Marnixkade (Amsterdam)

Brug 127 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum.

Brug 130 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De voetgangersbrug, in de volksmond wel Trapjesbrug geheten, vormt de verbinding tussen de Tuinstraat en Nieuwe Tuinstraat. Ze overspant de Lijnbaansgracht en landt op de Westerkade (westelijke kade van de Lijnbaansgracht). In 1921 werd hier een brug van staal en hout neergelegd, die in 1965 gerenoveerd en verhoogd is. De brug is hoe onopvallend ook, sinds 1995 een gemeentelijk monument. Daartoe werd besloten vanwege getordeerde balustrades en het feit dat het een vollewandliggerbrug is Ze heeft daarbij een houten loopdek. Fietsers kunnen de brug ook oversteken, maar moeten de fietsen in een fietsgleuf tegen de trap opduwen. Eind 19e eeuw is er de hoop dat de toenmalige houten brug uit 1885, dan nog hoog boven de Lijnbaansgracht verlaagd kan worden, zodat het bestijgen van de trapjes achterweg kan blijven. Het voorstel daartoe werd niet aangenomen. In december 1909 werd opnieuw geconstateerd, dat er verbetering moet komen in de brug, een nieuwe brug aanleggen of de oude brug verlagen. Of hier gehoor aangegeven is, is niet duidelijk. Op 23 mei 1921 vond er aanbesteding plaats van het vernieuwen van de brug in een combinatiepakket van allerlei bruggen over de Lijnbaansgracht. De nieuwe brug werd ontworpen door de Dienst der Publieke Werken. De specifieke architect is niet bekend, maar de "ingenieur" was Wichert Arend de Graaf (hij kan ook de ontwerper zijn). Tijdens het Jordaanoproer van 1934 werd de brug door de demonstranten geheel gesloopt. Later is zij weer opgebouwd. De brug wordt regelmatig getroffen door graffiti. Vanaf de brug is er uitzicht op Westerkade 1-9/Marnixstraat 215/231, een blok arbeiderswoningen, eveneens een gemeentelijk monument.

Parkeergarage Marnix, werktitel Singelgracht garage, is een ondergrondse parkeergarage in Amsterdam-Centrum. Plannen voor deze garage stammen al uit het begin van de 21e eeuw. De buurtbewoners maakten bezwaar en zagen het geld, €50 miljoen, liever aan andere zaken besteed, ook de bomenkap was uit den boze. Na een vertraging van bijna tien begon de bouw. De parkeergarage werd onder de Singelgracht tussen de Raampoortbrug en de Zaagpoortbrug aangelegd. Tijdens de bouw van 2019 tot 2024 werden er damwanden geplaatst, water weggepompt, gebouwd, getest, water teruggepompt en damwanden verwijderd, zodat op 27 februari 2024 deze garage kon worden geopend, terwijl de afbouw nog niet was afgerond. Er is plaats voor 800 auto’s. Tijdens de bouw kwam de energietransitie op gang, zodat er bij oplevering al een (beperkt) aantal laadplekken nodig waren. Het aantal kan indien nodig uitgebreid worden. De garage heeft twee lagen met parkeerplaatsen. Het ontwerp is van Studio Leon Thier uit Den Haag, die eerder een parkeergarage voor 's-Hertogenbosch ontwierp. De benodigde hellingbaan zorgde ervoor dat een deel van het Frederik Hendrikplantsoen verloren ging. De andere toegangen kregen de vorm van een soort liftinstallatie. Volgens de gemeentelijke brochure Singelgrachtgarage-Marnix van april 2021 zijn de technische gegevens: bouwkuip 418 x 25,5 x 11 meter (117.250 m³), 100.000 m³ afgegraven grond, 1.700 ankerpalen, 9.000 m² staalvezelonderwaterbeton, 1.250.000 m³ water weggepompt. Tijdens de bouw werd het kunstproject Buitenstebinnen van Dewy Elsinga uitgevoerd.

Het Van Oldenbarneveldtplein is een plein in Amsterdam Oud-West.

Het Cartesius Lyceum is een school voor havo- en vwo-onderwijs in Amsterdam. De school is vernoemd naar de Franse filosoof Cartesius (Descartes). Ook zijn lijfspreuk: Cogito ergo sum (ruim vertaald: Ik denk, dus ik ben (besta)), is door de school overgenomen. De school is onderdeel van de Esprit Scholengroep.

Het Marnixbad was een zwembad in Amsterdam-Centrum, gelegen op de kruising van de Marnixstraat en het Marnixplein. Het oorspronkelijke ontwerp werd vermoedelijk geleverd door architect Jan Leupen.

