Tjepmaspoorbrug

Brug Broekzijdschepad is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug was er eerder dan de naam van het pad.

Tafelbergspoorbrug is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Dit spoorviaduct stamt uit de midden jaren zeventig wanneer Amsterdam druk bezig is met de aanleg van de Oostlijn binnen de Amsterdamse Metro. Het traject zou van metrolijn 54 (Geinlijn) gaan worden. Die metro maakt deels gebruik van een traject dat al meer dan 130 jaar in gebruik was bij de Spoorlijn Amsterdam - Elten, traject Amsterdam-Utrecht. Pas sinds augustus 1982 buigt die Geinlijn ten zuiden van metrostation Holendrecht naar het oosten af; het spoortraject gaat rechtdoor naar het zuiden. De spoorlijn werd gelijktijdig met de bouw van de metro tot vlak voor Abcoude verhoogd en naar het oosten verplaatst met de metrosporen in het midden. Net ten zuiden van die afsplitsing was een doorgang nodig voor voetgangers en fietsers (Tjepmaspoorbrug en daar circa 350 meter zuidelijk moest er een toekomstige doorgaande verkeersroute overspannen worden; de verbinding tussen enerzijds de Tafelbergweg en anderzijds de Schoonhovendreef. De Nederlandse Spoorwegen legde hier toen een enkelvoudige viaduct met dubbelspoor neer. Echter in die jaren lagen die hier nog niet als belangrijke verkeersroute; een foto uit 1983 laat nog zien dat er volop gebouwd wordt in de omliggende woonwijken Het viaduct lag er dan ook jaren ongebruikt bij en leidde over niets. Bij de bouwtekeningen is de volledige topologische plaats ook nog niet bekend; het wordt gebouwd ten noorden van de geplande verlenging van Rijksweg 6, maar die kwam uiteindelijk na protesten hier niet te liggen. Het werd gebouwd met het uiterlijk van een Amsterdams metroviaduct. Het viaduct werd in maart 1976 in 2 fasen gelijktijdig met de verhoogde spoorbaan in gebruik genomen. De oude laaggelegen spoorbaan kon toen worden opgebroken. Het viaduct ging jarenlang door het leven onder het nummer 98S, het is dan ook in beheer bij ProRail en Nederlandse Spoorwegen. In 1975 kreeg de onderliggende Tafelbergweg, een halve ringweg rond het Academisch Medisch Centrum, haar naam; het werd vernoemd naar de Tafelberg, een heuvel nabij Blaricum; ook de Schoonhovendreef kreeg in dat jaar haar naam. In de jaren nul van de 21e eeuw werd het viaduct vervangen door een tweetal viaducten, het oorspronkelijke viaduct kon de verdubbeling van de sporen tussen Amsterdam-Utrecht qua breedte niet aan Het geheel werd in geel en blauw betegeld. De viaducten liggen net als de viaducten over het Tjepmapad een stuk uit elkaar omdat de sporen hier uiteen liggen om ruimte te maken voor het invoegen van de metrosporen bij station Holendrecht. Pas in november 2017 kreeg de spoorviaducten een gezamenlijke vernoeming.

Het Reyghersbosch was een middeleeuws moeras en bosgebied dat lag ten noorden van de Hollandse Kade op de grens van de provincie Noord-Holland en Utrecht en ten oosten van Ouderkerk aan de Amstel ongeveer op de plek waar tegenwoordig de wijk Reigersbos in Amsterdam-Zuidoost ligt dicht bij Abcoude. Het hele gebied ten zuiden van het Bijlmermeer en ten noorden van de Hollandse Kade stond bekend als "Bindelmerebroec" of "Bindelmerebosch" maar werd later de Bijlmerbroek genoemd.

