Sint Antoniesdijk

De Sint Antoniesbreestraat is een winkelstraat tussen de Amsterdamse Nieuwmarkt en de Jodenbreestraat, in de Nieuwmarktbuurt in Amsterdam-Centrum. Op de hoek van de Nieuwe Hoogstraat en Sint Antoniesbreestraat is een ingang van het metrostation Nieuwmarkt. De Sint Antoniesbreestraat loopt vanaf de voormalige Sint Antoniespoort (nu de Waag), naar de Sint Antoniessluishoogwaterkering (tussen de Zwanenburgwal en Oude Schans). De verlenging over de Sint Anthoniebrug in zuidelijke richting noemt men sinds de tweede helft van de 17e eeuw de Jodenbreestraat. In de straat is een aantal vitrines tegen de gevels geplaatst om ruimte te bieden aan tijdelijke exposities. Van 1 oktober 2022 tot 1 mei 1 mei 2023 exposeerde daar René Smulders (Heemskerk, 1955; Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) onder de titel Couleur locale. De kleuren voor de abstracte werken had hij in de buurt gevonden en werkte het verder uit,

Het Watergordijn is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Architect Hans Hagenbeek ontwierp voor het Zuiderkerkhof een aantal nieuwbouwwoningen, nadat de bebouwing was afgebroken ten behoeve van bouw van de Oostlijn van de Amsterdamse Metro. Die nieuwbouw tussen het Zuiderkerkhof en de Sint Antoniebreestraat staat deels op de ondergrondse metrotunnels. Dit had tot gevolg dat de bebouwing gebouwd moest worden rondom een gigantische ontluchtingskoker van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf. Hagenbeek fleurde die ontluchtingskoker op met een watergordijn. Het watergordijn begint aan de bovenzijde met een boog waarin een glasplaat de drie Andreaskruizen uit het wapen van Amsterdam zijn te zien. Het water stroomt naar beneden vanuit een gleuf en langs spiegelende tegels. Het stort in een bassin in de vorm van een dubbel uitgevoerde halve cirkel van marmer. De bovenste halve cirkel houdt het water in het bassin, maar dient tevens als rugleuning van de zitbank van de onderste ring. Burgemeester Ed van Thijn onthulde de waterpartij op 24 maart 1984 tijdens de opening van het plein als geheel. De wand was in eerste instantie van tegels van roestvast staal met reliëf, maar die lieten door een verschil in de mate van uitzetting/krimp met het omringende beton los. Op kosten van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf (eigenaar van de zuil) werden de tegels bij een renovatie vervangen door hardglas, waarbij er tevens een rubberen isolatielaag kwam tussen beton en glas.

Liedje van Hans Andreus is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Dichter Hans Andreus schreef meerdere gedichten onder de titel Liedje. Het gedicht bevat in de woorden roekoe- en toedoemeisjes zelf verzonnen woorden. Het gedicht is in beletterde stoeptegels aangebracht in het straattegelpatroon van het J.W. Siebbeleshof in het centrum van Amsterdam. Onder elke beletterde tegel is een tegel in mozaïekuitvoering te zien. Een pleintje bestaat pas sinds 1988. Alhoewel van recente datum moest bij het aanbrengen van de tegels soms al uitgeweken worden (zie foto). Het gedichtje luidt: Alle roekoemeisjes van vanavond alle toedoemeisjes van vannacht wat zeggen we daar nu wel van ? niets we laten ze maar zitten maar zitten maar liggen maar slapen maar dromen van jajaja Dit Liedje is afkomstig uit de bundel Muziek voor kijkdieren, uit 1951 (Windroos-reeks deel 12).

Zuiderkerkhof is een binnenplein in Amsterdam-Centrum, Zuiderkerkbuurt.

Huis De Pinto, ook bekend als Pintohuis, is een voormalig woonhuis uit 1605 aan de Sint Antoniesbreestraat in Amsterdam. Het huis is genoemd naar de familie De Pinto, een rijk Portugees-joods geslacht van kooplieden en bankiers, die er sinds het midden van de 17e eeuw woonde.

De Snoekjesbrug (brug 289) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De verkeersbrug is gelegen over de Snoekjesgracht en ligt in het verlengde van de Snoekjessteeg. De brug ligt op de helft van de toch al korte gracht. Aan de zuidwestkant van de brug staat een aantal gemeentelijke en rijksmonumenten. Aan de andere drie zijden van de brug staat relatieve nieuwbouw. Er ligt hier al eeuwen een brug. Pieter Bast tekende hier al een ophaalbrug in op zijn plattegrond uit 1599. Bekend is dat de naamgever van brug, gracht en steeg Jan Pieters Snoeck hier in 1595 zijn huis liet bouwen. De brug is ook te zien op de kaart van Balthasar Florisz. van Berckenrode uit 1625. Gerrit de Broen noemde de brug in 1737 al de Snoekjes Brug (ook dan een ophaalbrug), de steeg Snoekjes Steeg. In 1847 werd die houten brug vervangen, aldus een aanbesteding in januari van dat jaar. De huidige brug stamt vermoedelijk uit 1888 toen de gemeente Amsterdam een aanbesteding uitschreef voor "Het vernieuwen en verbreeden van de vast brug no. 289, inclusief de levering van benodigde materialen". Voor informatie kon de biedende aannemer contact opnemer met de Stads-ingenieur van de Stadstimmertuin, dat zou best eens Bastiaan de Greef geweest kunnen zijn. De brug is na 1959 nog een keer grondig verbouwd, maar behield haar 19e-eeuwse uiterlijk.

