Huize Vreewijk

Vreewijk is een wijk net buiten de singels, aan de zuidzijde van de stad Leiden, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Op 1 januari 2023 telde de wijk 2.420 inwoners. De wijk wordt begrensd door de spoorlijn Leiden-Utrecht in het westen, het Noordeinde in het noorden, het water van de Witte Singel in het oosten en het water van de Jan van Goyenkade in het zuiden. Oorspronkelijk hield de wijk Vreewijk op bij de Gerrit Doustraat. Sinds circa 1980 behoort ook het gedeelte tot en met de Rijn- en Schiekade en het Noordeindeplein tot Vreewijk. Vreewijk was in 1881 de eerste planmatige uitbreiding van Leiden buiten de singels, toen nog op grondgebied van de gemeente Zoeterwoude. Vreewijk maakt als 'buurt 50' formeel deel uit van het Bos- en Gasthuisdistrict in het stadsdeel Zuid. Per april 2011 is Vreewijk als onderdeel van de Zuidelijke Schil aangewezen tot beschermd stadsgezicht.

De Schelpenkade is een straat in de Tuinstadwijk van de Nederlandse stad Leiden en is een van de beeldbepalende straten in het beschermd stadsgezicht Zuidelijke Schil.

Het voormalig Farmaceutisch laboratorium in de Vreewijk in de Nederlandse stad Leiden is ontworpen door Rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst. De bouw, voor de Rijksuniversiteit Leiden vond plaats in 1895-1898, de bouwstijl is een menging van neogotiek en neorenaissance. Het gebouw bevatte oorspronkelijk diverse laboratoria (waaronder het Galenisch Laboratorium) en werkruimten, een prepareerkamer, magazijnen voor de pharmacognostische- en de chemicaliënverzameling, een modelapotheek en een collegezaal. Vanaf 1898 werd het Pharmaceutisch Laboratorium ook ingeschakeld bij de keuring van levensmiddelen voor gevangenissen en vanaf 1902 bij de gemeentelijke keuringsdienst van Leiden. Door diverse verbouwingen, aanpassingen aan de eisen van de tijd en functiewijziging is van het oorspronkelijke interieur weinig bewaard gebleven. Het gebouw was tot 1968 in gebruik als laboratorium en vervolgens tot september 2004 als juridisch studiecentrum Hugo de Groot door de Juridische Faculteit (Faculteit der Rechtsgeleerdheid) van de Rijksuniversiteit Leiden. Hierna is het gebouw verkocht aan SLS Wonen (nu onderdeel van DUWO) en herontwikkeld tot appartementencomplex met 20 appartementen voor gastdocenten en 51 appartementen voor kortverblijvende buitenlandse studenten.

De voormalige custoswoningen in de Vreewijk in de Nederlandse stad Leiden zijn naar een ontwerp van Rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst voor de Rijksuniversiteit Leiden in 1899 gebouwd. De dubbele dienstwoning voor de custos oftewel conciërges, staat naast het voormalige Farmaceutisch laboratorium en is gebouwd in een typisch laat-negentiende-eeuwse, aan de neogotische en neorenaissance verwante stijl, die aansluit bij de kenmerken van de nabijgelegen laboratoriumgebouwen, van het voormalige universitaire complex.

De Vreewijkbrug in de Nederlandse stad Leiden verbindt sinds 1901 de Vreewijk met de binnenstad.

De Jan van Goyenbrug is een stalen trapjesbrug (kwakel) met houten dek, die ligt over de Vliet in de Nederlandse stad Leiden en de Hugo de Grootstraat (Vreewijk) verbindt met de Stadhouderslaan (Staalwijk).

Het voormalig Laboratorium voor Organische Chemie in de Vreewijk in de Nederlandse stad Leiden is ontworpen door Rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst voor de Rijksuniversiteit Leiden. De bouw was in 1896-1898, de bouwstijl is een menging van neogotiek en neorenaissance. Het oorspronkelijk vanuit een U-vormige plattegrond opgetrokken gebouw was onder meer voorzien van een laboratorium voor medici, een laboratorium voor chemici, een collegezaal en een dienstwoning. In 1910 is het laboratorium verdubbeld naar een ontwerp van Van Lokhorsts opvolger ir. J.A. Vrijman, die een vergelijkbaar gebouw spiegelbeeldig tegen het oude plaatste, waardoor het een geheel omsloten binnenhof kreeg. Een tweede grote uitbreiding - in de vorm van een aanbouw aan de achterzijde - dateert van 1930. In 1949 is rechts (noordzijde) van het Organisch Chemisch Laboratorium een uitbreiding toegevoegd. Het complex was tot 1968 in gebruik als laboratorium en vervolgens tot september 2004 als juridisch studiecentrum Hugo de Groot door de Juridische Faculteit (Faculteit der Rechtsgeleerdheid) van de Rijksuniversiteit Leiden. Hierna is het gebouw afgestoten en herontwikkeld tot appartementencomplex. Het trappenhuis uit 1910 van J.A.W. Vrijman is bewaard gebleven, maar beide dependances zijn gesloopt, waardoor het gebouw nu weer vrij staat. Voor de hoofdingang is een verzonken parkeersysteem aangelegd.

