Haarlemmerdijk 39

Haarlemmerdijk 37 is een gebouw aan de Haarlemmerdijk in Amsterdam-Centrum. Het gebouw werd in november 2004 tot gemeentelijk monument verklaard. De Haarlemmerdijk, in het verlengde van de Haarlemmerstraat, is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeels vervangen door nieuwbouw dan wel nieuwbouw op nieuwbouw. In de late 18e eeuw werd het gebouw nog vastgelegd door Caspar Philips.

Haarlemmerdijk 43, Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerdijk in Amsterdam-Centrum. In november 2004 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard. De Haarlemmerdijk, in het verlengde van de Haarlemmerstraat, is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeels vervangen door nieuwbouw, dan wel nieuwbouw op nieuwbouw.

De Haarlemmerbuurt is een buurt in Amsterdam, in de Nederlandse provincie Noord-Holland, onderdeel van het stadsdeel Centrum. De as van de buurt wordt gevormd door de Haarlemmerdijk en Haarlemmerstraat. De buurt wordt aan de zuidzijde begrensd door de Brouwersgracht, aan de westzijde door de Singelgracht, aan de noordzijde door de spoordijk en aan de oostzijde door het Singel. Het Haarlemmerplein en -poort liggen aan het westelijke einde van de buurt. Aan de noordzijde lagen vroeger houtopslagplaatsen, daarom heette dit deel de Haarlemmer Houttuinen. Met de aanleg van de spoorlijn tussen Singelgracht en Centraal Station in 1878 werd dit de noordelijke begrenzing. In de jaren zeventig is er langs de spoorlijn een brede uitvalsweg aangelegd, waarvoor een groot deel van de Haarlemmer Houttuinen en een deel van de bebouwing aan het Haarlemmerplein werden afgebroken. Hierdoor verloor dit plein zijn samenhang. Inmiddels staat er nieuwe bebouwing.

Haarlemmerdijk 63 in Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerdijk te Amsterdam-Centrum. Het gebouw loopt uit in de Binnen Oranjestraat. De Haarlemmerdijk is al eeuwenoud. Veel van de oorspronkelijke bebouwing is dan ook vervangen en soms ook opnieuw vervangen. Op de genoemde hoek vond de grootste verandering plaats rond 1937. Omstreeks april 1937 vroeg de "NV P. De Gruyter en Zoon" toestemming aan de Gemeente Amsterdam de bestaande percelen te slopen en op het vrijgekomen terrein nieuwbouw te plegen. Het ging daarbij om de “oprichting” van een winkel (in kruideniers- en grutterswaren) en twee afzonderlijke woonverdiepingen. De Gruyter leverde daarbij een ontwerp aan van hun vaste architect Teunis Wilschut, die ook de bouwkundige gemachtigde was. Volgens de stukken was in een van de oude panden een slagerij gevestigd. Toen het gebouw opgeleverd was verhuisde De Gruyter van Haarlemmerdijk 137 naar hier toen. Wilschut kwam met een gebouw in de traditionele architectuur. De constructie van de ingang verwijst naar veel hoekwinkelgebouwen, waarbij de ingang op de hoek is gesitueerd, waarbij die hoek een opvallende aparte vorm meekreeg. Veelal is dat een houten constructie, hier een betonnen maar betegeld met blauw geglazuurde tegels; destijds de “handtekening” binnen De Gruyter-filialen en afkomstig uit de Porceleyne Fles in Delft. Opvallend aan het gebouw is verder een nogal stijl puntdak aan de zijde van de Haarlemmerdijk en het doorlopen van de blauwe tegels in de plint in het deel dat toegang verschaft aan de woningen. Wat meegewogen heeft in de benoeming tot gemeentelijk monument (2007) zijn twee tegeltableaus in het winkelgedeelte, ze verwijzen naar thee en cacao; zij zijn gemaakt bij de Plateelbakkerij Zuid-Holland in Gouda.

