Brug 134

Theo Thijssen is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Beeldhouwer Hans Bayens portretteerde de schoolmeester Theo Thijssen en zijn eeuwige leerling Kees de jongen. Theo zit daarbij nonchalant zittend op de lessenaar, de Kees ploeterend zittend achter de lessenaar. Het tafereel is uit brons gegoten en geplaatst op een granieten sokkel. In het graniet is de tekst uitgespaard:Theo Thijssen 1879-1943, schrijver en schoolmeester. Het beeld zou 70.000 gulden hebben gekost, opgebracht door particulieren, vakbondsleden (onder andere onderwijspersoneel) en politieke partijen. Er was een comité bestaande uit onder meer Geert van Oorschot (de uitgever), Remco Campert, Simon Carmiggelt, Rob Grootendorst en Gerben Hellinga. Ook was er een bijdrage van periodiek De Engelbewaarder. Bayens heeft het werk gesigneerd. Het beeld werd neergezet op een open ruimte van de Lindengracht (dan allang geen gracht meer) en de Brouwersgracht (nog altijd een gracht). Het beeld werd er op 16 juni 1979 onthuld door burgemeester Wim Polak ter gelegenheid van de 100ste geboortedag van de meester en schrijver. De onthulling werd aangegrepen om te protesteren tegen gemeentelijk dat wel landelijk onderwijsbeleid ("geen onderwijs de Pijp uit"). Tegelijkertijd werd De liefde van Kees de jongen uitgebracht met litho’s van Bayens. Een replica van het beeld kwam later terug als “bijlage” van de Theo Thijssenprijs. Of Bayens bij de onthulling aanwezig was is niet bekend, op de morgen van dezelfde dag werd zijn De man met de schuiftrompet naar C.C.S. Crone in Utrecht onthuld door Simon Carmiggelt. Het beeld op zich werd naamgever van Café Thijssen, dat in 1994 haar naam kreeg.

De Lekkeresluis (brug 59) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug is gelegen in de zuidelijke kade van de Brouwersgracht en overspant de Prinsengracht. De brug ligt op de plek waar de Prinsengracht uitmondt in die Brouwersgracht, aan de overkant van de Brouwersgracht gaat zij nog verder onder de naam Korte Prinsengracht. De plek geeft een uitzicht op de Westertoren. In 1995 is de brug uitgeroepen tot gemeentelijk monument. Er ligt hier al eeuwen een brug. Op de kaart uit 1649 van Joan Blaeu is de brug al terug te vinden. De huidige brug stamt uit 1754, links en rechts van de middelste doorvaart van de drie zijn aan de noordkant van de brug twee stenen met “Anno” en “1754”. Het nummer van de brug is aan diezelfde kant in de bovenste steen van het middengewelf uitgehakt. Ook aan die kant is een trapje te vinden naar het wateroppervlak. Hoewel de brug gedurende de eeuwen heen zware lasten moest tillen werd in 1946 nog geconstateerd dat ze er goed bijlag. Alhoewel de gemeente probeerde de auto’s uit de binnenstad te verdrijven, werd het verkeer zwaarder en zwaarder. In 1976 werd daarom de brug versterkt met gewapend beton en in 1991 moest de brug opnieuw verstevigd worden. De brug is omsloten door gemeentelijke (de Papiermolensluis) en rijksmonumenten (huizen). De naam zou verwijzen naar bakkers/baksters die op de brug hun etenswaren aanprezen. Een andere minder gangbare bijnaam is Papeneilandbrug, naar het plaatselijk café Prinsengracht 2.

