Vijfhoek (Haarlem)

Het Claraklooster was een kloosterorde van zusters in de binnenstad van Haarlem, achter het Oude Gasthuis of het Gangolfsgasthuis. Deze plek ligt tegenwoordig nabij de Botermarkt. Het klooster behoorde tot de derde orde van Franciscus, die de leer van Franciscus van Assisi volgden.

Het Hofje van Guurtje de Waal is een Haarlems hofje, het hofje is gelegen aan de Lange Annastraat 40 in de buurt de Vijfhoek in Haarlem-Centrum.

Het Brouwershofje is een Haarlems hofje, het is gelegen aan de Tuchthuisstraat nummer 8 in de wijk de Vijfhoek in het centrum van Haarlem. Het hofje werd in 1472 gesticht door Jacob Huyge Roeperszoon en zijn zus Katrijntje Huyge Roepersdochter, een brouwersfamilie verbonden aan het Brouwersgilde. De oorspronkelijke naam was Sint Maartenshofje, naar de schutspatroon van het Brouwersgilde. Het hofje werd door de familie Roeper overgedragen aan de regenten van het brouwersgilde.

Het Hofje van Loo, soms ook wel het Sint Elisabeth’s Gasthuishofje genoemd is een Haarlems hofje, het hofje is gevestigd aan de Barrevoetestraat 7 in het centrum van Haarlem. Het hofje werd gesticht in 1489 door Symon Pieterszoon en zijn vrouw Godelt Willems en werd geschonken aan het Sint Elisabeth Gasthuis. In aanvang was het hofje ommuurd en toegankelijk door een poort met daarboven het wapen van het St. Elisabeths Gasthuis. In 1885 is de Barrevoetestraat verbreed, daarbij zijn drie huisjes aan de straatkant afgebroken en naast het hofje opnieuw opgebouwd. Hiermee verdween de beslotenheid en is het hofje van Loo een van de meest zichtbare hofjes in Haarlem. De binnentuin van het hofje wordt alleen door een hek gescheiden van de straat. Het wapen van de Heilige Elisabeth, bestaande uit drie kronen, is nu nog terug te vinden op de waterpomp. Het hofje bestond in eerste instantie uit 13 huisjes. De 3 huisjes aan de voorkant stammen uit de 17e eeuw. Het hof is gerestaureerd in 1986/1987, na "verheling" bestaat het thans uit 12 woningen.

Het Wijnbergshofje is een hofje in Haarlem, het is te vinden aan de Barrevoetestraat 4 in het centrum van Haarlem. Het pand 'De Wijnberg' werd oorspronkelijk gebruikt als kerk van de Hoogduitse Doopsgezinde gemeente in Haarlem. In 1651 ging de Hoogduitse gemeente samen met de Doopsgezinde Vlaamse gemeente die een kerk had aan het nabijgelegen Klein Heiligland. Twee kerken waren niet nodig en zo werd De Wijnberg een behuizing voor oudere alleenstaande dames. De exacte datum waarop het hofje is gesticht, is onbekend, maar vermoedelijk in 1662. Het oudste nog bestaande archiefstuk is van 1696. Het gebouw De Wijnberg werd gesloopt in 1871 en in 1872 werd het nieuwe Wijnbergshof opgeleverd dat bestond uit een hoofdgebouw aan de Barrevoetestraat met twee zijvleugels met daarin de hofjeswoningen. Het hofje had negen hofwoningen en een hoofdgebouw met daarin een regentenkamer en een woning voor de opzichteres. Het hofje werd, net als de meeste andere hofjes, bestuurd door een college van regenten en regentessen. De bewoonsters kregen van de regenten wekelijks een preuve (een gift), verder kregen ze de meest noodzakelijke levensmiddelen in natura. De bewoonsters betaalden geen huur. De woningen zijn lange tijd ongeveer hetzelfde gebleven, wel werden ze gemoderniseerd. Zo kwamen er in de jaren zestig van de 20e eeuw keukens en wc's in de huisjes en werden de zolders omgebouwd tot slaapvertrek. In de jaren tachtig werden de woningen voorzien van badkamers en centrale verwarming. In de jaren negentig is het hof gerenoveerd. Er kwamen appartementen in het hoofdgebouw en door twee hofjeswoningen te laten vervallen, werden de huizen groter. De buitenkant van het hof is gelijk gebleven maar van binnen zijn de huizen opnieuw opgebouwd.

Het Gangolfpleintje is een plein in de Noord-Hollandse stad Haarlem. Het plein is gelegen binnen het stadsdeel Haarlem-Centrum, in de wijk Oude Stad en in de buurt de Vijfhoek. Het plein grenst in het noorden aan de Botermarkt.

