Pentagon (plein Amsterdam)

Het Pentagon is een woningbouwcomplex in de Nieuwmarktbuurt van Amsterdam. Het is het enige gebouw aan het gelijknamige plein. Het gebouw is ontworpen door architect Theo Bosch met hulp van Aldo van Eyck en geldt als voorbeeldproject binnen de Nederlandse stadsvernieuwing. Pentagon en Complex Hagenbeek schermen het pleintje Zuiderkerkhof af van de drukke omgeving.

. De stal int Nuland is een herplaatste gevelsteen aan het Zuiderkerkhof, Zandstraat in Amsterdam-Centrum. De tekst is een samentrekking van De stal in het nieuwe land en laat een stal zien in wat toen nog agrarisch gebied was. Deze gevelsteen is afkomstig uit het gebouw Zandstraat 38, zelf nieuwbouw uit 1932/33, dat in 1968 tegen de vlakte ging voor de metrobouw. Er werd vervolgens gesteggeld om de herplaatsing maar de VVAG (Vereniging voor Amsterdamse Gevelstenen) zorgde er uiteindelijk in 2001 voor dat het herplaatst werd op een hoekpand van de Zandstraat aan het plein, ongeveer twintig meter van haar plaats in 1933. Als gevolg van het Van Houtensysteem werden bij sloop begin 20e eeuw historische geveldelen elders in de stad herbruikt; in dit geval kwam de halsgevel van 38 in een gebouw aan Reguliersgracht 16. De gevelsteen bleef haar adres echter trouw. De steen is middel een tekening in de 19e eeuw vastgelegd door tekenaar Johan George Lodewijk Rieke. De steen kwam voor in het boekwerk Noord-Hollandsche oudheden met omschrijvingen van Gerrit van Arkel en Adriaan Willem Weissman uit 1900; zij schatten de maaktijd in als 1740. Het object werd ook omschreven in de Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst (versie 4.2) uit 1933. Het gebouw Zandstraat 38 stond op de nominatie een monument te worden, maar werd vlak na of voor publicatie van de lijst dus afgebroken.

Het Watergordijn is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Architect Hans Hagenbeek ontwierp voor het Zuiderkerkhof een aantal nieuwbouwwoningen, nadat de bebouwing was afgebroken ten behoeve van bouw van de Oostlijn van de Amsterdamse Metro. Die nieuwbouw tussen het Zuiderkerkhof en de Sint Antoniebreestraat staat deels op de ondergrondse metrotunnels. Dit had tot gevolg dat de bebouwing gebouwd moest worden rondom een gigantische ontluchtingskoker van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf. Hagenbeek fleurde die ontluchtingskoker op met een watergordijn. Het watergordijn begint aan de bovenzijde met een boog waarin een glasplaat de drie Andreaskruizen uit het wapen van Amsterdam zijn te zien. Het water stroomt naar beneden vanuit een gleuf en langs spiegelende tegels. Het stort in een bassin in de vorm van een dubbel uitgevoerde halve cirkel van marmer. De bovenste halve cirkel houdt het water in het bassin, maar dient tevens als rugleuning van de zitbank van de onderste ring. Burgemeester Ed van Thijn onthulde de waterpartij op 24 maart 1984 tijdens de opening van het plein als geheel. De wand was in eerste instantie van tegels van roestvast staal met reliëf, maar die lieten door een verschil in de mate van uitzetting/krimp met het omringende beton los. Op kosten van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf (eigenaar van de zuil) werden de tegels bij een renovatie vervangen door hardglas, waarbij er tevens een rubberen isolatielaag kwam tussen beton en glas.

De Theo Boschbrug (brug 230) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. Hij is genoemd naar de Amsterdamse architect Theo Bosch (1940-1994). De brug is gelegen in de westelijke kade van de Zwanenburgwal en voert over de Raamgracht. Alhoewel de brug in het oude centrum van de stad ligt zijn er nauwelijks gemeentelijke of rijksmonumenten rondom de brug te vinden; Als gevolg van de sloop van alle bebouwing ten behoeve van de aanleg van de metrobuis van de Oostlijn van de Amsterdamse metro heeft hier op grote schaal nieuwbouw plaatsgevonden aan het einde van de 20e eeuw met als meest opvallende gebouw de Stopera uit 1986 aan de overzijde van de Zwanenburgwal en het door Theo Bosch ontworpen Pentagon uit 1983 aan de noordzijde van de brug. De brug geeft wel een inkijk in de markt van het Waterlooplein, eveneens aan de overkant van de Zwanenburgwal; een rechtstreekse verbinding is er niet. Er ligt hier al eeuwen een brug. Pieter Bast tekende hier een brug in op zijn plattegrond van 1599 (er waren hier toen nog lege plekken in de bebouwing) en in 1625 deed ook Balthasar Florisz. van Berckenrode dat. Volgens de kaart lag de brug toen in de kade van de Verwers Graft (de Verweryen, thans Zwanenburgwal) over de Verwers Graft (thans Raamgracht), die hier een haakse bocht maakte nabij de Moddermeule Steech. De moderne geschiedenis van de brug begint toen de tekenaar, graveur Elias Spanier (1821-1863) hier de situatie vastlegde. Er lag toen al een liggerbrug. Sindsdien is er weinig veranderd voor wat betreft de brug. Rond 1960 is zij nog vernieuwd voor het destijds relatief schamele bedrag van 24.000 gulden. De vernieuwing maakte deel uit van een pakket aan 43 brugvernieuwingen voor een totaalbedrag van 18 miljoen gulden. De brug is gezien de hoeveelheid zoutschade in de jaren tachtig vermoedelijk opnieuw aangepakt, nadat het Pentagon was opgeleverd. De brug had als officieuze benaming de Moddermolenbrug, naar de nabij gelegen Moddermolensteeg, die recht voor de brug lag. In april 2016 schrapte de gemeente Amsterdam alle officieuze benamingen van bruggen. Een voorstel uit begin 2017 deze brug te vernoemen naar architect Theo Bosch (1940-1994) werd in december 2017 goedgekeurd en deze naam wordt opgenomen in de Basisadministratie Basisregistraties Adressen en Gebouwen.

