Wibautstraat (Amsterdam)

Handen is een kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het is een plastiek geschapen door kunstenaar Willem Reijers (1910-1958). Handen is te zien aan de Wibautstraat; het kunstwerk steekt plotseling uit de bijna geheel vlakke achtergevel van het Cygnus Gymnasium, de voormalige Eerste Christelijke LTS Patrimonium. In 1956 gaf Patrimonium de opdracht aan de kunstenaar, in september 1957 werd het ontwerp goedgekeurd. De kunstenaar overleed in oktober 1958. Het werk werd door financiële perikelen van de school pas in 1961 geleverd. De school kreeg overheidssubsidie, waardoor het uiteindelijk in 1966 geplaatst kon worden. Patrimonium koos als locatie voor het werk hun nieuwe 2e LTS-gebouw aan de Dr. Jan van Breemenstraat nabij de Jan Evertsenstraat. De erven van Willem Reijers spanden daarop een rechtszaak aan. Ze beargumenteerden dat Handen was bedoeld voor de Wibautstraat en dat de manier van plaatsing bij de Jan Evertsenstraat het beeld van "een monstrueuze spin" opleverde in plaats van handen en dus uit haar context was gehaald. De Hoge Raad sprak uit in het voordeel van de erven, de school zou pas in 1978 tot plaatsing overgaan. Een voorstudie van Handen bevindt zich in de collectie van het Kröller-Müller Museum.

Kranten en letters is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Alhoewel het een kunstwerk in de openbare ruimte is, is het alleen te bezichtigen voor reizigers met de Amsterdamse Metro en wel de lijnen die gebruik maken van het zogenaamde Oostlijntraject. De Kranten en letters bevinden zich op de wanden van het ondergrondse station van metrostation Wibautstraat. Het kunstwerk werd geplaatst in een reeks van “voor elke metrostation” een kunstwerk. De kunstenaar van Kranten en letters is Opland (pseudoniem voor Rob Wout), die jarenlang politieke prenten tekende voor De Volkskrant en De Groene Amsterdammer. Rondom de plaats van het metrostation waren in de jaren zeventig een flink aantal kranten gevestigd, wat nog terug te vinden is in aanduidingen Het Paroolgebouw en Het Volkshotel. Opland kwam al tijdens de afbouw van de wanden van het station met een tableau met krantenkoppen (deze hangt boven een van de roltrappen) en verspreid over de wanden geplaatste drukletters al zijnde losgerukt uit die kranten. Sommige krantenkoppen verwijzen naar de aanleg van de metro.

Thonikgebouw is een gebouw op de noordoostelijke vooruitgeschoven hoek van de Wibautstraat en de Grensstraat, Amsterdam-Oost.

Vrolikstraat 8 is een gebouw aan de Vrolikstraat in Amsterdam-Oost. Het gebouw stamt uit de wederopbouwperiode en kreeg in 2007 een plaats in op een lijst met de 100 meest waardevolle monumenten uit die periode. Het werd in 2009 tevens opgenomen in het register van rijksmonumenten. Sinds 2013 is hier het Cygnus Gymnasium gevestigd.

TrouwAmsterdam was een nachtclub, restaurant en kunstruimte aan de Wibautstraat 127 te Amsterdam van 2009 tot 4 januari 2015. Nadat in 2009 een tijdelijke vergunning werd verkregen werd het Trouw-gebouw van de Perscombinatie verbouwd tot restaurant, club en kunstruimte. De organisatoren (Post CS BV) waren eerder betrokken bij Club 11, een tijdelijke club op de 11de verdieping van een voormalig Post CS-gebouw bij Amsterdam CS. Na sluiting van de club wordt het pand verbouwd tot studentencomplex. Exact een jaar na sluiting van Trouw opende Post CS BV een nieuwe locatie De School.

Volkshotel is een hotel in het voormalige kantoorgebouw van dagblad de Volkskrant in Amsterdam. Dit gebouw ligt aan de Wibautstraat en werd in juni 2014 geopend als hotel. Het gebouw werd in 1965 geopend als hoofdkantoor van de Volkskrant. De redactie verhuisde in 2007, waarna in november 2007 het restaurant Canvas zich op de zevende etage in de voormalige cantine vestigde. Zes jaar later werd het omgebouwd tot een volwaardig hotel. De broedplaats VKG, voor kunstenaars, creatieve en maatschappelijke ondernemers, verhuisde naar de achterkant van het gebouw.

