd de wijk Vogeltjeswei neergezet. In die sanering werd ook Ruimtestructuur verplaatst al zij het weinig, ongeveer 50 meter zuidwaarts. In overleg met Hilgemann werd het beeld gerestaureerd; het zat onder de vogelpoep en sloeg groen uit. Het werd geplaatst in het water van de Troepiaalsingel tussen de bewoonde wereld en het Bijlmerpark, dat in 2014 werd omgedoopt in Nelson Mandelapark. Om te voorkomen dat vogels het beeld weer als toilet gingen gebruiken werden de palen aan de bovenzijde voorzien van pinnen. De kunstenaar was uitermate tevreden over de verplaatsing. De weerspiegeling in het water gaf het beeld een nieuwe dimensie, aldus Hilgemann. In 2020 was er in het Kroller Muller een overzichtstentoonstelling van zijn werk, waarbij ook een model van Ruimtescultuur werd tentoongesteld. De kunstenaar had een aantal werken aan dat museum geschonken. Ongeveer gelijktijdig met Ruimststructuur maakte Hilgemann Pyramide, een carré van zeven bij zeven palen in de vorm van een pyramide, geplaatst op de Keukenhof.

Brug 1159 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

De Bijlmermeer (of Bijlmer) is een woonwijk van Amsterdam in stadsdeel Amsterdam-Zuidoost, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. In het verleden werd deze wijk voor grotendeels gekenmerkt door hoogbouw van negen verdiepingen, met onderbouw van 2 verdiepingen met binnenstraat en bergingen, voor het grootste gedeelte in een kenmerkende zeskantige honingraatstructuur en veel groen, die hier in de jaren 1968-1975 is verrezen op het grondgebied van de in 1966 voor het grootste deel door Amsterdam geannexeerde gemeente Weesperkarspel. Burgemeester van Hall sloeg op 13 december 1966 de eerste paal. De eerste bewoners konden hun woning betrekken op 25 november 1968 in Hoogoord, in de H-buurt.

Brug 1048 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug werd in 1968/1969 gebouwd in de Gooiseweg, die uitgroeide tot een van de verbindingswegen tussen Amsterdam en Amsterdam-Zuidoost, daar waar ze voorheen de verbinding vormde tussen genoemde stad en Het Gooi. Zodra er sprake was van een hoofdverbindingsroute in Amsterdam-Zuidoost hield dat in de meeste gevallen direct in dat ze op een dijklichaam werd geplaatst. Dat is hier dan ook het geval. De Gooiseweg kruist hier het Strandvlietpad en een afwateringstocht bovenlangs. Dirk Sterenberg werkend voor de Dienst der Publieke Werken had een flinke kluif aan het ontwerpen van bruggen bij de inrichting van de nieuwe wijk. Hij kwam vaak met series relatief kleine bruggen voor voetgangers en fietsers, zoals de nabijgelegen brug 1110. Deze relatief grote brug, ontworpen in 1967, past daar qua ontwerp in het geheel niet bij. Het viaduct, dat gebouwd is in een betonskelet, wordt gedragen door brugpijlers bekleed met betonblokken, waarop jukken zijn geplaatst die het wegdek in de breedte moeten ondersteunen. De jukken bestaan doorgaans uit slanke betonbalken dwars liggend onder het wegdek, Sterenberg koos voor brug 1048 voor grote betonnen vlakken. Het talud van het viaduct werd opgevuld met zeshoekige basaltstenen, een techniek die Sterenberg ook bij andere bruggen in Zuidoost toepaste. De brug lag eerst kaal in het landschap. Toen bij de sanering van de nabijgelegen F-buurt rond 2003 er laagbouw tussen Florijn en de Gooiseweg werd gebouwd, werd de brug voorzien van geluidsschermen. Conform de bestektekeningen zou er naast het viaduct nog een kunstwerk geplaatst worden op halfhoog niveau; het werd voor zover bekend nooit gebouwd.