Kaiserstraat

Het Jeruzalemhof is een hofje aan de voormalige Cellebroersgracht (vanwege het nabijgelegen klooster van de Cellebroeders), wat sinds de demping in 1875 de Kaiserstraat is, in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. Het is het oudste nog bestaande hofje in Leiden. Het werd gesticht op 16 mei 1467 door Wouter IJsbrandszoon ter ere van God en de twaalf apostelen naar aanleiding van zijn bezoek aan het heilig graf in Jeruzalem (vandaar ook de naam). Oorspronkelijk bestond het hofje uit 13 huisjes die bestemd waren voor dertien arme mannen, die eerlic zyn, ende van goede syn vergaen. Een eventuele echtgenote mocht ook inwonen, want dan kon zij voor haar man zorgen. Als haar man dood ging, moest ze wel vertrekken. Dat een hofje juist voor mannen en niet voor vrouwen werd bestemd was bijzonder, want dat was in de Nederlanden nog niet eerder voorgekomen. Het hofje was oorspronkelijk voorzien van een wat een rijk versierde kapel moet zijn geweest. In de tweede helft van de zestiende eeuw ging het beheer van het hofje en van de kapel door geldgebrek erg achteruit. Ook de Reformatie en de Beeldenstorm gingen niet aan de poort voorbij en er werd veel vernield. Nadat het hofje onder protestants beheer kwam werd de kapel buiten gebruik gesteld en successievelijk gebruikt als schermschool, onderkomen voor de Lutherse- en daarna Engelse kerk, gildehuis van de bierdragers en tot slot pakhuis. In 1887 werd de voormalige kapel gesloopt en in 1910 de aan de straat gelegen regentenkamer. Tussen 1892 en 1936 werd het hofje vernieuwd, waarbij het aantal huisjes toenam tot 15 (achter huisje nummer 1 liggen nog twee huisjes verstopt), maar de sfeer van het oude hofje is verloren gegaan.

Het Van der Klaauw Laboratorium, gelegen aan de Kaiserstraat 63 en de Sterrewachtlaan 1-4, in de Nederlandse stad Leiden, bestond uit een torengebouw uit 1957 en een singelgebouw uit 1962. De ook wel als Kaisertoren of Van der Klaauwtoren aangeduide hoogbouw was met een hoogte van 40 meter een van de hoogste gebouwen in het oude stadscentrum van Leiden, op de Meelfabriek na. Tot 2009 diende het complex als zoölogisch laboratorium met college- en practicumzalen van de Universiteit Leiden. Het rechthoekige torengebouw, naar ontwerp van het Leidse architectenbureau H.A. van Oerle en J.J. Schrama, is in 1957 opgeleverd en genoemd naar Cornelis Jakob van der Klaauw, die in 1934 hoogleraar was in de Algemene Zoölogie. Het aangebouwde Singelgebouw of Paviljoen naar een ontwerp van Van Oerle, Schrama en Bos werd in 1962 geopend door minister Jo Cals. Het poortgebouw aan de Sterrewachtlaan 1-3 is een gemeentelijk monument. Sinds juli 2009 stonden toren en singelgebouw leeg. Het Vastgoedbedrijf van de Universiteit Leiden liet de gebouwen slopen om de grond met bouwplan en bouwvergunning te verkopen. Ondanks dat de toren in 2011 de winnaar was van de ‘Jonge Leidse Monumentenprijs 2011’ kregen de gebouwen geen beschermde status.

Bethaniënhof is een hofje dat sinds 2 november 1993 aangewezen is als beschermd gemeentelijk monument van het gemeentelijk monumentenregister van Leiden in Nederland. Het hofje werd gesticht in 1563. Het bestaat uit twaalf woningen gelegen aan de drie zijden van een binnenplaats en twee woningen aan de Zegersteeg. De woningen zijn in 1907 herbouwd. De ingang van het hofje bevindt zich tussen de panden Kaiserstraat 41 en 45. Een eenvoudig gietijzeren hek, met daarop een naambordje van het hofje, geplaatst op een bakstenen muurtje, verschaft de toegang.