Bevrijdingslinde van de Jordaankinderen is een oorlogsmonument in Amsterdam-Centrum. Op 4 mei 1946 werd in een plantsoen aan het Marnixplein ten zuiden van brug 128 op de westelijke van de Lijnbaansgracht een linde geplant. De bevrijdingslinde werd geplant ter nagedachtenis van kinderen in de Jordaan (de wijk ligt aan de andere kant van de Lijnbaansgracht), die de Tweede Wereldoorlog niet overleefd hadden. Drie jaar later werd een grijze steen onthuld, waarop in zwarte letters de tekst staat: Bevrijdingslinde van de Jordaankinderen, 4 mei 1946. De boom en plaquette moeten de herinnering levend houden aan de Bevrijding van de Duitse bezetting in Nederland in de periode 1940-1945. Onder de gedenksteen bevindt zich een urn met daarin de namen van de kinderen die meebetaalden aan de gedenksteen. In 1984 gingen boom en gedenksteen bijna verloren toen het Gemeentelijk Energie Bedrijf hier een elektriciteitshuisje wilde bouwen.

Alle eendjes zwemmen in het water is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het is een creatie van kunstenaar René Nijssen uit 1975 aldus de ondertekening op het beeld. Nijssen had toen net abstract-expressionisme ingeruild voor een meer figuratieve stijl. Het bronzen beeld, voorstellende twee watertrappende kinderen, werd vermoedelijk geplaatst naar aanleiding van de vernieuwing van het Marnixbad, gereed in 1974. Het beeld staat bij de hoofdingang aan de Marnixstraat. Op het front is de tekst gekrast: Alle eendjeszwemmen inhet waterfalderalderiere.

Het Hofje van De Zeven Keurvorsten is een hofje in de Tuinstraat in de Amsterdamse wijk de Jordaan. Het is gesticht in de 17e eeuw, vermoedelijk rond 1645, door buskruitmaker Cornelis Martensz. Pronck. Hij kocht in 1641 een perceel grond tegenover de stadstimmertuin waarop het hofje werd gebouwd. Eerst bouwde men zeven huisjes langs de Tuinstraat, die bedoeld waren voor armlastige, oudere rooms-katholieke dames van onbesproken gedrag, zo valt te lezen in het eerste reglement. In 1724 werden hierachter nog eens zeven huisjes bijgebouwd, waardoor er een binnenhofje ontstond. In 1778 werd in een ruimte boven de poort een bedeplaats ingericht. In 1853 kochten de regenten een buurperceel voor een kapel die aan St. Barbara werd gewijd. Deze kapel werd in 1862 in gebruik genomen, totdat deze na de Tweede Wereldoorlog in onbruik raakte. De kunstwerken die daar hingen, werden verkocht of in bruikleen gegeven terwijl de kapel zelf verhuurd werd. De geschiedenis van het hofje is op het hofje te lezen op een chronogram.

Lijnbaansgracht 63-65/Westerstraat 327-405 is een complex in Amsterdam-Centrum op de zuidelijke hoek Lijnbaansgracht en Westerstraat. Hier stond al eeuwen bebouwing, maar deze verkrotte in de 19e eeuw in toenemende mate. Tegelijkertijd was er een enorme vraag naar goedkope arbeiders- en huurwoningen. Jurist Henrick S. van Lennep kocht dit terrein op en liet er tweeënzeventig woningen neerzetten, die later opgingen in Bouwmaatschappij Concordia NV. Architect van het complex was Pieter Johannes Hamer. Even ten oosten van het complex kwam een nieuwe serie arbeiderswoninkjes aan een hofje Westerstraat 215-295/Anjeliersstraat, dat benoemd werd tot rijksmonument. Sinds de bouw is het complex steeds in andere handen overgegaan, in 2017 zijn ze eigendom van Ymere. Het complex is dan diverse keren gerenoveerd. In 2006 benoemde de gemeente Amsterdam het complex tot gemeentelijk monument.

