Sint Jeroensbrug

De Vliet is een water en straat in het centrum van de Nederlandse stad Leiden en het deel van de historische rivier de Vliet in de provincie Zuid-Holland dat binnen de Leidse singels ligt. De huidige Vliet loopt hier tussen het Rapenburg en de Witte Singel. Het deel van de rivier is hier gekanaliseerd en verstedelijkt en oogt hierdoor als een gewone gracht. Oorspronkelijk liep de Vliet door tot ze ter hoogte van de Boommarkt in de Oude Rijn uitmondde. Mogelijk had ze een verdedigingsfunctie aan de westrand van de stad, totdat het Rapenburg, toen nog Steenschuur geheten, die functie overnam. Het laatste deel van de Vliet, nu binnen de stadsmuren gelegen, verdween al snel. Het voorlaatste deel werd de Papengracht en het deel tussen Rapenburg en Gravensteen stond bekend als de Donkeregracht. Eind zestiende eeuw was de Donkeregracht vrijwel geheel overkluisd en in 1633 gebeurde dat ook met de Papengracht. In 1956 werd de overkluizing van beide vrijwel geheel afgebroken en werd de waterloop gedempt. Thans rest alleen nog het stuk ten zuiden van het Rapenburg. Aan de overzijde is in de walkant van het Rapenburg de voormalige instroomopening naar de Donkeregracht nog herkenbaar.

De Kaiserstraat is een straat en voormalige gracht in de Leidse binnenstad. De straat is genoemd naar dr. Frederik Kaiser (Amsterdam 1808 - Leiden 1872). Hij was hoogleraar in de sterrenkunde en verantwoordelijk voor de bouw van de nieuwe sterrenwacht in 1860 aan de Sterrewachtlaan, een zijstraat van de Kaiserstraat. In de winter van 2011 - 2012 werd de Kaiserstraat opnieuw ingericht. De grote bomen zijn gekapt en de trottoirs en rijweg herbestraat. Ook zijn Leidse lantaarns geplaatst. In het voorjaar van 2012 werd het werk afgerond met het planten van nieuwe bomen.

De Molensteegbrug is een vaste stenen boogbrug in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De brug verbindt de Molensteeg en de Bakkersteeg. De brug staat sinds 1968 ingeschreven als rijksmonument in het monumentenregister. Ca. 1400 wordt er reeds een brug gemeld op deze plaats. In de 20e eeuw werd deden de bewoners een verzoek de brug af te platten. De gemeente gaf hier geen prioriteit aan. Toen in 1942 brug grondig werd gerestaureerd deden de bewoners een hernieuwd verzoek, maar opnieuw werd dit afgewezen. Tegenwoordig wordt de hoogte gezien als fraai onderdeel van het stadsgezicht. In 1999 onderging de brug opnieuw een restauratie. De brug bevat het opschrift "Anno 1730".

Jan Pesijnhof (ook wel Jean Pesijnhof ) is een hofje in de Nederlandse stad Leiden. Het hofje ligt aan de Kloksteeg 21 en wordt beheerd door de stichting Jean Pesijnhof. Het hofje bestaat uit 12 proveniershuisjes (Jan Pesijnshof 1 t/m 12) en werd gesticht door Marie de Lannoy (weduwe van Jean Pesijn). Zij kwam uit Lille en regelde in haar testament dat de bejaarde leden van de Waalse Hervormde Kerk hier mochten wonen. In de 17e eeuw woonde hier een groep 'Pilgrim Fathers'. Deze geloofsvluchtelingen uit Engeland staken na hun 11-jarig verblijf in Leiden in 1620 met de Mayflower naar de Verenigde Staten over. De plaquette in de muur van de Pieterskerk herinnert hier nog aan. Het hofje heeft de status rijksmonument. Het hofje wordt afgesloten door een poortgebouw uit 1683 met een centrale schoorsteen en een hardstenen ingangspoort, waarboven de regentenkamer is. Tegen de achtermuur bevindt zich een zonnewijzer uit 1924.

Het Heilige(n) Geesthofje (of: Cornelis Spronghofje) is een gesloten hofje in de Nederlandse stad Leiden. Het hofje bevindt zich op de hoek van de Doezastraat met het Rapenburg en heeft als adres Doezastraat 1a. Het Heilige Geesthofje is een rijksmonument en maakt deel uit van het beschermde stadsgezicht.

