Zoutkeetsgracht

De Zeeheldenbuurt is een buurt in het Amsterdamse stadsdeel West, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De buurt ligt aan weerszijden van het Westerkanaal, ten noorden van de Van Noordtgracht en de Zoutkeetsgracht en ten zuiden van de Oude Houthaven. Bij de Zoutkeetsgracht grenst de buurt aan de Westelijke Eilanden, aan de oostzijde aan het Westerdok en aan de westzijde aan de Spaarndammerbuurt. De Centrumring S100 doorkruist de buurt. De buurt wordt wegens overlap in de naamgevers soms verward met de jongere en meer westelijk gelegen Admiralenbuurt en Mercatorbuurt, in de wijken De Baarsjes en Bos en Lommer, waar straten zijn genoemd naar admiraals en ontdekkingsreizigers etc.

De Barentszstraat is de naam van een groot aantal straten in Nederland. Willem Barentsz was een beroemd ontdekkingsreiziger, bekend van de overwintering op Nova Zembla, waar hij ook is overleden.

Poolkleed is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het is toegepaste kunst uit 2005/2006 van Alphons ter Avest en staat in een naamloze open ruimte in de Barentszstraat. Het pleintje heeft echter wel een straatnaambord: Pleintje zonder naam. Ter Avest haalde zijn inspiratie uit het dagboek van Gerrit de Veer, scheepsofficier bij Willem Barentsz en Jacob van Heemskerk, waarin hij verslag doet van de gebeurtenissen tijdens hun overwintering op Nova Zembla. Ter Avest kreeg van de Stadsdeel Westerpark het verzoek tot een ontmoetingstafel voor deze plek. Uit hetzelfde project kwam de Apentafel op het Zoutkeetsplein voort. In plaats van zich te wenden tot de mannen op genoemd eiland, keerde Ter Avest zich naar de vrouwen, die eenzaam thuis zaten niet wetende wat hun mannen was overkomen. De kunstenaar liet ze kantklossen aan een enorm tafelkleed met afbeelding die terugvoeren op de belevenissen die hun mannen vast en zeker zouden meemaken tijdens hun poging een noordoostelijke doorvaart te vinden naar Nederlands-Indië. Er zijn taferelen te zien van vossen, ijsberen, walvissen en sneeuwvlokken. Het kunstwerk is echter van gegoten aluminium komende uit een mal van piepschuim, hetgeen nog aan het aluminium te zien is. De kunstenaar noemde het "geen tafel voor het gemak"; de zittingen zijn keihard en men stoot snel de knieën aan de aluminium tafelranden. Hoe ongemakkelijk ook; de tafel wordt wel gebruikt bij buurtgesprekken. De tafel is vijfenhalf tot zes meter lang, net zo breed als Het Behouden Huys. Titel van het werk en naam van de kunstenaar en gieterij zijn op een van de tafelpoten vermeld.

De Karseboomsbrug of Karsseboomsbrug (brug 318) was een brug in Amsterdam-Centrum. De brug overspande de Zoutkeetsgracht in wat later de Zeeheldenbuurt ging heten. Ze vormde de verbinding tussen de noordelijke kade van die gracht en de Vierwindendwarsstraat. Ze is terug te vinden op de stadsplattegrond van Gerrit de Broen uit 1737, ze overspant dan de "Soutkeets Graft". Ze is echter ook al te zien als oorgatbrug op de stadsplattegrond van Balthasar Florisz. van Berckenrode uit 1625, ook dan verzorgt ze samen met de Petemayenbrug de verbinding tussen het schiereiland waarop Bolwerk Blauwe Hoofd ligt en het Realeneiland. Ook op de stadsplattegrond van stadsarchitect Daniël Stalpaert uit 1662 is deze brug zichtbaar. De brug dankte haar naam aan een gebouw dat aan de Zoutkeetsgracht stond en in de gevel een karseboom als gevelsteen had. Naast dat gebouw liep ook een van de Karseboomsgangen die Amsterdam rijk was (in 1874 nog vier). De brug verdween in 1858 toen de gemeente Amsterdam een voorstel behandelde ter "amotie van de bruggen 318 en 320"; brug 318 verdween inderdaad, maar een stemming leidde tot het behoud van de Drieharingenbrug (320). Een half jaar later was de brug gesloopt. Het bijbehorende pakhuis en gang zijn inmiddels eveneens verdwenen. Het brugnummer werd even later gebruikt ter administratie van de Zoutkeetsbrug, die in de volksmond ook enige tijd Karseboomsbrug werd genoemd.

De Realengracht is een gracht in de binnenstad van Amsterdam, stadsdeel Centrum. De gracht ligt aan de zuidzijde van het Realeneiland en verbindt het knooppunt van de Smallepadsgracht en de Prinseneilandsgracht met het Westerdok ter hoogte van de Zandhoek. Ten zuiden van de gracht liggen het Prinseneiland en het Bickerseiland. De Realengracht heeft als enige gracht in Amsterdam nog twee houten ophaalbruggen, de bruggen nrs. 316 en 320.

