Rijksmuseum Amsterdam

De Eregalerij is een zaal van het Rijksmuseum Amsterdam waar vijftig bekende schilderijen tentoongesteld hangen. De ruimte vormt de middenas van het door de architect Pierre Cuypers ontworpen Rijksmuseumgebouw. De Eregalerij bevindt zich boven de passage. De eregalerij sluit aan de voorkant aan op de voorhal, en aan de achterkant op de Nachtwachtzaal. De galerij is aan weerszijden voorzien van vier kabinetten met bovenlichten. Boven de kabinetten zijn de Nederlandse provincies afgebeeld. Bij de opening in 1885 waren alle kabinetten langs de galerij voorzien van gordijnen. Op de hoofdgang stonden beelden tentoongesteld.

De Nachtwachtzaal is een tentoonstellingsruimte van het Rijksmuseum Amsterdam speciaal aangelegd voor het beroemde schilderij De Nachtwacht. De zaal maakt deel uit van het Rijksmuseumgebouw uit 1885 van architect Pierre Cuypers.

De Rijksmuseumtuinen vormen het beeldenpark van het Rijksmuseum in Amsterdam. De tuinen met hekwerk, beelden en gebouwfragmenten zijn aangewezen als rijksmonument.

Hide and see(k) is een kunstwerk toegepaste kunst in Amsterdam-Zuid. Het werk bestaat uit een fontein naar een ontwerp van de Deense kunstenaar Jeppe Hein. Hein ontwierp meer fonteinen, die verspreid over de wereld hun plaats vonden. Hide and see(k) (Hide-and-seek betekent verstoppertje) werd in 2013 geplaatst in de Rijksmuseumtuinen van het Rijksmuseum, Amsterdam (inventarisatienummer NG-2014-13). Hein kwam met een combinatie van de waterspuwers (bedriegertjes) in 17e-eeuwse tuinen die verdekt opgesteld de bezoekers verrasten met plotselinge waterstralen en een gangbare fontein of sprong. De fontein bestaat uit een rond bassin met een doorsnee van 9 meter, waarop roestvast stalen rasters liggen. Vanuit die rasters spuiten de vier groepen spuwers in vaste volgorde hun water. De groepen spuwers vormen een gesloten cirkel of vierkant van 3,50 bij 3,50 meter of een combinatie daarvan zodat een corridor ontstaat. Daarbij is er een periode van twaalf seconden dat de spuwers geen water lozen; het is dan zaak binnen of juist buiten het besproeide gebied te geraken. Hein wilde met deze wijze kortstondige ontmoetingen laten plaatsvinden; je bevindt je met een lotgenoot even opgesloten binnen de muren van water, die net zo snel weer verdwijnen als dat ze gekomen zijn. Met hetzelfde thema creëerde hij eerder Appearing rooms (kamers van watermuren eveneens in fonteinvorm) en Social bench; een bankje waar je alleen op kan zitten als je je bankgenoot aankijkt of ernaar toe glijdt. De fontein kwam te liggen in de toen vernieuwde museumtuinen van landschapsarchitect Copijn. In 2013 lag de fontein tussen de tijdelijke expositie van beelden van Henry Moore, in 2018 tussen die van Eduardo Chillida. In de buurt van de fontein is er voor de kinderen nog een permanent opgesteld klimrek van Aldo van Eyck. De aankoop werd medegefinancierd door industrieel en kunstverzamelaarsechtpaar Charlotte en Joop van Caldenborgh.

De Teekenschool is een voormalig schoolgebouw in de tuin van het Rijksmuseum in Amsterdam. Het schoolgebouw werd in 1892 geopend. Het werd gebouwd door Pierre Cuypers om toekomstige tekenleraren van de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers praktijkervaring te laten opdoen met het geven van tekenles. Boven de ingang van de Oefenschool staat het credo van Victor de Stuers: "Teekenen is spreken en schrijven tegelijk". In 1924 werd de school gereorganiseerd tot Rijksinstituut tot Opleiding van Teekenleeraren, het gebouw werd uitgebreid en de hele opleiding verhuisde van de zolder van het Rijksmuseum naar het schoolgebouw. Het gebouw verloor zijn onderwijsfunctie in 1966 toen het kunstonderwijs vertrok naar de Rietveldacademie. Na de verbouwing van het Rijksmuseum heeft het weer een educatieve bestemming gekregen en worden er voor kinderen en volwassenen workshops gehouden. Verder is er het kantoor van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap gevestigd. Ook in Roermond werd een onderwijsinstelling opgericht door Pierre en Jos Cuypers, de latere R.K. Scholengemeenschap Dr. Cuypers.

