Tuinstadwijk

De Koepoortsbrug (van 1879 tot 1913 Douzabrug) is een brug over de Zoeterwoudsesingel in de Nederlandse stad Leiden. De brug is gelegen op de plaats waar zich tussen 1671 en 1864 de Koepoort bevond, een van de stadspoorten die vanuit het zuiden toegang gaf tot Leiden en waardoor vee de stad werd in- en uitgebracht. De brug ligt tussen de Doezastraat en de Herenstraat.

De Koepoort is een voormalige stadspoort in Leiden. De poort bevond zich aan de zuidkant van de stad, aan het eind van de huidige Doezastraat. Voor de poort lag een brug over de Witte Singel. De naam van de huidige brug op die plek, de Koepoortsbrug, herinnert nog aan deze stadspoort. Het bouwwerk was een ontwerp van Willem van der Helm en werd opgetrokken in 1671-72. De poort ontleent zijn naam aan het feit dat via deze poort het vee de stad in en uit gebracht werd. De Koepoort werd in 1864 gesloopt.

De Neksluisbrug ('Naaktesluisbrug') ligt over de Vliet in de Nederlandse stad Leiden, op het punt waar de Vliet aan de zijde van de Vreewijk de Witte Singel raakt. Voor de Neksluisbrug zijn sluisdeuren bevestigd, zoals bij een 'keersluis'. Deze brug en de Stadsmolensluis (in de Zoeterwoudsesingel nabij de Van Disselbrug) en de Haagbrug (over de Trekvliet) zijn de enige keersluisbruggen in de singels van Leiden. De deuren, en ook de keerdeuren onder alle andere bruggen en doorgangen in de Hoge Rijndijk van Katwijk tot Bodegraven (in totaal bevinden zich op dit traject zo'n 50 bruggen met sluisdeuren), zijn bedoeld om de doorstroming van het water naar het zuidelijk deel van Rijnland tegen te gaan als het water in de Oude Rijn te hoog komt te staan.

Barend van Namenhof is een hofje aan de Hoefstraat 12 in de Nederlandse stad Leiden. Het hofje werd opgericht in 1730 door koopman Barend van Namen voor gereformeerde kinderloze echtparen boven de vijftig. Het hofje bestaat uit 12 woningen. Drie hofjeswoningen zijn ontworpen door W.C. Mulder. Het hof werd verbouwd in 1788. In 1915 werd het op kosten van regent C.W.J.W. Pape volledig vernieuwd. Hiermee kreeg het zijn rijke, voorname indruk waardoor het ook "villahof" werd genoemd. Het hofje heeft een regentenkamer en bezit de status rijksmonument.

Het Sint Jacobshof is een hofje in de Nederlandse stad Leiden, provincie Zuid-Holland. Het hofje is gelegen aan de Doezastraat. Het Sint Jacobshof werd gesticht in 1672, in opdracht van de Leidse koopman Gomarus van Craeyenbosch. In 1681 werd begonnen met de bouw van 6 huisjes. In 1863 werden er 5 huisjes bijgebouwd, en in 1879 een 12e huisje. (Een overzicht uit 1905 van de bewoners van deze 12 huisjes sinds de oprichting is bewaard gebleven.) Het complex bevat verder een regentenkamer en een poortgebouw. Verdere uitbreidingen volgden in 1883 en 1922. Sinds de laatste renovatie in 1976/77 zijn er 17 woningen. Volgens het reglement kwamen voor het St. Jacobshofje in aanmerking "hetzij gehuwde paren, weduwnaars, weduwen of ongehuwde persoonen, mits van gevorderde leeftijd, van goed gedrag en de R.C. Godsdienst belijdende". Bij intrek werd een inleggeld betaald (in 1905 bedroeg dat 300 gulden), en dan bleef het tot de dood vrij van huur. Elke drie maanden kregen de inwoners een toelage. Van Gomarus van Craeyenbosch is zijn ‘Stuck Boeck’ bewaard gebleven. Hierin hield hij tussen 1661 en 1671 zijn lakenhandel bij, samen met lakenmonsters in allerlei kleuren. Gomarus handelde door heel Europa en werd schatrijk. Na zijn dood liet hij geld na voor de stichting van het St. Jacobshof te Leiden voor armlastige echtparen. Gomarus wilde een hofje voor katholieke stadsgenoten, maar dit kon hij niet bij testament vastleggen vanwege het calvinistische regiem in Leiden ten tijde van de stichtings- en bouwperiode. Hij loste dit op door trouwe roomse stadsgenoten te benoemen als regenten. Het ‘Stuck Boeck’ is nu onderdeel van het archief van dit hofje, alsmede een brievenboek.

De Schelpenkade is een straat in de Tuinstadwijk van de Nederlandse stad Leiden en is een van de beeldbepalende straten in het beschermd stadsgezicht Zuidelijke Schil.

