Rathaus Neukölln (metrostation)

Neukölln is een stadsdeel van Berlijn, en maakt deel uit van het gelijknamige district Neukölln. Tot 1920 was Neukölln een zelfstandige stad, die tot 1912 de naam Rixdorf droeg.

Karl-Marx-Straße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de gelijknamige straat in het centrum van het Berlijnse stadsdeel Neukölln. Het metrostation opende op 11 april 1926 onder de naam Bergstraße en was een aantal jaren het zuidoostelijke eindpunt van lijn CI. Tegenwoordig wordt station Karl-Marx-Straße bediend door lijn U7. Het Berlijnse stadsbestuur kampte bij de aanleg van de Nord-Süd-Bahn (lijn C, tegenwoordig U6/U7) met een constant gebrek aan financiële middelen, waardoor de lijn na de opening in 1923 steeds in kleine etappes werd verlengd. Op 19 april 1924 werden de stations Mehringdamm en Gneisenaustraße opengesteld en op 14 december van hetzelfde jaar volgde station Hasenheide (nu Südstern). Verdere verlenging zou pas drie en een half jaar later volgen: op 11 april 1926 bereikte de lijn zijn nieuwe eindpunt Bergstraße via de stations Hermannplatz en Rathaus Neukölln. Bergstraße zou niet lang het eindstation blijven: op 21 december 1930 werd lijn CI doorgetrokken naar station Grenzallee. Alle genoemde stations werden ontworpen door Alfred Grenander, dé architect van de beginperiode van de Berlijnse metro. Het uiterlijk van station Karl-Marx-Straße lijkt sterk op dat van de naburige stations Südstern en Rathaus Neukölln, maar onderscheidt zich van de genoemde stations door zijn kenkleur. Het principe van herkenningskleuren paste Grenander veelvuldig toe bij volgens standaardontwerpen gebouwde stations. Station Karl-Marx-Straße heeft de kenkleur groen, die tot uitdrukking komt in de betegeling van de steunpilaren op het perron en de omlijstingen van de stationsborden. De wanden werden bekleed met beige tegels. In de oudere stations van de Nord-Süd-Bahn (geopend in 1923) had men dusdanig op de inrichting van de stations moeten bezuinigen dat de wanden niet betegeld werden, maar een eenvoudige bekleding van pleister kregen. Voor de aankleding van de stations in Neukölln werden voor het eerst weer tegels gebruikt – de economische situatie was enigszins verbeterd. Om toch kosten te sparen koos men voor koudglazuurtegels, die goedkoper zijn dan de gebrande variant. Zoals vrijwel alle oudere stations van de Nord-Süd-Bahn ligt Karl-Marx-Straße vlak onder de straat, waardoor er geen ruimte was voor tussenverdiepingen, die in de latere stations gebruikelijk zouden worden. Aan beide uiteinden van het eilandperron leiden trappen dan ook rechtstreeks naar de middenberm van de bovenliggende straat. De toegangen werden gemarkeerd met grillige, veelhoekige blauwe borden, het handelsmerk van de Nord-Süd-Bahn. Het perron kreeg de standaardlengte van 80 meter. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leed de metrolijn door Neukölln nauwelijks schade. Desondanks werd de dienst op de lijn op 1 april 1944 ingekort en werd Bergstraße opnieuw het eindstation. In de tunnel richting Grenzallee moest de metro namelijk wijken voor een ondergrondse wapenfabriek. Op 25 april 1945 werd het metroverkeer in de gehele stad stilgelegd, maar minder dan een maand later, op 14 mei, was de ongeschonden Neuköllnse lijn een van de twee eerste trajecten die weer in bedrijf kwamen, al reden er aanvankelijk slechts pendeltreinen tussen Bergstraße en Hermannplatz. In 1946 werd de Bergstraße, samen met de aansluitende Berliner Straße en Willi-Walter-Straße, tot Karl-Marx-Straße omgedoopt. Ook het metrostation kreeg deze nieuwe naam. In 1968 besloot men het perron van station Karl-Marx-Straße te verlengen tot 110 meter, wat op alle na de Nord-Süd-Bahn gebouwde lijnen meteen de standaard was geworden. De kortere perrons op de lijnen 6 en 7 hadden tot capaciteitsproblemen geleid. In 1995 volgde een sanering van het station en werd de complete betegeling vervangen, waarbij men rekening hield met de monumentenstatus van het station. Het station is momenteel alleen te bereiken via trappen, maar uiteindelijk moeten alle Berlijnse metrostations van een lift voorzien zijn. Station Karl-Marx-Straße heeft hierbij echter geen hoge prioriteit; volgens het tijdschema van de Berlijnse Senaat zal de inbouw van een lift pas na 2010 plaatsvinden.

Boddinstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de Hermannstraße, nabij de kruising met de Boddinstraße en met de Flughafenstraße, in het Berlijnse stadsdeel Neukölln. Het metrostation opende op 17 juli 1927 als een van de eerste drie stations van lijn D, de huidige U8, waarvan het twee jaar lang het zuidelijke eindpunt was. De Boddinstraße is genoemd naar Hermann Boddin, die van 1899 tot zijn dood in 1907 burgemeester van Neukölln (toen nog Rixdorf geheten) was.De bouw van lijn D, ook bekend als GN-Bahn (van Gesundbrunnen-Neukölln), verliep bepaald niet op rolletjes. Na de Eerste Wereldoorlog ging de AEG-Schnellbahn-AG, dochteronderneming van AEG en eigenaar van de nog in aanbouw zijnde lijn, failliet en werden de werkzaamheden stilgelegd. Het project verviel aan de stad Berlijn, die de bouw vanwege haar eigen financiële situatie pas in 1926 weer kon oppakken. In 1919 was de toen nog zelfstandige stad Neukölln, die een jaar later op zou gaan in Groot-Berlijn, in de Hermannstraße echter al begonnen met de bouw van een station: Boddinstraße.Op 17 juli 1927 kon in het zuiden van de stad het eerste, slechts anderhalve kilometer lange traject Schönleinstraße - Hermannplatz - Boddinstraße in gebruik genomen worden. In kleine etappes werd de lijn vervolgens verlengd, eerst naar het noorden, en op 4 augustus 1929 naar het nieuwe eindpunt Leinestraße, één station ten zuiden van Boddinstraße. Een jaar later bereikte lijn D in het noorden station Gesundbrunnen en was het project voltooid. Station Boddinstraße, een beschermd monument, werd zoals alle stations van de GN-Bahn ontworpen door Alfred Grenander en Alfred Fehse. Zij ontwikkelden een standaardtype voor de lijn, maar Boddinstraße wijkt hier, onder andere omdat het reeds in de jaren twintig in ruwbouw gereedkwam, op een aantal punten van af. Zo ligt het station, net als de nog voor de Eerste Wereldoorlog voltooide stations Bernauer Straße en Voltastraße, vlak onder het straatniveau, zodat de op lijn U8 gebruikelijke tussenverdiepingen ontbreken. Net als bij de stations van de Nord-Süd-U-Bahn (tegenwoordig deel van de U6 en de U7) leiden de uitgangen van station Boddinstraße dan ook rechtstreeks naar de middenberm van de bovenliggende straat. Ook de plaatsing van de zuilen (steeds twee dicht op elkaar) en de dakconstructie met dwarsbalken herinnert aan de (eveneens door Grenander en Fehse ontworpen) Nord-Süd-stations.De aankleding van het station is echter een typisch voorbeeld van de GN-Bahn-architectuur. Zowel de metalen pilaren als de wanden worden gesierd door de ook in de andere stations op de lijn te vinden glanzende, vierkante tegels. De stations van de GN-Bahn kregen ieder een eigen herkenningskleur, die elkaar echter niet zoals op andere lijnen in een vaste volgorde werd toegewezen. In station Boddinstraße werden de wanden bekleed met lichtgrijze tegels, aan de boven- en onderkant afgesloten met een blauwe band; ook voor de pilaren werd de kleur blauw gekozen. Het station is momenteel alleen bereikbaar via trappen, maar uiteindelijk moeten alle Berlijnse metrostations van een lift voorzien zijn. De inbouw van een lift in station Boddinstraße zal volgens de prioriteitenlijst van de Berlijnse Senaat pas na 2010 plaatsvinden.

Leinestraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de Hermannstraße, nabij de kruising met de Leinestraße, in het Berlijnse stadsdeel Neukölln. Het metrostation opende op 4 augustus 1929 als "voorlopig" zuidelijk eindpunt van lijn D, de huidige U8. Door diverse omstandigheden zou Leinestraße echter 67 jaar lang het eindstation van de lijn blijven.De bouw van lijn D, ook bekend als GN-Bahn (van Gesundbrunnen-Neukölln), verliep bepaald niet op rolletjes. Na de Eerste Wereldoorlog ging de AEG-Schnellbahn-AG, dochteronderneming van AEG en eigenaar van de nog in aanbouw zijnde lijn, failliet en werden de werkzaamheden stilgelegd. Het project verviel aan de stad Berlijn, die de bouw vanwege haar eigen financiële situatie pas in 1926 weer kon oppakken. Op 17 juli 1927 kon in het zuiden van de stad het eerste, slechts anderhalve kilometer lange traject Schönleinstraße - Hermannplatz - Boddinstraße in gebruik genomen worden. In kleine etappes werd de lijn vervolgens verlengd, eerst naar het noorden, en op 4 augustus 1929 naar de Leinestraße, één station ten zuiden van het eerdere eindpunt Boddinstraße. Meteen daarna begon men met de aanleg van de tunnel naar het 700 meter zuidelijker gelegen S-Bahnstation Hermannstraße. Al in de eerste plannen voor lijn D uit 1910 was dit station als zuidelijk eindpunt aangemerkt. Vanwege de economische crisis moesten de werkzaamheden in 1931 echter gestaakt worden. Op dat moment was de tunnel in ruwbouw gereed, evenals ongeveer een derde van metrostation Hermannstraße. De metrotunnel werd in station Leinestraße afgesloten met provisorische muren, later zou men er afgedankte treinstellen stallen. De ontbrekende schakel tussen metro en S-Bahn werd ten slotte pas na de Duitse hereniging gerealiseerd; sinds 13 juli 1996 is Leinestraße niet meer het eindpunt van de U8. Station Leinestraße, een beschermd monument, werd zoals alle stations van de GN-Bahn ontworpen door Alfred Grenander en Alfred Fehse. De architect ontwikkelde een standaardtype voor de lijn, waarvan Leinestraße, oorspronkelijk niet als eindpunt maar als eenvoudig doorgangsstation voorzien, een goed voorbeeld is. Net als in de stations Rosenthaler Platz, Heinrich-Heine-Straße en Schönleinstraße wordt het dak in twee gewelven verdeeld door een rij pilaren op het midden van het eilandperron. Een nieuwigheid van de stations van lijn D was de aanwezigheid van tussenverdiepingen; de oudere metrostations bevinden zich veelal op geringe diepte en hebben uitgangen die rechtstreeks naar de straat leiden. De stations van de GN-Bahn kregen ieder een eigen herkenningskleur, die Grenander echter niet, zoals hij eerder deed, in een vaste volgorde liet afwisselen. Station Leinestraße werd bekleed met lichtgroene, grote tegels, die zowel de wanden en de stalen steunpilaren als het voormalige personeelshuisje op het perron sieren. Aanvankelijk werd het personeelshuisje van onderaf belicht, waardoor het een opvallend element in de oorspronkelijk relatief donkere, diffuus verlichte ruimte vormde.Het station is momenteel alleen bereikbaar via trappen, maar uiteindelijk moeten alle Berlijnse metrostations van een lift voorzien zijn. De inbouw van een lift in station Leinestraße zal volgens de prioriteitenlijst van de Berlijnse Senaat pas na 2010 plaatsvinden.

Hermannplatz is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder het gelijknamige plein op de grens van de Berlijnse stadsdelen Kreuzberg en Neukölln. Het metrostation werd geopend op 11 april 1926 en wordt bediend door de lijnen U7 en U8.

Hermannstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder het gelijknamige station Hermannstraße, in het Berlijnse stadsdeel Neukölln. In 1927 opende het eerste deel van lijn D, de huidige U8, die twee jaar later het station Leinestraße bereikte. Meteen daarna begon men met de aanleg van de tunnel naar het 700 meter zuidelijker gelegen S-Bahnstation Hermannstraße. Al in de eerste plannen voor lijn D uit 1910 was dit station als zuidelijk eindpunt aangemerkt. Vanwege de economische crisis moesten de werkzaamheden in 1931 echter gestaakt worden. Op dat moment was de tunnel in ruwbouw gereed, evenals ongeveer een derde van metrostation Hermannstraße. De reeds gereedgekomen toegangen werden met betonplaten afgesloten. In 1940 kreeg het ongebruikte metrostation alsnog een bestemming: het werd omgebouwd tot schuilkelder. Vanwege de ondergrondse kruising van de S-Bahnring, die ter plaatse in een uitgraving ligt, bevindt het station zich op tamelijk grote diepte, hetgeen het bij uitstek geschikt maakte voor deze functie. Na de Tweede Wereldoorlog verdwenen de plannen voor de verlenging naar station Hermannstraße voorlopig in de ijskast. Een verbinding met de door de Oost-Duitse spoorwegen bedreven en (vooral na de bouw van de Muur in 1961) geboycotte S-Bahn werd onnodig geacht. Het stadsvervoerbedrijf BVG gebruikte de tunnel tussen de stations Leinestraße en Hermannstraße vervolgens om afgedankte treinstellen op te stellen. Ook nadat de BVG in 1984 het westelijke deel van het S-Bahnnet had overgenomen, maakte men nog geen aanstalten het ontbrekende lijnstuk van de U8 af te bouwen. Na de Duitse hereniging pakte men het project ten slotte alsnog op. In het voorjaar van 1992 werd de tunnel onder de Hermannstraße opgeknapt. De oude treinen die er nog altijd stonden (en min of meer vergeten waren) werden verwijderd. Bij de bouw van het ontbrekende deel van het metrostation was enige haast geboden, aangezien de in 1980 gesloten Ringbahn in december 1993 weer in dienst zou komen en de werkzaamheden onder de S-Bahnsporen voordien grotendeels afgerond moesten zijn. Tegelijkertijd legde men ten zuiden van het station een enkele keer- en opstelsporen aan. In december 1993 was het metrostation in ruwbouw gereed en kon de S-Bahn zoals gepland weer in dienst genomen worden. De afbouw en inrichting van het station namen nog twee en een half jaar in beslag. Op 13 juli 1996 was het project voltooid en werd het nieuwe overstapstation een feit. Het ontwerp van metrostation Hermannstraße is van de hand van Rainer Rümmler, die sinds het midden van de jaren 1960 voor vrijwel alle Berlijnse metrostations tekende en met dit project zijn carrière afsloot. De architect richtte zich bij de inrichting van het station naar het voorbeeld van de zeventig jaar oudere voorgaande stations op de lijn, ontworpen door Alfred Grenander. Het station kreeg hierdoor een strak, zakelijk uiterlijk, atypisch voor Rümmlers toenmalige stijl. De wanden werden bekleed met grote turquoise tegels. Op sommige plekken is de betegeling echter weggelaten, zodat men achter glasplaten de oorspronkelijke bewegwijzering uit de periode dat het station als schuilkelder dienstdeed kan zien. Metrostation Hermannstraße heeft een eilandperron met uitgangen (via een tussenverdieping) aan beide uiteinden. In het midden van station verzorgen trappen en een lift een rechtstreekse verbinding met het S-Bahnstation.

Hermannstraße is een station van de S-Bahn van Berlijn, gelegen aan de gelijknamige straat in het Berlijnse stadsdeel Neukölln. Het huidige S-Bahnstation opende op 1 februari 1899 en ligt aan de Ringbahn. Het gelijknamige metrostation onder de Hermannstraße kwam reeds in de jaren 1930 in ruwbouw gereed, maar zou pas in 1996 in gebruik genomen worden. Sindsdien is het station het zuidelijke eindpunt van lijn U8.