Berta de Vriesbrug (brug 128) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De verkeersbrug, waarover geen openbaar vervoer rijdt, verbindt de Westerstraat met het Marnixplein en overspant de Lijnbaansgracht. Rondom de brug ligt een aantal gemeentelijke monumenten: woonblok Marnixplein 2C-8M, voormalig wijkgebouw Marnixplein 2-2B, woonblok Concordiahuizen, Lijnbaansgracht 61 (Drentgebouw), twee woonblokken van de A.V.A. aan de Marnixstraat en rijksmonumenten Westerstraat 268 en Westerstraat 266. Bovendien kan men hier vinden het beeld Volksvrouw van Henk Henriët en het oorlogsmonument Bevrijdingslinde van de Jordaankinderen. In 1862 vond de gemeente Amsterdam, dat door de uitbreidingen van de stad richting Amsterdam-West een verkeersbrug noodzakelijk werd in het verlengde van de toen net gedempte Anjeliersgracht, toen al omgedoopt tot Westerstraat. Het aanleggen van de brug maakte twee andere bruggen over de Lijnbaansgracht overbodig, die ter hoogte van de Gietersstraat en die ter hoogte van de Anjeliersstraat. In 1907 was die nieuwe brug aan vervanging toe en in april vond aanbesteding plaats voor een nieuwe brug. Dat was opnieuw het geval in mei 1921. Het ontwerp voor die laatste brug kwam van de voorloper van de Dienst der Publieke Werken, waar toen architect Jo van der Mey verantwoordelijk was voor de bruggen. Zijn naam ontbreekt echter op het ontwerp. De vroege tekenen van de Amsterdamse Schoolstijl wijzen erop dat hij zich minstens bemoeid heeft met het ontwerp, dat nu op naam staat van “bureau van Jo van der Mey”. Zijn bemoeienissen zijn terug te vinden in de afwisseling van het bak- en natuursteen, maar vooral de afdekstenen van de kolommen op de einden der bruggen wijzen op Jo van der Mey. Er hebben in later jaren nog wel reparaties aan de brug plaatsgevonden, maar in wezen ligt die brug er in 2017 nog. De officieuze naam Anjeliersbrug, vernoemd naar gracht en straat, kwam in 2016 te vervallen, toen de gemeente alle officieuze tenaamstelling van bruggen introk. Sinds april van dat jaar, gaat de brug naamloos (dat wil zeggen alleen met nummer) door het leven. In julii 2022 werd de brug per raadsbesluit vernoemd naar de Amsterdamse strijdster tegen armoede Berta de Vries. In oktober 2022 kwam de fysieke vernoeming tot stand.

De Zaagpoort (brug nr. 161) is een vaste brug tussen het centrum van Amsterdam en het stadsdeel Amsterdam-West. De brug verbindt enerzijds het Marnixplein en de Marnixstraat met anderzijds het Frederik Hendrikplantsoen en de Nassaukade. Ze voert over de Singelgracht. Naast de brug lag het overdekte Marnixbad, dat gesloopt werd en vervangen werd door het zwembad Het Marnix. Een eerste brug hier in de omgeving was een dubbele ophaalbrug. Die sneuvelde tijdens de sloop van de stadswal hier rond 1858. Toen kwam op de huidige plek een vaste brug van hout. Die brug was nog voorzien van afsluitbare hekken want tot 1868 werd er accijns geheven op toegang tot de stad. De brug had toen nog een lengte nodig van bijna 80 meter, hetgeen door landhoofden ingekort kon worden tot 38 meter. In 1907 was versterking van de brug noodzakelijk, maar die bleek alleen tijdelijk houdbaar. In 1913 kwam er een vernieuwde en bredere brug naar een ontwerp van architect J.M. van der Mey uit 1913. Hij schreef ijzeren liggers voor en de voor hem gebruikelijke uitkragende pijlers van graniet te vergelijken met de bruggen Raampoort en Weesperpoort. Toen ook kwamen er op pijlers sierlijke lantaarns te staan, vermoedelijk uit de koker van Van de Mey’s opvolger Piet Kramer. De stad breidde flink uit naar het westen en ook deze brug werd te smal. In 1928 werd de brug met circa 15 meter verbreed en op 25 meter gebracht. In 2004/2005 werd de brug volledig gerenoveerd en was geruime tijd voor al het verkeer afgesloten. Tijdens die renovatie werd een kleine welving (porring) in de brug toegepast om de brug op dezelfde hoogte te brengen als andere bruggen over de Singelgracht (volgens de uit 1996 stammende IJsnota). Tegelijkertijd werden in de werkplaats van de afdeling KunstWerken replica’s gemaakt van de vier bruglantaarns. In begin 21e eeuw rijden Tramlijn 3 en 10 en buslijn 18 en 21 over de brug en hebben er in één richting een halte. De halte in de andere richting ligt in de Marnixstraat. Op 22 juli 2018 werd lijn 10 opgeheven en vervangen door tramlijn 5. De naam van de brug verwijst naar de in 1857 gesloopte Zaagpoort, daar lag de Zaagbarrière, die bestond uit een hek met twee commiezenhuisjes waar, tot de afschaffing in 1868, stadsaccijnzen werden geïnd.