Het Van der Klaauw Laboratorium, gelegen aan de Kaiserstraat 63 en de Sterrewachtlaan 1-4, in de Nederlandse stad Leiden, bestond uit een torengebouw uit 1957 en een singelgebouw uit 1962. De ook wel als Kaisertoren of Van der Klaauwtoren aangeduide hoogbouw was met een hoogte van 40 meter een van de hoogste gebouwen in het oude stadscentrum van Leiden, op de Meelfabriek na. Tot 2009 diende het complex als zoölogisch laboratorium met college- en practicumzalen van de Universiteit Leiden. Het rechthoekige torengebouw, naar ontwerp van het Leidse architectenbureau H.A. van Oerle en J.J. Schrama, is in 1957 opgeleverd en genoemd naar Cornelis Jakob van der Klaauw, die in 1934 hoogleraar was in de Algemene Zoölogie. Het aangebouwde Singelgebouw of Paviljoen naar een ontwerp van Van Oerle, Schrama en Bos werd in 1962 geopend door minister Jo Cals. Het poortgebouw aan de Sterrewachtlaan 1-3 is een gemeentelijk monument. Sinds juli 2009 stonden toren en singelgebouw leeg. Het Vastgoedbedrijf van de Universiteit Leiden liet de gebouwen slopen om de grond met bouwplan en bouwvergunning te verkopen. Ondanks dat de toren in 2011 de winnaar was van de ‘Jonge Leidse Monumentenprijs 2011’ kregen de gebouwen geen beschermde status.

Erfgoed Leiden en Omstreken is een regionaal kennis- en adviescentrum voor Leiden en omstreken op het gebied van archief, monumenten, archeologie en bouwhistorie. Dit Nederlandse centrum is medio 2013 ontstaan door de bundeling van het Regionaal Archief Leiden en de gemeentelijke afdeling Monumenten & Archeologie. Ook Molenmuseum De Valk maakt deel uit van de combinatie.

Het Regionaal Archief Leiden (RAL) (voorheen Gemeentearchief Leiden) aan de Boisotkade 2a in de Nederlandse stad Leiden, beheert archieven van en over de stad Leiden en haar inwoners, maar ook van Hillegom, Kaag en Braassem, Lisse Leiderdorp, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Katwijk, Teylingen en Zoeterwoude. Met ingang van 1 juni 2013 is het Regionaal Archief Leiden onderdeel van Erfgoed Leiden en Omstreken.

De Neksluisbrug ('Naaktesluisbrug') ligt over de Vliet in de Nederlandse stad Leiden, op het punt waar de Vliet aan de zijde van de Vreewijk de Witte Singel raakt. Voor de Neksluisbrug zijn sluisdeuren bevestigd, zoals bij een 'keersluis'. Deze brug en de Stadsmolensluis (in de Zoeterwoudsesingel nabij de Van Disselbrug) en de Haagbrug (over de Trekvliet) zijn de enige keersluisbruggen in de singels van Leiden. De deuren, en ook de keerdeuren onder alle andere bruggen en doorgangen in de Hoge Rijndijk van Katwijk tot Bodegraven (in totaal bevinden zich op dit traject zo'n 50 bruggen met sluisdeuren), zijn bedoeld om de doorstroming van het water naar het zuidelijk deel van Rijnland tegen te gaan als het water in de Oude Rijn te hoog komt te staan.

De Vliet is een water en straat in het centrum van de Nederlandse stad Leiden en het deel van de historische rivier de Vliet in de provincie Zuid-Holland dat binnen de Leidse singels ligt. De huidige Vliet loopt hier tussen het Rapenburg en de Witte Singel. Het deel van de rivier is hier gekanaliseerd en verstedelijkt en oogt hierdoor als een gewone gracht. Oorspronkelijk liep de Vliet door tot ze ter hoogte van de Boommarkt in de Oude Rijn uitmondde. Mogelijk had ze een verdedigingsfunctie aan de westrand van de stad, totdat het Rapenburg, toen nog Steenschuur geheten, die functie overnam. Het laatste deel van de Vliet, nu binnen de stadsmuren gelegen, verdween al snel. Het voorlaatste deel werd de Papengracht en het deel tussen Rapenburg en Gravensteen stond bekend als de Donkeregracht. Eind zestiende eeuw was de Donkeregracht vrijwel geheel overkluisd en in 1633 gebeurde dat ook met de Papengracht. In 1956 werd de overkluizing van beide vrijwel geheel afgebroken en werd de waterloop gedempt. Thans rest alleen nog het stuk ten zuiden van het Rapenburg. Aan de overzijde is in de walkant van het Rapenburg de voormalige instroomopening naar de Donkeregracht nog herkenbaar.