Neukölln is een metrostation in de Duitse hoofdstad Berlijn dat in 1930 werd geopend bij het gelijknamige S-Bahnstation aan de Ringbahn. De aanleg van de Nord-Süd-Bahn, een noord-zuidlijn met twee takken waartoe station Neukölln aanvankelijk behoorde, verliep bepaald niet op rolletjes. De uitbraak van de Eerste Wereldoorlog leidde ertoe dat de in 1912 begonnen werkzaamheden al snel gestopt moesten worden. Pas in 1923 kwam het eerste deel van de lijn in gebruik. Daarna volgde in kleine etappes een aantal verlengingen, totdat lijn CI, de zuidoostelijke tak van de Nord-Süd-Bahn, in 1926 station Bergstraße (nu Karl-Marx-Straße) in het centrum van Neukölln bereikte. Vier jaar later werd de lijn via het S-Bahnstation van Neukölln doorgetrokken naar het nieuwe eindpunt Grenzallee. Neukölln behoort tot de laatste Berlijnse metrostations die nog voor de Tweede Wereldoorlog werden geopend. Na de ingebruikname van het traject Bergstraße - Grenzallee op 21 december 1930 zou de metrobouw ruim twintig jaar rusten. Zoals reeds vermeld tekende Alfred Grenander voor de nieuwe stationshal van station Neukölln, die ter gelegenheid van de komst van de metro werd gebouwd. Ook ondergronds was deze architect verantwoordelijk voor het ontwerp. Het uiterlijk van metrostation Neukölln combineert (evenals station Grenzallee) elementen van de in dezelfde periode door Grenander ontworpen stations van de U5 en van de U8. Net als in de stations op de genoemde lijnen en in tegenstelling tot de oudere Nord-Süd-Bahnstations is de kenkleur, in het geval van Neukölln geel, niet beperkt tot enkele vaste elementen, maar overal in het station prominent aanwezig. De bekleding van de wanden met glanzende, felgekleurde vierkante tegels is typerend voor de oudste stations op de U8, terwijl de stalen steunpilaren op het perron net als op de U5 onbekleed zijn gelaten. Ook de lengte van het perron, 110 meter, richt zich naar de op de U5 en U8 ontwikkelde standaard; eerdere stations op de Nord-Süd-Bahn waren slechts 80 meter lang en moesten later wegens capaciteitsproblemen verlengd worden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leed de metrolijn door Neukölln nauwelijks schade. Desondanks werd de dienst op de lijn op 1 april 1944 ingekort tot station Bergstraße en sloot metrostation Neukölln voorlopig zijn deuren. In de tunnel tussen Bergstraße en Grenzallee moest de metro namelijk wijken voor een ondergrondse wapenfabriek. Op 25 april 1945 werd het metroverkeer in de gehele stad stilgelegd, maar minder dan een maand later, op 14 mei, was de ongeschonden Neuköllnse lijn een van de twee eerste trajecten die weer in bedrijf kwamen, al reden er aanvankelijk slechts pendeltreinen tussen Bergstraße en Hermannplatz. Nadat de wapenfabriek ontmanteld was konden de treinen vanaf 26 juli weer via station Neukölln gaan doorrijden naar de Grenzallee.De toevoeging Südring, die het metrostation sinds zijn opening droeg, werd in de jaren zestig, toen de grote boycot van de S-Bahn begon, uit de naam van station Neukölln geschrapt. In 1992, een jaar voordat de zuidelijke ringlijn heropend werd, kreeg het station zijn volledige naam Neukölln (Südring) echter weer terug. In 2001 onderging het zeventig jaar oude metrostation een grondige restauratie, waarbij het in zijn oude glorie werd hersteld. Tegelijkertijd bouwde men een lift in, die tevens een directe verbinding met het perron van de S-Bahn vormt. Naast de toegang via de stationshal heeft metrostation Neukölln een drietal eigen in-/uitgangen aan weerszijden van de Karl-Marx-Straße, via tussenverdiepingen aan de beide uiteinden van het eilandperron.