De Westelijke Eilanden: het Bickerseiland, Prinseneiland en Realeneiland zijn een drietal eilanden in het centrum van Amsterdam. Ze liggen ten zuiden van het IJ en de Zeeheldenbuurt, ten noorden van de spoorlijn tussen het Centraal Station en Amsterdam-Sloterdijk, ten westen van het Westerdok en ten oosten van de Planciusbuurt aan het Westerkanaal. De Westelijke eilanden vormen de kern van de wijk Gouden Reael, een deel van stadsdeel Centrum, die daarnaast bestaat uit het aangrenzende Westerdokseiland, de Haarlemmerbuurt en de Planciusbuurt. De Westelijke Eilanden vormen een klein wereldje op zichzelf, zijn geschikt voor wandelingen - al in 1671 door Joannes Antonides van der Goes in een gedicht, de Ystroom, aanbevolen - en tegenwoordig vaak het decor voor filmopnamen. Vanaf het begin zijn er op de Westelijke eilanden pakhuizen en scheepswerven geweest. Zij vormden een belangrijk onderdeel van de sfeer op de eilanden, een combinatie van werken en wonen. Er wordt soms ook wel gekscherend gesproken van "De Mokumse Archipel".

De Vierwindendwarsstraat is een relatief korte straat in Amsterdam-Centrum, Haarlemmerbuurt, Westelijke Eilanden.

De Smallepadsgracht is een relatief smalle gracht in de binnenstad van Amsterdam, stadsdeel Centrum. De gracht ligt aan de westzijde van het Realeneiland en verbindt de Zoutkeetsgracht met de Prinseneilandsgracht. Het is bijzonder dat er geen bruggen liggen over deze gracht, er is evenmin een kade die langs de gracht loopt. De Schans aan de Smallepadsgracht werd na 1875 als Planciusstraat aangeduid. In het Brandspuitenboek van Jan van der Heyden komt een ets voor van deze locatie: Brand op 24 juni 1680 in drie lijnbanen op de Schans aan de Smallepadsgracht.

De Roggeveenstraat is een woonstraat in de Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt in Amsterdam, vernoemd naar de Nederlandse ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen.

De Drieharingenbrug (brug 320) is een dubbele ophaalbrug in Amsterdam-Centrum. De brug vormt de verbinding tussen het Realeneiland en het Prinseneiland en overspant daarbij de Realengracht. Ze ligt zuidwaarts in het verlengde van de Vierwindendwarsstraat en leidt naar de straat Prinseneiland. Ten oosten van de brug ligt de Zandhoeksbrug met hetzelfde uiterlijk. Rondom de brug staat een aantal rijksmonumenten, maar in de buurt is ook (relatieve) nieuwbouw aanwezig. De brug zelf is noch gemeentelijk noch rijksmonument, ze is daarvoor te jong. Direct ten zuidoosten van de brug heeft kunstenaar Ans Markus haar atelier en expositieruimte. Er ligt hier al eeuwen een brug. Zodra het Realen- en Prinseneiland op de kaart verschenen, tekende de plattegrondmaker hier een brug in. Balthasar Florisz. van Berckenrode was in 1625 de eerste. Hij tekende een dubbele houten ophaalbrug in, gedragen door houten jukken. Die brug zou negen doorvaarten hebben gehad. Er moest een beweegbare brug komen want er was hier nog veel scheepvaart, getuige de vele schepen, die Van Berckenrode eveneens intekende. Bovendien lagen op het Realeneiland een aantal scheepswerven. Ook Gerrit de Broen tekende op zijn kaart in 1737 hier een dubbele ophaalbrug in en schreef daarbij de naam Vliegende Brug over de Realen Graft. De Broen tekende hier in het geheel geen schepen meer in, ook de werven zijn verdwenen, wel staan er pakhuizen. De naam van de brug zou verwijzen naar het feit dat deze brug sneller open- en dichtging dan de nabijgelegen bruggen (vliegensvlug). In 1858 werd er in de gemeenteraad voorstellen gedaan voor het amoveren (slopen) van deze brug en de Karseboomsbrug. De laatste verdween inderdaad uit het straatbeeld, maar de Drieharingenbrug bleef bewaard, het aantal stemmen tegen slopen was groter dan voor. Dat de scheepvaart afnam was voor de gemeente Amsterdam reden om bij renovatie niet weer te kiezen voor een ophaalbrug, maar een vlotbrug, in de volksmond Kippebruggetje. De aanbesteding vond plaats in juli 1859. Aannemers moesten contact opnemen met Bastiaan de Greef van de Publieke Werken voor informatie. Het maakte deel uit van een pakket van het vernieuwen van vier houten bruggen, te weten brug 338, brug 339 en brug 342. De vlotbrug was een oplossing voor overspanning van brede waterwegen, ervaring had men opgedaan met dat soort type bruggen in het Noordhollandsch Kanaal. Die brug lag er niet lang. In 1893 werd geconstateerd dat de brug versleten was; er werd geld vrijgemaakt voor vernieuwing. In maart 1894 werden nog herstelwerkzaamheden verricht, maar in november 1894 moest de brug toch in haar geheel vernieuwd worden. Vanaf 5 november begonnen de werkzaamheden. Deze vaste brug bestond uit ijzeren liggers en hout. Omdat de brug laag over het water lag en dus steile hellingen naar de oevers kende, bleef de naam Kippenbruggetje gehandhaafd. Het was geen succes, want die brug moest alweer in 1922 vervangen worden. Er kwam een stalen parallelligger. Deze brug lag op normaal straatniveau boven het water en was alleen betreedbaar via een stenen opstapje. Auto- en fietsverkeer waren hier kennelijk nihil. In de jaren tachtig werd hier teruggerestaureerd. De Publieke Werken had weer ervaring omgedaan met het bouwen van dubbele ophaalbruggen (ze waren een tijd uit de mode), zoals bij de Magere Brug. Bij de Westelijke Eiland kwamen drie nieuwe “oude” bruggen, de Drieharingenbrug, de Petemayenbrug en de Zandhoeksbrug. De Drieharingenbrug werd in 1983 vernieuwd. Zij week af van de Petemayen-en Zandhoeksbrug: er mochten alleen voetgangers en fietsers over; ze is dus stukken smaller (je kan net met zijn tweeën naast elkaar lopend over de brug). ze heeft houten brugdeuren ze heeft enkelvoudige balanspriemen het contragewicht is afgestemd op de brug, net zo smal de naamplaat is niet in ijzer in de balustraden verwerkt, maar boven in de hameipoort De brug kent dan drie doorvaarten, de landhoofden staan dus diep het water in. De brug dankt haar naam aan een gevelsteen in het 18e-eeuwse pand Vierwindendwarsstraat 1 (sinds 1970 een rijksmonument nummer 5861); een gevelsteen met drie haringen. In die gevelsteen zijn drie gekroonde haringen te zien. De scheepstimmerman Haring Booy kocht het etablissement (huis, woonhuisjes en pakhuis) op 25 januari 1779 uit de erfenis van distilleerder Jan Verwey, die het hoekhuis "Drie gekroonde haringen" in 1740 had gekocht. De naam van de brug was toen ook al in gebruik als aanduiding voor het gebouw.