Het gouden kruis is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Naar aanleiding van een aantal bouwprojecten in Reigersbos in de jaren tachtig werd een kunstwedstrijd uitgeschreven. Voor 1 procent van de bouwkosten kon kunst in de openbare ruimte neergezet worden. Kunstenaar Han Goan Lim won de wedstrijd met zijn Gouden kruis, werktitel Double cross. Het beeld moest duidelijkheid aan het onduidelijk kruispunt geven, aldus de kunstenaar. Vanuit een centrale kubus met gelijke ribben (2,5 bij 2,5 bij 2,5 meter), lopen in kruisvorm zes langwerpige kubussen weg (5 bij 2,50 meter) weg. Het geheel heeft een hoogte van circa tien meter. Vanuit volume gezien een enorm gevaarte. Door het beeld open te houden (alleen de ribben zijn zichtbaar) ontstaat echter een lichtheid (gewicht), waardoor het lijkt te zweven; bovendien rust het gevaarte op maar drie steunpunten. Die lichtheid wordt ook veroorzaakt omdat alle lijnen in het beeld diagonaal lopen, terwijl in de verre omtrek de wijken een uitgesproken horizontale indruk (portiekwoningen) geven. Het beeld zou de grens moeten aangeven “tussen stad en landschap”. Zoals de titel aangeeft was het beeld goudkleurig, hetgeen bijdroeg aan het vervreemdend effect tussen al het beton en baksteen. Die kleur is al jaren niet zichtbaar meer; het kreeg een bruinige kleur, niet naar de zin van de kunstenaar die het vanwege die kleur te somber vond. Nadat hij er een keer langskwam heeft hij bij de gemeente Amsterdam een verzoek tot groot onderhoud ingediend; hij wilde daarbij dat het werk zilverkleurig werd en in de nacht verlicht. Dat zou het effect van zweven vergroten was zijn mening. Zijn verzoek werd ingewilligd, maar moest vervolgens via allerlei instanties gaan om goedgekeurd te worden (participatietraject). De actie van de kunstenaar vormt een uitzondering in zijn terugkijken op zijn werk; eenmaal neergezet is het af. De kunstenaar had het in 2021 druk zat. Hij is dan bezig met een Moluks monument voor de Lloydkade in Rotterdam alsook een hommage aan Abraham Tuschinski, voor de Rotterdamse buurt Little C. Het gouden kruis staat in een grasveldje aan de Schoonhovendreef nabij de Tafelbergspoorbrug, Schaikstraat.

Brug 1307 is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het viaduct werd aangelegd in het kader van de bouw van Metrostation Holendrecht. In de omgeving van het station werden twee niveaus voor de verkeersstromen ingesteld. Op een dijklichaam liggen metro- en treinsporen, op maaiveldniveau liggen de voet- en fietspaden. De aangrenzende wijk Holendrecht-West kreeg woonerven met autoverkeer op maaiveldniveau. Het idee van gescheiden verkeersstromen (snel en langzaam verkeer) elders in Amsterdam-Zuidoost was hier (al) losgelaten. Om die woonwijk Opheusdenhof werd een soort rondweg gelegd voor het doorgaande verkeer, dat zo de woonerven niet op hoefde. Dit leidde tot een probleem bij het station. De zuidelijk toegang van het metrostation is bereikbaar door een voet/fietspad, dat die rondweg, Oudenrijnlaan, kruist. Een ontmoeting ter plekke was ongewenst. De Oudenrijnlaan werd daarom ter hoogte van die entree opgetild naar dijklichaamniveau om na die entree weer direct te dalen om aansluiting te vinden op de Holendrechtdreef enerzijds, de hoofdverkeersroute alhier en het Opheusdenhof. Het in 1975 ontworpen viaduct was afkomstig van de tekentafels van de Dienst der Publieke Werken, maar de specifieke architect is vooralsnog onbekend. Het viaduct is vermoedelijk rond 2004 vernieuwd. Het metrostation groeide in die jaren uit tot een spoorstation; er moesten aan beide zijden treinsporen bijgelegd worden op nieuwe viaducten Meibergpadspoorbrug; daarvoor was echter amper plaats. Het oorspronkelijke viaduct lag vrij; het nieuwe viaduct ligt bijna tegen het spoorviaduct aan, veel meer ruimte is er niet. De brug 1307 heeft een broertje/zusje: brug 1306; die ligt bij de noordelijke toegang tot het station.

Tension pieces is een tweedelig artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De kunstenaar Shlomo Koren ontwierp in 1977 voor de twee toegangen van Metrostation Holendrecht (in 2004-2008 omgebouwd tot Station Amsterdam Holendrecht) een tweeluik. Het ene bevindt zich tegen het talud tussen beide viaducten van de Nieuwegeinmetrobrug, de noordelijke toegang tot het station. Zes aan de bovenzijde bevestigde cortenstalen platen krullen van links naar rechts steeds verder van de geel en blauw betegelde wand. Het lijkt een aanloop of een vervolg op het andere. Dat bevindt zich aan het andere eind van het station in het talud tussen de twee viaducten van de Meibergpadmetrobrug. Hier zijn opnieuw zes cortenstalen platen bevestigd tegen de geel en blauw betegelde wanden. Echter hier zijn de platen zowel aan de boven- als onderzijde tegen de wand bevestigd. Omdat de platen van links naar rechts langer worden, bollen ze vanwege hun toenemende lengte en de druk op. Ze zijn hier “getemd” of aan de andere zijde juist losgelaten. Het is aan de kijker te beoordelen. Ook kan de kijker zelf een indruk maken of hij of zij ziet of de platen steeds verder vastgezet zijn of juist losgelaten worden en elk van de twee "beelden" afzonderlijk.

