Centrale Markthallen

Het Marktkwartier is een geplande woonwijk in Amsterdam-West op het terrein van de Centrale Markthallen (Food Center Amsterdam) in Amsterdam. Het plan is om de bestaande bedrijvigheid te verplaatsen naar het noordelijke deel van het bedrijventerrein, waarbij de toegang komt aan de noordkant bij de Haarlemmerweg. Aan de zuidkant, bij de Jan van Galenstraat, ontstaat vervolgens plek voor een nieuwe wijk met ruim 1.500 huur- en koopwoningen. Belangrijk onderdeel van het plan is de restauratie van de monumentale markthal uit 1934. De hal is ontworpen door de architect N. Lansdorp, gelegen midden op het terrein, 70 bij 100 meter groot en heeft sinds 2007 de status van rijksmonument vanwege onder meer de cultuurhistorische en architectonische waarden. De monumentale hal krijgt een publiek karakter met ruimte voor evenementen, horeca en mogelijk een hotel. Voor de ontwikkeling van het terrein worden wel de bestaande uitgaansgelegenheden Marcanti en Club Lite opgeofferd; deze worden gesloopt en vervangen door luxe appartementencomplexen met inpandige garages. De ontwikkeling start met de bouw van een nieuw afgesloten Food Center op de plek van het KET-terrein en het abattoir. De handel zou daarna plaats moeten vinden in nieuwe bedrijfshallen met een oppervlakte van 100.000 m². Er komen twee routes voor wandelaars en fietsers: de Landlustroute tussen Bos en Lommer en Westerpark langs de centrale markthal en de Westerparkroute langs de kade van het Westelijk Marktkanaal. VolkerWessels Vastgoed / Ballast Nedam verbindt zich voor een periode van 25 jaar aan de exploitatie van het 23 hectare grote gebied. Het consortium is niet alleen verantwoordelijk voor de bouw en financiering, maar ook voor de exploitatie en het beheer van het nieuwe Food Center. De gemeente draagt maximaal 20 miljoen euro bij. In 2020 werd het te bouwen aantal woningen verhoogd tot 1.700, waarvan een kwart huurwoningen in de sociale sector. De start van de bouw is voorzien voor 2021.

Het Westelijk Marktkanaal is een kanaal in Amsterdam-West. De naam van het kanaal verwijst naar de ligging van het kanaal ten opzichte van de Centrale Markthallen. Het kanaal is in 1934 in gebruik genomen voor de ontsluiting en bevoorrading van de Centrale Markthallen. Tegenwoordig vindt het meeste vervoer plaats per vrachtauto. In tegenstelling tot de Kostverlorenvaart is het kanaal geen doorgaande vaarroute. Aan de Willem de Zwijgerlaan liggen aan de westzijde een groot aantal woonboten. Het kanaal takt bij de zuidpunt van het schiereiland en woonwijk Kop van Jut af van de Kostverlorenvaart en ontsluit het terrein van de Centrale Markthallen aan de westzijde. In de Jan van Galenstraat ligt de basculebrug Jan van Galenbrug over het kanaal. Daarna loopt het kanaal evenwijdig aan de Willem de Zwijgerlaan en takt de De Rijpgracht af. Voor de Haarlemmerweg vertakt het kanaal zich in drieën en lopen alle drie de takken dood. In het uit 1935 daterende Algemeen Uitbreidingsplan zou het kanaal in noordelijke richting verlengd worden naar het Westelijk Havengebied, onder de Haarlemmerweg en de spoorlijnen naar Haarlem en Zaandam door, zodat een rechtstreekse verbinding zou ontstaan tussen het havengebied en de Kostverlorenvaart. Deze verbinding is echter nooit gerealiseerd.

Het Oostelijk Marktkanaal is een kanaal in Amsterdam-West. Het kanaal takt bij de Beltbrug in noordelijke richting af van de Kostverlorenvaart en ontsloot het terrein van de Centrale Markthallen aan de oostzijde. In het verlengde van de Buyskade ligt over het Oostelijk Marktkanaal de Buysbrug, waarover een fietspad gaat naar de Jan van Galenstraat. Het kanaal is in 1934 in gebruik genomen voor de ontsluiting en bevoorrading van de Centrale Markthallen. Tegenwoordig vindt het meeste vervoer plaats per vrachtauto. Het kanaal wordt eigenlijk niet meer voor scheepvaartverkeer gebruikt: Het kanaal loopt dood, de insteekhavens op het terrein van de Markthallen zijn gedempt en de kade is afgesloten door een hoge muur die toegang tot het markt-terrein onmogelijk maakt. Aan de oostzijde van het kanaal, bij de Staatsliedenbuurt, liggen woonboten. De naam van dit kanaal verwijst naar de ligging van het kanaal ten opzichte van de Centrale Markthallen.

