De kunstenaar en de muze

Het gebouw Stadhouderskade 86 is door de Amsterdamse stadsarchitect Bastiaan de Greef in 1874-75 gebouwd voor de Rijksacademie, een opleidingsinstituut voor beeldend kunstenaars aan de Stadhouderskade te Amsterdam-Zuid, De Pijp. Het gebouw, dat ontworpen is in de eclectische bouwstijl herbergde vanaf het begin de Rijksakademie van beeldende kunsten (toen nog met 'c'). Dat in 1870 opgerichte instituut was de opvolger van de Koninklijke academie van beeldende kunsten. Koning Willem III der Nederlanden was een van de oprichters van de Rijksakademie. In 1992 verliet de Rijksakademie het gebouw om zich te vestigen aan de Sarphatistraat 470, een voormalige kazerne. Het gebouw Stadhouderskade 86 is sedertdien in gebruik bij De Ateliers, een instelling waar kunstenaars ("deelnemers") na hun opleiding nog twee jaar, begeleid door gerenommeerde tutor artists, kunnen verder studeren. Het van oorsprong symmetrische gebouw is ontworpen door de stadsarchitect Bastiaan de Greef, zoon van "architect des konings paleizen" Jan de Greef. Het pand is na de bouw nog voorzien van een serre, die vanaf de straatkant niet te zien is. In 1926 werd het trappenhuis gerenoveerd, waarbij tevens een glaspaneel van Jaap Weyand (ex-leerling van de academie) werd geplaatst in de achterwand. Dit paneel werd later weer verwijderd. De reliëfs ter zijde van de toegang van Frits van Hall onder de titel De kunstenaar en de muze uit 1927 zijn gebleven. In de jaren 1954-1958 werd een nieuwe expositieruimte geplaatst naar een ontwerp van Gerrit Rietveld. Het gebouw heeft een afwijkende teruggetrokken rooilijn ten opzichte van de gebouwen links en rechts.

Stadhouderskade 87-88 is een dubbel woonhuis, dat gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp. De woningen zijn ogenschijnlijk een spiegelbeeld van elkaar. Maar ze zijn in detail verschillend. De volgende verschillen zijn zichtbaar: onder de ramen van de ene helft zitten versieringen, die aan het ander gebouw gedeeltelijk elders zijn geplaatst. de begane grond/souterrain is weliswaar geheel van natuursteen, maar verschillend uitgevoerd; de balkons zijn op verschillende manieren uitgevoerd, maar het is onduidelijk of dat al van het begin het geval is (nr. 87, rechttoe rechtaan, nr. 88 versierd). De relatief smalle woonhuizen steken qua uiterlijk schril af ten opzichte van de buurman Stadhouderskade 86, dat een (zeer) groot complex is. Dat complex werd gebouw in opdracht van het rijk dan wel gemeente en daar was beduidend meer geld voor. De woonhuizen zijn gebouwd in een eclectische bouwstijl, met twee hoog opgesneden toegangen, die juist wel symmetrisch geplaatst zijn. De architect dan wel makelaar (de beroepen gingen vaak samen toen) is vooralsnog onbekend. In 2016 is er nog een opvallend verschil; de gevel van huisnummer 87 is gereinigd van aanslag door uitlaatgassen, de gevel van nummer 88 is niet gereinigd. In de 19e eeuw stond huisnummer 87 een tijdje voor het complex "Amstelhoek", een theekoepel aan het eind van de huidige Stadhouderskade, hoek Amsteldijk.

Stadhouderskade 85 is een perceel dat gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp.

Stadhouderskade 89-90 is een dubbel woon/winkelhuis, dat gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp. De panden zijn ogenschijnlijk een spiegelbeeld van elkaar. Maar ze zijn in detail verschillend. De volgende verschillen zijn zichtbaar: onder de ramen van de ene helft zitten versieringen, die aan het ander gebouw gedeeltelijk elders zijn geplaatst, een voortzetting van gebouwen 87 en 88. de begane grond/souterrain is geheel voorzien van pleister/houtwerk; wel symmetrisch, maar een zonneschermpje bij toegang 89 heft dat op de balkonnetjes zijn symmetrisch geplaatst op die ene op drie hoog na; De panden vormen een geheel met de panden van Stadhouderskade 87-88, behalve dan de begane grond, die hier omgebouwd is tot winkel/horecaruimte. De woonhuizen zijn gebouwd in een eclectische bouwstijl, met twee hoog opgesneden toegangen, die dus later verdwenen zijn. De architect dan wel makelaar (de beroepen gingen vaak samen toen) is vooralsnog onbekend. De bedrijfsruimten en woningen kenden een aantal bekende gebruikers: in verloskunde afgestudeerd arts L. Foreman hield hier praktijk; hij hield praktijk tegen kanker en aambeien in Arnhem, maar werd ook genoemd als kwakzalver, notaris Spijer hield hier praktijk en sprak menig faillissement uit, een secretaris van de Oranjebond van Orde (heffing van het gewone volk) woonde hier (mevrouw Daniël-Cohen), danseres Gertrud Leistikow (1885-1948) gaf hier les, Mercedes-Benz had hier meer dan vijftig jaar een vertegenwoordiging, Francesco Zani (siervelgen) was hier voor even gevestigd, in 1982 werd hier een dovenontmoetingscentrum (DOC) geopend in de aanwezigheid van Willem Nijholt; dit centrum is in 2015 nog steeds aanwezig en wordt soms gebruikt als stemlokaal.