Evergreen is een grafisch artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het is een tweedelig kunstwerk in onderdoorgangen tussen de Haarlemmerdijk en de Nieuwe Houttuinen. Op die plek vond in de jaren tachtig een grote sanering plaats waarbij reeksen van gebouwen tegen de vlakte gingen om vervangen te worden door nieuwbouw of zoals bij nummer 80-86 en 164-168 onderdoorgangen naar de achterliggende woningen. In de daaropvolgende jaren werden deze onderdoorgangen plaatsen voor kleine criminaliteit, zoals wildplassen en dumping zwerfafval. Kortom voor de bewoners allerlei onprettigheden. Studio Vollaerszwart kwam voor beide onderdoorgangen met een oplossing die wat vriendelijkheid moest uitstralen. Het is 1996 als de dragende betonnen paalconstructies worden voorzien van plakfolie; een eenvoudige en werkende oplossing. Het plakfolie werd voorzien van een groen-zwart moirépatroon waar ogen maar moeilijk aan kunnen wennen. Bij het passeren lijken de pilaren ineens te golven. Daartegenover staan zwart-witte blokjes die op de vloer (80-86) of aan de muur (164-168) zijn bevestigd; zij hebben dat effect niet. Madje Vollaers en Pascal Zwart noemen deze vorm van kunst citydressing. Bij de onderdoorgang bij nummer 80-86 werd het kunstwerk op de aansluitende terreinafscheiding aangevuld met gekleurde vlakken in de stijl van Piet Mondriaan. Hun kunstwerken werden door het hele land ingezet om straatbeelden te veranderen of aangelegenheden te beïnvloeden. Ook in 2021 was het duo actief in het kader van het Eurovisiesongfestival 2021, waarbij de vlaggen van alle deelnemende landen werden omgezet tot een lang lint met daarop de teksten van winnende liedjes. In Amsterdam is voorts nog een deel van hun kunstwerk Full color (Amsterdam-Zuidoost) te vinden.

De Korte Prinsengracht is een Amsterdamse gracht tussen de Brouwersgracht en het Westerdok, in het verlengde van de Prinsengracht. De gracht ligt in het noordwestelijke deel van de grachtengordel. In de Korte Prinsengracht ligt de Eenhoornsluis (met brug nr. 313), die de Haarlemmerdijk met de Haarlemmerstraat verbindt. Deze sluis vormt ook een onderdeel van de waterkering tussen de Amsterdamse grachten en het IJ. In noordelijke richting loopt de gracht onder de verbinding Haarlemmer Houttuinen/ Nieuwe Westerdokstraat (Brug 95) en een spoorwegviaduct (spoorlijn Amsterdam – Haarlem) door, en mondt bij de Westelijke Eilanden uit in het Westerdok. Alleen de oneven genummerde zijde van de straat is direct verbonden met de Prinsengracht via de Papiermolensluis over de Brouwersgracht. Tussen de nummers 36 en 38 grenst de Korte Prinsengracht aan de Vinkenstraat.

Brug 134 was een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug overspande de Lindengracht en lag in de zuidelijke kade van de Brouwersgracht. Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende daar in zijn stadsplattegrond van 1625 een brug in (Brouwers Graft en Linde Graft). Het was een van de vijf bruggen over de Lindengracht. Die vijf bruggen lagen: brug 134; zuidelijke kade Brouwersgracht een brug tussen Eerste Goudsbloemdwarsstraat en Noorderkerkstraat een brug tussen Tweede Goudsbloemdwarsstraat en Eerste Lindendwarsstraat een brug tussen Derde Goudsbloemdwarsstraat en Tweede Lindendwarsstraat (nabij Karthuizers begraafplaats] een brug in de oostelijke kade van de Lijnbaansgracht. De brug werd rond 1760 net als twee andere bruggen over de Brouwersgracht vervangen. Op foto’s van het einde 19e eeuw is er alleen maar één doorvaart te zien. In 1895 werd de Lindengracht gedempt en verdwenen de vijf bruggen over de Lindengracht uit het straatbeeld.

De Eenhoornsluis (brug nr. 313) is een brug over de Korte Prinsengracht in Amsterdam. De brug ligt tussen de Haarlemmerstraat en Haarlemmerdijk en dateert van 1618. De brug en bijbehorende Eenhoornschutsluis (sluis nr. 103) zijn bij de aanleg van de grachtengordel gepland als verbinding van de toen nieuwe grachten met het IJ, sinds 1832 het Westerdok.

De Eenhoornschutsluis (sluis nr. 103) is een schutsluis in de Haarlemmerdijk tussen de Prinsengracht en de Korte Prinsengracht in Amsterdam. De sluis en bijbehorende brug Eenhoornsluis (brug nr. 313) zijn bij de aanleg van de grachtengordel gepland als verbinding van de toen nieuwe grachten met het IJ, sinds 1832 het Westerdok. De naam is ontleend aan een nabijgelegen brouwerij die de Eenhoorn heette.

De Brouwersgracht is een Amsterdamse gracht die het Singel met de Singelgracht verbindt. De gracht markeert de noordwestelijke grens van de grachtengordel. Tussen de Prinsengracht en de Singelgracht vormt de Brouwersgracht de noordelijke grens van de Jordaan. De (huis)nummering van de Lijnbaansgracht, de Prinsengracht, de Keizersgracht, de Herengracht en het Singel begint te tellen vanaf de Brouwersgracht. Tussen de Brouwersgracht nr. 62 en nr. 68, bij het West-Indisch Huis, ligt de Herenmarkt. In 2007 werd de Brouwersgracht door lezers van Het Parool uit 150 nominaties verkozen tot de mooiste straat van Amsterdam.

