Brug 130

Brug 127 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum.

Het Hofje van De Zeven Keurvorsten is een hofje in de Tuinstraat in de Amsterdamse wijk de Jordaan. Het is gesticht in de 17e eeuw, vermoedelijk rond 1645, door buskruitmaker Cornelis Martensz. Pronck. Hij kocht in 1641 een perceel grond tegenover de stadstimmertuin waarop het hofje werd gebouwd. Eerst bouwde men zeven huisjes langs de Tuinstraat, die bedoeld waren voor armlastige, oudere rooms-katholieke dames van onbesproken gedrag, zo valt te lezen in het eerste reglement. In 1724 werden hierachter nog eens zeven huisjes bijgebouwd, waardoor er een binnenhofje ontstond. In 1778 werd in een ruimte boven de poort een bedeplaats ingericht. In 1853 kochten de regenten een buurperceel voor een kapel die aan St. Barbara werd gewijd. Deze kapel werd in 1862 in gebruik genomen, totdat deze na de Tweede Wereldoorlog in onbruik raakte. De kunstwerken die daar hingen, werden verkocht of in bruikleen gegeven terwijl de kapel zelf verhuurd werd. De geschiedenis van het hofje is op het hofje te lezen op een chronogram.

De Marnixkade in de Amsterdamse Jordaan is een kade die grotendeels parallel aan de Marnixstraat loopt en de oostelijke oever vormt van het noordelijk deel van de Singelgracht. De overzijde van diezelfde gracht wordt gevormd door de Nassaukade. De drie delen van de Marnixkade sluiten niet rechtstreeks op elkaar aan. Het noordelijk deel, Marnixkade 1 tot 31, ligt tussen Marnixstraat 2 (bij de Brouwersgracht) en Marnixstraat 44 (bij het Eerste Marnixplantsoen); dit gedeelte van de Singelgracht verbindt het Westerkanaal en de Kattensloot en maakt deel uit van de Staande Mastroute Het tweede deel, Marnixkade 33 tot 74, ligt tussen het Eerste Marnixplantsoen en het Marnixplein Het derde deel, Marnixkade 75 tot 113, ligt tussen Marnixstraat 106 (naast zwembad het Marnix) en het Tweede Marnixplantsoen (bij de Raampoort). Ter hoogte van Marnixkade 9 ligt de Eerste Marnixdwarsstraat, de Tweede Marnixdwarsstraat bij nummer 60. De Nieuwe Gietersstraat, Nieuwe Tuinstraat, en Nieuwe Egelantierstraat liggen respectievelijk aan de Marnixkade 72, 93 en 109. De Korte Marnixkade ligt tussen het Haarlemmerplein en de Korte Marnixstraat 18.

Parkeergarage Marnix, werktitel Singelgracht garage, is een ondergrondse parkeergarage in Amsterdam-Centrum. Plannen voor deze garage stammen al uit het begin van de 21e eeuw. De buurtbewoners maakten bezwaar en zagen het geld, €50 miljoen, liever aan andere zaken besteed, ook de bomenkap was uit den boze. Na een vertraging van bijna tien begon de bouw. De parkeergarage werd onder de Singelgracht tussen de Raampoortbrug en de Zaagpoortbrug aangelegd. Tijdens de bouw van 2019 tot 2024 werden er damwanden geplaatst, water weggepompt, gebouwd, getest, water teruggepompt en damwanden verwijderd, zodat op 27 februari 2024 deze garage kon worden geopend, terwijl de afbouw nog niet was afgerond. Er is plaats voor 800 auto’s. Tijdens de bouw kwam de energietransitie op gang, zodat er bij oplevering al een (beperkt) aantal laadplekken nodig waren. Het aantal kan indien nodig uitgebreid worden. De garage heeft twee lagen met parkeerplaatsen. Het ontwerp is van Studio Leon Thier uit Den Haag, die eerder een parkeergarage voor 's-Hertogenbosch ontwierp. De benodigde hellingbaan zorgde ervoor dat een deel van het Frederik Hendrikplantsoen verloren ging. De andere toegangen kregen de vorm van een soort liftinstallatie. Volgens de gemeentelijke brochure Singelgrachtgarage-Marnix van april 2021 zijn de technische gegevens: bouwkuip 418 x 25,5 x 11 meter (117.250 m³), 100.000 m³ afgegraven grond, 1.700 ankerpalen, 9.000 m² staalvezelonderwaterbeton, 1.250.000 m³ water weggepompt. Tijdens de bouw werd het kunstproject Buitenstebinnen van Dewy Elsinga uitgevoerd.