Woutertje Pieterse en Femke is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Gemeente Amsterdam gaf de al op leeftijd zijnde beeldhouwer Frits Sieger de opdracht een beeld te maken dat terugvoerde op de roman Woutertje Pieterse van Eduard Douwes Dekker. Sieger liet zich inspireren door de omarming van Woutertje door Femke, dochter van een wasvrouw. Woutertje moest iets schrijven over het Oude Testament; dat lukte niet. Hij stond op een brug te huilen, toen Femke hem kwam troosten. Het beeld werd op 13 november 1971 door wethouder Han Lammers onthuld in het bijzijn van de kunstenaar, die het beeldje nog frequent bezocht. Sieger had het boek in zijn jeugd gelezen, maar was de essentie vergeten en moest het herlezen om de nuance te krijgen. Sieger beeldde juist Woutertje Pieterse en Femke af; hij wilde geen tweede Het Lieverdje. Amsterdam kent in Amsterdam-West een Woutertje Pietersestraat.

De Papiermolensluis is een welfbrug in Amsterdam-Centrum. Sluis in de “oude” aanduiding voor stenen brug, alhoewel er hier ook een sluis heeft gelegen. De verkeersbrug vormt de verbinding tussen de oostelijke kade en oneven zijde van de Prinsengracht en de dito kade en zijde van de Korte Prinsengracht. Ze voert daarbij over de Brouwersgracht. Deze kruising van de Brouwersgracht en Prinsengracht ligt ook in de toevoerroute van het Westerdok en het IJ naar de stad, met als gevolg dat dit een van de drukste waterknooppunten van de stad is. De brug, zelf een gemeentelijk monument sinds 1995, wordt omringd door gemeentelijke en rijksmonumenten. Ze deelt de zuidwestelijke kademuur met de Lekkeresluis, ook gemeentelijk monument. Er ligt hier al eeuwen een brug. Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende hier al een brug over de Brouwers Graft in de Prince Graft. Ze vormde vanuit de stad gezien het eind van de Brouwerssluis. Of de brug er toen, rond 1625 al lag is onbekend, de invulling van de noordelijke kavels aan de Brouwersgracht was verre van compleet, er lagen overal open terreinen. Als in 1662 de kaart van Joan Blaeu volgt is de gehele buurt ingericht en zijn er drie bruggen ingetekend op dit waterkruispunt. Frank V. Smit meldde in zijn boek dat er in 1781 een stenen brug werd geplaatst. De brug werd regelmatig gecontroleerd op zijn houdbaarheid, met een steeds toenemend landverkeer en afnemend scheepvaartverkeer (vrachtschepen). In 1946 werd er door de Dienst der Publieke Werken nog een onderzoek gedaan, waarbij werd geconstateerd dat deze 160-jaar oude brug het toenmalige verkeer nog aan kon. Daarbij werd voorts meegenomen, dat er na de Tweede Wereldoorlog nog maar beperkt geld was voor het opknappen van bruggen en ook dat een nieuwe brug het karakter van de buurt wellicht zou kunnen aantasten. In 1976 moest de brug wel verstevigd worden, ze kreeg een betonnen overspanning en in 1991 volgde opnieuw aanpassingen. Het brugnummer is te zien op in de bovenste boogsteen. De brug in 2017 heeft slechts één, relatief smalle, overspanning over de Brouwersgracht. De naam is afkomstig van een uithangbord dat ooit op het hoekhuis aan de Brouwergracht gehangen heeft; een papierhandelaar die daar zijn negotie hield had een bord met daarop "de Papiermolen" hangen, de brug is daarnaar vernoemd. De brug heeft ook wel bekendgestaan onder de naam Oliekoekensluis, naar de olie- en pannenkoekenbaksters hier ooit hun kraampjes hadden.

De Haarlemmerbuurt is een buurt in Amsterdam, in de Nederlandse provincie Noord-Holland, onderdeel van het stadsdeel Centrum. De as van de buurt wordt gevormd door de Haarlemmerdijk en Haarlemmerstraat. De buurt wordt aan de zuidzijde begrensd door de Brouwersgracht, aan de westzijde door de Singelgracht, aan de noordzijde door de spoordijk en aan de oostzijde door het Singel. Het Haarlemmerplein en -poort liggen aan het westelijke einde van de buurt. Aan de noordzijde lagen vroeger houtopslagplaatsen, daarom heette dit deel de Haarlemmer Houttuinen. Met de aanleg van de spoorlijn tussen Singelgracht en Centraal Station in 1878 werd dit de noordelijke begrenzing. In de jaren zeventig is er langs de spoorlijn een brede uitvalsweg aangelegd, waarvoor een groot deel van de Haarlemmer Houttuinen en een deel van de bebouwing aan het Haarlemmerplein werden afgebroken. Hierdoor verloor dit plein zijn samenhang. Inmiddels staat er nieuwe bebouwing.