De Anna van Saksenbrug is een vaste brug in Amsterdam-West, gelegen in de Willem de Zwijgerlaan. De brug overspant de De Rijpgracht. De in 1936 naar een ontwerp van Piet Kramer gebouwde brug is in de Amsterdamse Schoolstijl voor circa 80.000 gulden gebouwd. Hij was toen werkzaam bij de Dienst der Publieke Werken. De brug is voor Kramers doen sober van opzet, want werd aangelegd met geld uit het Werkfonds ter bestrijding van werkloosheid. Aan de andere kant is ze ruim opgezet. Het opvallende aan de brug zijn extra brughoofden, die aan de kant van het Westelijk Marktkanaal gebouwd zijn ten behoeve van een extra brug. Die was bestemd voor een nooit aangelegde tramlijn waarbij het niet bekend is of het tracé voor de stadstram of voor de Tramlijn Amsterdam - Zandvoort was bestemd of voor allebei. Wel wilde de gemeente Amsterdam graag de Haarlemse tram verleggen naar een oostelijker tracé omdat de met hekken afgescheiden vrije trambaan op de Admiraal de Ruijterweg in de ogen van de gemeente een groot obstakel vormde. De NZH, die een concessie had tot 1954, voelde daar echter niets voor. Op de Beltbrug en de Jan van Galenbrug werden bij de bouw tramsporen aangelegd, die later weer zijn verwijderd. Deze waren onderdeel van een mogelijke tramlijn via de Jan van Galenstraat in de richting van de Bos en Lommerweg en verder maar West (en Zandvoort). Van 1976 tot 2006 reed bus 21 over de brug en sinds 2005 bus 80. De brug ging anoniem door het leven en had alleen een brugnummer. Officieus had deze de naam Landlustbrug, naar een boerderij aan de Haarlemmerweg. De wijk bij de brug heet Landlust. In 2006 werd de brug vernoemd naar Anna van Saksen, de tweede echtgenote van Willem de Zwijger.

De Rochussenstraat is een korte straat in Amsterdam, vernoemd naar de staatsman Jan Jacob Rochussen (1797-1871), achtereenvolgens Minister van Financiën, gouverneur-generaal van Nederlands Oost-Indië en Minister van Koloniën. De Rochussenstraat bevindt zich in de Staatsliedenbuurt Erg dichtbij het gwl terrein. En loopt van de Kempenaerstraat met halverwge een flauwe S-bocht naar de Van Bossestraat. De eerste plannen voor de bouw van de Staatsliedenbuurt dateren van 1875-1877, toen dankzij het zogenaamde Plan Kalff de mogelijkheid ontstond om buiten de oude stadswallen te gaan bouwen. In de Tweede Wereldoorlog is het torentje in de Rochussenstraat (nu reeds teruggeplaatst) zwaar beschadigd nadat een Nieuw-Zeelandse bommenwerper crashte tijdens een mislukte missie.

De Buysbrug is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-West.

De Muurschildering van Keith Haring is een kunstwerk van Keith Haring in Amsterdam-West. Haring bracht de muurschildering in 1986 aan op een depot van het Stedelijk Museum, gelegen op het terrein van de Centrale Markthallen. Hij verbleef op dat moment in Amsterdam voor een solotentoonstelling in voornoemd museum. De voorstelling laat een fabelachtig dier zien met een soort vissenstaart. Dit dier wordt bereden door een persoon, die een andreaskruis op de borst heeft. Het kunstwerk meet 12 bij 15 meter en is een van de weinige bewaard gebleven muurschilderingen van de kunstenaar, en tevens een van de grootste van zijn hand in de openbare ruimte in Europa. Rechts onder de muurschildering is de handtekening van de kunstenaar te zien, samen met de drie andreaskruisen uit het wapen van Amsterdam.

Paard en tafel is een tweedelig artistiek kunstwerk in de Waterwijk in Amsterdam-West. De kunstenaar Mathieu Nab maakte rond 1996 bij de inrichting van die wijk een drietal werken. Een paard, een veulen en een tafel werden daar in een plantsoen geplaatst langs de Waterrijkweg en Waterloop, voet- annex fietspaden die de buurt doorsnijden. De drie beelden nodigden uit om erop te klimmen, vandaar dat het paard werd voorzien van een handgreep, dat opklimmen en vasthouden eenvoudiger maakt. Paard en veulen waren van hout; de tafel dat er als een soort aambeeld bij staat is van steen. In 2017 werd een poging gedaan de beeldengroep te restaureren. Paard en tafel overleefden die restauratie; het veulen was dermate verrot dat herplaatsing niet meer mogelijk was. Plaatsing had letterlijk wat voeten in aarde. Een dieplader met kraan moest eraan te pas komen om ze op de juiste plaats en vloerhoogte te krijgen. Om te voorkomen dat de dieplader weg zou zakken in de zachte bodem onder de straatklinkers moesten rijplaten gelegd worden.