Samuel de Zee's hof is een hofje in de Nederlandse stad Leiden. Het hofje is gesticht in 1723 voor armlastige familieleden. Het complex bestaat uit 21 woningen en ligt aan de Samuel de Zee's hof. De ingang van het hofje bevindt zich aan de Doezastraat tussen huisnummers 14 en 18 en bevat de tekst: "Geeft god alleen de eer voor goede dognie rijke neeven ende nigten deed Samuel de Zee dit bij sijn leeven stigten, 1723". Na de ingang bevindt zich een poort met de tekst: "Dus was mijn sin: Een yder praat na syn begrip ~ maer soo t niet staat tot uw genoegen blyft dan buyten k kan met myn poort uw mond niet sluyten 1723 ~". In 1743 vond een uitbreiding plaats waardoor er twee binnenpleintjes ontstonden met in het midden een regentenkamer. Deze regentenkamer is later als school gebruikt en werd in 1883 verbouwd tot woningen. In 1982 is het hofje gerestaureerd. Het heeft de status rijksmonument en is inschreven onder nummer 24665 in het monumentenregister.

Vlietbrug is een stenen boogbrug in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De brug overspant de Vliet en over de brug loopt de Boisotkade. De brug bestaat uit zandstenen en blokken. Bovenaan weerskanten van de brug bevindt zicht een sluitsteen met een leeuwenmasker. Ze verschillen van elkaar.

De Doezastraat is een winkelstraat in de Nederlandse stad Leiden. De straat is gelegen in de Academiewijk in de zuidelijke binnenstad tussen het Rapenburg/Steenschuur en de Witte Singel/Zoeterwoudsesingel. De Doezastraat dankt het brede profiel aan het feit dat de straat tot de demping van 1861 een gracht was: de Koepoortsgracht. Deze verwees naar de voormalige Koepoort, de stadspoort aan de singel en de belangrijkste toegang tot de stad vanuit de richting van Zoeterwoude. De huidige Herenstraat, Zoeterwoudseweg en Vrouwenweg buiten het centrum zijn overblijfselen van de historische route naar de stad, die na de Doezastraat via de Nieuwsteeg uitkomt bij de Pieterskerk. Na de demping werd de gracht vernoemd naar Janus Dousa, een historische figuur uit het Beleg van Leiden in de Tachtigjarige Oorlog. De Leidse buskruitramp van 1807 is zeer bepalend geweest voor het huidige aanzicht van de straat. Veel panden aan de kant van het Rapenburg en het Steenschuur werden door de explosie of de daaropvolgende brand verwoest, waarna er grote, statige, neorenaissance panden voor in de plaats kwamen. Ook werd het Van der Werfpark aangelegd, met een ingang aan de Doezastraat.

Het Regionaal Archief Leiden (RAL) (voorheen Gemeentearchief Leiden) aan de Boisotkade 2a in de Nederlandse stad Leiden, beheert archieven van en over de stad Leiden en haar inwoners, maar ook van Hillegom, Kaag en Braassem, Lisse Leiderdorp, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Katwijk, Teylingen en Zoeterwoude. Met ingang van 1 juni 2013 is het Regionaal Archief Leiden onderdeel van Erfgoed Leiden en Omstreken.

Huize Vreewijk (Vreewijkstraat 8, Leiden) werd ca. 1775 gebouwd als buitenplaats. Het is naamgever van de buurt Vreewijk in Leiden.

De muurtoren Oostenrijk is een waltoren gelegen aan de Jan van Houtkade aan de zuidkant van Leiden. Het bouwwerk stamt uit het eind van de vijftiende eeuw en maakte deel uit van de inmiddels verder volledig verdwenen middeleeuwse stadsommuring. Leiden bezat nog 32 andere muurtorens, waarvan de laatste in 1871 werd gesloopt. Deze muurtoren Bourgondië bevond zich ten westen van Oostenrijk, eveneens aan de Jan van Houtkade. De beide bouwwerken ontlenen hun namen aan de toenmalige landsheren van de Nederlanden, Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk. De plattegrond van de muurtoren Oostenrijk is halfcirkelvormig, waarbij de rechte zijde naar de stad is toegericht. Aan de landzijde bevinden zich negen schietgaten in de ongeveer twee meter dikke bakstenen muren. Twee van deze gaten zijn dichtgemetseld. Aan de stadszijde bevinden zich in de gevel twee ruitvormige blinde nissen met daarboven één in de vorm van een driepas. Hieronder is het Leidse stadswapen tweemaal in het metselverband herkenbaar. Vlak boven het trottoir is nog een halfronde boog zichtbaar. Dit is de bovenzijde van de oorspronkelijke toegangspoort tot de toren. Door de eeuwenlange ophoging van het straatniveau ligt deze toegang nu volledig onder de grond. Sinds 2015 is het gebouw in gebruik als escaperoom.