De Hobbemastraat is een straat in Amsterdam-Zuid tussen de Stadhouderskade en de Hobbemakade. De straat kreeg zijn naam in 1880 en werd vernoemd naar Meindert Hobbema (1638-1709), Nederlands landschapsschilder. De straat wordt door het Museumplein en het Rijksmuseum in twee stukken verdeeld; vanaf de Stadhouderskade tot nummer 16 aan één kant, dan nummer 19 in het hoofdgebouw van het Rijksmuseum en vanaf nummer 20 aan de andere kant tot de Stadhouderskade.

Het Borstbeeld P.C. Hooft is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het borstbeeld werd op verzoek van de gemeente Amsterdam gemaakt door beeldhouwer Frits Sieger. Amsterdam vierde de 300ste verjaring van de sterfdag van Pieter Corneliszoon Hooft met een grootse herdenking met allerlei culturele activiteiten. Een daarvan was de onthulling van het borstbeeld op 21 mei 1947. Daartoe had Sieger het beeld uitgewerkt nadat hij eerst een proefexemplaar had gemaakt in klei. Het uiteindelijke beeld is van Frans kalksteen. Volgens een recensie uit die tijd betrof het een geïdealiseerd beeld van de schrijver P.C. Hooft met een hoofd met puntbaardje met een kanten kraag. Sieger liet zich vermoedelijk inspireren door een portret van Hooft door Michiel van Mierevelt. Het geheel bestaat uit een zuil (sokkel) van 1,70 meter hoog; de buste zelf is 75 cm hoog. Het beeld staat aan de Stadhouderskade (huisnummer 41) ter hoogte van de P.C. Hooftstraat en Jan Luijkenstraat. De onthulling werd verricht door nazaat Pieter Cornelis Hooft van Woudenberg, dan vijf jaar oud, waarbij burgemeester Arnold d'Ailly en Frits Sieger aanwezig waren en hielpen. Tegelijkertijd werd de P.C. Hooft-prijs ingesteld.

De Druckeruitbouw of Druckervleugel is een gebouw van het Rijksmuseum Amsterdam, geopend in 1909, om de collectie Drucker-Fraser tentoon te stellen. Het betrof een kunstcollectie van 'moderne' negentiende-eeuwse kunstwerken van de Haagse school, verzameld door het echtpaar Joseph Drucker en Maria Lydia Fraser. Tot dan stond een deel van de collectie sinds 1904 in de lange zaal (Troostzaal) van het Fragmentengebouw, maar daar ontstond plaatsgebrek. In 1913 werd begonnen aan een uitbreiding, die in 1916 gereed kwam. Het gebouw bevindt zich op de Hobbemastraat 19. Als voorwaarde voor het exposeren van de gehele collectie verlangde het echtpaar dat aan het Rijksmuseumgebouw passende ruimten zouden worden aangebouwd, zodat de verzameling chronologisch zou aansluiten op die van het Rijksmuseum. In ruil daarvoor kreeg het Rijksmuseum delen van de collectie in bruikleen, maar vastgelegd werd dat die uiteindelijk in zijn geheel gelegateerd zou worden. Het gebouw is net als het Rijksmuseumgebouw ontworpen door Pierre Cuypers en gebouwd onder leiding van zijn zoon en architect Joseph Cuypers. Het werd naast het Fragmentengebouw geplaatst met een ingang via de tuin aan de Hobbemastraat. Al snel na de totstandkoming van de eerste uitbreiding gaf het echtpaar een deel van zijn in bruikleen afgestane collectie in eigendom aan het Rijksmuseum. Beide echtelieden stierven in augustus 1944. De collectie bevat naast schilderijen en aquarellen onder meer ook pastels, andere tekeningen, tapijten, meubels, aardewerk, porselein en zilver, alsook een stel antieke Chinese vazen uit de Kangxi-periode. Het laatste dat afgestaan werd, was een verzameling kant.