Muurschildering De Roggeveenstraat is een muurschildering in Amsterdam-Centrum, Zeeheldenbuurt. Ontwerpster en schilderes van het geheel is Klaartje Bruyn van Bont & Bruyn. De Roggeveen is een zorgcentrum van HVO Querido, een instelling voor maatschappelijk opvang en begeleid en beschermd wonen. Het gebouw is vernoemd naar de Roggeveenstraat, die op haar beurt is vernoemd naar ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen. Roggeveen probeerde Zuidland te bereiken, maar vond Paaseiland. Sommige gebouwen aan De Roggeveenstraat en De Roggeveen hebben bijna blinde muren aan de Van Diemenstraat. Die is op haar beurt vernoemd naar Antonio van Diemen, die Abel Tasman opdracht gaf Australië te verkennen. De muurschildering laat echter noch Roggeveen, noch Van Diemen zien, ze handelt over Willem Barentsz, die dezelfde streek als einddoel had, maar die via een noordelijke route probeerde te bereiken, de Barentszstraat en het Barentszplein liggen vlakbij. Er zijn vier tableaus: tableau 1: Een zeilschip dat net buiten het kader is gevaren en een totaal zeilschip op weg met daarboven de zon en bijzonnen en halo’s, de pas veel later ontdekte Arctische luchtspiegelingen. Onder de schildering de naam van de opdrachtgever Stadsdeel Westerpark en sponsor Het Scheepvaartmuseum (toen nog Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam geheten). tableau 2: een zeekaart, een samenraapsel van oude zeekaarten tableau 3:een kaart van het Noordpoolgebied met daarop Groenland, IJsland en natuurlijk Nova Zembla met Het Behouden Huys; laatste verblijfplaats van Barentsz. Linksonder is het kleine Hollandia te zien. Naar gebruik van de 17e eeuw zijn verspreid over de kaart een aantal walvissen te zien (dit deel kwam als laatste tot stand; er moest een hoogwerker aan te pas komen) tableau 4: een portret van Willem Barentsz met lint en rechtsboven een engel. Het geheel is gesigneerd met "www.letterschilder.nl", gelieerd aan Bont & Bruyn. Klaartje Bruyn heeft in Amsterdam nog een vierluik op haar naam staan, getiteld WEST.

Zoutkeetsgracht 2-110 is een complex woningen stammend uit 1975/1976, gelegen aan de Zoutkeetsgracht in Amsterdam-Centrum. De noordelijke gevelwand van die gracht bestaat bijna geheel uit 20e-eeuwse bebouwing op drie oude pakhuizen, die dan ook rijksmonumenten zijn, na.