Bevrijdingslinde van de Jordaankinderen is een oorlogsmonument in Amsterdam-Centrum. Op 4 mei 1946 werd in een plantsoen aan het Marnixplein ten zuiden van brug 128 op de westelijke van de Lijnbaansgracht een linde geplant. De bevrijdingslinde werd geplant ter nagedachtenis van kinderen in de Jordaan (de wijk ligt aan de andere kant van de Lijnbaansgracht), die de Tweede Wereldoorlog niet overleefd hadden. Drie jaar later werd een grijze steen onthuld, waarop in zwarte letters de tekst staat: Bevrijdingslinde van de Jordaankinderen, 4 mei 1946. De boom en plaquette moeten de herinnering levend houden aan de Bevrijding van de Duitse bezetting in Nederland in de periode 1940-1945. Onder de gedenksteen bevindt zich een urn met daarin de namen van de kinderen die meebetaalden aan de gedenksteen. In 1984 gingen boom en gedenksteen bijna verloren toen het Gemeentelijk Energie Bedrijf hier een elektriciteitshuisje wilde bouwen.

Lijnbaansgracht 63-65/Westerstraat 327-405 is een complex in Amsterdam-Centrum op de zuidelijke hoek Lijnbaansgracht en Westerstraat. Hier stond al eeuwen bebouwing, maar deze verkrotte in de 19e eeuw in toenemende mate. Tegelijkertijd was er een enorme vraag naar goedkope arbeiders- en huurwoningen. Jurist Henrick S. van Lennep kocht dit terrein op en liet er tweeënzeventig woningen neerzetten, die later opgingen in Bouwmaatschappij Concordia NV. Architect van het complex was Pieter Johannes Hamer. Even ten oosten van het complex kwam een nieuwe serie arbeiderswoninkjes aan een hofje Westerstraat 215-295/Anjeliersstraat, dat benoemd werd tot rijksmonument. Sinds de bouw is het complex steeds in andere handen overgegaan, in 2017 zijn ze eigendom van Ymere. Het complex is dan diverse keren gerenoveerd. In 2006 benoemde de gemeente Amsterdam het complex tot gemeentelijk monument.

Berta de Vriesbrug (brug 128) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De verkeersbrug, waarover geen openbaar vervoer rijdt, verbindt de Westerstraat met het Marnixplein en overspant de Lijnbaansgracht. Rondom de brug ligt een aantal gemeentelijke monumenten: woonblok Marnixplein 2C-8M, voormalig wijkgebouw Marnixplein 2-2B, woonblok Concordiahuizen, Lijnbaansgracht 61 (Drentgebouw), twee woonblokken van de A.V.A. aan de Marnixstraat en rijksmonumenten Westerstraat 268 en Westerstraat 266. Bovendien kan men hier vinden het beeld Volksvrouw van Henk Henriët en het oorlogsmonument Bevrijdingslinde van de Jordaankinderen. In 1862 vond de gemeente Amsterdam, dat door de uitbreidingen van de stad richting Amsterdam-West een verkeersbrug noodzakelijk werd in het verlengde van de toen net gedempte Anjeliersgracht, toen al omgedoopt tot Westerstraat. Het aanleggen van de brug maakte twee andere bruggen over de Lijnbaansgracht overbodig, die ter hoogte van de Gietersstraat en die ter hoogte van de Anjeliersstraat. In 1907 was die nieuwe brug aan vervanging toe en in april vond aanbesteding plaats voor een nieuwe brug. Dat was opnieuw het geval in mei 1921. Het ontwerp voor die laatste brug kwam van de voorloper van de Dienst der Publieke Werken, waar toen architect Jo van der Mey verantwoordelijk was voor de bruggen. Zijn naam ontbreekt echter op het ontwerp. De vroege tekenen van de Amsterdamse Schoolstijl wijzen erop dat hij zich minstens bemoeid heeft met het ontwerp, dat nu op naam staat van “bureau van Jo van der Mey”. Zijn bemoeienissen zijn terug te vinden in de afwisseling van het bak- en natuursteen, maar vooral de afdekstenen van de kolommen op de einden der bruggen wijzen op Jo van der Mey. Er hebben in later jaren nog wel reparaties aan de brug plaatsgevonden, maar in wezen ligt die brug er in 2017 nog. De officieuze naam Anjeliersbrug, vernoemd naar gracht en straat, kwam in 2016 te vervallen, toen de gemeente alle officieuze tenaamstelling van bruggen introk. Sinds april van dat jaar, gaat de brug naamloos (dat wil zeggen alleen met nummer) door het leven. In julii 2022 werd de brug per raadsbesluit vernoemd naar de Amsterdamse strijdster tegen armoede Berta de Vries. In oktober 2022 kwam de fysieke vernoeming tot stand.

