Brug 451

De Muziektent Vondelpark is een gebouwtje in Amsterdam-Zuid. Het gebouwtje werd op 1 november 1996 opgenomen in het monumentenregister als apart benoemd onderdeel in het rijksmonument Vondelpark. Het is ontworpen door Jan David Zocher en Louis Paul Zocher en werd rond 1873 gebouwd op een rond eiland in een van de vijvers van genoemd park, dat toen nog de naam droeg van Rij- en Wandelpark Amsterdam. Verbinding met de vaste wal wordt verzorgd door brug 451, die eerst van hout was, maar begin 20e eeuw vervangen werd door een ijzeren. Het gebouw kent een tienhoekige plattegrond en heeft een skelet van gietijzer dat rust op een bakstenen ondergrond. Voordat men de “tent” kan betreden moet men eerst een negen treden tellende trap op van natuursteen. Vanaf het basement steken tien kolommen op, die bewerkt zijn en voorzien van canellures. Deze kommen dragen het stervormige dak. Het geheel is afgewerkt met een uivormige bekroning op het dak en daaronder ajourwerk. Het werd tot rijksmonument verklaard vanwege onder meer het gebruik (typologie) en als oorspronkelijk onderdeel van het park.

De C.V. Gerritsenbrug (brug 452) is een vaste brug in het Amsterdamse Vondelpark met een lengte van ongeveer 10 meter. Het Vondelpark kent een verscheidenheid aan bruggen, van de grote Diaconessenbrug (brug 454, Willemsbrug) tot de sierlijke Pater van Kilsdonkbrug (brug 450). De modernste van die bruggen is zonder meer brug 452. Ten opzichte van andere onderdelen van het park is het een anachronisme. Daar waar grote delen van het park dateren uit de late 19e eeuw, dateert deze brug uit 1956/1957. De voetbrug verzorgt de afvoer en toevoer van het Blauwe Theehuis. Omdat de brug blauwe balustrades heeft werd ze in de volksmond wel de Blauwe brug genoemd, niet te verwarren met de Blauwbrug in Amsterdam-Centrum. Echter de meeste bruggen destijds ontworpen door de Dienst der Publieke Werken kregen blauwe balustrades mee (tegenover een wit betonnen overspanning). Deze brug is ontworpen door de architect Dirk Sterenberg en bestaat uit één boog van beton met daarop de aangehaalde balustrades. Sterenberg heeft met deze brug niet alleen een van de kortste bruggen achter zijn naam staan, maar met Brug 705 ook een van de langste. Ook het verschil in gebruik tussen beide bruggen is enorm. Brug 452 is alleen geschikt voor voetgangers; brug 705 is een drukke verkeersbrug/viaduct waarover ook trams rijden in de Cornelis Lelylaan over de Johan Huizingalaan. Alhoewel er diverse malen getracht is de brug te laten afplatten en/of te verbreden om toevoer naar het theehuis per auto mogelijk te maken, werd dat steeds door het gemeente- dan wel stadsdeelbestuur tegengehouden. Ze wilden het Vondelpark zo autoluw mogelijk houden. De brug ging vanaf haar oplevering in officiële stukken naamloos door het leven als brug 452. De gemeente Amsterdam vroeg in 2016 aan de Amsterdamse bevolking om mogelijke namen voor dergelijke bruggen. Een voorstel deze brug te vernoemen naar politicus Carel Victor Gerritsen (1850-1905) werd in april 2018 goedgekeurd en opgenomen in de Basisadministratie Basisregistraties Adressen en Gebouwen.

Het Vondelpark Openluchttheater in Amsterdam organiseert sinds 1974 iedere zomer concerten en optredens door amateurs en professionele uitvoerenden op het gebied van cabaret, dans, kindervoorstellingen en muziek in het hart van het Vondelpark. De voorstellingen zijn gratis toegankelijk, wel wordt een vrije gift gevraagd. Elk weekend in de maanden juni, juli en augustus zijn er op vrijdagavond dans, op zaterdagmiddag jeugdvoorstellingen en jazz optredens, op zaterdagavond cabaret. De zondag is de dag van de muziek, variërend van onder andere pop, rock, tot Nederlandstalige-, wereld- en klassieke muziek Elke Openluchttheaterdag bestaat uit een hoofdprogramma van professionele artiesten en gezelschappen voorafgegaan door een voorprogramma van jong en nieuw talent. Jonge dansers, (klassieke) musici, cabaretiers en muzikanten krijgen 'In de Voorhoede' de ruimte om zich te introduceren aan het publiek.