Huis De Pinto, ook bekend als Pintohuis, is een voormalig woonhuis uit 1605 aan de Sint Antoniesbreestraat in Amsterdam. Het huis is genoemd naar de familie De Pinto, een rijk Portugees-joods geslacht van kooplieden en bankiers, die er sinds het midden van de 17e eeuw woonde.

Zuiderkerkhof is een binnenplein in Amsterdam-Centrum, Zuiderkerkbuurt.

De Sint Antoniessluishoogwaterkering, voorheen Sint Antoniesluis, Sint Anthoniesluis, Sint Anthonieschutsluis en in de volksmond ook wel Sint Teunissluis, is een sluis (sluis 211) in Amsterdam-Centrum. Langs de kolk ligt de straat Sint Antoniesluis en over de zuidelijke sluisdeuren ligt de brug Sint Anthoniesluis.

De Sint Anthoniesluis (brug 287) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Centrum, Nieuwmarktbuurt. De brug vormt de verbinding tussen de Sint Antoniesbreestraat en Jodenbreestraat.

Pagaai is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De kunstenaar Christoph Fink (Gent, 1963) zet zijn bewegingen (zijn benoeming van voet-, fiets-, trein-, vleigreizen) om in kunst. Voor de brug Sint Anthoniesluis in de Nieuwmarktbuurt ontwierp hij voor plaatsing in 2006 een tweetal hardstenen kunstvoorwerpen, die in het loopdek op de genoemde brug zijn opgenomen. Het kunstwerk bestaat uit twee delen: het ene heeft de vorm van een peddel, waarvan het grote blad een soort landkaart is met verwijzing naar toeristische attracties in de buurt. Bijvoorbeeld het Rembrandthuis, Amstelsluizen en het Joods Historisch Museum worden vermeld; het andere is een globe omgezet in een platte schijf waarbij Amsterdam, met name de Dam fungeert als een soort middelpunt van de wereld; zo zijn er daaromheen de Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht aangegeven. Fink wilde met zijn kunstwerk meer nadruk leggen van de betekening van het oostelijk deel van Amsterdam voor de stad. De grijs-zwarte tableaus vallen nauwelijks op in het straatbeeld, zeker niet ten opzichte van de vol in het zicht staande Grenspaal/Zuildragende schildpad van Hans 't Mannetje met zijn door een schildpad gedragen pilaar.

De Zuidertoren is de toren van de Zuiderkerk in Amsterdam.

De Zuiderkerk is de eerste voor de protestantse eredienst ontworpen kerk in Amsterdam. De kerk is gebouwd nabij de Sint Antoniesbreestraat in de Lastage, een buurt die eind 16e eeuw bij de stad werd gevoegd. Tegenwoordig is dit de Nieuwmarktbuurt. De kerk staat aan de Zandstraat no. 17.

De Sint Antoniesbreestraat is een winkelstraat tussen de Amsterdamse Nieuwmarkt en de Jodenbreestraat, in de Nieuwmarktbuurt in Amsterdam-Centrum. Op de hoek van de Nieuwe Hoogstraat en Sint Antoniesbreestraat is een ingang van het metrostation Nieuwmarkt. De Sint Antoniesbreestraat loopt vanaf de voormalige Sint Antoniespoort (nu de Waag), naar de Sint Antoniessluishoogwaterkering (tussen de Zwanenburgwal en Oude Schans). De verlenging over de Sint Anthoniebrug in zuidelijke richting noemt men sinds de tweede helft van de 17e eeuw de Jodenbreestraat. In de straat is een aantal vitrines tegen de gevels geplaatst om ruimte te bieden aan tijdelijke exposities. Van 1 oktober 2022 tot 1 mei 1 mei 2023 exposeerde daar René Smulders (Heemskerk, 1955; Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) onder de titel Couleur locale. De kleuren voor de abstracte werken had hij in de buurt gevonden en werkte het verder uit,