Het Sint Annahof of Joostenpoort is een hofje aan de Zegersteeg in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. Het hofje heeft ook een (fraaiere) poort aan het eind van de Doelengracht, die daar aangeduid wordt als de 5e Binnenvestgracht. Het hofje werd gesticht in 1503 door Joost Hendricksz. van der Strijpen van Duivelandt ten behoeve van dertien weduwen of maagden, ouder dan 40 en van onbesproken gedrag. Als stichters worden ook wel genoemd Geertruit Joost Hendriksweduwe en haar kinderen Hendrik en Wiggers Joostzonen, die de stichting van het hofje formeel vastlegden, maar zij deden dat vanwege de mondelinge wilsbeschikking van hun man en vader. Sinds 15 december 1987 is het hofje aangewezen als gemeentelijk monument.

De Sint Jeroensbrug is een vaste stenen boogbrug in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. Onder de brug stroomt de Vliet naar het Rapenburg.

De Vreewijkbrug in de Nederlandse stad Leiden verbindt sinds 1901 de Vreewijk met de binnenstad.

De Vliet is een water en straat in het centrum van de Nederlandse stad Leiden en het deel van de historische rivier de Vliet in de provincie Zuid-Holland dat binnen de Leidse singels ligt. De huidige Vliet loopt hier tussen het Rapenburg en de Witte Singel. Het deel van de rivier is hier gekanaliseerd en verstedelijkt en oogt hierdoor als een gewone gracht. Oorspronkelijk liep de Vliet door tot ze ter hoogte van de Boommarkt in de Oude Rijn uitmondde. Mogelijk had ze een verdedigingsfunctie aan de westrand van de stad, totdat het Rapenburg, toen nog Steenschuur geheten, die functie overnam. Het laatste deel van de Vliet, nu binnen de stadsmuren gelegen, verdween al snel. Het voorlaatste deel werd de Papengracht en het deel tussen Rapenburg en Gravensteen stond bekend als de Donkeregracht. Eind zestiende eeuw was de Donkeregracht vrijwel geheel overkluisd en in 1633 gebeurde dat ook met de Papengracht. In 1956 werd de overkluizing van beide vrijwel geheel afgebroken en werd de waterloop gedempt. Thans rest alleen nog het stuk ten zuiden van het Rapenburg. Aan de overzijde is in de walkant van het Rapenburg de voormalige instroomopening naar de Donkeregracht nog herkenbaar.

De Vereniging voor Studerenden te Leiden Catena (gebruikelijk afgekort tot VSL Catena of Catena) is een studentenvereniging in de Nederlandse stad Leiden.

De Molensteegbrug is een vaste stenen boogbrug in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De brug verbindt de Molensteeg en de Bakkersteeg. De brug staat sinds 1968 ingeschreven als rijksmonument in het monumentenregister. Ca. 1400 wordt er reeds een brug gemeld op deze plaats. In de 20e eeuw werd deden de bewoners een verzoek de brug af te platten. De gemeente gaf hier geen prioriteit aan. Toen in 1942 brug grondig werd gerestaureerd deden de bewoners een hernieuwd verzoek, maar opnieuw werd dit afgewezen. Tegenwoordig wordt de hoogte gezien als fraai onderdeel van het stadsgezicht. In 1999 onderging de brug opnieuw een restauratie. De brug bevat het opschrift "Anno 1730".

Erfgoed Leiden en Omstreken is een regionaal kennis- en adviescentrum voor Leiden en omstreken op het gebied van archief, monumenten, archeologie en bouwhistorie. Dit Nederlandse centrum is medio 2013 ontstaan door de bundeling van het Regionaal Archief Leiden en de gemeentelijke afdeling Monumenten & Archeologie. Ook Molenmuseum De Valk maakt deel uit van de combinatie.

Het Regionaal Archief Leiden (RAL) (voorheen Gemeentearchief Leiden) aan de Boisotkade 2a in de Nederlandse stad Leiden, beheert archieven van en over de stad Leiden en haar inwoners, maar ook van Hillegom, Kaag en Braassem, Lisse Leiderdorp, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Katwijk, Teylingen en Zoeterwoude. Met ingang van 1 juni 2013 is het Regionaal Archief Leiden onderdeel van Erfgoed Leiden en Omstreken.

De Nonnenbrug is een vaste stenen brug uit 1978 in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De brug verbindt ter hoogte van het Academiegebouw de Nonnensteeg en de Kloksteeg en overbrugt het Rapenburg.