De Brouwersgracht is een Amsterdamse gracht die het Singel met de Singelgracht verbindt. De gracht markeert de noordwestelijke grens van de grachtengordel. Tussen de Prinsengracht en de Singelgracht vormt de Brouwersgracht de noordelijke grens van de Jordaan. De (huis)nummering van de Lijnbaansgracht, de Prinsengracht, de Keizersgracht, de Herengracht en het Singel begint te tellen vanaf de Brouwersgracht. Tussen de Brouwersgracht nr. 62 en nr. 68, bij het West-Indisch Huis, ligt de Herenmarkt. In 2007 werd de Brouwersgracht door lezers van Het Parool uit 150 nominaties verkozen tot de mooiste straat van Amsterdam.

De Korte Prinsengracht is een Amsterdamse gracht tussen de Brouwersgracht en het Westerdok, in het verlengde van de Prinsengracht. De gracht ligt in het noordwestelijke deel van de grachtengordel. In de Korte Prinsengracht ligt de Eenhoornsluis (met brug nr. 313), die de Haarlemmerdijk met de Haarlemmerstraat verbindt. Deze sluis vormt ook een onderdeel van de waterkering tussen de Amsterdamse grachten en het IJ. In noordelijke richting loopt de gracht onder de verbinding Haarlemmer Houttuinen/ Nieuwe Westerdokstraat (Brug 95) en een spoorwegviaduct (spoorlijn Amsterdam – Haarlem) door, en mondt bij de Westelijke Eilanden uit in het Westerdok. Alleen de oneven genummerde zijde van de straat is direct verbonden met de Prinsengracht via de Papiermolensluis over de Brouwersgracht. Tussen de nummers 36 en 38 grenst de Korte Prinsengracht aan de Vinkenstraat.

Haarlemmerdijk 37 is een gebouw aan de Haarlemmerdijk in Amsterdam-Centrum. Het gebouw werd in november 2004 tot gemeentelijk monument verklaard. De Haarlemmerdijk, in het verlengde van de Haarlemmerstraat, is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeels vervangen door nieuwbouw dan wel nieuwbouw op nieuwbouw. In de late 18e eeuw werd het gebouw nog vastgelegd door Caspar Philips.

Haarlemmerdijk 39, Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerdijk in Amsterdam-Centrum. Het gebouw werd in november 2004 tot gemeentelijk monument verklaard. De Haarlemmerdijk, in het verlengde van de Haarlemmerstraat is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeels vervangen door nieuwbouw, dan wel nieuwbouw op nieuwbouw.

Haarlemmerdijk 43, Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerdijk in Amsterdam-Centrum. In november 2004 werd het gebouw tot gemeentelijk monument verklaard. De Haarlemmerdijk, in het verlengde van de Haarlemmerstraat, is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeels vervangen door nieuwbouw, dan wel nieuwbouw op nieuwbouw.

Plaquette Februaristaking is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De bronzen plaquette werd in 1976 aangebracht in de zuidelijk gevel van de Noorderkerk in Amsterdam. Maker/ontwerper is Ezechiël Jacob Hoek. Het refereert aan een openbare bijeenkomst alhier van de Communistische Partij op 24 februari 1941. Het was de vooravond van de Februaristaking tijdens de Tweede Wereldoorlog waarbij de bezetter die partij al verboden had. Op hetzelfde bijgebouwtje van de kerk bevindt zich het Oorlogsgedenkteken omgekomen Jordaanbewoners van dezelfde kunstenaar, maar 25 jaar ouder. De plaquette, die provisorisch exemplaar verving, werd op 25 februari 1976 onthuld door loco-burgemeester Harry Verheij. De tekst: Maandag 24 februari 1941,’s avonds om 6 uur, spraken leden van de toen verboden Communistische partij van Nederlandhier 250 medeburgers toen. Zij riepen op tot een proteststakingtegen het wegvoeren van 400 JoodseAmsterdammers door de Duitse bezetterDe volgende ochtend brakde Februaristaking uit.