De Otter is een houtzaagmolen in Amsterdam-West aan de Kostverlorenvaart. Deze molen is de laatste overgebleven van een grote groep zaagmolens die tussen de 17e eeuw en eind 19e eeuw ten westen van de Buitensingelgracht stonden. Omstreeks 1900 is hier de Frederik Hendrikbuurt gebouwd. De Otter is van het type paltrokmolen, waarvan nog op vijf plaatsen in Nederland exemplaren aanwezig zijn (Amsterdam, Haarlem, Zaandam, Zaanse Schans en Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem). De Otter is de oudste nog bestaande molen van dit type.

Filmhuis Cavia is een filmhuis in de Van Hallstraat in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt dat geheel door vrijwilligers draaiende wordt gehouden. De bioscoop is in de jaren tachtig voortgekomen uit de kraakbeweging en heeft een eenvoudige formule: er wordt gedraaid wat elders niet te zien is. Filmhuis Cavia is gevestigd in het voormalige Prinses Beatrix Schippersinternaat en is met veertig stoelen het kleinste filmtheater van Amsterdam. De programmering varieert van klassiekers tot experimentele film. Het filmhuis besteedt bijzondere aandacht aan films uit niet-westerse landen en thema's als gender, seksuele identiteit, feminisme en sex-positive-porno. Filmfestivals als Roze Filmdagen, CinemAsia en het KLIK! Amsterdam Animatie Festival zijn in Cavia begonnen. Naast de gangbare digitale projectie worden er ook nog steeds analoge films (16 en 35 mm) gedraaid. Filmhuis Cavia is aangesloten bij Cineville, een sinds maart 2008 bestaand samenwerkingsverband van filmtheaters.

Het Gedenkteken Gerard Reve is een gedenkteken in Amsterdam-West. Het driedelig artistiek kunstwerk (2006) ter herinnering aan Gerard Reve is van Margriet Kemper. Voor het Waterspiegelplein kwam zij met een vrij onopvallend monument, dat geheel opgaat in haar omgeving. Het eerste deel bestaat uit een houten zitbank, die uitzicht biedt op het oosten. Men wordt er uitgenodigd om literatuur te lezen of om voor zich uit te staren. Dit kan overdag en ’s nachts; de nabij staande lantaarnpaal geeft 's nachts een gelig licht. Kijkend vanaf de zitbank is het eerste dat zichtbaar is dan ook die lantaarnpaal, die zwart is, daar waar andere in de stad voornamelijk grijs zijn De gangbare lichtbron bevat in tegenstelling tot de “normale lantaarnpalen” in Amsterdam drie luikjes die de kijker al dan niet open kan klappen. De drie luikjes geven toegang tot: boven: tekst uit Nader tot U midden: foto van Gerard Reve gemaakt door Rineke Dijkstra onder: foto van het geboortehuis van Gerard Reve: Van Hallstraat 25 hij woonde er op de tweede verdieping. Als men vanuit de bank verder kijkt, kan het oog een klinkerpad volgen dat van de zitbank reikt tot het voet- en fietspad van de Van Hallstraat. Het pad vormt een lang gerekte punt met afwijkende kleurstelling, die rechtstreeks wijst naar genoemd pand. Nader tot U vormde de inspiratiebron voor dit kunstwerk; in het boek is een passage gewijd aan het begin van de mens. De foto werd juist op het eind van zijn leven gemaakt op verzoek van Reves vriend Joop Schafthuizen. Het gedenkteken was niet geheel onomstreden. Er werd geopperd dat een accent wijzend op de homoseksualiteit van de schrijver ontbrak; daartegenin werd gesteld dat Reve slechts één jaar aan de Van Hallstraat woonde en er toen nog geen sprake was van zijn homoseksualteit. Het Amsterdamse Fonds voor de Kunst weigerde een bijdrage, omdat in hun ogen het kunstwerk te weinig opviel. Ze hadden veel liever een nationaal monument voor Gerard Reve gezien, wat weer tegen de borst stuitte van het Stadsdeel. De onthulling vond plaats op 14 december 2006 (Gerard Reve werd op 14 december 1923 geboren) door Schafthuizen.

De Van Hallstraat is een straat in Amsterdam-West. De straat kreeg zijn naam in 1903 en werd vernoemd naar Floris Adriaan van Hall (1791-1866), Amsterdams advocaat en minister van Financiën. De straat ligt in de Staatsliedenbuurt en in de omgeving zijn de straten vernoemd naar staatslieden. De Van Hallstraat loopt van de Haarlemmerweg tot aan de Kostverlorenvaart. In het verlengde ligt via de Van Hallbrug de Kostverlorenstraat naar het Frederik Hendrikplantsoen. Halverwege de straat ligt het Van Beuningenplein. Ten westen van de Van Hallstraat lag het waterleidingterrein van de Gemeente. In de jaren 90 verrees hier rond de Watertoren een nieuwbouwwijk. Filmhuis Cavia is gevestigd aan de Van Hallstraat.