Weteringschans

Het Borstbeeld P.C. Hooft is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het borstbeeld werd op verzoek van de gemeente Amsterdam gemaakt door beeldhouwer Frits Sieger. Amsterdam vierde de 300ste verjaring van de sterfdag van Pieter Corneliszoon Hooft met een grootse herdenking met allerlei culturele activiteiten. Een daarvan was de onthulling van het borstbeeld op 21 mei 1947. Daartoe had Sieger het beeld uitgewerkt nadat hij eerst een proefexemplaar had gemaakt in klei. Het uiteindelijke beeld is van Frans kalksteen. Volgens een recensie uit die tijd betrof het een geïdealiseerd beeld van de schrijver P.C. Hooft met een hoofd met puntbaardje met een kanten kraag. Sieger liet zich vermoedelijk inspireren door een portret van Hooft door Michiel van Mierevelt. Het geheel bestaat uit een zuil (sokkel) van 1,70 meter hoog; de buste zelf is 75 cm hoog. Het beeld staat aan de Stadhouderskade (huisnummer 41) ter hoogte van de P.C. Hooftstraat en Jan Luijkenstraat. De onthulling werd verricht door nazaat Pieter Cornelis Hooft van Woudenberg, dan vijf jaar oud, waarbij burgemeester Arnold d'Ailly en Frits Sieger aanwezig waren en hielpen. Tegelijkertijd werd de P.C. Hooft-prijs ingesteld.

De Spiering (Eveneens bekend onder de namen Spring in 't Veld, de Oliepot en De Roo Oly molen) was een waarschijnlijk in 1737 gebouwde windmolen die op het Bolwerk Amstelveen, aan het einde van de Spiegelgracht en terzijde van de Boerenwetering te Amsterdam stond. De molen, een typische stellingmolen, was in gebruik als korenmolen. De molen is in 1874 afgebroken, en met het slechten van de stadsmuren en het rechttrekken van de Singelgracht is ook het bolwerk afgegraven. Op deze plek ligt vandaag de Museumbrug. De gevelsteen van de molen is bewaard gebleven, deze is tegenwoordig ingemetseld in de gevel van Singel 188.

De Industrieschool voor Vrouwelijke Jeugd was een onderwijsinstelling in Amsterdam en voorloper van de latere (mode-) Akademie De Schans.

Het gebouw Stadhouderskade 40-41 bestaat uit een kapitale villa aan de Stadhouderskade/Singelgracht, P.C. Hooftstraat en Jan Luijkenstraat te Amsterdam-Zuid, Museumkwartier. Het gebouw vormt een dubbele villa en is gebouwd in de eclectische bouwstijl. Er zijn bouwelementen in classicistische stijl, maar ook in Lodewijk XVI-stijl. Aan de gevel zijn tal van ornamenten toegepast, zoals balkons, lisenen en friezen. Het pand is bijna geheel voorzien van pleisterwerk. Het is tevens een van de weinige panden aan de Stadhouderskade met een voortuin(tje) en een terrein voor de voorgevel. Opmerkingen: een van de buurpanden kreeg adres Jan Luijkenstraat 2-2a mee en is eveneens een rijksmonument; aan de overkant van de Jan Luijkenstraat gaat de Stadhouderskade verder met huisnummer 42, het "oude adres" van het Rijksmuseum Amsterdam.

Het Barlaeus Gymnasium is een zelfstandig openbaar gymnasium aan de Weteringschans in Amsterdam. De school is genoemd naar de Nederlandse schrijver Kasper van Baerle; zijn naam draagt de school in gelatiniseerde vormː Casparus Barlaeus. De oorspronkelijke Latijnse school werd in 1342 opgericht. Daarmee is het Barlaeus een van de oudste scholen in Nederland. Sinds de 19e eeuw hanteert de school de benaming gymnasium en de vernoeming naar Barlaeus dateert uit de jaren dertig van de 20e eeuw. Aan het begin van de 21e eeuw had de school ongeveer 800 leerlingen en 90 leraren. Het Barlaeus tracht zich te onderscheiden door zijn muzikale en culturele activiteiten. De school organiseert voor de bovenbouw Europese reizen en neemt deel aan het Europees Jeugdparlement. Het Barlaeus profileert zich als een relatief kleine school in een veilige omgeving met een pedagogisch klimaat. Het Barlaeus kampt, evenals de andere categorale gymnasia in Amsterdam, met een overschot aan aanmeldingen.

