Nieuwe Kerksplein

De Nieuwe Kerk (1649) in Haarlem op het Nieuwe Kerksplein geldt als een van de bijzonderste kerkgebouwen die na de Reformatie voor de protestantse eredienst zijn gebouwd in de toenmalige Republiek der Nederlanden. Het strenge, classicistische ontwerp is van Jacob van Campen, die in opdracht van het Haarlemse stadsbestuur een kerkgebouw maakte ter vervanging van de bouwvallige en krappe gotische Sint Annakapel. De toren (1613), opgetrokken in de decoratieve stijl van de Hollandse renaissance door stadsbouwmeester Lieven de Key, moest blijven staan. De Nieuwe Kerk was in Haarlem het eerste stenen kerkgebouw dat speciaal voor de protestanten werd gebouwd; tot dan toe hadden de Haarlemse gereformeerden alleen gebruikgemaakt van een houten - sinds lang gesloopte - preekschuur buiten de stadswallen én natuurlijk de kerkgebouwen die in de middeleeuwen waren neergezet voor de rooms-katholieke eredienst. Het splinternieuwe ontwerp van Van Campen leende zich bij uitstek voor een dienst waarbij alle aandacht niet naar het altaar ging, maar naar de kansel. De kansel stond dan ook centraal opgesteld; vanuit alle hoeken in de kerkzaal was de predikant zowel zicht- als hoorbaar. Het ontwerp van Van Campen bestaat uit een Grieks kruis geschreven in een vierkant. Het kruis wordt gevormd door twee met houten tonnen overwelfde beuken. De hoeken zijn voorzien van lagere cassettenzolderingen. Uitwendig komt de kruisvorm niet tot uiting, zoals bij vergelijkbare kerkgebouwen in Nederland wél het geval is, zoals de Oosterkerk in Amsterdam en de hervormde kerk van Oudshoorn. Aan de buitenzijde wekt de Nieuwe Kerk de indruk dat zij een eenvoudige zaalkerk met een lengteas is. Van Campen heeft dit vermoedelijk met opzet gedaan. Op die manier sloot de bestaande toren beter aan op zijn ontwerp, bovendien paste dit goed bij de symbolische lading die hij aan zijn ontwerp gaf.

Het Hofje van Guurtje de Waal is een Haarlems hofje, het hofje is gelegen aan de Lange Annastraat 40 in de buurt de Vijfhoek in Haarlem-Centrum.

Het Proveniershof is een hofje in Haarlem, gelegen aan de Grote Houtstraat 140, de drukste winkelstraat van Haarlem. Het Proveniershof heeft wel de vorm van een hof, maar is anders dan een 'gewoon' hofje niet gesticht door een gilde, een rijke particulier of een kerk. De naam Proveniershof dankt het hofje aan het feit dat hier tot 1866 een proveniershuis te vinden was. In het voormalige proveniershuis zijn nu appartementen gebouwd.

De Vijfhoek is een buurt in de Haarlemse wijk Oude Stad in stadsdeel Haarlem-Centrum. De buurt dankt zijn naam aan de vijf straten die in het midden van de buurt een pleintje vormen, waar ook Café de Vijfhoek is gelegen. deze straten zijn de Lange Bogaardstraat, Breestraat, Lange Raamstraat, Wolstraat en Drapenierstraat. De buurt is gelegen in de zuidwesthoek van de Oude Stad. De buurt wordt in het noorden begrensd door de Raaks, in het oosten door de Gedempte Oude Gracht en de Grote Houtstraat. in het zuiden door de Raamsingel en in het westen door de Leidsevaart. Vroeger hield de Oude Stad op bij de Wilhelminastraat. Deze straat volgt de loop van de Oude Zijlsingel. Bij het graven van de Leidsevaart, werd het stuk land tussen deze vaart en de Oude Zijlsingel bij de stad gevoegd. Deze singel kwam later bekend te staan als de Westerlijke Singelgracht toen het stuk land tussen deze gracht en de Leidsevaart werd bebouwd. Vanaf de Singelgracht verbond de Zijdgracht de Singelgracht met de inmiddels gedempte Volders- en Raamgracht. In de Vijfhoek waren de drie van de elf stadspoorten te vinden namelijk van noord naar zuid; De Raakspoort, Raampoort en Grote Houtpoort.

Het Proveniersplein is de niet-officiële benaming voor een straat in de Nederlandse stad Haarlem. De naam is voor het eerst te vinden in het Haarlems Dagblad van 16 september 1903. Dan wordt daar nog het Proveniershof mee bedoeld. In 1976 wordt het voor het eerst gebruikt om de driesprong waar de Gierstraat in de Grote Houtstraat uitkomt, aan te geven.