Het complex Tweede Jacob van Campenstraat 87-89 is een gebouw met veertig woningen aan de Tweede Jacob van Campenstraat in De Pijp te Amsterdam-Zuid. De officiële nummering is Tweede Jacob van Campenstraat 87-95. De woningen zijn door Vereeniging Salerno gebouwd naar ontwerp uit januari 1872 van Jan Leliman in de Eclectische bouwstijl. Deze werd veelvuldig in De Pijp toegepast. Het bijzondere aan het complex is dat het zowel twee ingangen (nrs. 87-89) heeft aan de straatzijde van de Tweede Jacob van Campenstraat, als ook twee ingangen (nrs. 93-95), waar men normaal de achtergevel aantreft. Door deze rug-aan-rug bouw konden op een relatief klein oppervlak acht eenkamer- en tweeëndertig tweekamerwoningen worden gebouwd. In 1988 worden de woningen voor het eerst gerenoveerd, waarbij bijv. elke woning een badkamer krijgt in plaats van een toilet in de keuken of in het trappenhuis. In 2015 behoren de achteringangen niet meer tot het publieke domein, ze zijn afgesloten door middel van een hek met daaraan de brievenbussen. Veel arbeiders vonden hier in 1873 relatief goedkoop onderdak. Er waren echter ook mensen die er niet blij mee waren. Aan de Stadhouderskade 85 was een aantal jaren hiervoor het zogenaamde Henriëttehofje (ook wel J. de Voshofje) gebouwd. De bewoners daarvan zagen hun uitzicht naar de landerijen ineens beperkt worden door dit woonblok. Het complex was een van de laatste grote opdrachten voor de architect.

Stadhouderskade 91 is een woon/winkelhuis, dat gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp. Het gebouw is los van de belendingen gebouwd. Het.is gebouwd in een eclectische bouwstijl, waarvan er aan de Stadhouderskade dertien in een dozijn staan. Architectonische variatie zit in de twee pilasters en de witte raamgang in het midden. Dit gebouw, waarvan de architect vooralsnog onbekend is, diende al vrij vroeg tot winkel. Al in 1894 liet de firma Rootmeijer Verlichting de winkel uitgebreid verbouwing. De begane grond is in 2015 deels uitgevoerd in roze marmer, het is onbekend van wanneer dat materiaal stamt (in 1982 was die nog niet zichtbaar). Daarnaast zijn als gebruikers van het gebouw bekend Th. Hunck (handel in kachels), een vertegenwoordiger in Hæmatogen (een vermeend rustgevend middel bestaande uit een mengeling van runderbloed en alcohol), Palmer Cord Tyre (bandenspeciaalzaak) en J v.d. Eynden, een technisch handelbureau. In 2015 is er een zonnebankcentrum gevestigd op de begane grond.