De Museumbrug (brugnummer 82) is een vaste brug op de grens van Amsterdam-Centrum en Amsterdam-Zuid, het Museumkwartier. De brug verbindt de Weteringschans met de Stadhouderskade en overspant daarbij de Singelgracht. Voor voetgangers en fietsers is het de schakel tussen de Spiegelgracht en de Passage Rijksmuseum. De brug, zelf een gemeentelijk monument, wordt omringd door een aantal gemeentelijke monumenten en twee rijksmonumenten, te weten villa Weteringschans 24 en het Rijksmuseum Amsterdam tevens naamgever van de brug. Eind 1876 werd besproken waar het "Rijks-museum voor Schilderijen" kwam te staan: Het wordt opgetrokken op 60 meter afstand van de Singelgracht, die zal worden overbrugd. Er werd 34.500 gulden voor de brug vrijgemaakt, in januari 1878 werd vermeld, dat men nog druk doende was met "den nieuwen uitgang der stad voor de Spiegelgracht tegenover het in aanbouw zijnde Rijksmuseum". Het ontwerp kwam van de Dienst der Publieke Werken. In hoeverre de stadsarchitect Bastiaan de Greef en zijn assistent Willem Springer bij dat ontwerp betrokken waren is niet duidelijk, de tekening vermeldt geen handtekening (de projecten werden als door een gehele afdeling opgeleverd). Kenmerkend voor de brug zijn de hardstenen halfronde brugpijlers, ijzeren balusters en balustrades. Voorts heeft de brug net als de Blauwbrug boogvormige ijzeren spanten. Die ijzeren spanten werden tijdens de bouw als mooie versieringen beschouwd, maar daarna wisselde het inzicht over dergelijke versieringen. Bij een aantal bruggen in de stad verdwenen ze, of de brug werd in haar totaal vervangen door een historiserende welfbrug. Dat bleef deze brug bespaard. De brug werd wel diverse malen gerenoveerd (1913: bovenbouw en 1990: liggers en betondek). Sinds 1913 lagen er tramsporen op de brug die aanvankelijk werden bereden door tramlijn 15 en vanaf 1922 door tramlijn 6, tot de opheffing in 1942. Daarna was deze route alleen in gebruik voor omleidingen. Door de komst van een extra verbindingsboog langs het Hirschgebouw op het Leidseplein in 1977 waren de sporen niet meer noodzakelijk en werden vanaf het Leidsebosje afgesloten. Bij de aanleg van de Binnenring werd de aansluiting vanaf de Weteringschans ook afgesloten. De buiten gebruik gestelde sporen hebben nog geruime tijd op de brug gelegen. Van 1967-1981 reden staduitwaarts de buslijnen naar Buitenveldert en Amstelveen over de brug. In 1980 kwam de brug terecht in het strijdtoneel behorende bij de ontruiming van krakersbolwerk Grote Wetering, de brug stond vol met politieauto’s en busjes van de Mobiele Eenheid. In 2023 wordt de brug heringericht, met eenrichtingsverkeer voor auto's en meer ruimte voor de fiets.

Nail House (synoniem van holdout, zich staande houden) is een kunstwerk, dat in 2015 en 2019 tijdelijk opgesteld stond/staat in Amsterdam. Het is opgetrokken naar voorbeeld van een spijkerhuis of nagelhuis. Het is een creatie van kunstenaar Leonard van Munster. Hij protesteerde met zijn huisje tegen lege, braakliggende plekken in de stad, terwijl hij zijn kunst in de openbare ruimte niet kwijt kon. Nail House werd in 2015 geplaatst bij een bouwput aan de Schinkelhaven. Daar was een gelijknamig verzorgingstehuis afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw. Het terrein stond langdurig leeg. In 2016 kreeg de kunstenaar bericht dat hij het kunstwerk onmiddellijk moest weghalen, want er werd ineens vaart gezet achter de nieuwbouw. Een alternatieve plaats werd niet gevonden en het kunstwerk werd opgeslagen. De kunstenaar zag in 2019 zijn kans schoon om het wederom op te stellen op een bouwplaats. De panden Brouwersgracht 155-157 waren afgebroken (van 155 staat alleen de voorgevel er nog overeind in verband met de monumentstatus), maar nieuwbouw wilde niet vlotten. In samenwerking met de naastgelegen kunstgalerie Van Zijll Langhout Contemporary Art (161) en het Mondriaanfonds plaatste Van Munster zijn Nail House op de reeds aanwezige begane-grondvloer. De galerie had net een expositie over nog te bouwen kunstobjecten en foto’s van Van Munsters kunstobjecten die of gesloopt zijn of op de nominatie staan om dat lot te ondergaan. Van Munster protesteerde toen al jaren tegen het kunstbeleid of juist het ontbreken daarvan binnen de gemeente Amsterdam. In juli 2019 dook het gebouwtje op op een omheind braakliggend bouwterrein ten zuiden van Paradiso aan de Weteringschans. Het kunstwerk bestaat uit een “huisje met bewoners”, dat weerstand biedt aan haar omgeving. Alles rondom het huisje is weggebroken en afgegraven, maar ’s avonds brandt er licht. Van Munster zei zelf dat hij inspiratie had opgedaan uit foto’s van een bijna voltooide snelweg in China, waarvan voltooiing jarenlang werd opgehouden doordat een eigenaar weigerde te vertrekken en te verkopen. Het kunstwerk vertoont gelijkenis met kunstwerk Under Heaven 03 van dezelfde kunstenaar. Dat is een huisje dat midden in een vijver staat.

