Martinushofje

De Watervogelbuurt is een buurt in de wijk Oost in Utrecht, de hoofdstad van de Nederlandse provincie Utrecht. De buurt ligt ten zuidoosten van de Tolsteegsingel en wordt verder begrensd door de Kromme Rijn, de Vaartsche Rijn en de spoorlijn Utrecht-Arnhem. De buurt wordt doorsneden door de Gansstraat (oost-west) en de Albatrosstraat (noord-zuid). In het westen van het gebied ligt het Ledig Erf. Vanaf daar loopt de Gansstraat in oostelijke richting, een historische uitvalsweg. In het gebied was in eerste instantie alleen uit lintbebouwing. Langs de Gansstraat zijn enkele grote functies gesitueerd, zoals de begraafplaatsen en de vrouwengevangenis, nu het Pieter Baan Centrum. In de loop van de negentiende eeuw is het gebied rond de Oosterkade langs de Vaartsche Rijn verder verstedelijkt met als gevolg een hoge bebouwingsdichtheid en vele stegen binnen een gesloten stedelijk bouwblok. In de jaren twintig is ten oosten van de Albatrosstraat de Watervogelbuurt gebouwd. De woningbouwstijl doet denken aan de Amsterdamse School en de buurt kent een regelmatig stratenpatroon, met verbijzonderingen op de hoeken. Hier direct op aansluitend zijn de eerder genoemde begraafplaatsen en het Pieter Baan Centrum gelegen.

De Zuiderkerk was een kerkgebouw in de Nederlandse stad Utrecht. Het bouwwerk aan de Krommerijn 1 werd in 1925 geopend voor de Gereformeerde Kerk. De architect Albert Kool zorgde voor het ontwerp in de bouwstijl van de Amsterdamse School. Het kerkgebouw vormde het sluitstuk voor de windrichtingen na de eerdere opening van de Oosterkerk (1887), de Westerkerk (ca. 1891) en de Noorderkerk (1923). In 1986 vond de laatste kerkdienst plaats in de Zuiderkerk. Het kerkgebouw is het jaar erop in het kader van de ontkerkelijking en kostenbesparing gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. De kerkelijke gemeente nam daarop zijn intrek in de Utrechtse Nicolaïkerk. Tevens werd in het ter plaatse gebouwde flatgebouw een kerkzaal opgenomen, die de naam Zuidererf kreeg. Naast de bij vele Gereformeerde kerken gebruikelijke diensten in de ochtend en de middag werd in deze kerk nog een avonddienst gehouden om 19:00 uur, om onder meer de verpleegsters van de in de nabijheid gelegen Academisch Ziekenhuis Utrecht en Diakonessenhuis (Utrecht) gelegenheid te bieden elke zondag een dienst te kunnen bijwonen.

De Gans is een verdwenen molen in de Nederlandse stad Utrecht.

De Krommerijnbrug is een vaste brug in de Nederlandse stad Utrecht. Ze overspant de Kromme Rijn die eronder uitmondt in de Stadsbuitengracht. Het Ledig Erf gaat op de brug over in de Tolsteegsingel en de Abstederdijk. De brug heeft twee overspanningen en is vormgegeven in steen met balustrades uitgevoerd in ijzer. In haar huidige vorm is ze in 1905 aangelegd op of bij de locatie van een houten voorganger. In die periode zijn meerdere bruggen in de omgeving gebouwd/vernieuwd zoals de Herenbrug. Gaandeweg is de Krommerijnbrug aanzienlijk verbouwd; zo verdwenen omstreeks 1999 de smeedijzeren balustrades. Tramlijn 1 liep in de jaren 1930 over de brug. De Krommerijnbrug wordt vandaag de dag fors gebruikt over land door verschillende verkeersdeelnemers in beide richtingen. Over water vindt er nauwelijks scheepvaartverkeer plaats.

De Wulpstraat (tot 1938 Keisteeg) is een straat in de Nederlandse stad Utrecht, die loopt vanaf de Oosterkade tot aan de Albatrosstraat in de Watervogelbuurt. De enige zijstraten die de Wulpstraat kent zijn de Alkhof en Zeekoethof. In 1938 werden in deze straat door de Fundatie van Maria van Pallaes 22 hofjeswoningen gebouwd in de stijl van de Delftse School die tegen een lage prijs werden verhuurd. De woningen aan de Wulpstraat 2-10 en 5-37 zijn een gemeentelijk monument en worden thans beheerd door het Utrechts Monumentenfonds (UMF). In de straat bevindt zich ook de zijgevel van een aan de Oosterkade gebouwde 18e-eeuwse boerderij die op de lijst van rijksmonumenten staat.

