Abstede

De Abstederdijk is een lange straat in de Nederlandse stad Utrecht. Hij loopt van de Adriaen van Ostadelaan tot aan de Venuslaan; en passeert daarbij de opgebroken Oosterspoorweg nabij Station Maliebaan.

Het Hiëronymushuis of Huize Sint Hiëronymus is een rijksmonument in de stad Utrecht. Het bouwwerk is oorspronkelijk ontworpen als weeshuis of ook bejaardentehuis door de architect Alfred Tepe in neogotische stijl. Hij kreeg daarbij hulp van zijn vakgenoot A.G. Tollenaar. Het is in 1874 gebouwd in opdracht van het Rooms Katholiek Parochiaal Armbestuur. De naam Wees- en Oudeliedengesticht is na 1945 veranderd in Huize Sint Hiëronymus. Het aan de Maliesingel gelegen gebouw verwierf in 2001 de status van rijksmonument, met complexnummer 514276. In 2007 is het door architectenbureau Op ten Noort-Blijdenstein verbouwd tot appartementencomplex.

Sonnenborgh is een bolwerk en publiekssterrenwacht in de Nederlandse stad Utrecht. Het werd in 2021 door de European Physical Society benoemd tot "Historic site". Keizer Karel V liet ter verdediging van de stad Utrecht tussen 1544 en 1558 vier stenen bolwerken aanleggen aan de binnenkant van de Stadsbuitengracht. Sonnenborgh is daar een van. Het werd onder leiding van stadsbouwmeester Willem van Noort gebouwd en kon in 1552 in gebruik worden genomen. De andere waren aan de zuidkant van de stad Manenborgh (1553-1554) en Sterrenburg (1554), met aan de noordkant Morgenster (ca. 1544). Sonnenborgh is gelegen in de zuidoostelijke hoek van de binnenstad aan de singel. In 1636 werd de Universiteit Utrecht opgericht en het bolwerk werd in 1639 door de hoogleraar plantkunde Regius deels voorzien van een academische kruidentuin tot in 1724 de tuin naar de Lange Nieuwstraat in Utrecht verhuisde (de huidige Oude Hortus). De hoogleraar Buys Ballot zorgde er medio 19e eeuw voor dat de Sterrenwacht van de Smeetoren, waar reeds meteorologische waarnemingen werden gedaan, naar de Sonnenborgh verhuisde. Na de chemie richtte Buys Ballot zich vooral op meteorologie en in 1854 richtte hij op deze plaats het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) op. Na het vertrek van het KNMI naar De Bilt in 1897, onder leiding van directeur Maurits Snellen, stond Sonnenborgh weer geheel in het teken van de sterrenwacht. Bekende onderzoekers die met de Sonnenborgh in sterrenkundig opzicht verbonden waren zijn Pieter van Musschenbroek, Marcel Minnaert en Kees de Jager. Andere directeuren van de sterrenwacht waren Jean Abraham Chrétien Oudemans, Martin Hoek, en Albertus Antonie Nijland. De laatste directeur was Christoph Keller. Het sterrenkundig instituut in Utrecht is in 2012 opgeheven. Stichting De Koepel was tot eind 2013 gevestigd in Sonnenborgh. Nu is er Sonnenborgh - museum & sterrenwacht gevestigd, een publiekssterrenwacht en een museum voor weerkunde, sterrenkunde en bastiongeschiedenis. Veel grote steden hadden vroeger een eigen sterrenwacht om de tijd te meten. Ook de Meridiaanzaal van Sonnenborgh is speciaal daarvoor gebouwd. Met de kijker die daar staat konden sterrenkundigen precies meten hoe laat het was. De telescoop staat gericht langs de meridiaan, een lijn die precies van het noorden naar het zuiden loopt. Als je door de kijker kijkt, kan je zien hoe laat een bepaalde ster langs de meridiaan komt. In 2001 werden tijdens restauratiewerkzaamheden de resten aangetroffen van het eerste chemisch laboratorium in Utrecht. Dit werd rond 1695 in dit bolwerk gevestigd en stond onder leiding van Johann Conrad Barchusen. Sonnenborgh doet mee aan de Utrechtse Museumnacht en de Landelijke Sterrenkijkdagen.

De Tolsteegsingel en omgeving is een buurt in de wijk Oost in Utrecht, de hoofdstad van de Nederlandse provincie Utrecht.

Zonstraat 23 is het adres van een rijksmonumentale boerderij in de Nederlandse stad Utrecht. De boerderij is gebouwd in de 18e eeuw aan de Minstroom. Hoewel verbouwd is het qua structuur in hoofdlijnen bewaard gebleven. Inwendig bevat het pand onder meer een kelder en een opkamer. Het heeft een zeer hoog wolfsdak met grenen spanten en dakpannen. De voor- en achtergevel zijn van baksteen met boerenvlechtingen. Een 17e-eeuwse, eveneens rijksmonumentale, boerderij in de Zonstraat bevindt zich op nummer 44.