De Meibergpadmetrobrug (brug 9115) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het draagt samen met de Nieuwegeinmetrobrug en de Meibergdreefmetrobrug het deel van Station Amsterdam Holendrecht dat perrons heeft aan de Amsterdamse metro en genoemd spoorstation.

De Randwijkmetrobrug (brug 1620) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het bouwwerk bestaande uit een dubbelsporig metroviaduct werd in de periode 1978-1982 aangelegd voor de Amsterdamse Metrolijn 54, toen nog als onderdeel van de Oostlijn Geinlijn geheten. Sinds 1997 rijdt de metrolijn 50 ook over het viaduct. Het ontwerp was afkomstig van Sier van Rhijn en Ben Spängberg van de Dienst de Publieke Werken, die alle kunstwerken etc. voor die lijn verzorgden. Van Rhijn en Spängberg gaven voor die lijn een totaalconcept af, kunstwerken en stations lijken uiterlijk dan ook sprekend op elkaar. De architecten wonnen er de betonprijs mee. Kenmerkend zijn de balustrades bestaande uit schildachtige elementen. De naam van het viaduct kwam pas weer veel later. Vanaf 2016 is de gemeente Amsterdam bezig kunstwerken een naam te geven om opgenomen te worden in de Basisadministratie Adressen en Gebouwen, zodat ze eenvoudiger terug te vinden zijn; een brugnummer is daarvoor niet voldoende. Op 21 november 2017 besloot de gemeenteraad de meeste kunstwerken in de metrolijnen te vernoemen, meestal naar de onderliggende weg, maar Amsterdam wees een ander viaduct aan als Abcouderpadmetrobrug. Naamgever van de brug 1620 werd het iets noordelijker gelegen Randwijkhof, op zich vernoemd naar het Gelderse dorp Randwijk.

Het Wapen van Holendrecht, pars pro toto voor Hub Holendrecht is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het uit de jaren zeventig daterende Holendrechtplein kreeg in de beginjaren tien een opknapbeurt. Het winkelcentrum in het noordelijk deel werd uitgebreid, maar ook het zuidelijk deel werd aangepakt. Het stadsdeel Zuidoost en CBK Zuidoost gaven bij deze 'grote schoonmaak' opdracht aan kunstenaar Arno Coenen met een kunstwerk te komen, waardoor het plein een vriendelijker uitstraling zou krijgen. Hij ontwierp een 33 bij 37 meter metend kunstwerk, opgebouwd uit gekleurde straattegels, waarbij meer dan vijftien kleuren werden toegepast. Er werd gesproken dat de kunstenaar het plein weer op de kaart had gezet, omdat aan de noordzijde van het kunstwerk de coördinaten zijn vermeld. Coenen ontwierp het kunstwerk met de bewoners van de wijk Holendrecht, die er ook hun postcode (en eigennaam) 1106 in lieten verwerken. Er is ook een wapenschild te zien. De maak kostte vanwege de administratie meer dan twee jaar, terwijl de daadwerkelijke leg relatief korte tijd in beslag nam. Het kunstwerk bevat her en der ook bedriegertjes en werd 4 september 2013 "onthuld".

Het Tegelarijpad is een voetpad in Amsterdam-Zuidoost. Ze ligt in de buurt Reigersbos-Midden

Brug 1456 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Schoolreis is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Kunstenaar Munir de Vries kreeg de opdracht een grijs en geel opslagplaatsje van sportartikelen van "De Holendrechtschool" op te fleuren met een muurschildering. De omgeving en gebouw van de school was weinig kleurrijk, voornamelijk grijs en blauw. De opdracht was een voortvloeisel van een wedstrijd (Hekketon, zie bijvoorbeeld brug 875) om bouwhekken een kleuriger aanzien te geven. De Vries ontwierp na overleg met een aantal leerlingen deze driedimensionale “ruimtebus” (het gebouwtje werd rondom beschilderd). De Vries omschreef het zelf als een autobus voor een schoolreisje. Van een aantal leerlingen werd gevraagd een omschrijving te geven van een persoon met wie ze die reis graag zouden ondernemen. Zo zijn er een olifant en een robot te zien. De Vries omschreef het zelf als een "schattige schildering". De bestuurder van de bus is ook te zien; hij bestaat uit kleine figuurtjes, waarmee de kunstenaar wilde vertellen dat “we het met z’n allen moeten doen”. De muurschildering op het gebouwtje gaat gepaard met een muurschildering met klimwand op een blinde muur van het schoolgebouw. Deze schildering heeft een meer astronomisch karakter. De buurt kent ook nog een op de grond liggende muurschildering van De Vries; het vormt de vloer van een “stangenpark”, een reeks duikelrekken.