De Snoekjesgracht is een kleine gracht in de Lastagebuurt in de binnenstad van Amsterdam. De gracht loopt achter de Sint Antoniesbreestraat, vanaf de Sint Antoniessluishoogwaterkering (aan het zuidelijke einde van de Oudeschans) in min of meer noordelijke richting naar een bocht, waar de gracht naar het oosten draait en overgaat in de Kromboomssloot. Bij deze bocht is ook een pleintje met bankjes en een pilaarvormig kunstwerk van Wim Tap uit 1989. De Snoekjesgracht, oorspronkelijk Snoeksgracht geheten, is vernoemd naar een 16e-eeuwse bewoner, Jan Pieters Snoeck, die in 1595 een huis aan deze gracht liet bouwen en op zijn gevel een snoek liet afbeelden. De Snoekjesgracht ligt in de oude Jodenbuurt van Amsterdam. Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog werden veel Joodse bewoners weggevoerd naar concentratiekampen en kwamen daar om. Na de oorlog werd een groot deel van de bebouwing aan de oostzijde afgebroken en in de jaren tachtig vervangen door nieuwbouw. Vroeger liep de Snoekjesgracht verder naar het noorden, tussen Sint Antoniesbreestraat en Dijkstraat, maar dit gedeelte (de Rotterdammersloot geheten) werd in 1867 gedempt. In 2003 liet stadsdeel Centrum onderzoeken of de gedempte Rotterdammersloot geschikt was om weer opengegraven te worden, maar zag hier van af wegens de bestaande bebouwing en ruimtegebrek. De Snoekjessteeg, in het verlengde van de doorgaande route in oostelijke richting vanaf de Dam, loopt vanaf de Sint Antoniesbreestraat (waar een uitgang van metrostation Nieuwmarkt is) naar de Snoekjesgracht. De Snoekjesbrug (brug nr. 289) ligt over de Snoekjesgracht bij de Snoekjessteeg.

. De stal int Nuland is een herplaatste gevelsteen aan het Zuiderkerkhof, Zandstraat in Amsterdam-Centrum. De tekst is een samentrekking van De stal in het nieuwe land en laat een stal zien in wat toen nog agrarisch gebied was. Deze gevelsteen is afkomstig uit het gebouw Zandstraat 38, zelf nieuwbouw uit 1932/33, dat in 1968 tegen de vlakte ging voor de metrobouw. Er werd vervolgens gesteggeld om de herplaatsing maar de VVAG (Vereniging voor Amsterdamse Gevelstenen) zorgde er uiteindelijk in 2001 voor dat het herplaatst werd op een hoekpand van de Zandstraat aan het plein, ongeveer twintig meter van haar plaats in 1933. Als gevolg van het Van Houtensysteem werden bij sloop begin 20e eeuw historische geveldelen elders in de stad herbruikt; in dit geval kwam de halsgevel van 38 in een gebouw aan Reguliersgracht 16. De gevelsteen bleef haar adres echter trouw. De steen is middel een tekening in de 19e eeuw vastgelegd door tekenaar Johan George Lodewijk Rieke. De steen kwam voor in het boekwerk Noord-Hollandsche oudheden met omschrijvingen van Gerrit van Arkel en Adriaan Willem Weissman uit 1900; zij schatten de maaktijd in als 1740. Het object werd ook omschreven in de Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst (versie 4.2) uit 1933. Het gebouw Zandstraat 38 stond op de nominatie een monument te worden, maar werd vlak na of voor publicatie van de lijst dus afgebroken.

Het Pentagon is een woningbouwcomplex in de Nieuwmarktbuurt van Amsterdam. Het is het enige gebouw aan het gelijknamige plein. Het gebouw is ontworpen door architect Theo Bosch met hulp van Aldo van Eyck en geldt als voorbeeldproject binnen de Nederlandse stadsvernieuwing. Pentagon en Complex Hagenbeek schermen het pleintje Zuiderkerkhof af van de drukke omgeving.