Stadhouderskade 92 is een woon/winkelhuis, dat gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp. De oorspronkelijke indeling van Stadhouderskade 92 is souterrain, beletage, bovenverdieping en zolder. Later is die indeling aangepast aan het gebruik. Het gebouw is een opvallende verschijning aan de Stadhouderskade. Het is donker van uiterlijk, bijna zwart. Voorts is geen baksteen te zien in de voorgevel; deze is geheel bepleisterd. Er zijn pilasters te zien met kapitelen. Op de pilasters en kapitelen van de eerste verdieping zijn daarbij voorzien van hoofden. Bij de oorspronkelijk versie was voorts het balkon nog voorzien van enige opstaande versieringen. Bovendien is het pand veel lager dan haar belendende panden - het lijkt alsof er een verdieping is vergeten. In de loop der jaren heeft het gebouw te lijden gehad van verbouwingen die het uiterlijk niet altijd ten goede kwamen. De balkonversieringen zijn gesneuveld. In de jaren twintig of dertig is een gevelsteen boven de entree geplaatst, deze is na 1982 verwijderd. De laatste jaren van de 20e eeuw was op de begane grond een tapijthandel gevestigd en ook een bedrijf in allerlei vloeren. In 2015 opende een feel-good-winkel haar filiaal hier.Sinds december 2017 is op de begane grond een tandartspraktijk gevestigd: Tandartspraktijk Stadhouderskade. Voor het gebouw geldt dat het niet meer gewijzigd mag worden, alleen een nieuwe bestemming mag nog aangegeven worden. Het pand wordt van belang geacht voor de architectuur, maar is geen gemeentelijk of rijksmonument.

Stadhouderskade 84 is een perceel dat gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp.

Het complex Stadhouderskade 93-94 is een woon/winkelhuis dat gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp. In 1910 werden deze gebouwen ter huur aangeboden als zijnde "Twee bijzonder gunstig gelegen heerenhuizen, waarvan een met vrij bovenhuis met open plaatsen, tuinen en erven met twee achter deze perceelen gelegen koetshuizen waarvan een met stalling voor acht paarden, het tweede met open plaats, beide met afzonderlijk verhuurd wordende bovenwoningen en erven aan de Jacob van Campenstraat 131 en 133, te zamen groot zeven aren en 94 centiaren". In de advertentie werd gesteld dat het geheel zeer geschikt was ten behoeve van de vestiging van een autogarage. Deze advertentie trok de aandacht van autohandelaar M. van Genderingen (Kampen, 1869 - Amsterdam, 1928), die er zijn Opelvertegenwoordiging voorzette die eerder aan Stadhouderskade 29 was gevestigd. Vanaf 1912 exploiteerde hij hier zijn garagebedrijf. Anno 2016 is het pand met een haast roze kleur opvallend licht tussen de andere panden. Het geheel zal bij de bouw symmetrisch zijn geweest, met twee grote en kleine erkers op respectievelijk eerste en tweede verdieping. Twee gevelstenen boven de tweede etage laten iets van de gebruiksgeschiedenis van het pand zien, gevleugelde wielen die eveneens symmetrisch zijn geplaatst. Zij dateren uit de tijd 1912-1928. Gebruikers van de gebouwen waren of zijn: 1908: Manders en van der Berg, filiaal voor Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot exploitatie van petroleumbronnen in Nederlandsch-Indië, voorloper van Shell, met benzinepompen 1912: M van Gendringen: Opel, Hotchkiss, Durant en in 1928 ook Auburn H.C.L. Sieberg nam Van Genderingen over 1930-1938: Internationale Automobiel-Centrale K. Landeweer, vertegenwoordiging Cadillac en Oldsmobile 1980: Overdekte Albert Cuypmarkt Carpetland 2014: EkoPlaza 2017: Jumbo supermarkten 2023: Bever winkelketen

De Punt is de bijnaam van een hoekpand gelegen aan de Gerard Doustraat 129-137 (oneven) en Quellijnstraat 152-156 te Amsterdam. De bijnaam dankt het aan het feit dat de straten elkaar in een scherpe hoek kruisen. Dat werd veroorzaakt door het feit dat tijdens de inrichting er bij de planning van De Pijp gebruikgemaakt moest worden van twee inrichtingen. De een net ten zuiden van de Stadhouderskade was van stadsplanoloog Jacobus van Niftrik (de Noordelijke Driehoek). De ander was een gevolg van de slotenplanning van Jan Kalff. Een van die sloten, de Zaagmolensloot en bijbehorende paden zouden na plemping de Albert Cuypstraat vormen. De onopvallende gebouwen van Neoclassicistische architectuur zijn in baksteen opgetrokken met een houtbewerkte kroonlijst. Het was een ontwerp van aannemer en architect Willem Stapelkamp uit Haarlem. Ze herbergen bedrijfsruimten en bovenwoningen. De punt van het complex wordt gevormd door het adres Gerard Doustraat 137, dat op de punt slechts één dubbele deur breed is. De panden zijn in 1998 gerenoveerd, maar staan wel enigszins uit het lood. Daarna is de begane grond in gebruik door het wijkcentrum van De Pijp.