De Oranjebrug (brug 146) is een ophaalbrug in Amsterdam-Centrum. De straat ligt in het verlengde van de Buiten en Binnen Oranjestraat, voert vervolgens over de Brouwersgracht en sluit dan net niet goed aan op de Willemsstraat. Dat laatste heeft te maken met dat die straat bij de aanleg van de brug en vernieuwingen een gracht was (Goudsbloemgracht). Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende daarom in zijn kaart van 1625 twee bruggen in: een klein bruggetje over de Goutbloems Graft (die uiteraard na de demping daarvan verdween) en een lange brug over de Brouwers Graft. De brug leidde toen naar het noorden nog nergens naartoe; het gebied tussen Brouwersgracht en de huidige Haarlemmerstraat was nog onbebouwd op een enkel kavel na. Beeldbank Amsterdam is in het bezit van een bouwtekening van een brug van rond 1711, toen hier een brug met drie doorvaarten onder gewelven werd gezet. De moderne geschiedenis van de brug begint in 1810. Een "nieuwe brug" werd ter bouw aangeboden met het "maken van twee nieuwe balans-gebinten, wippen, klappen of vallen". Die brug lag er niet lang. In februari 1832 werd er door de gemeente Amsterdam opnieuw aanbesteed: "Al de leverancien en arbeidsloonen, behoorende tot het vernieuwen van de Brug no.146". Men kon bieden na inzage van de papieren in het Noord-Hollandsch Koffiehuis, Het Vosje of bij de Stads Publieke Werken. De aannemer van die brug moest de opdracht uitvoeren onder leiding van stadsarchitect Jan de Greef, maar Jan Galman was de ontwerper, ook voor de verderop gelegen brug 148. Hij tekende een houten ophaalbrug, die het lang volhield, alhoewel zij in 1881 grondig gerepareerd moest worden, voertuigen mochten er een dag niet overheen. In 1898 was de brug opnieuw aan vervangen toe; houten ophaalbruggen waren toen uit de mode; er moest een ijzeren ophaalbrug komen. Tijdens de werkzaamheden kon de brug voor scheepvaartverkeer nog gebruikt worden; in januari 1899 raakte een schipper nog met zijn lijf bekneld tussen schip en brug. In maart 1899 hield ook dat verkeer op; de val werd geplaatst. Op 13 april 1899 was de brug in zoverre klaar dat koningin Wilhelmina der Nederlanden met haar stoet over de brug kon trekken tijdens een uur durende rondrit in de stad. Het ontwerp voor deze brug is waarschijnlijk van de hand van Wichert Arend de Graaf, die een hele reeks ophaalbruggen kon plaatsen. De brug bestond/bestaat uit twee ijzeren aanbruggen en een beweegbaar middengedeelte. De brug ligt daarbij op twee opgemetselde pijlers die afgedekte zijn met natuursteen; hetzelfde geldt voor de landhoofden. De brug is voorzien van typisch 19e-eeuwse balustrades en leuningen. Opvallend daarin zijn de natuurstenen balusters op de pijler die alleen het brugdek draagt. Men vermoedt dat het enkel een versiering betreft, het nut heeft men er in een eeuw tijd niet bij gevonden. Het idee dat het een richtpunt voor schippers zou kunnen zijn, werd terzijde gelegd. Rond 1997 werd de brug met haar buurvrouw en zusje brug 148 gerenoveerd, nadat ze in 1995 tot gemeentelijk monument waren verklaard. Toenmalige wethouder Guusje ter Horst mocht de nieuwe brug openen. Het ijzer van ijzergieterij Penn & Bauduin uit Dordrecht bleef er onverschillig bij.