Pater van Kilsdonkbrug (brug 450) is een vaste boogbrug in Amsterdam-Zuid, Vondelpark. In de volksmond werd zij aangeduid als Iepenbrug. De brug ligt nabij de ingang van de Vondelstraat op de route naar het Blauwe Theehuis. De vrij steile voetgangersbrug met natuurstenen treden in de aanloop is gelegen in het Vondelpark en overspant een binnenwater. De brug kent een geheel gietijzeren constructie, inclusief fundering, balustrades en balusters. Alleen het "wegdek" is van hout. Het bouwwerk stamt uit 1889 en is gebouwd naar een ontwerp van Christiaan Posthumus Meyjes sr.. De brug is gefabriceerd door de firma G.J. Wispelwey & Co. uit Zwolle. De brug is sinds 1996 een rijksmonument. In 2016 schrapte de gemeente Amsterdam bijna alle officieuze tenaamstelling van bruggen, zo ook van deze. In april 2017 werd voorgesteld en in juli besloten de brug te vernoemen naar pater Jan van Kilsdonk, de gemeente wilde al een tijd lang een brug vernoemen naar deze markante persoon.

't Blauwe Theehuis is een modernistisch paviljoen in het Vondelpark in Amsterdam. Het gebouw stamt uit de jaren dertig en was oorspronkelijk een theehuis. Daarna werd het in gebruik genomen als café en restaurant, omgeven door een groot terras. Het Blauwe Theehuis werd in die periode ook gebruikt voor theatervoorstellingen, festivals, huwelijken en andere evenementen. Sinds 2018 is het Blauwe Theehuis in gebruik als tweede proeflokaal van Brouwerij ’t IJ. Het gebouw is aangewezen als rijksmonument. Het ronde gebouw van beton, staal en glas doet denken aan een vliegende schotel. Het heeft twee cirkelvormige verdiepingen, en het eveneens cirkelvormige dak vormt de derde 'schotel'. Boven op de achthoekige etage op de begane grond staat een bovenetage van twaalf kanten die oorspronkelijk als de woning van de beheerder diende. Een trappenhuis aan de buitenkant van het gebouw geeft toegang tot de bovenetage. De dakranden en balustrades en de 12 pilaren die de bovenetage ondersteunen zijn blauw geverfd.

Het Podium voor tijdelijke kunst is een artistiek kunstwerk in het Vondelpark, Amsterdam-Zuid. Het ligt nabij de toegang Vondelstraat tegenover 164. Het podium in de vorm van een grote hardstenen schijf werd in 2011 geplaatst naar een ontwerp van landschapsarchitecten Quirijn Verhoog en Arno Heemskerk. Zij waren rond 2007 verantwoordelijk voor een flinke opknapbeurt van de Slurf; het deel van het Vondelpark tussen Stadhouderskade en de Vondelbrug. Zij wilden met die schijf plaats geven aan spontane optredens door bezoekers van het park. In de rand is de tekst U, NU uitgespaard; het kortste gedicht van Joost van den Vondel, naamgever van het park.

Sobibór-Wat doe jij? is een artistiek kunstwerk alsmede een monument in Amsterdam-Zuid. Op 4 mei 2020 hield koning Willem-Alexander der Nederlanden een toespraak tijdens de Nationale Dodenherdenking. Daarin kwam de volgende zinsnede voor: "Sobibór begon in het Vondelpark". Hij refereerde aan de bordjes “Voor Joden verboden” die tijdens de Duitse bezetting op veel plaatsen werden bevestigd om aan te geven dat sommige plekken niet (meer) toegankelijk waren voor Joden. Eén van die bordjes werd geplaatst op de lantaarnpaal voor het toegangshek van het Vondelpark aan de Van Eeghenstraat in Amsterdam-Zuid. Op zich was het een kleine ingreep in levens, maar die bordjes vormden op den duur een schakel in maatregelen die voor die bevolkingsgroep (maar ook anderen) tot ellende zou leiden met als slot ontberingen en/of vergassing in concentratiekampen of vernietigingskamp, zoals Sobibór. Die zin in de toespraak van de koning viel een Nederlandse ondernemer op, die een vergelijking trok met microagressie in de 21e eeuw, waarbij op zich kleine tekenen van onrecht, discriminatie en/of intolerantie kunnen uitgroeien tot daadwerkelijk discriminatie etc. op grotere schaal. De ondernemer moest diverse loketten af om zijn initiatief om te kunnen zetten tot daadkracht. Voor installatie van een monument in de openbare ruimte gelden allerlei (ambtelijke) regels. Bovendien was de ondernemer geen kunstenaar; hij was alleen initiator. Met bemoeienissen van diverse instanties werd in april 2021 het monumentje geplaatst. Het kreeg de vorm van een metalen plaquette (bevestigd op een straattegel) en een spiegel (bevestigd op de lantaarnpaal). Die spiegel lijkt op een eerder voorstel van Don Ceder en Marijn Bosman, maar is niet hieraan gelieerd; zij wilden een plaatsen op het Nationaal monument slavernijverleden, als spiegel op het verleden met de bedoeling dat de kijkers zich afvraag: Wat zou ik doen? (Wegkijken of niet). De titel voert terug op een gedicht van verzetsstrijder Gerrit van der Veen, geplaatst in verzetsblad De vrije kunstenaar (maart 1944) "Wat doe jij, nu je land wordt getrapt en geknecht.Nu het bloedt uit ontelbare wondenWat doe jij, nu je volk wordt ontmand en ontrecht,Door de zwarte en feldgraue honden." De eerste regel van dat gedicht is ook te lezen op het Monument voor het kunstenaarsverzet (1973) van Carel Kneulman aan de Plantage Middenlaan.