Neukölln is een station van de S-Bahn van Berlijn, gelegen aan de Karl-Marx-Straße in het gelijknamige stadsdeel Neukölln. Het S-Bahnstation opende op 1 januari 1872 onder de naam Rixdorf en ligt aan de Ringbahn. Sinds 21 december 1930 is er ook een gelijknamig metrostation; aanvankelijk stopten er metro's van lijn CI, tegenwoordig is dit de U7. Het stationscomplex staat in zijn geheel onder monumentenbescherming.

De Bethlehemskerk in het Berlijnse stadsdeel Neukölln is een van de vele dorpskerken in de Duitse hoofdstad. De kerk staat ook bekend onder de naam Dorpskerk van Rixdorf en is gelegen aan de Richardplatz 22. Omstreeks 1500 werd in het toenmalige dorp Rixdorf een eenvoudig zaalkerkje gebouwd. Deze kerk werd in 1693 tijdens de Dertigjarige Oorlog in brand gestoken en volledig verwoest. Op de basis van de oude kerk werd het nieuwe kerkschip gebouwd. De oudste delen van de kerk zijn derhalve laatgotisch. In de loop der eeuwen werd de kerk herhaaldelijk verbouwd. In 1757 werden de muren verhoogd en kreeg de kerk een nieuwe daktoren met barokke koepel. Rond 1737 ontstond met de steun van Frederik Wilhelm I in het dorp een Boheemse nederzetting die bestond uit geloofsvluchtelingen. Een decennium later richtten de geloofsvluchtelingen de protestantse Bethlehemgemeente op. Jarenlang bleef de gemeente gebruikmaken van een school aan de Richardstraße 97, maar vanaf 1835 werden de diensten in het huidige dorpskerkje gevierd. In het jaar 1877 verkochten de Duitse protestanten de kerk aan de Bethlehemgemeente, aangezien de Duitse protestanten de grotere Magdalenakerk aan de Karl-Marx-Straße lieten bouwen. In 1912 kreeg het godshuis de huidige naam "Bethlehemskerk". De naam voert terug op de Bethlehemskapel te Praag, die voor de Boheemse Broeders een belangrijke rol speelt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk bij een luchtaanval beschadigd. Direct na de oorlog werd de kerk provisorisch hersteld. Vanaf 1951 werd een restauratie en gedeeltelijke verbouwing uitgevoerd, de nevengebouwen werden vanaf 1953 opnieuw opgetrokken. De huidige klokkentoren volgde in de jaren 1963-1964. Verdere verbouwingen volgden in de jaren 70 van de 20e eeuw. In het jaar 2006 fuseerde de Boheems-lutherse Bethlehemkerk met de Magdalena-, Ananias- en Tabeakerk tot de Evangelischen Kirchengemeinde Rixdorf. Kerkdiensten worden tegenwoordig in de Duitse taal gehouden, maar men is trouw aan de oude liturgie.

Neukölln is een van de 12 districten (Verwaltungsbezirke) van Berlijn. Neukölln ligt in het zuiden van de stad en hoorde tot 1990 bij West-Berlijn. Het bestaat uit de stadsdelen Neukölln, Britz, Buckow, Rudow en Gropiusstadt.

Het Görlitzer Bahnhof (Görlitzstation) is een voormalig spoorwegstation in de Berlijnse wijk Kreuzberg. Het in 1866 geopende en in 1951 gesloten kopstation bevond zich aan de Spreewaldplatz, die als stationsplein dienstdeed, en strekte zich in zuidoostelijke richting uit tot aan het Landwehrkanaal. In de jaren 1990 werd op het voormalige stationsterrein het Görlitzer Park aangelegd. Het gelijknamige metrostation Görlitzer Bahnhof, in 1902 geopend als Oranienstraße, ligt op een viaduct langs de Skalitzer Straße (die de Spreewaldplatz in het noorden begrenst) en maakt deel uit van lijn U1 en U3.