Kottbusser Tor (metrostation)

Berlijn SO 36 (kortweg SO 36 of alleen 36, ook Kreuzberg 36) is de historische naam van het historische postbezorgingsgebied Südost 36, dat naast het Kreuzberger deel nog een deel van Mitte en Treptow omvatte. Het postkantoor Berlijn 36 bevond zich tussen 1899 en 1945 in de Lohmühlenstraße 52 in Alt-Treptow; ongeveer 50 Meter van het huidige ortsteil Kreuzberg verwijderd. Na invoering van de viercijferige postcodes in de Bondsrepubliek Duitsland en West-Berlijn in 1962 en tot de invoering van de vijfcijferige postcodes in het herenigde Duitsland in 1993 had SO 36 de adressering „1 Berlijn 36“ en vanaf de jaren 70 „1000 Berlijn 36“. Het andere deel van Kreuzberg werd met „1000 Berlijn 61“ genummerd. Sinds 1993 voert het voormalige Berlijn 36 de postcodes 10997 en 10999, terwijl het voormalige Kreuzberg 61 (SW 61) aan de nummers 10961 tot 10969 te herkennen is. SO 36 betekent ook vandaag de dag nog in het dagelijkse spraakgebruik dit kleinere deel van Kreuzberg, dat als wijk in het westen door het inmiddels gedempte Luisenstädtischer Kanal en in het zuiden door het Landwehrkanaal begrensd wordt. De wijk staat bekend als probleemwijk.

De Berlijnse Wassertorplatz, genoemd naar de vroegere "Waterpoort", is gelegen in het stadsdeel Kreuzberg op ongeveer 100 m van de Kottbusser Tor. Het plein wordt thans in tweeën gedeeld door de drukke Skalitzer Straße en door de metrolijn U1. Het plein dankt zijn naam aan de ondertussen verdwenen Wassertor van de Berlijnse tolmuur. De poort lag in het zuidoosten van de muur, tussen de Hallesches Tor en de Kottbusser Tor, op de plaats waar het in 1926 gedempte "Luisenstädtischer Kanal", de stad binnenkwam. De poort werd gesloopt toen het kanaal werd aangelegd in 1852. De buurt wordt thans, met zijn vele werklozen, beschouwd als een probleemwijk.

Schönleinstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de Kottbusser Damm, die ter plaatse de grens tussen de stadsdelen Neukölln en Kreuzberg vormt. Het metrostation opende op 17 juli 1927 als een van de eerste drie stations van lijn D, de huidige U8, waarvan het een half jaar lang het noordelijke eindpunt was. De Schönleinstraße, een zijstraat aan de Kreuzbergse zijde van de Kottbusser Damm, is genoemd naar de medicus Johann Lukas Schönlein.De bouw van lijn D, ook bekend als GN-Bahn (van Gesundbrunnen-Neukölln), verliep bepaald niet op rolletjes. Na de Eerste Wereldoorlog ging de AEG-Schnellbahn-AG, dochteronderneming van AEG en eigenaar van de nog in aanbouw zijnde lijn, failliet en werden de werkzaamheden stilgelegd. Het project verviel aan de stad Berlijn, die de bouw vanwege haar eigen financiële situatie pas in 1926 weer kon oppakken. Op 17 juli 1927 kon in het zuiden van de stad het eerste, slechts anderhalve kilometer lange traject Schönleinstraße - Hermannplatz - Boddinstraße in gebruik genomen worden. Verlengingen volgden in kleine etappes; in februari 1928 werd de lijn doorgetrokken naar Kottbusser Tor, één station ten noorden van Schönleinstraße, en na nog enkele verlengingen was het project in 1930 voltooid. Station Schönleinstraße, een beschermd monument, werd zoals alle stations van de GN-Bahn ontworpen door Alfred Grenander en Alfred Fehse. De architecten ontwikkelden een standaardtype voor de lijn, waarvan Schönleinstraße een goed voorbeeld is. Net als in de stations Rosenthaler Platz, Heinrich-Heine-Straße en Leinestraße wordt het dak in twee gewelven verdeeld door een rij pilaren op het midden van het eilandperron. Een nieuwigheid van de stations van lijn D was de aanwezigheid van tussenverdiepingen; de oudere metrostations bevinden zich veelal op geringe diepte en hebben uitgangen die rechtstreeks naar de straat leiden. De stations van de GN-Bahn kregen ieder een eigen herkenningskleur, die echter niet, zoals op andere lijnen, in een vaste volgorde werd afgewisseld. Station Schönleinstraße werd bekleed met glanzende, grijze keramische tegels, die vanwege een speciale brandtechniek diverse kleureffecten laten zien. In juli 1951 werd het station hernoemd tot Kottbusser Damm. Toen station Schönleinstraße in 1992 zijn oude naam terugkreeg, kwamen de oorspronkelijke witte stationsborden met zwarte letters weer tevoorschijn. De kleurstelling van deze borden was in de overige stations op de lijn omgedraaid ten behoeve van een betere leesbaarheid. Het station is momenteel alleen bereikbaar via trappen, maar uiteindelijk moeten alle Berlijnse metrostations van een lift voorzien zijn. De inbouw van een lift in station Schönleinstraße zal volgens de prioriteitenlijst van de Berlijnse Senaat pas na 2010 plaatsvinden.