Het Toegangshek Vondelpark (Vondelstraat 164) is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het Vondelpark kent diverse ingangen. Deze zijn aangebracht in de loop der jaren. Van alle toegangen zijn er zes tot rijksmonument verklaard, waarbij de toegang aan de Stadhouderskade een aparte status kreeg. De andere vijf, aan de P.C. Hooftstraat, Roemer Visscherstraat, Vondelstraat nummer 120), Vondelstraat tegenover nummer 164 en Koninginneweg zijn samen onder een monument zijn begrepen. Het hekwerk Vondelstraat tegenover 164 (tussen huisnummer 87 en 89) is het kleinste van de vijf; het is alleen bestemd voor voetgangers, daar waar de andere hekwerken ook geschikt zijn voor fietsers en nooddiensten. De hekwerken bestaan volgens het monumentenregister uit ijzeren hekpijlers, die van het ijzeren basement gedecoreerd en gecanneleerd zijn. De pijlers zijn afgewerkt met leeuwenkoppen, acanthusmotieven, en puntvormige bekroningen. Deze pijlers zijn dragers van openslaande hekwerken, die eenzelfde mate van decoratie hebben. Ze zijn in 1996 tot monument verklaard vanwege hun typologische waarde en hun belang binnen nog gave onderdelen van het park.

Van Eeghenstraat 103 te Amsterdam is een gebouw aan de Van Eeghenstraat in Amsterdam-Zuid. De Van Eeghenstraat is een straat vol herenhuizen, opgetrokken uit baksteen en natuursteen, met over het algemeen veel ornamenten. Daarbij steekt het gebouw op nummer 103 behoorlijk af. Het voorgevel van het gebouw is grotendeels opgetrokken uit geelgrijze Obernkirchner zandsteen. De plint is echter van grijzer hardsteen, dat verder terug te vinden is in de portiek, lateien bij ramen, banden en de balkonbalustrade. Opvallend is de maar één verdieping hoge, driehoekige erker, eveneens gedragen door hardstenen consoles. De bouw werd op 7 maart 1899 aangekondigd in "Café Parkzicht" aan het oostelijk eind van het Vondelpark nabij de Stadhouderskade. Als geografische aanduiding werd toen aangegeven dat het gebouw kwam te staan tegenover de ruime ingang van het Vondelpark aan de Van Eeghenstraat, dat zelf een rijksmonument is. De architect Jonas Ingenohl omschreef het gebouw zelf in het blad Bouwkundig Weekblad van juni 1899. Het gebouw is ontworpen door architect om er zelf te wonen tussen 1899 en 1905 en vermoedelijk in de periode 1921 tot 1925 (jaar van overlijden). Het gebouw is gesplitst in de beneden- en bovenwoning, beide met twee verdiepingen. Op 12 juni 2012 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard.

De Hollandsche Manege in Amsterdam is een rijksmonument en voormalig grootste rijschool van Nederland die in handen was van de gemeente Amsterdam. De geschiedenis van deze stadsmanege gaat terug tot 1744. De huidige manege werd gebouwd in 1882 naar voorbeeld van de Spaanse rijschool in Wenen. Het rijkelijk versierde interieur van het gebouw kenmerkt zich vooral door de ijzeren dakkap en balustrades van het hoofdgebouw en de uit ijzer en glas vervaardigde overkapping van de doorgang van de vestibule naar het hoofdgebouw. De rijschool beschikt over 28 paarden en 14 pony's. Twee studentenruiterverenigingen trainen in de manege. In de Hollandsche Manege worden ook wedstrijden gehouden. Er is een foyer en het gebouw wordt verhuurd voor recepties, trouwerijen en andere evenementen.