De Eregalerij is een zaal van het Rijksmuseum Amsterdam waar vijftig bekende schilderijen tentoongesteld hangen. De ruimte vormt de middenas van het door de architect Pierre Cuypers ontworpen Rijksmuseumgebouw. De Eregalerij bevindt zich boven de passage. De eregalerij sluit aan de voorkant aan op de voorhal, en aan de achterkant op de Nachtwachtzaal. De galerij is aan weerszijden voorzien van vier kabinetten met bovenlichten. Boven de kabinetten zijn de Nederlandse provincies afgebeeld. Bij de opening in 1885 waren alle kabinetten langs de galerij voorzien van gordijnen. Op de hoofdgang stonden beelden tentoongesteld.

Het Rijksmuseum in Amsterdam is een van de zestien rijksmusea in Nederland. De collectie biedt een overzicht van de Nederlandse kunst en geschiedenis met onder andere werken van 17e-eeuwse Nederlandse meesters als Rembrandt, Vermeer en Hals. Het museum is sinds 1885 gevestigd in het Rijksmuseumgebouw dat ontworpen werd door de Nederlandse architect Pierre Cuypers.

Eberhard van der Laan is een artistiek kunstwerk(je) in Amsterdam-Centrum. Het werk van de hand van Street Art Frankey kwam na een opdracht van poptempel Paradiso aan de Weteringschans. Die kunstenaar, kortweg Frankey, luistert begin 21e eeuw het Amsterdamse straatbeeld op met allerlei kleine kunstobjecten. Frankey kwam voor Paradiso op de grens van september/oktober 2019 met een beeltenis van de in 2017 overleden burgemeester Eberhard van der Laan. Het beeldje laat een beetje achterover zittende Eberhard zien, die tevreden lijkt uit te zien over de stad (zijn blik is naar de binnenstad gericht). Frankey liet zich inspireren door een interview dat eerder met Van der Laan werd gevoerd in De Balie, een gebouw, dat een paar meter noordelijker staat van Paradiso. In het beeldje staat de tekst gegraveerd "Mooi stadje, hè", wederom een verwijzing, dan naar de tekst van Van der Laan vlak voor zijn overlijden: "Zorg goed voor onze stad en voor elkaar". Het beeldje staat linksboven op de toegang van Paradiso en werd geplaatst rond 3 oktober 2019 (Van der Laan overleed 5 oktober 2017).

Het complex Stadhouderskade 31-35 is een complex herenhuizen aan de Stadhouderskade/Singelgracht in het Museumkwartier te Amsterdam-Zuid. De vijf gebouwen lijken uiterlijk sterk op elkaar, ze zijn gebouwd volgens een ontwerp van aannemer, timmerman en architect Nicolaas Wezel. Hij ontwierp ze voor grondeigenaar A.H. De Klerk, die hier grond had aangekocht. De woningen werden eerst nog afgekeurd, want ze sloten nog niet goed aan op het Liernurstelsel. Architect Willem Langhout was betrokken bij de verkoop van minstens twee woningen, maar dan in de hoedanigheid van makelaar. De huizen zijn gebouwd in de eclectische bouwstijl en bestaan uit een souterrain, twee bouwlagen en zolders. Ter plaatse van de nummer 34 en 35 zijn een derde etage bijgebouwd, waarschijnlijk te danken aan de verschillende eigenaren. De gebouwen hebben een aantal bijzonderheden: ze zijn niet aansluitend gebouwd met het gebouw Stadhouderskade 30; er zit een onbebouwd stuk tussen in de vorm van een taartpunt; ze zijn te omschrijven als laagbouw ten opzichte van relatieve hoogbouw op de nrs. 30 en Stadhouderskade 36-39 (Museum Pension); de gebouwen 29a en 30 zijn opgetrokken uit baksteen en hebben dan ook de baksteenkleur; de nummer 31 en 35 zijn alle bepleisterd wit; de ramen van de vijf gebouwen hebben alle dezelfde boogvormige versieringen; ronde bouwvorm naar huisnummer 30, alsof hier een straathoek gepland was. Op nummer 34 is enige tijd de Algemene Bond van Politiepersoneel gevestigd geweest, maar de gebouwen dienden veelal tot luxe woningen en/of dokterspraktijken. Op nummer 31 is in 2015 al jaren een horecagelegenheid gevestigd.

De Rijksmuseumtuinen vormen het beeldenpark van het Rijksmuseum in Amsterdam. De tuinen met hekwerk, beelden en gebouwfragmenten zijn aangewezen als rijksmonument.