Theo Thijssen is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Beeldhouwer Hans Bayens portretteerde de schoolmeester Theo Thijssen en zijn eeuwige leerling Kees de jongen. Theo zit daarbij nonchalant zittend op de lessenaar, de Kees ploeterend zittend achter de lessenaar. Het tafereel is uit brons gegoten en geplaatst op een granieten sokkel. In het graniet is de tekst uitgespaard:Theo Thijssen 1879-1943, schrijver en schoolmeester. Het beeld zou 70.000 gulden hebben gekost, opgebracht door particulieren, vakbondsleden (onder andere onderwijspersoneel) en politieke partijen. Er was een comité bestaande uit onder meer Geert van Oorschot (de uitgever), Remco Campert, Simon Carmiggelt, Rob Grootendorst en Gerben Hellinga. Ook was er een bijdrage van periodiek De Engelbewaarder. Bayens heeft het werk gesigneerd. Het beeld werd neergezet op een open ruimte van de Lindengracht (dan allang geen gracht meer) en de Brouwersgracht (nog altijd een gracht). Het beeld werd er op 16 juni 1979 onthuld door burgemeester Wim Polak ter gelegenheid van de 100ste geboortedag van de meester en schrijver. De onthulling werd aangegrepen om te protesteren tegen gemeentelijk dat wel landelijk onderwijsbeleid ("geen onderwijs de Pijp uit"). Tegelijkertijd werd De liefde van Kees de jongen uitgebracht met litho’s van Bayens. Een replica van het beeld kwam later terug als “bijlage” van de Theo Thijssenprijs. Of Bayens bij de onthulling aanwezig was is niet bekend, op de morgen van dezelfde dag werd zijn De man met de schuiftrompet naar C.C.S. Crone in Utrecht onthuld door Simon Carmiggelt. Het beeld op zich werd naamgever van Café Thijssen, dat in 1994 haar naam kreeg.

De Eilandsbrug was een brug in Amsterdam-Centrum. Ze vormde de verbinding tussen het Bickerseiland en de Haarlemmer Houttuinen. Ze overspande daarbij de Eilandsgracht. De Eilandsgracht scheidde de Westelijke Eilanden van het vasteland van Amsterdam. De Eilandsbrug dateert al vanaf het begin van de aanleg van die eilanden, die plaats vond tussen 1599 (Pieter Bast tekende ze nog niet op een plattegrond) en 1625 (Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende ze wel). De brug was overigens nog niet in de planning opgenomen van Lucas Jansz Sinck uit 1610, waarop eigenlijk alleen de Eenhoornsluis is ingetekend. Die derde uitleg vond plaats in de periode 1610 tot 1615. Op de kaart van Van Berckenrode is er op het Bickerseiland nog geen enkel bouwwerk te zien. Een bijgewerkte kaart uit 1647 laat zien dat er flink gebouwd werd; bijna het gehele eiland staat vol met panden en scheepswerfjes aan de oevers van het IJ (Westerdokseiland zou pas veel later aangelegd worden). De brug wordt omschreven in Beschrijvinge der stadt Amsterdam door Casparus Commelin uit 1693, als zijnde de plaats van de brandspuit voor de eilanden. Op kaarten tot en met die van Gerrit de Broen uit 1737 is steeds een oorgatbrug te zien; De Broen noemde de brug "Eylands Brug", de gracht "Eylands Graft" en de bijbehorende kade "Hout Tuynen". De oorgatbrug werd in het midden van de 19e eeuw vervangen. Op een prent van Gerrit Lamberts is namelijk nog de oorgatbrug te zien (datering 1815-1850), terwijl als Pieter Oosterhuis rond 1860 hier een foto neemt, er een dubbele houten ophaalbrug te zien is. Die brug werd in diezelfde periode vastgelegd door Jacob Olie, die hier aan de Zandhoek woonde. De brug is van het type wipbrug, dat heden ten dage nog te zien is in de vorm van de Sloterdijkerbrug, maar dan zonder de metalen steunen. Deze brug sneuvelt als er in de periode de jaren zeventig van de 19e eeuw als het boogviaduct wordt gebouwd tussen het Station Willemspoort en het noodstation Station Amsterdam Westerdok; er kwam een vaste brug voor in de plaats. Voor de aanleg was het noodzakelijk dat een deel van de Eilandsgracht gedempt werd. Rond 1920 kon ook die brug weg, de Eilandsgracht tussen de Teertuinen en het Bickerseiland werd toen geheel gedempt. De Eilandskerk, bijna levensgezel van de brug, zou het nog tot 1950 uithouden. De brug droeg nummer 312 zoals op de foto van Jacob Olie te zien is; dit nummer werd later hergebruikt voor een brug in de Stoombootweg in Amsterdam-Noord.