Pentagon is een plein in Amsterdam-Centrum, Zuiderkerkbuurt. Het is een binnenplein centraal gelegen in het gebouw Pentagon. Het plein kreeg haar naam per raadsbesluit 23 maart 1983. Het werd toen gedefinieerd als het binnenplein van het vijfhoekig gebouw; het enige gebouw aan het plein. Huisnummers lopen op van 1 tot en met 87, al ontbreekt er hier en daar een nummer. Het is gesitueerd tussen de Sint Anthoniebreestraat, Zwanenburgwal, Raamgrachtplein en Moddermolenstraat. Er zijn diverse uitingen van kunst in de openbare ruimte. Gevels van het gebouw zijn beschilderd met cirkelsegmenten en pilaren aan de Sint Anthoniebreestraat zijn opgesierd met schilderingen. In een van de toegangen zijn twee gevelstenen aangebracht. Een met de spreuk: Beneyt Niemans Profitt Laat Elleckop Hoopen BouweWant Of Gy Het Schoon BenytHet Fortuyn Sal Syn Loop Houwe Het andere geeft een ambachtelijk tafereel: De Glasemakers Winkel. Deze gevelstenen zijn restanten van de gebouwen aan de Moddermolensteeg, een bij de bouw van het Pentagon verdwenen straatje.

De Nieuwe Hoogstraat is een Amsterdamse straat die de Oude Hoogstraat verbindt met de Sint Antoniesbreestraat in Amsterdam-Centrum. De straat loopt van de Bushuissluis over de Kloveniersburgwal, in de richting van de Snoekjessteeg. In de schaduw van de Zuiderkerk grenzen de Zanddwarstraat en het Zuiderkerkhof aan de Nieuwe Hoogstraat. De straat is van oudsher een winkelstraat en maakt deel uit van de deels autovrije route vanaf de Dam - Damstraat – Oude Doelenstraat – Oude Hoogstraat - Nieuwe Hoogstraat. Naast de in dit deel van de stad te verwachten op het toerisme gerichte bedrijvigheid (coffeeshops, souvenirwinkels, horeca) vindt men hier een gevarieerd winkelaanbod. In de middeleeuwen vormde de Nieuwe Hoogstraat een deel van de belangrijkste oost-westas van Amsterdam, die van de Dam naar de Sint Antoniesdijk liep; de toenmalige oostgrens van de stad. De Nieuwe Hoogstraat lag binnen de 'Jodenhoek', zoals men dit deel van de stad in de volksmond noemde. Deze Joodse wijk lag tussen het Centraal Station, de Kloveniersburgwal, Waterlooplein, Valkenburgerstraat en de Prins Hendrikkade. Tijdens de Tweede Wereldoorlog - vanaf februari 1941- werd de wijk door de Duitsers afgesloten. Er leefden, naast niet-Joden, meer dan 25.000 Joden. Velen van hen werden vermoord in vernietigingskampen. De Nieuwe Hoogstaat grenst aan het gebied waar zich in 1975 tijdens de aanleg van de eerste metrolijn de Nieuwmarktrellen afspeelden. Sindsdien verrees hier veel nieuwbouw, zoals het complex aan de Nieuwe Hoogstraat 10, 12, 14 (van Overbeek Architekten) en de metro-ingang en woningen aan de Nieuwe Hoogstraat en het Zuiderkerkhof van Theo Bosch uit 1982. In 2006 werden de autovrije Oude en Nieuwe Hoogstraat heringericht, waarbij een verdiept fietspad werd aangelegd om een duidelijker verschil tussen het fiets- en voetpad aan te brengen. Desondanks wordt het doel van de paden, vooral door toeristen, niet altijd begrepen. Aan de Nieuwe Hoogstraat / hoek Sint Antoniesbreestraat ligt een uitgang van het metrostation Nieuwmarkt.

Brug 290 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug vormt de verbinding tussen de Dijkstraat en Korte Dijkstraat. Ze voert daarbij over de Krom Boomssloot. Alhoewel gelegen in het centrum van Amsterdam zijn er slechts aan de zuidkant van de brug regelmatig gemeentelijke en/of rijksmonumenten te vinden. Het gebied ten noorden van de brug viel, op een enkele uitzondering na, in de 20e eeuw ten prooi aan sloop en nieuwbouw. Er ligt hier al eeuwen een brug. Op de kaart van Pieter Bast uit 1599 is hier al een brug ingetekend. Opvallend is daarbij dat stadinwaarts er grote gaten zitten in de bebouwing, terwijl staduitwaarts alles lijkt volgebouwd. De plattegrond van Balthasar Florisz. van Berckenrode uit 1625 laat hier ook al een vaste brug zien, al leidt die dan over de Boom Dwarssloot. Op de kaart van Gerrit de Broen verbindt de brug de Dyk Straat met de Korte Dyk Straat. De moderne geschiedenis van de brug begint in 1847. Toen schreef de gemeente Amsterdam een aanbesteding uit voor het vernieuwen van deze brug. Die brug was al in 1889 aan vervanging toe, samen met brug 292. De beide bruggen lijken dan ook sterk op elkaar. Een aannemer zag kans de twee bruggen voor nog geen 9000 gulden (samen) te bouwen volgens een ontwerp van de Dienst der Publieke Werken, vermoedelijk Bastiaan de Greef en/of Willem Springer. Het rijdek bestond toen nog uit houten planken, hetgeen tot diep in de 20e eeuw het geval bleef. De brug is na de jaren zestig van de 20e eeuw een keer vernieuwd; zij heeft sindsdien een wegdek van klinkers. Aan de landhoofden en walkanten is zoutschade te zien.