De Grote Houtpoort was een stadspoort in de Nederlandse stad Haarlem. De poort bevond zich aan het eind van de Grote Houtstraat bij het Houtplein ter hoogte van de Grote Houtbrug. De poort werd ter vervanging van een oudere poort gebouwd in 1591 door 'stadsmetselaar' Mr. Willem Dirksz. den Abt. De poort werd evenals de Zijlpoort in 1824 gesloopt om de stad ruimere toegangswegen te geven met oog op de grote Algemeene Tentoonstelling van Voorwerpen van Nationale Nijverheid in 1825. De sloop werd onder handen genomen door Jan David Zocher. De sloper betaalde het stadsbestuur 3500 gulden - veel materiaal was nog goed verhandelbaar.

De Grote Houtbrug is een vaste brug in de Nederlandse stad Haarlem. De brug ligt in Haarlem-Centrum in de Stadsbuitensingel daar waar de Gasthuissingel voortvloeit in de Raamsingel. De brug verbindt de Grote Houtstraat met het Houtplein en de daarachterliggende Dreef die door de Haarlemmerhout loopt. De brug ligt ter hoogte van de voormalige Grote Houtpoort, een vestingwerk van Haarlem. De brug betreft een gemeentelijk monument.

Het Claraklooster was een kloosterorde van zusters in de binnenstad van Haarlem, achter het Oude Gasthuis of het Gangolfsgasthuis. Deze plek ligt tegenwoordig nabij de Botermarkt. Het klooster behoorde tot de derde orde van Franciscus, die de leer van Franciscus van Assisi volgden.

De Luxor was een bioscoop in de Nederlandse stad Haarlem. De bioscoop was sinds 1920 gevestigd in het centrum van de stad aan de Grote Houtstraat. Even verderop in dezelfde straat zat de Cinema Palace. De Luxor was ontworpen door Martin Kuyper, die voorafgaand ook het Bouwmeester Theater in Rotterdam, de Cinéma Américain in Den Haag en de Flora in Enschede heeft ontworpen. De bioscoop had in 1990 zo’n 407 zitplaatsen en sloot in 1995 zijn deuren. Nadat het gebouw de functie als bioscoop verloor, heeft het verschillende kledingwinkels gehuisvest.

Het Brouwershofje is een Haarlems hofje, het is gelegen aan de Tuchthuisstraat nummer 8 in de wijk de Vijfhoek in het centrum van Haarlem. Het hofje werd in 1472 gesticht door Jacob Huyge Roeperszoon en zijn zus Katrijntje Huyge Roepersdochter, een brouwersfamilie verbonden aan het Brouwersgilde. De oorspronkelijke naam was Sint Maartenshofje, naar de schutspatroon van het Brouwersgilde. Het hofje werd door de familie Roeper overgedragen aan de regenten van het brouwersgilde.

Het Wijnbergshofje is een hofje in Haarlem, het is te vinden aan de Barrevoetestraat 4 in het centrum van Haarlem. Het pand 'De Wijnberg' werd oorspronkelijk gebruikt als kerk van de Hoogduitse Doopsgezinde gemeente in Haarlem. In 1651 ging de Hoogduitse gemeente samen met de Doopsgezinde Vlaamse gemeente die een kerk had aan het nabijgelegen Klein Heiligland. Twee kerken waren niet nodig en zo werd De Wijnberg een behuizing voor oudere alleenstaande dames. De exacte datum waarop het hofje is gesticht, is onbekend, maar vermoedelijk in 1662. Het oudste nog bestaande archiefstuk is van 1696. Het gebouw De Wijnberg werd gesloopt in 1871 en in 1872 werd het nieuwe Wijnbergshof opgeleverd dat bestond uit een hoofdgebouw aan de Barrevoetestraat met twee zijvleugels met daarin de hofjeswoningen. Het hofje had negen hofwoningen en een hoofdgebouw met daarin een regentenkamer en een woning voor de opzichteres. Het hofje werd, net als de meeste andere hofjes, bestuurd door een college van regenten en regentessen. De bewoonsters kregen van de regenten wekelijks een preuve (een gift), verder kregen ze de meest noodzakelijke levensmiddelen in natura. De bewoonsters betaalden geen huur. De woningen zijn lange tijd ongeveer hetzelfde gebleven, wel werden ze gemoderniseerd. Zo kwamen er in de jaren zestig van de 20e eeuw keukens en wc's in de huisjes en werden de zolders omgebouwd tot slaapvertrek. In de jaren tachtig werden de woningen voorzien van badkamers en centrale verwarming. In de jaren negentig is het hof gerenoveerd. Er kwamen appartementen in het hoofdgebouw en door twee hofjeswoningen te laten vervallen, werden de huizen groter. De buitenkant van het hof is gelijk gebleven maar van binnen zijn de huizen opnieuw opgebouwd.

Het Gangolfpleintje is een plein in de Noord-Hollandse stad Haarlem. Het plein is gelegen binnen het stadsdeel Haarlem-Centrum, in de wijk Oude Stad en in de buurt de Vijfhoek. Het plein grenst in het noorden aan de Botermarkt.