Schepping is het verhaal achter een kunstwerk zonder titel in Amsterdam-Oost. Het is een relatief groot marmermozaïek op een betonnen muur, die aan die kant een plat vlak is, maar aan de andere kant een overstek heeft en een lange zitbank. Het mozaïek is ontworpen door Harry op de Laak. Het geheel maakt deel uit van de toegang van wat vroeger de Eerste Christelijke LTS Patrimonium was. Die toegang, de muur en het reliëf werden op 12 oktober 2009 opgenomen in het monumentenregister. In 2013 werd het gebouw (Vrolikstraat 8), dat ook rijksmonument is, in gebruik genomen door het Cygnus Gymnasium. Het gebouw is van de hand van Commer de Geus en Ben Ingwersen en is in 2012 grondig verbouwd/gerenoveerd onder toezicht van architect Wessel de Jonge om het aan te passen aan de moderne eisen voor scholen. Daarbij zijn ook de mozaïeken van Op de Laak in en om het gebouw waar nodig hersteld. Zowel De Geus, Ingewersen en Op de Laak lieten zich inspireren door Le Corbusier. Het kunstwerk werd al voordat het tot rijksmonument werd bestempeld onderbroken door een metalen hekwerk, dat niet onder het rijksmonument is meebegrepen.

Weesperzijde 79D te Amsterdam is een gebouw aan de Weesperzijde in Amsterdam-Oost. De bebouwing langs de Weesperzijde werd grotendeel huis voor huis neergezet in tijden van de uitbreiding van de stadsbebouwing. Die uitbreidingsperioden zijn dan ook terug te vinden in de toegepaste architectuur. Één van de meest opvallende en controversiële gebouwen werd in 2001 op een binnenterrein aan Weesperzijde 79 gebouwd, direct achter het Volkshotel aan de Wibautstraat. De opdracht voor de bouw werd gegeven door Thonik, het ontwerp kwam van MVRDV. Voor deze postzegelarchitectuur (beperkte architectuur qua ruimte en ontwerp) kwam het architectenbureau met een schoenendoos (eigen omschrijving van de architecten) bestaande uit twee bouwlagen met een dakterras. Origineel wilde Thonik een woonhuis annex kantoor, dat zagen de buurtbewoners niet zitten; het werd alleen een kantoor. Binnen het eenvoudig ontwerp paste MVRDV reliëf toe, hetgeen is terug te vinden in de omhoog lopende raampartijen. Vanwege de moeilijkheden van terrein (het terrein is op een poort na ingesloten) werd gekozen voor lichtgewicht bouwstenen voor binnen- en buitenmuren. Het ontwerp won de Amsterdamprijs voor de kunsten. Het gehele gebouw werd voorzien van een polyurethaan coating, waarbij de kleurkeus aan Thonik werd gelaten. Die wilde wel een helder oranje kleur voor de buitengevel; het zou in hun ogen een warme aanblik geven. De opvallende kleur werd goedgekeurd door de welstandscommissie van gemeente Amsterdam maar na oplevering bleek die kleur te opdringerig te zijn (de hele dag schijnt de zon). Buurtbewoners vonden de oranje kleur agressief overkomen en sommigen vonden het een onleefbare situatie in wording. Er ontstond een hevige discussie, dat op een rechtszaak uitliep, waarbij de bewoners gelijk kregen; Thonik ging in beroep. Eberhard van der Laan, toen advocaat, kwam er aan te pas om een oplossing te verzinnen. Er werd in overleg met de gemeente (waarvan Van de Laan later burgemeester zou worden) geregeld dat het kantoor toch tot bewoning mocht dienen en dat het gebouw overgeschilderd moest worden. De nieuwe kleur werd appelgroen, ongeveer de kleur van Granny Smith of wel de huiskleur van KPN, volgens MVRDV “not orange, but still bright”. Fotograaf Eddy Posthuma de Boer, een van de klagers, was opgelucht met deze verbetering; hij vond de oranje kleur onmogelijk om aan te wennen ("Groen vind ik wel mooi"). Niet veel later liet dezelfde studio het Thonikgebouw bouwen, een opvallende verschijning aan de Wibautstraat. Nabij het groene gebouw staat een bord van Thonik in dezelfde stijl. Het gebouw kwam in 2020/2021 weer in het nieuws. Een bewoonster van een woning aan Pluto in Den Helder had haar woning juist in appelgroen geschilderd; te afwijkend vond de omgeving en de bewoonster moest het in een zachtere groene kleur overschilderen. De zaak liep tot aan de Raad van State.

Muurschildering Student Hotel Amsterdam is een muurschildering in Amsterdam-Oost. De Braziliaanse street art-kunstenaar Cranio (schuilnaam voor Fabio Oliviera) was in 2016 in Amsterdam. Zijn murals zijn verspreid over de wereld van Londen tot São Paulo te zien. De kunstgalerie Vroom & Varrossieau hield in zomer 2016 een expositie van het werk van Cranio onder de titel American diet en vroeg aan hem of hij een mural wilde aanbrengen op het gebouw van Student Hotel Amsterdam aan de Wibautstraat, Vrolikstraat. Dat gebouw is in Amsterdam beter bekend onder de naam Paroolgebouw. Het gebouw heeft met name aan de kant van de Vrolikstraat grijze betonvlakken. Cranio bracht er in 2016 een relatief kleine muurschildering aan, waarin zijn handtekening als kunstenaar is terug te vinden. Hij beeldde al eerder veelvuldig Zuid-Amerikaanse Indianen af in combinatie met de teloorgang van hun cultuur. In Amsterdam beeldt Granio zijn blauwe Indianen af op een roze/violette fiets. Achterop staat zijn/haar kind op de achteras. Vader/moeder en kind worden vergezeld door een Batmanachtige figuur, ook blauw. Op de fietsen zijn voorts nog te vinden een rood aapje, een blauwe walvis met hondje en een groene olifant.