Het Marnixbad was een zwembad in Amsterdam-Centrum, gelegen op de kruising van de Marnixstraat en het Marnixplein. Het oorspronkelijke ontwerp werd vermoedelijk geleverd door architect Jan Leupen.

Alle eendjes zwemmen in het water is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het is een creatie van kunstenaar René Nijssen uit 1975 aldus de ondertekening op het beeld. Nijssen had toen net abstract-expressionisme ingeruild voor een meer figuratieve stijl. Het bronzen beeld, voorstellende twee watertrappende kinderen, werd vermoedelijk geplaatst naar aanleiding van de vernieuwing van het Marnixbad, gereed in 1974. Het beeld staat bij de hoofdingang aan de Marnixstraat. Op het front is de tekst gekrast: Alle eendjeszwemmen inhet waterfalderalderiere.

Volksvrouw is een plastiek van de kunstenaar Henk Henriët. Het zag er lange tijd naar uit, dat het beeld er niet zou komen. Henriët zou al in de jaren dertig het gipsen beeld hebben gemaakt, maar Henriët was van huis uit geen beeldhouwer, hij was meer schilder en tekenaar. Hij kreeg daarin daarvoor een (te) korte scholing van Jan Havermans, maar onderbrak die voor het bestrijden van het opkomende fascisme. Het beeld kwam er op initiatief van het wijkcentrum en de aan de Westerstraat gelegen Theo Thijssenschool. Zij schakelden Ben Guntenaar in voor de maak van de sokkel waarop het beeld geplaatst moest worden. Het beeld zou een hommage zijn aan een volksvrouw, die moest proberen het hoofd boven water te houden tijdens de crisis van de jaren twintig en dertig. Model voor het beeld stond zijn toenmalige vriendin Tonia Sluyter (zus van schilder Gerard Sluyter, ze trouwden in 1939) of een werkvrouw uit de Czaar Peterbuurt. Guntenaar liet destijds weten dat hij dit het enige beeldhouwwerk van Henriët vond, dat op straat tentoongesteld kon worden, de andere verdienden meer intimiteit. Hij prees de strakke gelaatsuitdrukking met licht optimistische blik. In 1967 werd van het in het Stedelijk Museum bewaarde gipsen beeld een bronzen afgietsel gemaakt.

De Lijnbaansgracht is een deels gedempte gracht in Amsterdam die zich langs de grens van het centrum buigt. De gracht loopt evenwijdig aan de Singelgracht, tussen de Brouwersgracht en de Reguliersgracht.

Concordia Noordwest is een complex woninkjes op de hoek van de Westerstraat en Lijnbaansgracht in Amsterdam-Centrum. Amsterdam kent drie Concordiahofjes; twee aan de Westerstraat (de andere zijn Concordia Noordoost) en Concordia Zuid aan de Elandstraat. Concordia Noordwest omvat de adressen 327 tot en met 405 alsmede Lijnbaansgracht 63-65. Het is een van de vroege uitingen van sociale woningbouw. De woningen werden gebouwd op initiatief van Henrick Samuel van Lennep een vermogend jurist die iets wilde doen aan de abominabele woningen en woninguitbuiting in de Jordaan. De gemeente had net de Anjeliersgracht (op het tracé van de Westerstraat) gedempt vanwege de slecht hygiënische toestanden. Van Lennep schakelde architect Pieter Hamer in voor een complex van tweeënzeventig arbeiderswoningen. De arbeiderswoninkjes werd destijds veelal rug-tegen-rug gebouwd (zonder tussentuin) om ruimte te besparen. Het complex verrees in 1862 en is gebouwd in de eclectische bouwstijl. Het complex is diverse malen gerenoveerd en werd in februari 2006 tot gemeentelijk monument verklaard. Een natuurstenen ligger boven de toegang op de afgeronde hoek draagt een tekst uit Lukas 10: "Vreden zij deze huize!" Op de binnenplaats staat een lantaarnpaal op een sokkel met de tekst "De vreeze des heeren is een springbron des levens". (Spreuken 14:27) Bij een van de renovaties werd de onderdoorgang vanuit de Westerstraat naar de binnentuin voorzien van artistieke tegeltableaus.