De Museumbrug (brugnummer 82) is een vaste brug op de grens van Amsterdam-Centrum en Amsterdam-Zuid, het Museumkwartier. De brug verbindt de Weteringschans met de Stadhouderskade en overspant daarbij de Singelgracht. Voor voetgangers en fietsers is het de schakel tussen de Spiegelgracht en de Passage Rijksmuseum. De brug, zelf een gemeentelijk monument, wordt omringd door een aantal gemeentelijke monumenten en twee rijksmonumenten, te weten villa Weteringschans 24 en het Rijksmuseum Amsterdam tevens naamgever van de brug. Eind 1876 werd besproken waar het "Rijks-museum voor Schilderijen" kwam te staan: Het wordt opgetrokken op 60 meter afstand van de Singelgracht, die zal worden overbrugd. Er werd 34.500 gulden voor de brug vrijgemaakt, in januari 1878 werd vermeld, dat men nog druk doende was met "den nieuwen uitgang der stad voor de Spiegelgracht tegenover het in aanbouw zijnde Rijksmuseum". Het ontwerp kwam van de Dienst der Publieke Werken. In hoeverre de stadsarchitect Bastiaan de Greef en zijn assistent Willem Springer bij dat ontwerp betrokken waren is niet duidelijk, de tekening vermeldt geen handtekening (de projecten werden als door een gehele afdeling opgeleverd). Kenmerkend voor de brug zijn de hardstenen halfronde brugpijlers, ijzeren balusters en balustrades. Voorts heeft de brug net als de Blauwbrug boogvormige ijzeren spanten. Die ijzeren spanten werden tijdens de bouw als mooie versieringen beschouwd, maar daarna wisselde het inzicht over dergelijke versieringen. Bij een aantal bruggen in de stad verdwenen ze, of de brug werd in haar totaal vervangen door een historiserende welfbrug. Dat bleef deze brug bespaard. De brug werd wel diverse malen gerenoveerd (1913: bovenbouw en 1990: liggers en betondek). Sinds 1913 lagen er tramsporen op de brug die aanvankelijk werden bereden door tramlijn 15 en vanaf 1922 door tramlijn 6, tot de opheffing in 1942. Daarna was deze route alleen in gebruik voor omleidingen. Door de komst van een extra verbindingsboog langs het Hirschgebouw op het Leidseplein in 1977 waren de sporen niet meer noodzakelijk en werden vanaf het Leidsebosje afgesloten. Bij de aanleg van de Binnenring werd de aansluiting vanaf de Weteringschans ook afgesloten. De buiten gebruik gestelde sporen hebben nog geruime tijd op de brug gelegen. Van 1967-1981 reden staduitwaarts de buslijnen naar Buitenveldert en Amstelveen over de brug. In 1980 kwam de brug terecht in het strijdtoneel behorende bij de ontruiming van krakersbolwerk Grote Wetering, de brug stond vol met politieauto’s en busjes van de Mobiele Eenheid. In 2023 wordt de brug heringericht, met eenrichtingsverkeer voor auto's en meer ruimte voor de fiets.

De Spiering (Eveneens bekend onder de namen Spring in 't Veld, de Oliepot en De Roo Oly molen) was een waarschijnlijk in 1737 gebouwde windmolen die op het Bolwerk Amstelveen, aan het einde van de Spiegelgracht en terzijde van de Boerenwetering te Amsterdam stond. De molen, een typische stellingmolen, was in gebruik als korenmolen. De molen is in 1874 afgebroken, en met het slechten van de stadsmuren en het rechttrekken van de Singelgracht is ook het bolwerk afgegraven. Op deze plek ligt vandaag de Museumbrug. De gevelsteen van de molen is bewaard gebleven, deze is tegenwoordig ingemetseld in de gevel van Singel 188.

De Weteringschans is een straat in het centrum van Amsterdam, die het Kleine-Gartmanplantsoen nabij het Leidseplein met het Frederiksplein verbindt. De straat werd in 1872 vernoemd naar de Weteringpoort en de Boerenwetering (zoals ook de Weteringbuurt en het Weteringplantsoen).

Het Fragmentengebouw is een gebouw van het Rijksmuseum Amsterdam dat in de periode van 1890 tot 1897 werd samengesteld uit verschillende bouwfragmenten van Nederlandse bouwwerken die destijds werden afgebroken. Het werd door architect Pierre Cuypers voor het Nederlandsch Museum voor Geschiedenis en Kunst opgezet om de Nederlandse architectuur tentoon te stellen. Het gebouw bevindt zich op de Hobbemastraat bij 19. Het gebouw werd na de voltooiing door een verbindingsgang verbonden aan het hoofdgebouw. In 1916 is de Druckeruitbouw tegen het Fragmentengebouw aangebouwd waarbij tussen deze gebouwen een glazen hal de buitenmuur met fragmenten zichtbaar houdt. Deze zuidvleugel als geheel wordt aangeduid als de 'Philipsvleugel'.