Mama Baranka is een artistiek kunstwerk in het Vondelpark in Amsterdam-Zuid, ter nagedachtenis van de dood van Kerwin Duinmeijer. Het beeld is een initiatief van Fundashon Antiano Amsterdam (Antilliaanse welzijnsstichting). De gemeente Amsterdam was bereid 75.000 gulden bij te dragen in de kosten; de andere helft moest door particulieren bijeengebracht worden. Het beeld zou uiteindelijk 120.000 gulden kosten. Kunstenaar Nelson Carrilho kreeg na de gewelddadige dood van Kerwin Duinmeijer de opdracht om een beeld te maken. In plaats van een buste of standbeeld van Duinmeijer te maken kwam hij met zijn impressie van Mama Baranka (M'ma Aïsa, Moeder Rots, Moeder Aarde). Carrilho zag niets in een "zwarte man met zijn vuist omhoog". Hij kwam naar eigen zeggen met een negervrouw, Carrilho's persoonlijke weergave van gevoelens voor verdraagzaamheid en tegen racisme of een weergave van slachtofferschap. Hij wilde met het beeld een teken geven van waakzaamheid, rotsvastigheid en eeuwigheid in plaats van een protest tegen racisme. Vanwege de oerkracht van de vrouw/moeder in de Surinaamse of Antilliaanse cultuur vond hij het passend dat het beeld in het Vondelpark kwam te staan tussen water (vijvers), vuur (zonnestralen) en aarde (gras). Het Vondelpark werd als plaats gekozen omdat dat daar vele jongeren komen, ook uit minderheidsgroepen. De keus voor een vrouw was mede een klein protest tegen al die beelden van blanke mannen die in Nederland staan/stonden. De vorm, destijds omschreven als "beeld met gaten", verwijst naar de rotsen op Curaçao. Carrilho maakte het beeld samen met Henk Lotsy. De oerkracht wordt mede gesymboliseerd doordat de vrouw afgebeeld is met beide voeten in de grond, een sokkel ontbreekt. Carrilho liet zich qua vrmgeveing inspireren door zijn moeder en Hille Holband (Emelie Helouise Mathilda Holband). Het beeld werd op 25 augustus 1984 tijdens de eerste herdenking van de dood van Duinmeijer door de broer en pleegbroer van hem in bijzijn van wethouder Tineke van den Klinkenberg onthuld. Op de sokkel staat de tekst: Laat Amsterdam, eens bolwerk van verdraagzaamheidde toorts van tolerantie verder dragenomdat zijn huidskleur men niet kon verdragen viel hier een mensenkind uit onverdraagzaamheid. Binnen een week na de onthulling was het beeld beklad met witte verf. Andere beelden in Amsterdam van Carrilho zijn Dragers van verre in het Westerpark en Steve van Dorpel in het Nelson Mandelapark.

Het Toegangshek Vondelpark (van Eeghenstraat) is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het Vondelpark kent diverse ingangen. Deze zijn aangebracht in de loop der jaren. Van alle toegangen is een aantal tot rijksmonument verklaard. Ten eerste is er de toegang aan de Stadhouderskade, de hoofdingang. Daarnaast werden de toegangen aan de P.C. Hooftstraat, Roemer Visscherstraat, Vondelstraat bij nummer 120, Vondelstraat bij nummer 164 en Koninginneweg tezamen als monument verklaard. De toegang aan de Van Eeghenstraat kreeg weer een apart monumentennummer in het register. Het toegangshek aan de Van Eeghenstraat is een smeedijzeren hekwerk met vier doorgangen. Het toegangen van de middelste twee zijn opgehangen aan siersmeedijzeren hekpijlers, die aan de bovenzijde worden afgesloten met kroontjes. De twee andere hekwerken hangen aan hardstenen bewerkte pilaren op basement, die eveneens aan de bovenzijde kroontjes hebben. Het totaal werd in november 1996 opgenomen in het monumentenregister vanwege de typologische waarde, als onderdeel van het Vondelpark en vanwege haar positie in het stadsbeeld. In april 2021 werd het oorlogsmonument Sobibór-Wat doe jij? opgehangen aan de lantaarnpaal voor dit toegangshek.