Stadhouderskade 95-96 betreft een dubbel woonhuis, gelegen is aan de Stadhouderskade, de zuidoever van de Singelgracht in Amsterdam-Zuid, De Pijp. De panden zijn bijna een spiegelbeeld van elkaar en behorende tot de onopvallendste aan de Stadhouderskade. De gebouwen bestaan uit een souterrain met drie woonetages en een zolder. De bouwstijl is terug te voeren naar het eclecticisme (van alles wat). De versieringen zijn eenvoudig gehouden, slechts onder enkele ramen zijn versieringen. Alleen de steunen van de balkons zijn overdadig uitgevoerd. In 2015 is de ondersteuning van de dakplint van nummer 95 niet aanwezig, die van gebouw nr. 96 heeft enkele versieringen. De gebouwen zijn dan wel bijna een spiegelbeeld en zijn naast elkaar gezet, maar bij een zijdelingse blik op de gebouwen is te zien dat de hoogten van bijvoorbeeld ramen niet waterpas zijn. De beide gebouwen lijken voorts “achterover te leunen”. De gebouwen dienen vanaf het begin tot woonhuis annex kantoor. De firma Van der Elst en Bueno, een hofleverancier in wijnen aan de Kromme Elleboogsteeg had hier in de vroege 20e eeuw haar kantoor bij mevrouw J. Bueno de Mesquita, die hier al in 1887 woonde. F.J. Bueno de Mesquita, ook hier woonachtig, was in 1918 secretaris van "Hulp voor Belgische Oorlogswezen". In 1940 was op nummer 95 het secretariaat van de Rooms-Katholieke Bond voor grote gezinnen gevestigd. In de jaren dertig en veertig hield hier de in 1933 in Amsterdam afgestudeerde en Joodse arts Benjamin Nink (Arnhem 27 februari 1907 – onbekend, 30 november 1943) zijn praktijk. Hij woonde met zijn familie in de Hemonystraat, maar de familie is gedurende de Tweede Wereldoorlog vermoord in Auschwitz en Sobibór. Nink heeft wellicht nog als ziekenbroeder (Sanitäter) in Sobibor gefunctioneerd. In gebouw nummer 96 was enige tijd Maison Ria gevestigd, een destijds in Amsterdam bekend leverancier van maatkleding in bontwerken, avondjaponnen, avondmantels etc. De kleding was voor de beter gesitueerden want men kon naast "Robes, manteaux et fourrures" ook een kopje “thé” krijgen, aldus een recensie uit september 1928. Beide gebouwen brachten op een openbare veiling op 7 november 1977 74.000 gulden op.

Het gebouw Stadhouderskade 82-83 bestaat uit tweetal woonhuizen aan de Stadhouderskade/Singelgracht te Amsterdam-Zuid. De twee woonhuizen werden rond 1882 gebouwd naar een ontwerp van Frederik Lodewijk Janssen sr. Deze was in 1881 getrouwd en stichtte hier zijn gezin. Janssen was naast architect waarschijnlijk ook (de) aannemer en makelaar, die combinatie werd in De Pijp vaker aangetroffen. Janssen liet een tweetal gespiegeld woonhuizen optrekken in de eclectische bouwstijl. Het onderstuk en de poort is daarbij van natuursteen inclusief pilasters, de bovenste helft is van baksteen. De erkers op de tweede etage zijn symmetrisch geplaatst. De symmetrie is slechts op de begane grond verloren gegaan, door het maken van winkelgevels. Opvallend is dat de twee toegangsdeuren naar de bovenetages bereikbaar zijn door een enkele trap in het midden (dat komt hier zelden voor). Gedurende haar leven had het tweemaal te maken met dreigende sloop. In 1931 woedde er op Stadhouderskade 80 een dermate hevige brand dat ook een deel van het buurpand Stadhouderskade 81 van Isaac Gosschalk verloren ging. De hitte schijnt enorm geweest te zijn want het blindeninstituut op Stadhouderskade 84 werd ontruimd. Stadhouderskade 82-83 bleef overeind staan. In 1986 viel haar andere buurpand van dat voormalige blindeninstituut ten prooi aan de sloophamer. Er kwam een modern kantoorgebouw voor in de plaats. In 1990 kwam de omstreden projectontwikkelaar en speculant Geert Bakker met het idee hier nieuwbouw te willen bouwen. Opnieuw dreigde de slopershamer. De woningen stonden al leeg toen het rond 1990 werd het gekraakt met een ontruiming op 20 februari 1990. Daarna vond er renovatie plaats en werd het weer als woonhuis in gebruik genomen. Naast de woonhuizen verrees in 1999 vervolgens het complex Stadhouderskade 80.