De Sint-Michaëlkerk (Duits: Sankt-Michael-Kirche) behoort samen met de Sint-Hedwigskathedraal tot de oudste katholieke kerken van Berlijn. Theodor Fontane betitelde de kerk in zijn Wanderungen durch die Mark Brandenburg als de mooiste kerk van Berlijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk deels verwoest en vervolgens weer opgebouwd. Het godshuis staat in het centrum van Berlijn tussen de stadsdelen Berlin-Mitte en Kreuzberg.

Moritzplatz is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder het gelijknamige plein in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg. Het metrostation opende op 6 april 1928 en ligt aan lijn U8. Station Moritzplatz werd ontworpen door architect Peter Behrens. In de eerste plannen voor de GN-Bahn, zoals de huidige U8 oorspronkelijk heette, was geen station aan de Moritzplatz voorzien. In plaats daarvan zou de lijn een meer in rechte lijn verlopend tracé via de Dresdener Straße volgen en een station onder de Oranienplatz krijgen. De tracéverlegging naar de Moritzplatz betekende een lichte omweg en maakte een zeer scherpe bocht bij de kruising Prinzenstraße/Ritterstraße (iets ten zuiden van het station) noodzakelijk.

Het bovengrondse metrostation Görlitzer Bahnhof opende op 18 februari 1902 onder de naam Oranienstraße. Het is gelegen aan de Hochbahn door Kreuzberg, een van de drie takken van de eerste Berlijnse metrolijn, die naar het eindpunt Warschauer Brücke in Friedrichshain leidde. In 1926 kreeg het metrostation de naam van het naastgelegen kopstation, tot 1982 nog met de toevoeging Oranienstraße. Tegenwoordig is metrostation Görlitzer Bahnhof onderdeel van lijn U1 en U3. Het uit ijzer opgetrokken station met boogvormige ramen werd ontworpen door het ontwerpbureau van Siemens & Halske en bevindt zich nog in vrijwel oorspronkelijke staat. Het metrostation is dan ook opgenomen op de monumentenlijst. De stations Möckernbrücke, Kottbusser Tor en Osthafen hadden ooit een vergelijkbaar ontwerp, maar werden herbouwd om praktische redenen of verwoest tijdens de Tweede Wereldoorlog. De sporen en de twee zijperrons liggen 6,3 meter boven de Skalitzerstraße, tussen de Oranienstraße / Wienerstraße en de Spreewaldplatz. In 1962 werden de perrons verlengd om ruimte te bieden aan langere treinen.

De protestantse Sint-Thomaskerk (Duits: St. Thomas-Kirche) is een laat-classicistisch kerkgebouw in het centrum van Berlijn. Ten tijde van de bouw was de kerk met 3.000 plaatsen het grootste sacrale bouwwerk van Berlijn en was de congregatie met circa 150.000 leden een van de grootste christelijke congregaties ter wereld. Het gebouw heeft de vorm van een latijns kruis. Boven de viering verheft zich een 56 meter hoge koepel, in de richting van het Mariannenplatz bevinden zich twee 48 meter hoge torens. De naam van de kerk heeft betrekking op de apostel Thomas.

Heinrich-Heine-Straße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de gelijknamige straat in Berlin-Mitte. Het metrostation opende op 6 april 1928 onder de naam Neanderstraße en was twee jaar lang het noordelijke eindpunt van lijn D, de huidige U8. Tussen 1961 en 1990 passeerden de treinen van deze West-Berlijnse lijn het station zonder te stoppen. Net als alle andere in Oost-Berlijn gelegen stations op het transittraject werd Heinrich-Heine-Straße een spookstation.