De Abstederbrug is een rijksmonumentale brug in de Nederlandse stad Utrecht. De stenen boogbrug is gelegen aan de zuidoostzijde van de Utrechtse binnenstad en overspant de Tolsteeg-/Maliesingel. De uit 1901 daterende brug heeft twee overspanningen en is ontworpen door de Dienst Gemeentewerken onder directie van F.J. Nieuwenhuis. In jugendstil vormgegeven staan op de brug smeedijzeren lantaarns en hekwerken met leuningen. De naam van de brug verwijst naar het buitengrachtse Abstede. In de directe omgeving van de brug bevinden zich het Hiëronymushuis en een bronzen beeld getiteld Biru van Joop Hekman. Grenzend aan deze brug ligt over de Nieuwegracht de Servaasbrug.

De Minstraat is een straat in de Nederlandse stad Utrecht. De straat is gelegen in de buurt Abstede en loopt over een afstand van zo'n 200 meter van de Minstroom naar de Notenboomlaan. Halverwege kruist de Abstederdijk de Minstraat. De Minstraat en omgeving zijn vandaag de dag vrijwel geheel bebouwd maar in vroegere tijden was het een land- en tuinbouwgebied op een steenworp afstand van de ommuurde stad. In de Utrechtse bebouwingsexpansie vanaf de 19e eeuw is de Minstraat rond 1900 aangelegd. Voor de verbinding in het noorden naar de Zonstraat werd dat jaar de Minbrug over de Minstroom geopend. Aan de westzijde van de straat zijn kort daarop een drietal hofjes gesticht die een gemeentelijk monument zijn. Gaandeweg de 20e eeuw, vooral in de jaren 1980, is een deel van de andere ontstane bebouwing gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Onder meer een school is daarin verdwenen.

De Minstroom, vroeger Meentstroom naar de plaatselijke meent of gemeenschappelijke weide, is een riviertje in Utrecht, dat vroeger in de Kromme Rijn stroomde.. Het loopt van de Zilveren Schaats naar de Stadsbuitengracht waarin deze uitkomt, ter hoogte van het Hiëronymushuis. In de Middeleeuwen liep de Minstroom door een gebied (de huidige buurten Abstede en Oudwijk) nabij de stad Utrecht met tuinders die voedsel leverden aan de stad Utrecht. Langs de Minstroom lagen diverse boerderijen, waarvan er enkele aan de Zonstraat bewaard gebleven zijn. Hier is het karakter van de bebouwing ook nog landelijk. Meer stroomopwaarts, zoals langs de Rembrandtkade, is de bebouwing veel stedelijker, met mooie voorbeelden van de Amsterdamse School op de nummers 52 t/m 66. Noemenswaardig is verder het huis aan de Waldeck Pyrmontkade 20 dat door de architect Gerrit Rietveld is ontworpen. Tegenwoordig vormt deze stroom de begrenzing tussen Oudwijk-Zuid en Abstede. Een van de verbindingstraten is vernoemd naar het riviertje: de Minstraat. Deze straat verbindt de Zonstraat met de Abstederdijk.

De Sterrenwijk is een buurt in de wijk Oost in Utrecht, de hoofdstad van de Nederlandse provincie Utrecht. Veel straten in deze buurt dragen de naam van een planeet.

Zonstraat 44 is het adres van een rijksmonumentale boerderij in de Nederlandse stad Utrecht. De boerderij is gebouwd in de tweede helft van de 17e eeuw aan de Minstroom. Het heeft een zadeldak met dakpannen. De achterliggende schuur kent een soortgelijke vormgeving maar is wat lager uitgevoerd. In de bakstenen gevel bevinden zich boerenvlechtingen. Een 18e-eeuwse, eveneens rijksmonumentale, boerderij in de Zonstraat bevindt zich op nummer 23.

De Servaasbrug is een brug in de Nederlandse stad Utrecht. De vaste brug is uitgevoerd in steen en is gelegen in de zuidoosthoek van het Museumkwartier in de Utrechtse binnenstad. Daar vormt het de zuidelijkste brug over de Nieuwegracht die onder de brug uitmondt in de Stadsbuitengracht. De naam van de Servaasbrug houdt verband met de verdwenen Sint-Servaasabdij die er vanaf de middeleeuwen direct oostelijk van lag. De Servaasbrug is een gemeentelijk monument. Aan deze brug grenst vandaag de dag de Abstederbrug, die de Stadsbuitengracht overspant. Vanuit westelijke richting loopt de Agnietenstraat op de Servaasbrug aan. In de tijd dat Utrecht nog verdedigingswerken met onder meer stadsmuren direct om de stad had, stond boven de uitmonding een waltoren die de Sint-Servaastoren, de Toren op het Servaashek of ook wel Klotenburg werd of wordt genoemd. Onder in de toren was een hek aangebracht waarmee de toegang tot de Nieuwegracht kon worden versperd. Met de afbraak van de verdedigingswerken en de aanleg van het Zocherpark is de toren omstreeks 1840 gesloopt.

De Minbrug is een monumentale brug in de Nederlandse stad Utrecht. Ze is in 1900 geopend en overspant de Minstroom. De brug vormt een verbinding tussen de Minstraat/Minkade en Zonstraat. Het betreft een vrij kleine vaste brug met beperkte doorvaarthoogte. De gebruikte materialen zijn ijzer c.q. staal, natuursteen en baksteen. In 2014 is de brug voor het grootste deel vernieuwd met behoud van vormgeving. De Minbrug is een gemeentelijk monument.