De Gansstraat in de Nederlandse stad Utrecht is een lange straat die door de Watervogelbuurt loopt. Tevens is het de officieuze hoofdstraat. De straat heeft de afgelopen jaren vernieuwing en sloop ondergaan. De Gansstraat begint bij het Ledig Erf en gaat vandaar in oost-zuidoostelijke richting, op enige afstand van de Kromme Rijn. Na de voormalige spoorwegovergang met de Oosterspoorbaan gaat de straat over in de Koningsweg. De Gansstraat is een historische uitvalsweg vanuit de binnenstad. Net als het Absteder Zandpad (de huidige Abstederdijk) en de Biltstraat is zij ontstaan als een middeleeuwse weg van en naar de stad, vooral voor handelaren en hoveniers. Mogelijk is de straat in de 14e eeuw ontstaan. Aan de Gansstraat lag tot 2018 het Pieter Baan Centrum, een penitentiaire inrichting, dienend als een huis van bewaring en tbs-kliniek. Tegenover het voormalige Pieter Baan Centrum ligt de begraafplaats Soestbergen. Utrechters noemen dit deel van de Gansstraat wel gekscherend "Het luie end" met als toevoeging: "Aan de ene kant legge (liggen) ze, aan de andere kant zitten ze!" Tussen deze straat en de Kromme Rijn bevond zich de Utrechtsche Asphaltfabriek. Ook ligt het Martinushofje aan de Gansstraat, een rijksmonument dat bestaat uit 24 hofjeswoningen.

Het Ledig Erf is een straat in de Nederlandse stad Utrecht. Ze ligt direct ten zuiden van het centrum en loopt over een afstand van zo'n 100 meter langs de Stadsbuitengracht tussen de Vaartscherijnbrug en de Krommerijnbrug. Het Ledig Erf kent een eeuwenoude geschiedenis. Vanuit de middeleeuwen lag ze direct buiten de Tolsteegpoorten in het voorstadje Tolsteeg. Onder meer aardewerkindustrie vestigde zich in die tijd hier. Verkeerstechnisch is het Ledig Erf en directe omgeving in de loop der eeuwen op diverse manieren gebruikt. Op nummer 5 bevond zich een 17e-eeuws, rijksmonumentaal veerhuis, dat stamde uit de tijd dat de Vaartsche Rijn die hier begint nog een belangrijke scheepvaartroute was; het is in 2007 gesloopt. Over land liep in de 20e eeuw tramlijn 1 over het Ledig Erf; een overgebleven rijksmonumentaal wachthuisje resteert daar nog van. Vanaf 1928 tot circa 1970 lag er een rotonde op het Ledig Erf. Vandaag de dag maken verschillende verkeersdeelnemers in beide richtingen druk gebruik van de straat. In het brugwachtershuis van de Vaartscherijnbrug bevindt zich het Bruggenmuseum dat zeer beperkt te bezoeken is. Men wil daarnaast nogal eens het Ledig Erf als straat verwarren met de nabije, maar binnen de singel gelegen, Tolsteegbarrière.

Manenborgh, ook wel Manenburg genoemd, was een bolwerk in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht.

De Ooster- en Westerkade zijn twee straten langs het noordelijkste deel van de Vaartsche Rijn in respectievelijk de Watervogelbuurt en Bleekstraat en omgeving van de Nederlandse stad Utrecht. Het kanaal werd aangelegd in de eerste helft van de 12de eeuw. In de middeleeuwen waren er pottenbakkers gevestigd aan de Oosterkade. Rond 1400 werd het gerecht Tolsteeg versterkt met vijf poorten. Op de Oosterkade werd ter hoogte van de huidige Brugsteeg de Rijnpoort gebouwd en op de Westerkade de Galgpoort. Deze bruggen waren door een afsluitbare brug over het water verbonden. In de negentiende eeuw werden langs de Ooster- en Westerkade stegen en sloppen aangelegd. Bij de Oosterkade bestaat nog de Brugsteeg. De Stijfsel-, Lakmoes- en Wijdesteeg zijn verdwenen, de Keisteeg heet sinds 1938 Wulpstraat. Aan de kant van de Westerkade bestaan de Kroonsteeg en de thans afgesloten Laddersteeg en Singelsteeg nog. Rond 1930 werd het schuine talud van de Oosterkade vervangen door een steile kade. Ten zuiden van de beide kades is tussen 2010 en 2015 het Station Utrecht Vaartsche Rijn aangelegd. In het noorden zijn beide kades met elkaar verbonden via de Vaartscherijnbrug.