Het Doelenplein is een plein in de Noord-Hollandse stad Haarlem. Het plein is een voormalige Doelen, een plek waar de schutterij oefende. Deze doelen staan ook wel bekend als de Sint-Adriaans- of Kloveniersdoelen. Het plein is gelegen in de buurt de Vijfhoek in Haarlem-Centrum en ligt ingeklemd tussen de Gasthuisstraat en de Gedempte Voldersgracht. Aan het plein staat het voormalige Doelengebouw, met de zijvleugel “de doelenzaal”. Het Doelengebouw dateert uit de periode 1561-'63. In de Doelenzaal en in de jaren 70 gebouwde uitbreiding, die midden op het plein staat is de centrale vestiging van de Bibliotheek Zuid-Kennemerland gevestigd. Door deze bebouwing is het plein gesplitst. Het binnenplein dat de toegang vormt tot de bibliotheek is te bereiken via een poort vanaf de Gasthuisstraat. Deze toegangspoort dateert uit 1612 en is van de hand van Lieven de Key. Het resterende gedeelte van het Doelenplein ligt aan de noordzijde van de bibliotheek. Door de uitbreiding van deze bibliotheek heeft dit gedeelte van het plein meer de omvang van een straat gekregen.

Het Nieuwe Kerksplein is een plein in de Noord-Hollandse stad Haarlem. Het plein is gelegen in het Centrum en in de buurt de Vijfhoek. Het plein bevindt zich achter het Proveniershof dat is gelegen aan de Grote Houtstraat. Vanaf deze straat lopen twee toegangswegen in westelijke richting naar het plein; de Kerkstraat en de Korte Houtstraat. Andere zijstraten van het plein zijn; Lange Annastraat, Korte Annastraat, Oude Raamstraat, Nieuwe Raamstraat, Lange Raamstraat en de Doelstraat. Op het plein bevindt zich de Nieuwe Kerk. Deze kerk dateert uit 1649 en is ontworpen door Jacob van Campen. De toren is van de hand van stadsarchitect Lieven de Key.

Het Bruiningshofje is een Haarlems hofje, het is te vinden aan de Botermarkt 9 in het centrum van Haarlem. Met z'n vier huizen is het Bruiningshofje een van de kleinere hofjes van Haarlem. Het hofje is waarschijnlijk in 1610 door Jan Bruininck Gerritsz gesticht.Tijdens zijn leven kocht Bruininck huisjes rond zijn eigen woning op. Uit deze bezittingen is rond 1610 het hofje ontstaan. Het Bruiningshofje heeft geen regentenkamer, waarschijnlijk omdat het hofje van de familie was en men gewoon thuis vergaderde. Het hofje is nu eigendom van de Doopsgezinde Gemeente. Het is gerenoveerd in 1936 en in 1978, waarbij in 1978 het aantal huizen afnam van 5 naar 4.

De Botermarkt is een straat en plein in het centrum van de Noord-Hollandse stad Haarlem. Het plein heeft een vrij langgerekte en rechthoekige vorm en aan de oostzijde grenst het plein aan de Gierstraat en de Gedempte Oude Gracht. Aan de westzijde grenst het plein aan de Tuchthuisstraat, Korte Bogaardstraat, Barrevoetestraat en de Gasthuisstraat.

De Nieuwe Kerk (1649) in Haarlem op het Nieuwe Kerksplein geldt als een van de bijzonderste kerkgebouwen die na de Reformatie voor de protestantse eredienst zijn gebouwd in de toenmalige Republiek der Nederlanden. Het strenge, classicistische ontwerp is van Jacob van Campen, die in opdracht van het Haarlemse stadsbestuur een kerkgebouw maakte ter vervanging van de bouwvallige en krappe gotische Sint Annakapel. De toren (1613), opgetrokken in de decoratieve stijl van de Hollandse renaissance door stadsbouwmeester Lieven de Key, moest blijven staan. De Nieuwe Kerk was in Haarlem het eerste stenen kerkgebouw dat speciaal voor de protestanten werd gebouwd; tot dan toe hadden de Haarlemse gereformeerden alleen gebruikgemaakt van een houten - sinds lang gesloopte - preekschuur buiten de stadswallen én natuurlijk de kerkgebouwen die in de middeleeuwen waren neergezet voor de rooms-katholieke eredienst. Het splinternieuwe ontwerp van Van Campen leende zich bij uitstek voor een dienst waarbij alle aandacht niet naar het altaar ging, maar naar de kansel. De kansel stond dan ook centraal opgesteld; vanuit alle hoeken in de kerkzaal was de predikant zowel zicht- als hoorbaar. Het ontwerp van Van Campen bestaat uit een Grieks kruis geschreven in een vierkant. Het kruis wordt gevormd door twee met houten tonnen overwelfde beuken. De hoeken zijn voorzien van lagere cassettenzolderingen. Uitwendig komt de kruisvorm niet tot uiting, zoals bij vergelijkbare kerkgebouwen in Nederland wél het geval is, zoals de Oosterkerk in Amsterdam en de hervormde kerk van Oudshoorn. Aan de buitenzijde wekt de Nieuwe Kerk de indruk dat zij een eenvoudige zaalkerk met een lengteas is. Van Campen heeft dit vermoedelijk met opzet gedaan. Op die manier sloot de bestaande toren beter aan op zijn ontwerp, bovendien paste dit goed bij de symbolische lading die hij aan zijn ontwerp gaf.

Het Proveniershof is een hofje in Haarlem, gelegen aan de Grote Houtstraat 140, de drukste winkelstraat van Haarlem. Het Proveniershof heeft wel de vorm van een hof, maar is anders dan een 'gewoon' hofje niet gesticht door een gilde, een rijke particulier of een kerk. De naam Proveniershof dankt het hofje aan het feit dat hier tot 1866 een proveniershuis te vinden was. In het voormalige proveniershuis zijn nu appartementen gebouwd.