De Lausitzer Platz, genoemd naar de streek Lausitz, is een plein en buurt in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg (Friedrichshain-Kreuzberg). Het plein werd al ten tijde van de Berlijnse tolmuur vrij gehouden van bebouwing en kreeg in 1849 zijn huidige benaming. De 'Köpenicker Tor' werd er in 1842 gebouwd. In het midden van het plein staat de Emmaüskerk, die gebouwd werd in 1890-1893, naar ontwerp van August Orth. Tot 1945 was het na de Berliner Dom de grootste kerk van Berlijn, met zo'n 2000 zitplaatsen. In dat jaar brandde het schip van de kerk geheel uit. Eind jaren vijftig werd het vervangen door een veel kleiner schip; de 74 meter hoge toren met het grote Emmaüsmozaïek van Paul Mohn bleef gespaard. Ten zuiden van de Lausitzer Platz liggen de Spreewaldplatz en het Görlitzer Park. In het noorden grenzen de Aldemar- en de Eisenbahnstraße aan het plein. Op de Lausitzer Platz vonden regelmatig straatfeesten en markten plaats. Op 1 mei 1987 werd een van deze straatfeesten het begin van de zogenaamde 'Kreuzberger Maikrawalle', een serie rellen die uitbrak toen de politie met geweld een einde maakte aan het feest. Na het verdwijnen van de punkkroegen in de jaren 90 werd het weer rustig op het plein. Sinds de jaren 2010 is er een proces van gentrificatie op gang gekomen. Ook wordt het straatbeeld steeds meer door toeristen bepaald. In Kreuzberg wordt de Lausitzer Platz, naar Laus, het Duitse woord voor luis, ook spottend Lauseplatz en Lausi genoemd.

De Emmaüskerk (Duits: Emmauskirche) werd naar het ontwerp en onder leiding van August Orth van 1890 tot 1893 gebouwd in de Berlijnse wijk Kreuzberg.

Prinzenstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen aan de kruising van de Gitschiner Straße en de Prinzenstraße in de Berlijnse wijk Kreuzberg, ten noorden van het Böcklerpark. Het viaductstation werd geopend op 18 februari 1902 aan de eerste Berlijnse metrolijn, het zogenaamde stamtracé. Station Prinzenstraße, een beschermd monument, is tegenwoordig onderdeel van lijn U1 en U3. Het bovengrondse station, een standaardconstuctie van ijzer en glas, werd ontworpen door het ontwerpbureau van Siemens & Halske en heeft twee deels overkapte zijperrons. Vanwege ruimtegebrek onder de perrons bevinden de uitgangen zich aan weerszijden van de Gitschiner Straße, de toegangen zijn door middel van overdekte bruggen over de straat met het station verbonden. Hierdoor heeft elk van beide perrons een aparte toegang. Aan de zuidzijde stond oorspronkelijk een vrijstaand toegangsgebouw van de hand van Paul Wittig, de noordelijke ingang was in een woonblok geïntegreerd. In 1929 werden de perrons vanwege het toenemende aantal reizigers verlengd. Het metrostation zelf werd in de Tweede Wereldoorlog nauwelijks getroffen, maar van de beide toegangen bleef weinig over. Het verwoeste huizenblok aan de noordzijde van de Gitschiner Straße werd na de oorlog afgebroken en alleen het erin geïntegreerde trappenhuis bleef behouden. Aan de zuidkant van het station verees een eenvoudig nieuw toegangsgebouw. Pas in het begin van de jaren 1950 kon het station weer volledig in gebruik genomen worden. In 1981 werd het provisorische trappenhuis aan de noordzijde afgebroken en vervangen door een in 1984 gereedgekomen multifunctioneel gebouw waarin zich een parkeergarage en dienstruimtes van de BVG bevinden. De zuidelijke toegang werd in 1991 herbouwd. Het nieuwe glazen toegangsgebouwd is met een lift uitgerust.

Het Görlitzer Bahnhof (Görlitzstation) is een voormalig spoorwegstation in de Berlijnse wijk Kreuzberg. Het in 1866 geopende en in 1951 gesloten kopstation bevond zich aan de Spreewaldplatz, die als stationsplein dienstdeed, en strekte zich in zuidoostelijke richting uit tot aan het Landwehrkanaal. In de jaren 1990 werd op het voormalige stationsterrein het Görlitzer Park aangelegd. Het gelijknamige metrostation Görlitzer Bahnhof, in 1902 geopend als Oranienstraße, ligt op een viaduct langs de Skalitzer Straße (die de Spreewaldplatz in het noorden begrenst) en maakt deel uit van lijn U1 en U3.