De Vaartscherijnbrug is een monumentale brug in de Nederlandse stad Utrecht. Ze overspant de Vaartsche Rijn waar die overgaat in de Stadsbuitengracht. Het betreft een basculebrug. Over de brug loopt een belangrijke verkeersader die over de Catharijnesingel en het Ledig Erf voert. De Vaartscherijnbrug is een gemeentelijk monument. Ze werd omstreeks 1931 gebouwd naar ontwerp van de architect G. van der Gaast in de stijl van de nieuwe zakelijkheid. De voorganger op deze locatie werd de Tolsteegbasculebrug genoemd. De vernieuwing bracht een verbrede brug. De gebruikte materialen zijn ijzer/staal en steen. In de vernieuwing is aangrenzend een brugkelder en een brugwachtershuisje aan de zijde van de Oosterkade gebouwd. Gaandeweg de geschiedenis is de Vaartscherijnbrug een vaste brug geworden omdat scheepvaart, vooral goederentransport, niet tot nauwelijks meer plaatsvindt over deze route. De brug werd begin eenentwintigste eeuw gerenoveerd en was in 2003 tijdelijk een 'bruggenmuseum' met informatie over de Utrechtse boogbruggen. Sinds 2018 is in het brugwachtershuisje een barbier gevestigd.

De Tolsteegbrug is een brug en straatnaam in de Nederlandse stad Utrecht. De boogbrug is omstreeks 1925 gebouwd in het zuiden van de Utrechtse binnenstad over de Stadsbuitengracht. Hierbij werd een oudere brug vervangen die smaller was en meerdere brugpijlers telde. Het ontwerp van de nieuwe brug met kademuren is in de stijl van de Amsterdamse School en werd gemaakt door de gemeentelijk architect G. van der Gaast/de gemeentelijk architect J.I. Planjer. Ook naastgelegen straatmeubilair in de vorm van een tramhokje en urinoir maakt deel uit van dit ontwerp. Het geheel is een rijksmonument. Het aangrenzend voormalig politiebureau (heden het Louis Hartlooper Complex) op dit adres kent eenzelfde geschiedenis en is eveneens een rijksmonument. Voorheen stonden ter hoogte van de huidige Tolsteegbrug vanuit de middeleeuwen de Tolsteegpoorten als zuidelijke stadspoorten. Deze waren voorzien van een stenen brug met een houten beweegbaar bruggedeelte over de verdedigingsgracht (de huidige Stadsbuitengracht). Diverse belangrijke routes kwamen vanaf de middeleeuwen hier samen. De Tolsteegpoorten vormden de toegang voor het landverkeer vanuit het zuiden de stad in. Tevens hebben de Kromme Rijn en Vaartsche Rijn als waterweg hun eindpunt op deze plaats waarbij scheepvaart via een waterpoort tussen de Tolsteegpoorten de stad in kon komen naar de Oudegracht. Rond 1550 zijn de Tolsteegpoorten afgebroken en verrees een enkele stadspoort. Drie eeuwen later is de Tolsteegpoort gesloopt tijdens de aanleg van het Zocherpark en de opmaat naar de eerste moderne stadsuitbreidingen. Vandaag de dag grenst aan de noordzijde van de Tolsteegbrug de Tolsteegbarrière met de Bijlhouwersbrug over de Oudegracht. Ten zuiden van de brug ligt het gebied Tolsteeg en het Ledig Erf als straat.

De Sterrenwijk is een buurt in de wijk Oost in Utrecht, de hoofdstad van de Nederlandse provincie Utrecht. Veel straten in deze buurt dragen de naam van een planeet.