Wibautstraat 80-86, Eerste Oosterparkstraat 52 is een gebouw op de zuidwestelijke hoek van de Wibautstraat en de Eerste Oosterparkstraat in Amsterdam-Oost. De architectuur van beide staten verschilt sinds de jaren zeventig aanmerkelijk. De oorspronkelijke bebouwing aan de Eerste Oosterparkstraat bevat voornamelijk woningen van rond 1900. Die bebouwing ging vervolgens verder de hoeken om in de Wibautstraat, al waren er ook terreinen voor bedrijven. In tijden van stadsvernieuwing in de jaren zeventig en tachtig werd er uitgebreid gesloopt en nieuwbouw geplaagd. De gebouwen op aangehaalde plaats gingen echter al vroeg in de jaren zestig tegen de vlakte voor een kantoorgebouw naar ontwerp van architect ingenieur Frits de Keukeleire in de bouwstijl Nieuwe Zakelijkheid. Het bood vanaf 1974 onderdak aan de Gemeentelijke Dienst Volkshuisvesting van de gemeente Amsterdam. Het gebouw was sober en sterk horizontaal georiënteerd door met name de raamrijen in combinatie met beton. Op de begane grond waren ook een meubeltoonzaal, een supermarkt (Prijs-Slag) en autodealer (Alfa Romeo) gevestigd, die laatste nog te herkennen aan luifel en kolommen in V-vorm. Tegenover het gebouw stond onder meer een viskraam. Het gebouw kreeg zeven bouwlagen boven een parkeergarage waarvan de bovenste een teruggetrokken gevel had. Later trok ROC Amsterdam in het gebouw, maar die centreerde haar activiteiten naar de kruising Wibautstraat, Mauritskade. Ten tijde van oplevering was het één van de grootste gebouwen aan de Wibautstraat, waaraan nog steeds die bebouwing van rond 1900 de overhand had. Door de aanleg van de Metro van Amsterdam verdween veel van die bebouwing om plaats te maken voor grotere gebouwen; het gebouw ging steeds meer op in de omringende bebouwingen. Bij een bezuinigingsronde werd rond 1987 het gebouw afgestoten. Het Bureau Monumenten & Archeologie deelde het gebouw in bij Orde 3; hetgeen inhoudt dat alle wijzigingen zijn toegestaan mits binnen het bestemmingsplan. Eenzelfde gebouw van Keukeleire werd een aantal jaren later (1964) aan de Omval, Spaklerweg. Het bood jarenlang onderdak aan verzekeraar Delta Lloyd.

De Weesperzijde is een woonwijk in Amsterdam-Oost. In de volksmond wordt ze wel Weesperzijdestrook genoemd. De wijk is genoemd naar haar westelijke grens, de Weesperzijde; de plaatselijke oostelijke kade van de Amstel. Daar waar de kade loopt vanaf de Mauritskade tot aan Duivendrecht, is de buurt nauwer gedefinieerd. Ze wordt gevormd door een landstrook tussen de Amstel (west), de Wibautstraat (oost), tussen de Mauritskade (noord) en de uitgang van de Ringvaart Watergraafsmeer naar de Amstel (zuid). Ze heeft een naar het oosten gerichte punt in de Parooldriehoek, daar waar de Wibautstraat met een knik onder de spoorlijn heen gaat. De wijk is administratief ingedeeld in drie buurten: Swammerdambuurt (van Mauritskade tot aan Eerste Oosterparkstraat) met als belangrijkste verkeersader de Ruyschstraat Weesperzijde Midden/Zuid en (vanaf Eerste Oosterparkstraat tot de ringvaart) eerder genoemde Parooldriehoek. Een deel van de wijk is aangelegd op het grondgebied van de voormalige gemeente Nieuwer-Amstel. Dit is nog terug te vinden in de straatnamen Grensstraat (de voormalige grens) en Marcusstraat, vernoemd naar Balthasar Marcus, een van de laatste burgemeesters van die gemeente. Dit deel van die gemeente werd in 1896 door Amsterdam geannexeerd. De geschiedenis van de buurt trekt gelijk op met die van de kade Weesperzijde. In het zuiden grenst de wijk aan de Van der Kunbuurt, die gebouwd is op het grondgebied van de voormalige gemeente Watergraafsmeer, in 1921 geannexeerd door Amsterdam. Door de verschillende geschiedenissen van de twee wijken is er een aanmerkelijk verschil in bouwstijlen; in de Van der Kunbuurt staan (oorspronkelijk) arbeiderswoninkjes.

Eerste Oosterparkstraat 107-143 in Amsterdam is een huizenblok aan de Eerste Oosterparkstraat in Amsterdam-Oost, dat een uitloper heeft aan de Wibautstraat.