Het Jeruzalemhof is een hofje aan de voormalige Cellebroersgracht (vanwege het nabijgelegen klooster van de Cellebroeders), wat sinds de demping in 1875 de Kaiserstraat is, in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. Het is het oudste nog bestaande hofje in Leiden. Het werd gesticht op 16 mei 1467 door Wouter IJsbrandszoon ter ere van God en de twaalf apostelen naar aanleiding van zijn bezoek aan het heilig graf in Jeruzalem (vandaar ook de naam). Oorspronkelijk bestond het hofje uit 13 huisjes die bestemd waren voor dertien arme mannen, die eerlic zyn, ende van goede syn vergaen. Een eventuele echtgenote mocht ook inwonen, want dan kon zij voor haar man zorgen. Als haar man dood ging, moest ze wel vertrekken. Dat een hofje juist voor mannen en niet voor vrouwen werd bestemd was bijzonder, want dat was in de Nederlanden nog niet eerder voorgekomen. Het hofje was oorspronkelijk voorzien van een wat een rijk versierde kapel moet zijn geweest. In de tweede helft van de zestiende eeuw ging het beheer van het hofje en van de kapel door geldgebrek erg achteruit. Ook de Reformatie en de Beeldenstorm gingen niet aan de poort voorbij en er werd veel vernield. Nadat het hofje onder protestants beheer kwam werd de kapel buiten gebruik gesteld en successievelijk gebruikt als schermschool, onderkomen voor de Lutherse- en daarna Engelse kerk, gildehuis van de bierdragers en tot slot pakhuis. In 1887 werd de voormalige kapel gesloopt en in 1910 de aan de straat gelegen regentenkamer. Tussen 1892 en 1936 werd het hofje vernieuwd, waarbij het aantal huisjes toenam tot 15 (achter huisje nummer 1 liggen nog twee huisjes verstopt), maar de sfeer van het oude hofje is verloren gegaan.

Erfgoed Leiden en Omstreken is een regionaal kennis- en adviescentrum voor Leiden en omstreken op het gebied van archief, monumenten, archeologie en bouwhistorie. Dit Nederlandse centrum is medio 2013 ontstaan door de bundeling van het Regionaal Archief Leiden en de gemeentelijke afdeling Monumenten & Archeologie. Ook Molenmuseum De Valk maakt deel uit van de combinatie.

Het Van der Klaauw Laboratorium, gelegen aan de Kaiserstraat 63 en de Sterrewachtlaan 1-4, in de Nederlandse stad Leiden, bestond uit een torengebouw uit 1957 en een singelgebouw uit 1962. De ook wel als Kaisertoren of Van der Klaauwtoren aangeduide hoogbouw was met een hoogte van 40 meter een van de hoogste gebouwen in het oude stadscentrum van Leiden, op de Meelfabriek na. Tot 2009 diende het complex als zoölogisch laboratorium met college- en practicumzalen van de Universiteit Leiden. Het rechthoekige torengebouw, naar ontwerp van het Leidse architectenbureau H.A. van Oerle en J.J. Schrama, is in 1957 opgeleverd en genoemd naar Cornelis Jakob van der Klaauw, die in 1934 hoogleraar was in de Algemene Zoölogie. Het aangebouwde Singelgebouw of Paviljoen naar een ontwerp van Van Oerle, Schrama en Bos werd in 1962 geopend door minister Jo Cals. Het poortgebouw aan de Sterrewachtlaan 1-3 is een gemeentelijk monument. Sinds juli 2009 stonden toren en singelgebouw leeg. Het Vastgoedbedrijf van de Universiteit Leiden liet de gebouwen slopen om de grond met bouwplan en bouwvergunning te verkopen. Ondanks dat de toren in 2011 de winnaar was van de ‘Jonge Leidse Monumentenprijs 2011’ kregen de gebouwen geen beschermde status.

Het Regionaal Archief Leiden (RAL) (voorheen Gemeentearchief Leiden) aan de Boisotkade 2a in de Nederlandse stad Leiden, beheert archieven van en over de stad Leiden en haar inwoners, maar ook van Hillegom, Kaag en Braassem, Lisse Leiderdorp, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Katwijk, Teylingen en Zoeterwoude. Met ingang van 1 juni 2013 is het Regionaal Archief Leiden onderdeel van Erfgoed Leiden en Omstreken.

Bethaniënhof is een hofje dat sinds 2 november 1993 aangewezen is als beschermd gemeentelijk monument van het gemeentelijk monumentenregister van Leiden in Nederland. Het hofje werd gesticht in 1563. Het bestaat uit twaalf woningen gelegen aan de drie zijden van een binnenplaats en twee woningen aan de Zegersteeg. De woningen zijn in 1907 herbouwd. De ingang van het hofje bevindt zich tussen de panden Kaiserstraat 41 en 45. Een eenvoudig gietijzeren hek, met daarop een naambordje van het hofje, geplaatst op een bakstenen muurtje, verschaft de toegang.

De Pieterskerk is een laatgotische kerk in de Nederlandse stad Leiden. Van oudsher is het de hoofdkerk van die stad. Aan de patroonheilige, Sint-Pieter, tot wie Jezus in het Evangelie volgens Matteüs zegt "Ik zal u de sleutels geven van het Koninkrijk der hemelen (..)" heeft de stad haar wapen te danken, alsmede haar bijnaam Sleutelstad. In 1121 werd een kapel voor de graven van Holland gewijd aan de heiligen Petrus en Paulus. In haar huidige vorm kwam de Pieterskerk gedurende ongeveer 180 jaar vanaf 1390 tot stand. Het gebouw werd in 1971 als kerk buiten gebruik gesteld en in 1976 overgedragen aan een particuliere stichting. Sinds een ingrijpende restauratie, die tussen 1978 en 1982 plaatsvond, wordt de Pieterskerk voor allerlei evenementen verhuurd. Tussen 2001 en 2010 vond opnieuw een ingrijpende restauratie plaats.

Het Prins Willemraam (1933) is een gedenkraam in de Nieuwe Kerk in de Nederlandse stad Delft.